İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ Bölüm 1 İKTİSAT İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 1.1.İktisadın Konusu ve Kapsamı 1.2. İktisadın Bölümleri 1.2.1.Mikro ve Makro İktisat 1.2.2. Pozitif İktisat ve Normatif İktisat 1.3. İhtiyaçlar ve Özellikleri 1.4. Mal ve Hizmetler 1.5. Fayda, Değer ve Fiyat 1.5.1. Fayda 1.5.2. Değer 1.5.3. Fiyat 1.6. Üretim ve Üretim Faktörleri 1.6.1. Emek (İş gücü) Faktörü 1.6.2. Doğal kaynak (Toprak) Faktörü 1.6.3. Sermaye Faktörü 1.6.4. Girişimcilik Faktörü 1.7 Ekonomide Döngüsel Akım 1.7.1. Gelir 1.7.2. Tüketim, Yatırım veTasarruf 1.8. Rasyonalite, Verimlilik, Kârlılık 1.9. Ekonomik Sistemler ve Üretim İmkânları 1.9.1. Kapitalizm 1.9.2. Sosyalizm 1.9.3. Karma Ekonomi 1.10. Alternatif Maliyet ve Üretim İmkânları Eğrisi 1.11.Toplumların Ortak Ekonomik Sorunları Değerlendirme Soruları Yararlanılan Kaynaklar Bölüm 2 FİYAT TEORİSİ 2.1. Fiyat 2.1.1. Nispi (Oransal) Fiyat 2.1.2. Mutlak Fiyat 2.2. Talep 2.2.1. Tanım 2.2.2. Talep Fonksiyonu 2.2.3. Talep Eğrisinin Şekli ve Talep Kanununun İstisnaları 2.2.4. Talep Eğrisinin Şekli ve Talep Kanununun İstisnaları 2.2.5. Talep Eğrisi Üzerinde Hareket ve Talep Değişmesi 2.2.6. Talep Elastikiyeti 2.2.7. Özel Elastikiyet Durumları 2.2.8. Talebin Fiyat Esnekliğini Etkileyen Faktörler 2.2.9.Diğer Elastikiyet Kavramları III 13 14 15 15 16 16 18 20 20 21 21 22 23 23 24 24 25 26 27 27 28 29 30 31 32 35 38 40 41 42 42 43 43 43 44 46 47 48 51 52 53 55 2.3. Arz 56 2.3.1.Tanım 57 2.3.2.Arz Fonksiyonu 57 2.3.3.Firma Arzı, Piyasa (Endüstri/Sektör) Arzı (Toplam Arz), Arz Kanunu 59 2.3.4.Arz Eğrisinin Şekli ve Arz Kanununun İstisnaları 60 2.3.5.Arz Eğrisi Üzerindeki Hareket ve Arz Değişmesi 62 2.3.6.Arz Elastikiyeti (Arzın Fiyat Esnekliği) 64 2.3.7.Özel Elastikiyet Durumları 66 2.3.8.Arzın Fiyat Esnekliğini Etkileyen Faktörler 67 2.4. Piyasa Denge Fiyatı 69 2.4.1.Fiyatın Oluşması 69 2.4.2.Fiyatın Oluşmaması 72 2.4.3.Talep ve Arz Kaymalarının Piyasa Fiyatına Etkisi 73 2.5. Piyasa Fiyatına Devlet Müdahalesi 75 2.5.1.Tarımsal Ürün Fiyatlarına Devlet Müdahalesi 75 2.5.2.Karaborsa 76 2.5.3.Kira Kontrolleri 77 2.5.4.King Kanunu 77 2.5.5.