türk ye kalkınma bankası a. ş.

TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş.
EKONOMİK GELİŞMELER
ÖZET DEĞERLENDİRME RAPORU
NİSAN 2007/ I
HAZIRLAYANLAR
Mustafa ŞİMŞEK
Fulya BAYRAKTAR
Mustafa TOSUN
EKONOMİK VE SOSYAL ARAŞTIRMALAR MÜDÜRLÜĞÜ
6 Nisan 2007
Mart ayının son haftası ile Nisan ayının ilk haftasında ekonomide yaşanan gelişmeler
ve bunun piyasalara yansımaları, açıklanan son veriler ışığında aşağıda
özetlenmiştir.
Yurtiçi Piyasaları Etkileyen Gelişmeler
•
Devlet Bakanı Ali Babacan, dengelerin sağlanabilmesi için GSMH'nın %0,6'sı
(3,8 milyar YTL) kadar ek bir tedbir alınacağını söyledi. Bu tedbirlerin, bütçede
harcanamayacağı belli olan kalemlerde yapılacak tasarrufla finanse edileceği,
vergi artırımına gidilmeyeceği ve zam yapmanın son çare olduğu açıklandı.
•
Türkiye’nin AB’ye üyelik sürecinde, işletmeler ve sanayi politikası faslı, Devlet
Bakanı ve Baş müzakereci Ali Babacan’ın da katılımıyla düzenlenen Hükümetler
Arası Konferans’la (HAK) müzakerelere açıldı. Müzakere süreci Kıbrıs sorunu
nedeni ile yaklaşık 10 aydır kesilmişti. Dönem Başkanı Almanya, Haziran sonuna
kadar üç faslı daha açmayı hedeflediklerini bildirdi.
•
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Murat Başesgioğlu, Sosyal Güvenlik
Reformu'nun yeniden erteleneceğini açıkladı. Anayasa Mahkemesi'nin iptal
kararıyla birlikte Sosyal Güvenlik Reformu üzerinde bazı değişikliklerin
yapılmasının kaçınılmaz hale geldiğini belirten Başesgioğlu, bu nedenle reformun
yürürlük tarihini altı ay ertelemek durumunda kaldıklarını söyledi. Meclis'in
yasama takviminin çok sıkışık olması nedeniyle kapsamlı bir değişikliği
yasalaştırma imkânının görülmediğini belirtti.
•
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), ipotekli konut kredisi veren kurumların en
önemli finansman kaynaklarından biri olan ve yurt dışı uygulamalarda "mortgage
bonosu" olarak adlandırılan "ipotek teminatlı menkul kıymetler"e ilişkin taslağın
hazır olduğunu açıkladı. İpotek teminatlı menkul kıymetlerin, bankalar ve ipotek
finansmanı kuruluşlarından Kurulca uygun görülenler tarafından ihraç edileceği
ifade edildi.
•
Küçük ve orta boy işletmelerin (KOBİ) borçlarının yeniden yapılandırılmasını
içeren Anadolu Yaklaşımı'nda bankalara verilen imza süresi içinde, Türkiye
Bankalar Birliği'nin (TBB) çerçeve metnini 13 banka ve 5 şirket imzaladı.
Bankalar Birliği, imza atmayan bankalar için, BDDK'nın da onayını alarak 60
günlük süre verileceğini açıkladı. Bankalar Birliği üyesi bankalar, Akbank,
Şekerbank, Türk Eximbank, Garanti, İş Bankası, Türkiye Kalkınma Bankası,
Türkiye Sınaî Kalkınma Bankası, Vakıflar Bankası, HSBC Bank, Halk Bankası ile
Yapı ve Kredi Bankası imzalayan bankalar arasında yer aldı. Türkiye Katılım
Bankaları Birliği üyesi Asya Katılım Bankası ve Kuveyt Türk Katılım Bankası da
çerçeve anlaşmaya imza attı. Anlaşmayı imzalayan banka dışı mali kurumlar da
Fiba Faktoring Hizmetleri, Girişim Faktoring, Kredi Garanti Fonu İşletme ve
Araştırma ile Vakıf Finansal Kiralama ve Vakıf Deniz Finansal Kiralama oldu.
•
Uluslararası Yatırım Bankası JP Morgan, Türkiye’de cari işlemler açığıyla ilgili
endişelerin azaldığını, bu iyileşmenin devam eden doğrudan yabancı sermaye
girişi ve turizm gelirlerinde görülen artışa bağlı olduğunu açıkladı.
