OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK

OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK
Obsesif kompulsif bozukluğun (OKB) temel özelliği, obsesyonel düşünceler ve bu
düşüncelerle bağlantılı kompulsif hareketlerin yapılmasıdır.
Obsesyonel düşünceler, zihine yineleyici ve kalıplaşmış bir biçimde giren ve belirgin sıkıntıya
yol açan düşünce, imge ve dürtülerdir. Hemen her zaman huzursuzluk verirler.( içerikleri
cinsellik, saldırganlıkla, hastalık bulaşma, başkasına zarar verme vb. konularla ilgilidir veya
kişiye saçma gelirler.) Bir kimsenin çocuğunu öldüreceği şeklindeki dürtüsüne karşı
koyamayacağı şeklinde obsesyonu olabilir veya tanrıya küfür etme, cinsel içerikli yineleyici
düşünceleri kafasında atamaz. Hemen her konuda kişinin zihninden atamadığı, sürekli aklına
gelen düşünceler olabilir. Hasta sıklıkla bu düşünceleri bastırmaya, önem vermemeye veya
başka bir düşünce veya eylemle ( kompulsiyon) obsesyonundan kurtulmaya çalışır fakat
başaramaz.,
Kompulsif hareketler ve törenler, tekrar tekrar yapılan kalıplaşmış davranışlar (ör. El yıkama,
sıraya koyma vb.) veya zihinser eylemlerdir. Bu hareketler hastanın hoşuna gitmez ve bir
amaca yönelik değildir. Hasta bu hareketleri yapmadığı zaman kendisine veya yakınlarına
zarar geleceğinden korkar. Bu hareketleri yaparak olması mümkün olmayan ancak olabileceğini
düşündüğü şeyleri önleyebileceğine inanır. Hareketler, çoğunlukla mikrop bulaşacağı korkusu
ile el yıkama, bir tehlike olabileceği korkusu ile kapıyı, muslukları, mutfak tüpünü defalarca
kontrol etme, aşırı düzenlilik ve titizlik nedeni ile her şeyin yerli yerinde olup olmadığını tekrar
tekrar kontrol etme şeklindedir. Bu kompulsif hareketler saatler alır ve kişinin işleri aksar. Kişi
bu obsesyonel düşünceleride, yapılan hareketleride çoğunlukla anlamsız bulur, engellemeye
çalışır ancak çoğunlukla başarısız olur.Bazı durumlarda obsesyonunu mantıksız bulmayabilir.
Örneğin kişi parayı eline aldığında elinin kirlendiğini düşünmesinin ve elini yıkamasını normal
bulabilir. Bu nedenle iç sıkıntısı, çarpıntı, terleme şeklinde şikayetlerde görülür. Obsesyonlar kişinin dikkatini dağıttığından dolayı yetişkinler kendilerini işlerine veremezler. Obsesyonel
düşüncelerin ve kompulsif hareketlerin kişinin günlük işlevlerini bozması, iyileşmeme korkusu,
kişide ciddi derecede sıkıntı ve depresyona yol açabilir. Bazende kişi obsesyon ve
kompulsiyonlarını kabullenir, günlük etkinlik olarak bunları yapar. OKB olanlarda depresyon sık
görülmektedir. Tekrarlayan depresif nöbetleri olan hastaların depresif nöbetleri sırasındada
obsesyonel düşünceler gelişebilir.
1/3
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK
Çocuklardaki obsesyonlar ve kompulsiyonlar çoğunlukla ( temizlik,kontrol etme,
istifleme,tekrarlama) şeklindedir.Ancak yaş ile obsesyonlar arasında doğrudan bir ilişki
yoktur.Obsesyonların ve kompulsiyonların içeriği klinik seyir esnasında değişebilir. Çocuklar
obseseyonlarının mantıksız olduğunu bilmeyebilirler. Bu nedenle obsesyonlarını söylemezler
veya başka nedenlerle gizleyebilirler. Bunun dışında belirtiler yetişkinlerinkiyle
aynıdır.Çocuklarda en sık görülen belirti bulaşma korkuları ve bu nedenle sık sık el yıkama
kompulsiyonudur. Anne babasına veya kendisine bir şey olacağı şeklinde obsesyonlar ve
kontrol etme kompilsiyonlarıda çocuklarda yaygındır. Çocuk başkalarına zarar verdiğini
düşünerek, zarar vermediğinin kanıtlarını bulmak için bazı davranışlar yapabilir. Çocuğun zihni
sürekli obsesyonlarla meşgul olduğundan dolayı dikkati dağılır ve dikkatini derslerine
veremediğinden başarısız olabilir. Ayrıca obsesyonlar ve kompulsiyonları nedeni ile yeterli
sosyal ilişkileri kuramaz. Obsesyonel düşüncelerin ve kurmaların baskın olduğu tip,
Kompulsif hareketlerin baskın olduğu tip
Obsesyonel düşüncelerin ve hareketlerin birlikte olduğu tip, olarak üçe ayrılmaktadır.
SIKLIK
Bu bozukluk kadın ve erkeklerde eşit oranda görülür. Bazı kaynaklar kadınlarda biraz daha fazla
görüldüğünü belirtmektedirler. Başlangıç genellikle ergenlik veya erken erişkinlik döneminde
başlasada, çocukluktada başlayabilir. Erkeklerde ortalama başlangıç yaşı 18, kadınlarda 21
yaştır. Çocukluk çağında kızlarda 7-12 yaşları arasında, erkeklerde genellikle 6- 15 yaşları
arasında başlayabilir. Olguların yaklaşık yarısında şikayetler çocuklukta veya ergenlik
döneminde başlamaktadır.Erken başlangıçlı vakaların çoğu erkektir. Gidiş değişkenlik
gösterebilir. Çoğunlukla kronikleşen bir bozukluktur.
2/3
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK
NEDENLER
Freud' göre bilinç dışı dürtüler nedeni ile ortaya çıkmaktadır.
Genetik sebepleri vardır. Tek yumurta ikizlerinde birinde OKB varsa diğerinde görülme oranı %
90' lar civarında iken, çift yumurta ikizlerinde bu oran % 40-50 civarında, 1. derece akrabalarda
% 30 civarında görülmektedir.
Beyin hücrelerinde bulunan serotonin ve dopamin seviyelerinde azalma veya artma olmasının
etkileri vardır. Verilen ilaçlar bu dengeyi düzenlemeye yönelik ilaçlardır.
Birçok hastalıkla karışabilir. Bu nedenle ayırıcı tanının yapılarak tedavinin buna göre
planlanması gerekir.
Tedavi: Bilişsel tedavi, davranışçı tedaviler ve ilaç tadavisi uygulanır. Herbiri tek başına veya
iki tedavi birlikte uygulanabilir. Erken başlangıçlı olanlarda, aynı zamanda depresyon, kişilik
bozukluğu olanlarda, kötü iş, aile ve sosyal ortamı olanlarda, çok saçma hezeyan düzeyinde
obsesyonları olanlarda gidiş daha kötüdür.
3/3