Örümcek Ağı Teoremi 78 2.5.6.Esneklik ve Verginin Yansıması 79 Değerlendirme Soruları 82 Yararlanılan Kaynaklar 84 Bölüm 3 FAYDA VE TÜKETİCİ DENGESİ (TÜKETİCİ TEORİSİ) 85 3.1. Faydanın Ölçülebilirliği Sorunu 86 3.1.1.Kardinal Fayda Yaklaşımı 87 3.1.2.Eş Marjinal Fayda İlkesi Ve Tüketici Dengesi 88 3.1.3.Ordinal Fayda Yaklaşımı 89 Değerlendirme Soruları 91 Yararlanılan Kaynaklar 93 Bölüm 4 ÜRETİM VE MALİYET ( ÜRETİCİ TEORİSİ ) 95 4.1. Firma Davranışları ve Unsurları 96 4.2. Üretim 96 4.2.1.Kısa Dönemde Üretim 97 4.2.2.Uzun Dönemde Üretim 100 4.3. Maliyetler 100 4.3.1.Kısa Dönemde Maliyetler 101 4.3.2.Uzun Dönemde Maliyetler 103 4.4. En Düşük Maliyetle Üretim ( Optimal Faktör Bileşimi Seçimi) 104 Değerlendirme Soruları 111 Yararlanılan Kaynaklar 113 Bölüm 5 PİYASA ÇEŞİTLERİ VE FİRMA DENGESİ 115 5.1. Piyasa Kavramı ve Piyasanın Unsurları 116 5.2. Piyasa Çeşitleri 117 5.2.1. Büyüklüklerine Göre Piyasalar 117 II 5.2.2. Konularına Göre Piyasalar 5.2.3. Rekabet Derecesine Göre Piyasalar 5.3. Firma Dengesi 5.3.1. Firma Dengesinde Amaç 5.3.2. Firma Dengesi (Kâr Maksimizasyonu) Koşulu 5.4. Firma Dengesi ve Endüstri Dengesi Değerlendirme Soruları Yararlanılan Kaynaklar Bölüm 6 TAM REKABET PİYASASI 6.1. Tam Rekabet Piyasası Hakkında 6.1.1. Çokluk (Atomizite) 6.1.2. Şeffaflık (Saydamlık-Transparans) 6.1.3. Bölünebilme (Divizibilite) 6.1.4. Türdeşlik (Homojenite) 6.1.5. Akışkanlık (Mobilite) 6.2. Tam Rekabet Piyasasının Özellikleri 6.3. Firma ve Endüstri Bazında Tam Rekabetin Önemi 6.4. Firma-Endüstri İlişkisi 6.5. Tam Rekabetin Varsayımları 6.6. Piyasa Yapısı ve Ekonomik Performans 6.6.1. Firma Sayısı 6.6.2. Fiyat Üzerinde Kontrol 6.6.3. Ürünün Tipi 6.6.4. Giriş Engeli 6.6.5. Fiyat Dışı Rekabet 6.7. Tam Rekabet ve Etkinlik 6.8. Tam Rekabet Piyasasında Kısa Dönem Firma Davranışı 6.9. Tam rekabet Piyasasında Uzun Dönem Dengesi Değerlendirme Soruları Yararlanılan Kaynaklar Bölüm 7 MONOPOL PİYASASI 7.1. Piyasa Gücü ve Monopol 7.2. Monopol Piyasasının Varsayımları 7.3. Monopol Piyasasının Genel Özellikleri 7.4. Monopol Piyasasına Giriş Engelleri 7.5. Monopol Piyasasının Maliyetleri ve Hasılası 7.6. Monopolcü Firmanın Marjinal Hasılası, Fiyat ve Esneklik 7.7. Monopolde Kâr Maksimizasyonu 7.8. Monopolde Fiyat Farklılaştırılması 7.9. “Lerner” Monopol Gücü Endeksi 7.10. Monopol Piyasasının Sosyal ve Ekonomik Sonuçları 7.11. Monopol Piyasasında Düzenlemeler Değerlendirme Soruları Yararlanılan Kaynaklar Bölüm 8 OLİGOPOL PİYASASI III 118 118 121 122 122 125 127 129 131 132 132 132 132 132 133 133 134 135 136 137 137 137 138 138 138 140 140 144 145 147 149 150 150 151 151 153 155 158 162 162 163 164 165 167 169 8.1. Oligopol Piyasasının Tanımı, Özellikleri ve Talep Eğrisi 170 8.2. Oligopol Piyasasının Varsayımları 171 8.3. Oligopol Piyasasında