•
Türkiye Sınaî Kalkınma Bankası (TSKB), 195 milyon dolarlık sendikasyon kredisi
sağlamak için uluslararası 13 bankaya yetki verdi.
1
•
Dünyaca ünlü Global Finance Dergisi, Akbank’ı Türkiye’nin en iyi bankası seçti.
Akbank’ın, Türkiye’nin en iyi bankası seçilmesinde, varlıklarındaki büyüme,
karlılık, stratejik ilişkiler, müşteri servisi, rekabetçi fiyatlandırma ve yenilikçi
ürünler konusundaki gelişmelerin etkili olduğu bildirildi.
•
Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü
(ESAM) tarafından yapılan “Türkiye İmalat Sanayiinin Yapısal Analizi ve
Sektörel Performans Değerlendirmesi (22 Ana Sektör İtibariyle)” çalışması
kitap haline getirildi. 1995-2006 dönemi İmalat Sanayinin geneli ve 22 alt
sektörünün incelendiği çalışmada ulaşılan bulgular aşağıda özetlenmiştir;
- Üretim endeksinin 10 yıl içinde %36’lık bir artış gösterdiği ve 1997=100 bazlı
endeksin ortalama değerinin de 109,5 civarında gerçekleştiği, en düşük değerine
ulaştığı 2001 yılından itibaren (92,4) sürekli artış göstererek 2006 yılı itibariyle
136,42’ye ulaştığı,
- İmalat sanayi Kapasite Kullanım Oranının (KKO) %77 civarında gerçekleştiği ve
2001 yılından itibaren KKO serisinin artma eğilimini sürdürdüğü,
- İmalat sanayinin istihdam yaratma potansiyelini gösteren Çalışanlar Endeksinin
ise 1997-2006 döneminde yaklaşık %16’lık bir azalma göstererek, imalat
sanayinde görülen üretim artışına rağmen istihdam yaratılamadığını, aksine
istihdam düzeyinin azaldığı,
- Fiilen çalışılan saati endeks olarak ifade eden Çalışılan Saat Endeksinin de
Çalışanlar Endeksine paralel bir gelişme göstererek 1997=100 düzeyinden 2006
yılında 87’ye gerilediği,
- Çalışanlar Verimlilik Endeksinin ise, dönemin tamamında artış göstererek 162
düzeyine ulaştığı, ancak bu verimliliğin teknoloji ya da etkinlik artışından
kaynaklanmış olabileceği gibi, önemli ölçüde çalışan endeksindeki azalmadan da
kaynaklanmış olabileceği,
- İmalat sanayi dış ticaret hacminin 1997’deki 63 milyar USD düzeyinden 2005
yılı sonu itibariyle 163 milyar USD düzeyine ulaştığı, ancak bu artış içinde ihracat
artışının (yaklaşık 45,5 milyar USD), ithalat artışının (yaklaşık 55 milyar USD)
gerisinde kaldığı ve bu nedenle de 1997-2006 döneminde imalat sanayi dış
ticaret açığının 146 milyar USD düzeyine ulaştığı ve dönem ortalaması olarak
ihracatın ithalatı karşılama oranının %72’ler düzeyinde gerçekleştiği,
- İmalat sanayi yıllık ortalama fiyat artışının da %36 civarında olduğu,
görülmektedir.
2
Uluslararası Piyasalardaki Gelişmeler
•
ABD ekonomisinin 2006 yılının dördüncü çeyreğinde %2,2’lik beklentilerin
üzerinde ve %2,5 büyüdüğü açıklandı. ABD’de yılın üçüncü çeyreğinde %2
büyüme kaydedilmişti.
•
ABD dayanıklı tüketim malı siparişleri, Şubat 2007’de %3,5’lik beklentilerin
altında %2,5 arttı. Dayanıklı tüketim malı siparişleri Ocak ayında %9,3 gerilemişti.
•
ABD’de Şubat ayında, yeni ev satışları verisi 985 bin adet olan beklentilerin
oldukça altında ve 848 bin adet olarak açıklandı.
•
ABD’de Ocak 2007’de 110,3 düzeyinde olan tüketici güven endeksi Şubat ayında
107,2’ye geriledi. Beklentiler, endeksin 109 olarak gerçekleşeceği şeklindeydi.
•
FED’in faiz artırım kararlarında enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı
verilerden biri olan çekirdek PCE (Kişisel Tüketim Harcamaları) fiyat endeksi,
Şubat ayında %0,2’lik beklentilerin üzerinde ve %0,4 artarken, yıllık artış oranı
beklentiler paralelinde %2,3 oldu.
•
ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Ben Bernanke, Kongrede yaptığı sunumda,
Amerikan ekonomisini gölgeleyen unsurlar olduğunu ve ancak enflasyonla
mücadelenin odağında para politikasının bulunduğunu açıkladı. Bernanke’nin
ekonomik yavaşlama yerine enflasyona öncelik vermesi yatırımcıları tedirgin etti.
•
Ocak ayında %7,4 olan Euro Alanı mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı,
Şubat’ta %7,3’e geriledi. Bu oranın %7,4 düzeyinde gerçekleşmesi bekleniyordu.
•
İran ile İngiltere arasındaki gerginliğin uzaması nedeniyle petrol fiyatları Mart
ayının son haftasında %8,3 oranında artarak 68,38 $/varile yükseldi. Nisan
ayının ilk günlerinde de artışını sürdüren petrol fiyatları 69,50 $/varil düzeyine
kadar yükseldiyse de sözkonusu gerginliğin sona ermesiyle gerileme kaydederek
haftayı 68,56 $/varil seviyesinden kapattı.
•
Dünyanın en büyük bankaları sıralamasında, Çin’in Sanayi ve Ticaret Bankası
(ICBC), piyasa değerinin 232 milyar dolara ulaşmasıyla, Bank of America’yı
geride bırakarak, dünyanın en değerli ikinci finans kuruluşu oldu. Piyasa değeri
en yüksek finans kuruluşu ise 250 milyar dolarla Citigroup.
•
Euro alanı Üretici Fiyat Endeksi (IPP) Şubat ayında beklentiler paralelinde %0,3
artış kaydetti. Yıllık artış ise %2,8 olan beklentilerin üzerinde ve %2,9 olarak
gerçekleşti.
•
İngiltere Merkez Bankası (BOE), kısa vadeli faiz oranını beklentiler paralelinde
değiştirmeyerek %5,25 düzeyinde bıraktı.
3
Son Açıklanan Veriler
•
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan açıklamaya göre; 2006
yılının dördüncü üç aylık döneminde, GSMH ve GSYİH değerleri bir önceki yılın
aynı dönemine göre sabit fiyatlarla sırasıyla %4,6 ve %5,2 oranlarında artış
göstermiştir. 2006 yılının dördüncü döneminde; cari fiyatlarla GSMH %17,8’lik
artışla 156,5 milyar YTL, ABD doları cinsinden ise %9,6’lık artışla 107,4 milyar
dolar olurken; GSYİH da aynı dönemde %18,1’lik artışla 156,9 milyar YTL ve
ABD doları cinsinden de %9,9’luk artışla 107,6 milyar dolar olarak
gerçekleşmiştir.
2006 yılının dördüncü döneminde harcama yöntemiyle gayri safi yurtiçi hasıla
tahmininde özel nihai tüketim harcamaları sabit fiyatlarla %0,1, devletin nihai
tüketim harcamaları %0,7, gayri safi sabit sermaye oluşumu %4,4, mal ve hizmet
ihracatı %6,2, mal ve hizmet ithalatı da %1,0 artış göstermiştir.
•
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre; Mart
ayında üretici fiyatları (ÜFE) %0,97 oranında artarken, tüketici fiyatları (TÜFE)
%0,92 oranında artış göstermiştir. 1997’nin ilk üç ayı itibarıyla enflasyon, üretici
fiyatlarıyla %1,88, tüketici
%
Yıllık Enflasyon
fiyatlarıyla da %2,36 düzeyine 16.00
ÜFE
TÜFE
14.34
gelmiş oldu.