Denge 171 8.3.1. Cournot Modeli 172 8.3.2. Sweezy Modeli (Dirsekli Talep Eğrisi Modeli) 175 8.4. Anlaşmalı (Uzlaşmacı) Oligopol Teorileri 176 8.4.1. Kartel 177 8.4.2. Fiyat Liderliği 178 Değerlendirme Soruları 179 Yararlanılan Kaynaklar 181 Bölüm 9 MONOPOLLÜ REKABET PİYASASI 183 9.1. Monopollü Rekabet Piyasasının Tanımı 184 9.1.1. Monopollü Rekabet Piyasasının Özellikleri 184 9.1.2.Monopollü Rekabet Piyasasında Kısa Dönem Dengesi 185 9.1.3. Monopollü Rekabet Piyasasında Uzun Dönem Dengesi 186 Değerlendirme Soruları 188 Yararlanılan Kaynaklar 190 Bölüm 10 FAKTÖR PİYASASI, FAKTÖR GELİRLERİ VE GELİR DAĞILIMI POLİTİKASI 191 10.1. Faktör Piyasası 192 10.1.1. Faktör Arzı 193 10.1.2. Faktör Talebi 193 10.2.Üretim Faktörleri ve Gelirleri 195 10.2.1.Emek ve Ücret 197 10.2.2. Doğal Kaynaklar ve Rant 198 10.2.3. Sermaye ve Faiz 200 10.2.4. Girişimci ve Kâr 201 10.3. Gelir Dağılımı 202 10.3.1. Fonksiyonel Gelir Dağılımı 202 10.3.2. Kişisel Gelir Dağılımı 203 10.3.3. Gelir Dağılımı Eşitsizliğinin Ölçülmesi 203 10.4. Ekonomik Büyümenin Sınırları 205 Değerlendirme Soruları 207 Yararlanılan Kaynaklar 209 Bölüm 11 MAKRO EKONOMİNİN DOĞUŞU ve TEMEL KAVRAMLAR 211 11.1.Makro Ekonominin Doğuşu 212 11.1.1.Makro Ekonominin Doğuş Süreci 212 11.1.2.Mikro ve Makro Ekonomi Ayrımı 215 11.1.3.Makro Analiz ve Milli Muhasebe 216 11.1.4.Makro Ekonomik Denge 218 11.1.5Doğuşundan Günümüze Makro Ekonomi,Politika ve Ekoller219 11.2. Makro Ekonominin Temel Kavramları 224 IV 11.2.1.Makro Ekonominin İlgilendiği Alanlar 224 11.2.2.Makro Ekonomide Devletin Rolü 228 11.2.3.Makro Ekonomiyi Oluşturan Temel Öğeler 229 11.2.4.Makro Ekonomik Kavramlar Arasındaki İlişkiler 230 Değerlendirme Soruları 233 Yararlanılan Kaynaklar 235 Bölüm 12 MİLLİ GELİR 237 12.1.Milli Gelir ve Milli Servet 238 12.2.Milli Gelirle İlgili Kavramlar 239 12.2.1. Gayri Safi Yurt İçi Hasıla 239 12.2.2. Gayri Safi Milli Hasıla 241 12.2.3. Safi Milli Hasıla 242 12.2.4. Milli Gelir 243 12.2.5. Kişisel Gelir 243 12.2.6. Kullanılabilir Gelir 245 12.2.7. Kişi Başına Düşen Milli Gelir 245 12.2.8. Nominal Milli Gelir, Reel Milli Gelir 247 12.3. Milli Gelirin Hesaplama Yöntemleri 248 12.3.1. Üretim Yöntemi 249 12.3.2. Gelir Yöntemi 250 12.3.3. Harcama Yöntemi 251 12.4. Milli Gelirin Önemi 252 Değerlendirme Soruları 253 Yararlanılan Kaynaklar 255 Bölüm 13 MİLLİ GELİRİ OLUŞTURAN UNSURLAR,FİYATLAR VE MİLLİ GELİR DENGESİ 257 13.1. Milli Geliri Belirleyen Unsurlar 258 13.1.1. Tüketim Harcamaları ve