14.00
12.32
11.19
12.52
11.67 11.58
10.92
•
07/03
07/02
07/01
06/12
06/11
06/10
06/09
06/08
06/07
06/06
06/05
06/04
06/03
10.94
Mart ayında, ana harcama 12.00
9.93 10.16
9.86
11.69
8.83
10.26 10.55 9.98
grupları itibarıyla TÜFE’deki 10.00 8.16
10.12
10.13 10.86
9.86 9.65
9.37
8.00
en yüksek aylık artış %7,22 ile
7.66
6.00
alkollü içecekler ve tütün
4.96
4.00
4.21
grubunda, en büyük düşüş
2.00
%0,50
ile
haberleşmede
görülürken,
ÜFE’deki
en
Aylar
yüksek aylık artış %9,16 ile
kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri alt sektöründe, en büyük düşüş
%60,34 ile diğer ulaşım araçlarının imalatı sektöründe gerçekleşmiştir.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan geçici verilere göre,
2007 yılı Şubat ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre %25,7 oranında
artarak 7.614 milyon dolar,
%
Karşılama oranı (ihracat/ithalat)
ithalat ise %15,7 oranında
artarak 11.331 milyon dolar 80.0
71.7
olarak gerçekleşmiştir. Aynı
67.2
70.0
dönemde dış ticaret açığı
63.9
63.0
62.5 60.8
61.0
%0,6 oranında düşerek 3.741
67.4
63.9
milyon dolardan 3.718 milyon 60.0 62.5 61.8
dolara gerilemiştir. 2006 Şubat
55.6 56.3
56.7
ayında %61,8 olan ihracatın 50.0
ithalatı karşılama oranı, 2007
Şubat ayında %67,2 olarak 40.0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12
gerçekleşmiştir.
2006
2007
Aylar
2007 Ocak-Şubat döneminde;
2006 yılının aynı dönemine göre ihracat %26,5 artarak 14,2 milyar dolar; ithalat
ise %21,5 artarak 21,8 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2006 Ocak-Şubat
4
döneminde 6,7 milyar dolar olan dış ticaret açığı, 2007 yılı Ocak-Şubat
döneminde %13,3 oranında artarak 7,6 milyar dolara yükselmiştir.
2006 Ocak-Şubat döneminde, fasıllar bazında en büyük ihracat kalemi kara
taşıtları ve bunların aksam, parçaları olurken, bu fasılı, makineler, mekanik
cihazlar, kazanlar, aksam ve parçaları ile örme giyim eşyası izlemiştir. İthalatta
ise en büyük kalem, mineral yakıtlar, mineral yağlar, makineler, mekanik cihazlar,
kazanlar, aksam ve parçaları olmuştur. İthalattaki payı %75,9 olan ara mallarının
ithalatı geçen yılın aynı dönemine göre %28,9 oranında artarken, sermaye
malları ithalatı %2,8, tüketim malları ithalatı %0,4 artmıştır.
•
TÜİK tarafından açıklanan geçici verilere göre; 2007 yılı Şubat ayında bir önceki
aya göre ihracat miktar endeksi %16,5, ithalat miktar endeksi %17,2 oranında
artış göstermiştir. İhracat birim değer endeksi %0,7 oranında, ithalat birim değer
endeksi %0,4 oranında artmıştır.
İhracat miktar endeksleri ana sektörler itibarıyla imalat sanayii sektöründe %18,8
oranında artış gösterirken, tarım ve ormancılık sektöründe %11,4, balıkçılık
sektöründe %18,8, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %19,7 oranında azalış
göstermiştir. İthalat miktar endeksleri ise tarım ve ormancılık sektöründe %21,1,
imalat sanayii sektöründe %23,7 oranında artış, madencilik ve taş ocakçılığı
sektöründe %6,7 azalış göstermiştir.
Ana sektörlere göre ihracat fiyatları; tarım ve ormancılık sektöründe %1,5, imalat
sanayii sektöründe %0,7 oranında artış, balıkçılık sektöründe %1,3, madencilik
ve taşocakçılığı sektöründe %7,9 oranında azalış göstermiştir. İthalat fiyatları da
bir önceki aya göre; tarım ve ormancılık sektöründe %0,2, madencilik ve
taşocakçılığı sektöründe %0,7 artış, imalat sanayii sektöründe %0,1 oranında
azalış göstermiştir. Şubat ayında bir önceki aya göre ihracat birim değer
endeksleri, lokomotif sektör olarak adlandırabileceğimiz tekstil ürünlerinde %1,7
oranında artarken, giyim eşyası sektöründe %0,9 oranında azalmıştır.
Uzun bir aradan sonra 2006
%
yılı Kasım ayından itibaren 100.0
tekrar ihracat lehine dönen dış
98.0
ticaret hadleri, bu eğilimini
2007 yılının ilk aylarında da
96.0
devam
ettirmiştir.
Şubat
94.0
ayında ihracat fiyatları %0,7
oranında
artarken
ithalat
92.0
fiyatlarının daha düşük bir
90.0
seviyede
%0,4
oranında
artması, dış ticaret haddinin
bir önceki aya göre 0,2 puan
artışla
97,9
seviyesinde
gerçekleşmesine neden olmuştur.
•
Dış Ticaret Hadleri (%)
97.7 97.9 97.7
97.6
96.2
97.4
96.1
93.9 94.0
95.5
94.5
92.7
92.1
92.2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12
Aylar
2006
2007
TÜİK tarafından açıklanan, İmalat Sanayiinde Saat Başına Ücret ve Kişi
Başına Kazanç Endeksi 2006 Yılı IV. Dönem Sonuçları’na göre; 2006 yılının
dördüncü döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre, üretimde çalışılan
saat başına ücret endeksi %12,1, üretimde çalışan kişi başına kazanç endeksi
%12,8 ve diğer işlerde çalışan kişi başına kazanç endeksi ise %16,3 artış
göstermiştir. Devlet sektöründe, üretimde çalışılan saat başına ücret %8,2
5
artarken, TÜFE ile deflete edilerek hesaplanan üretimde çalışılan saat başına
reel ücret endeksi %2,1 artmıştır.
•
•
TCMB’nın yayınladığı verilere göre; Şubat ayında, protestolu senet sayısı geçen
yılın aynı ayına göre %33,4 oranında artarak 115.544 adet oldu. Protestolu senet
tutarı ise 247.311.241 YTL’den 394.510.778 YTL’ye yükseldi.
Hazine Müsteşarlığı’nın yayınladığı verilere göre; Ocak ayında toplam tutarı
yaklaşık 2 milyar YTL olan 199 yatırım teşvik kapsamına alındı. Teşvik belgesine
bağlanan yatırımların 1,2 milyar YTL'sinin imalat sanayi sektöründe yapılacak
yatırımlardan oluştuğu belirlendi. Söz konusu belgeler kapsamında 1,9 milyar
YTL'lik yatırım yapılması ve 11.644 kişiye istihdam sağlanması öngörüldü. Bu
yatırımların gerçekleştirilmesi için yapılması gereken makine ve teçhizat
ithalatının 701,1 milyon dolar olduğu belirlendi.
Hazine, bu yılın ilk iki ayında ise toplam tutarı 3,6 milyar YTL olan 421 yatırımı
teşvik kapsamına aldı. Teşvik belgesine bağlanan yatırımların 2,4 milyar
YTL’sinin imalat sanayi sektöründe yapılacak yatırımlardan oluştuğu belirlendi.
Söz konusu belgeler kapsamında 3,7 milyar YTL’lik yatırım yapılması ve 25.382
kişiye istihdam sağlanması öngörüldü. Bu yatırımların gerçekleştirilmesi için
yapılması gereken makine ve teçhizat ithalatının 1,3 milyon dolar olduğu tespit
edildi.
•
Merkez Bankası Analitik Bilânçosu Ana Kalemlerindeki Gelişmeler
16-30 Mart 2007 döneminde, Merkez Bankası Analitik Bilânçosu aktif büyüklüğü,
%4,18 oranında genişleyerek 112.616 milyon YTL seviyesine ulaşmıştır. Bu
dönemde Dış Varlıklar kalemi %4,66, İç Varlıklar kalemi ise ‰7,5 oranında artış
göstermiştir.
Bilânçonun pasif kalemleri incelendiğinde ise bu dönemde Merkez Bankası
Toplam Döviz Yükümlülüklerinin %11,39 oranında arttığı görülmektedir. Toplam
Döviz Yükümlülükleri kaleminin alt ayırımına bakıldığında ise Dış Yükümlülükler
kaleminin %1,26 oranında azalırken, İç Yükümlülükler kaleminin %18,84
düzeyinde artış kaydettiği göze çarpmaktadır.