Tüketim Fonksiyonu 258 13.1.2. Tasarruf ve Tasarruf Fonksiyonu 260 13.1.3. Yatırım Harcamaları ve Yatırım Fonksiyonu 261 13.2. Milli Gelir Dengesi 263 13.2.1. Toplam Arz – Toplam Talep Yöntemi 263 13.2.2. Tasarruf-Yatırım Eşitliği Yöntemi 267 13.2.3. Çarpan Analizi ve Tasarruf Paradoksu 269 13.3. Fiyatlar ve Milli Gelir Dengesi 271 13.3.1. Toplam Talep 271 13.3.2. Toplam Arz 273 13.4. Milli Gelir Dengesi 275 13.5. Milli Gelir Dengesinde Değişme 277 Değerlendirme Soruları 278 Yararlanılan Kaynaklar 280 Bölüm 14 PARA TEORİSİ VE POLİTİKASI 281 14.1. Para Teorisi 282 14.1.1. Para 283 14.1.2. Paranın İşlevleri 284 V 14.2. Para Çeşitleri 14.2.1. Mal Para 14.2.2. Metal Para 14.2.3. Temsili Para 14.2.4. İtibari Para 14.3. Para Arzı 14.3.1. Para Arzı Tanımları 14.4. Para Talebi 14.5. Denge Faiz Oranının Belirlenmesi 14.5.1. Denge Faiz Oranının Değişmesi ve Likidite Tuzağı 14.6. Paranın Değeri Sorunu ve Para Değerinin Ölçülmesi 14.7. Para Politikası 14.7.1. Para Politikası Araçları Değerlendirme Soruları Yararlanılan Kaynaklar Bölüm 15 FAİZ ORANI VE MİLLİ GELİR DENGESİ: IS-LM EĞRİLERİ 15.1. IS-LM Modeline Giriş 15.2. Mal Piyasasında Denge: Is Eğrisi 15.2.1. IS Eğrisinin Elde Edilişi ve Eğimi 15.2.2. IS Eğrisinin Konumu 15.2.3. Maliye Politikaları ve IS Eğrisinde Kaymalar 15.2.4. Dışlama Etkisi 15.3. Para Piyasasında Denge: LM Eğrisi 15.3.1. Para Arzı ve Para Talebi 15.3.2. LM Eğrisinin Elde Edilişi ve Eğimi 15.3.3. LM Eğrisinin Konumu 15.3.4. Para Politikaları ve LM Eğrisinde Kaymalar 15.4. Mal ve Para Piyasalarında Birlikte Denge: Genel Denge 15.4.1. Ekonominin Genel Dengesi 15.4.2. Denge Gelir Düzeyi ve Faiz Oranında Değişmeler 15.5. Para ve Maliye Politikalarının Etkinliği Değerlendirme Soruları Yararlanılan Kaynaklar Bölüm 16 EKONOMİ POLİTİKASI 16.1.Genel Olarak Ekonomi Politikası 16.1.1.Ekonomi Politikalarında Görevli Kamu Kurumları 16.1.2.Ekonomi Politikası Oluşumunda Etkili Uluslararası Kuruluşlar 16.2.Para Politikası 16.2.1.Para Politikası Amaçları 16.2.2.Para Politikası Araçları 16.3. Maliye Politikası 16.3.1.Maliye Politikası Amaçları 16.3.2.Maliye Politikası Araçlar VI 284 284 284 285 285 286 286 287 289 289 290 291 291 294 296 297 298 299 299 301 301 303 303 304 307 308 310 310 310 312 314 318 320 321 322 322 324 325 326 328 331 332 332 16.4.Bankacılık Sistemi 16.4.1.Ticaret ( Mevduat) Bankaları 16.4.2.Yatırım Ve Kalkınma Bankaları 16.4.3.Farklı İşlevlere Sahip Bankalar Değerlendirme Soruları Yararlanılan Kaynaklar