Mart ayının ilk yarısında maaş ödemelerine bağlı olarak artan nakit ihtiyacı
nedeniyle Emisyon Hacminde %3,75 oranında artış kaydedilmişti. Bu dönem aynı
kalemde %3,62 oranında azalma sağlanarak, önceki dönemdeki parasal
genişlemenin büyük ölçüde geri çekildiği görülmektedir. Buna karşılık Mart ayının
ilk yarısında Rezerv Para kaleminde görülen %6,75 oranındaki artışın, bu dönem
ivme kaybetmekle birlikte devam ettiği göze çarpmaktadır. Bu dönem Rezerv Para
kaleminde kaydedilen %1,76 oranındaki artışın, Bankalar Mevduatı kaleminde
%11,20 düzeyinde gerçekleşen genişlemeden kaynaklandığı anlaşılmaktadır.
Yürürlükteki zorunlu karşılık uygulaması nedeniyle Bankalar Mevduatı kalemi,
zaman içerisinde oldukça dalgalı bir seyir izlemektedir. Mart ayının ilk yarısında
Emisyon Hacmindeki artışın enflasyonist bir baskı yaratmaması amacıyla Açık
Piyasa İşlemlerinin bir politika aracı olarak kullanılması sonucu %32,66 oranında
artış gösteren Açık Piyasa İşlemlerinden Doğan Borçlar kaleminin, bu dönem
hemen hemen aynı oranda (%32,56) azalış kaydederek tekrar 4 milyar YTL
düzeyinin altına indiği göze çarpmaktadır. Diğer yandan Mart ayının ilk yarısında
%57,20 oranında gerileyen Kamu Mevduatı kalemi, bu dönemde de %62,39
düzeyinde azalış göstererek 1.072 milyon YTL seviyesine inmiştir.
6
16-30 Mart 2007döneminde TCMB brüt döviz rezervleri, 3,92 milyar dolar
artarak 67.498 milyon dolar düzeyine yükselmiştir.
Merkez Bankası Analitik Bilânçosu Ana Kalemleri (Milyon YTL.)
AKTİFLER
1.DIŞ VARLIKLAR
2.İÇ VARLIKLAR
PASİFLER
1.TOPLAM DÖVİZ YÜKÜMLÜKLERİ
1.1. DIŞ YÜKÜMLÜKLER
1.2. İÇ YÜKÜMLÜKLER
1.2.1. Döv. Ol. Takip Ol. Mev.
1.2.2. Bankaların Döviz Mevduatı
2.MERKEZ BANKASI PARASI
2.1. REZERV PARA
2.1.1. Dolaşıma Çıkan Banknot
2.1.2. Bankalar Mevduatı
2.1.3. Diğer Kalemler
2.2. DİĞER MB PARASI
2.2.1. APİ’den Doğan Borçlar
2.2.2. Kamu Mevduatı
TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $)
31.03.06
16.03.07
30.03.07
101.151
83.123
18.028
101.151
51.354
22.772
28.582
14.500
14.082
49.797
32.705
20.207
12.418
80
17.092
14.549
2.543
58.283
108.100
94.681
13.419
108.100
64.780
24.028
40.752
22.715
18.037
43.320
35.245
23.046
12.067
132
8.074
5.224
2.850
63.577
112.616
99.097
13.519
112.616
72.156
23.726
48.430
29.855
18.575
40.460
35.865
22.212
13.418
235
4.595
3.523
1.072
67.498
Değişim
Son Yıl Dönem
11.465
4.516
15.974
4.416
-4.509
100
11.465
4.516
20.802
7.376
954
-302
7.678
19.848
15.355
7.140
538
4.493
-2.860
-9.337
3.160
620
2.005
-834
1.000
1.351
155
103
-12.497
-3.479
-11.026
-1.701
-1.471
-1.778
9.215
3.921
Kaynak: TCMB
•
Tahvil-Bono Piyasası
•
06.04
05.04
04.04
03.04
02.04
30.03
29.03
28.03
27.03
26.03
23.03
Getiri oranı (%)
Mart ayının son haftasına %19,55 düzeyinden başlayan piyasanın gösterge
kâğıdı niteliğindeki 26 Kasım 2008 itfa tarihli tahvilin yıllık bileşik faizi,
uluslararası borsalarda görülen düşüşlere paralel olarak gelen satışlar sonucu
%19,83
düzeyine
kadar
Gösterge tahvilin yıllık bileşik getirisi
yükseldi. Ancak Nisan ayının
19,90
ilk haftasında, yurt içinde
19,80
beklentilerin bir miktar altında
19,70
19,60
açıklanan enflasyon verisi ve
19,50
güçlü büyüme rakamlarının
19,40
etkisi ile piyasada alımların
19,30
arttığı görüldü. Bu alımlarla 26
19,20
Kasım 2008 itfa tarihli tahvilin
19,10
yıllık bileşik faizi, 6 Nisan tarihi
itibariyle %19,24 seviyesine
Tarih
kadar geriledi.
Döviz Piyasası
Mart ayının son haftasına 1,3839 YTL seviyesinden başlayan dolar kuru,
alternatif piyasalarda yaşanan satışlara bağlı olarak piyasaya gelen alımlarla
hafta ortasında 1,3936 YTL düzeyine kadar yükseldi. Ancak Nisan ayının ilk
haftasında, yurt içinde açıklanan enflasyon ve büyüme rakamlarının piyasalarca
olumlu karşılanması ve İran ile İngiltere arasında yaşanan gerginliğin diplomatik
yollarla çözülmesi piyasaya satış yönünde yansıdı ve dolar kuru 6 Nisan Merkez
Bankası gösterge kuru itibariyle 1,3658 YTL seviyesine kadar geriledi. Dolar bu
7
•
06.04
05.04
04.04
02.04
30.03
29.03
28.03
27.03
26.03
23.03
Mart ayının son haftasına
YTL
ABD Dolar Denge Kuru
1,3325 seviyesinden başlayan
1,41
€/$
paritesi,
ABD’de
beklentilerin altında açıklanan
1,39
yeni ev satışları ve tüketici
güven endeksi verileri ile
1,37
Almanya’da
beklentilerin
üzerinde gerçekleşen büyüme 1,35
ve
istihdam
rakamlarının
etkisiyle artış kaydederek, 6
Tarih
Nisan tarihli Merkez Bankası
gösterge kurları itibariyle 1,3418 düzeyine yükselmiştir.
03.04
dönemde YTL karşısında %1,31 oranında değer kaybederken, euronun değer
kaybı ise ‰6,18 olarak gerçekleşmiştir.
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB)
•
06.04
05.04
04.04
03.04
02.04
30.03
29.03
28.03
27.03
26.03
23.03
Endeks
Mart ayının son haftasına 43.409 puan düzeyinden başlayan İMKB Bileşik
Endeksi, FED Başkanı Bernanke’nin ekonomiye dair belirsizliğin devam ettiği
yönündeki açıklamaları ile
İMKB Bileşik Endeksi
ABD’de beklentilerin altında
47000
açıklanan yeni ev satışları ve
46000
tüketici
güven
endeksi
45000
verilerinin
etkisiyle
hafta
44000
ortasında 43.000 puana kadar
43000
geriledi. Ancak Nisan ayının
42000
son haftasında, İran ile
41000
İngiltere arasında yaşanan
gerginliğin sona ermesi ve yurt
Tarih
içinde açıklanan enflasyon ve
büyüme
rakamlarının
piyasada olumlu olarak algılanmasının sonucunda İstanbul Menkul Kıymetler
Borsası’nda alımlar hız kazandı. Sözkonusu alımlarla İMKB Bileşik Endeksi 6
Nisan tarihli işlem günü kapanışı itibariyle 45.845 puana kadar yükseldi. İMKB
Bileşik Endeksi bu dönemde %5,61 oranında değer kazanırken, yabancı
portföylerin piyasa içerisindeki payı da %69,27 seviyesinden %69,77 düzeyine
yükselmiştir.
Türk Bankacılık Sektörü Gelişmeleri
16 Mart-02 Nisan döneminde, bankacılık sektörü toplam mevduat hacminde
önemli bir değişiklik gerçekleşmezken, toplam krediler bu dönemde %2,1
oranında artış göstermiştir. Döviz sepetinin %1,26 oranında değer kaybettiği bu
dönemde yabancı para cinsinden kredilerde %3,2 düzeyine ulaşan artış oranı
dikkat çekicidir. Döviz kurlarının tekrar gerileme trendi içerisine girmesinin,
yabancı para cinsinden kredi kullanımı üzerinde olumlu bir etki yaptığı
anlaşılmaktadır. Diğer yandan bir süredir azalma trendi içerisinde bulunan
takipteki alacakların kredilere oranın, bu dönemde de gerilemesini sürdürdüğü
görülmektedir.
Mart ayının ortasına kadar geçen sürede %6,2 oranında artış kaydeden
bankacılık sektörü menkul değerler portföyü büyüklüğü, bu dönemde %1,2
8
oranında azalış göstermiştir. Bunun sonucu olarak da MDP/Mevduat oranı 2
Nisan tarihi itibariyle tekrar %53 seviyesinin altına inmiştir.
Bankacılık Sektörü İle İlgili Seçilmiş Göstergeler (Milyon YTL.)
29.12.06 16.03.07 02.04.07
MEVDUAT
TOPLAM MEVDUAT
YTL
YP
YP Mevduat/Toplam Mevduat (%)
KREDİLER
TOPLAM KREDİLER
YTL
YP
YP Krediler/Toplam Krediler (%)
*
Krediler /Mevduat (%)
Takipteki Alacaklar (Brüt)
Takipteki Alacaklar / Krediler (%)
Menkul Değerler Portföyü
MDP/ Mevduat (%)
Değişim (%)
Yıl Sonuna
Dönem
Göre
308.396
189.094
119.302
38,7
314.961
194.867
120.094
38,1
315.210
194.529
120.681
38,3
2,2
2,9
1,2
0,1
-0,2
0,5
214.978
156.446
58.531
27,2
72,3
8.127
3,64
158.792
51,5
221.951
162.526
59.425
26,8
73,2
8.524
3,70
168.662
53,6
226.619
165.285
61.334
27,1
74,6
8.606
3,66
166.628
52,9
5,4
5,6
4,8
2,1
1,7
3,2
5,9
1,0
4,9
-1,2
(*): Krediler=Toplam Krediler+Takipteki Alacaklar (Brüt)
Kaynak: BDDK
9
MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER
2005
GSMH (Milyon $)
2006
2007
Ocak
Mart
Şubat
360.876
399.673
-
-
-
7,6
6,0
-
-
-
İmalat Sanayi KKO (%)
80,3
81,0
78,3
80,3
-
İşsizlik Oranı (%)
10,3
9,9
-
-
-
Enflasyon (ÜFE) (%)
2,66
11,58
-0,05
0,95
0,97
Enflasyon (TÜFE) (%)
7,72
9,65
1,00
0,43
0,92
171,4
160,2
164,7
-
-
Cari İşlemler Dengesi (Milyon $)
-22.824
-31.316
2.248
-
-
Dış Ticaret Dengesi (Milyon $)
-43.298
-51.890
-3.138
3.741
-
- İhracat-FOB (Milyon $)
73.476
85.142
6.492
7.614
-
- İthalat-FOB (Milyon $)
116.774
137.032
9.631
11.331
-
62,9
62,1
62,5
67,2
-
Bütçe Gelirleri (Milyon YTL)
137.981
171.309
12.392
13.236
-
- Vergi Gelirleri (Milyon YTL)
106.929
137.474
11.077
11.540
-
- Diğer Gelirler (Milyon YTL)
31.052
33.835
1.315
1.696
-
146.098
175.304
18.488
15.314
-
45.680
45.945
7.021
4.967
-
100.418
129.359
11.467
10.347
-
Bütçe Dengesi (Milyon YTL)
-8.117
-3.995
-6.096
-2.077
-
- Faiz Dışı Denge (Milyon YTL)
37.563
41.951
925
2.890
-
182.428
178.906
181.965
189.028
-
64.643
66.576
66.982
67.907
-
Büyüme Oranı
TÜFE Bazlı Reel Kur Endeksi
İhracatın İthalatı Karşılama Oranı (%)
Bütçe Harcamaları (Milyon YTL)
- Faiz Harcamaları (Milyon YTL)
- Faiz Hariç Harcamalar (Milyon YTL)
Merkezi Yönetim Top. İç Borç Stoku (Milyon $)
Merkezi Yönetim Top. Dış Borç Stoku (Milyon $)
Kaynak: TÜİK, TCMB, Hazine Müsteşarlığı, DPT
İletişim Bilgileri
Oktay Küçükkiremitçi
Müdür
0312 4179200/2340
oktay-k@tkb.com.tr
Mustafa Şimşek
Müdür Yardımcısı
0312 4179200/2340
m-simsek@tkb.com.tr
Fulya Bayraktar
Kıdemli Uzman
0312 4179200/2356
f-bayraktar@tkb.com.tr
Mustafa Tosun
Kıdemli Uzman
0312 4179200/2355
mustafa-t@tkb.com.tr
10