Bölüm 17 ENFLASYON 17.1. Enflasyonun Tanımı 17.2. Enflasyon Çeşitleri 17.2.1. Kaynaklarına Göre Enflasyon 17.2.2. Büyüklüklerine Göre Enflasyon 17.3. Enflasyonun Nedenleri 17.4. Enflasyonun Sonuçları 17.4.1. Enflasyonun Sosyal Sonuçları 17.4.2. Enflasyonun Ekonomik Sonuçları 17.5.Enflasyonla Mücadele Yolları 17.5.1. Devletin Görevleri 17.5.2. Tüketicilerin Görevleri 17.5.3. Üreticilerin Görevleri 17.6 Fiyat Endeksleri 17.6.1. Tüketici Fiyatları Endeksi. (TÜFE) 17.6.2. Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) 17.6.3. GSYİH Deflatörü 17.7.Enflasyon ve İşsizliğin Ekonomi Politiği Değerlendirme Soruları Yararlanılan Kaynaklar Bölüm 18 İSTİHDAM ve İŞSİZLİK 18.1. İstihdam 18.1.1. İstihdamla İlgili Kavramlar 18.1.2. Türkiye’de İstihdamın Sektörel Dağılımı 18.2. İşsizlik 18.2.1. İşsizlikle İlgili Kavramlar 18.2.2. İşsizliğin Nedenleri 18.2.3. İşsizlik Türleri 18.3. Türkiye’de İş Gücünün Sorunları 18.4. Enflasyonla İşsizlik Arasındaki İlişki: Phillips Eğrisi Değerlendirme Soruları Yararlanılan Kaynaklar Bölüm 19 DIŞ TİCARET TEORİSİ-POLİTİKASI ve ÖDEMELER BİLANÇOSU 19.1.Dış Ticaret Teorisi 19.2.Dış Ticareti Ortaya Çıkaran Nedenler 19.2.1.Doğal Nedenler 19.2.2.Ekonomik Nedenler 19.3. Merkantilizm VII 333 334 334 335 336 338 339 340 340 341 342 343 344 344 344 344 344 345 345 345 345 346 347 347 348 350 351 352 352 352 353 354 357 360 362 363 366 368 369 370 370 370 371 371 19.4. Klasik Dış Ticaret Teorileri 19.4.1.Mutlak Üstünlükler Teorisi 19.4.2.Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi 19.4.3.Heckscher-Ohlin Teorisi 19.5.Heckscher-Ohlin Teorisinden Çıkartılan Teoriler 19.5.1.Uluslararası Faktör Fiyatları Eşitliği Teorisi 19.5.2.Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi 19.5.3.Rybczynski Teorisi 19.6.Heckscher-Ohlin Teorisinin Test Edilmesi :Leontıef Paradoksu 19.7.Yeni Dış Ticaret Teorileri 19.7.1.Nitelikli İş Gücü Teorisi 19.7.2.Teknoloji Açığı Teorisi 19.7.3.Ürün Dönemleri Teorisi 19.7.4.Tercihlerde Benzerlik Teorisi 19.7.5.Ölçek Ekonomileri Teorisi 19.7.6.Monopolcü Rekabet Teorisi 19.8. Dış Ticaret Politikası 19.8.1. Dış Ticaret Politikasının Amaçları 19.8.2. Dış Ticaret Politikasının Araçları 19.9.Ödemeler Bilançosu 19.9.1.Ödemeler Bilançosunun Hesap Grupları 19.9.2.Ödemeler Bilançosu Açıklarının Nedenleri 19.9.3.Ödemeler Bilançosu Açıklarını Önlemeye Yönelik Politikalar Değerlendirme Soruları Yararlanılan Kaynaklar Bölüm 20 EKONOMİK BÜYÜME VE KALKINMA 20.1. Ekonomik Büyüme ve Kalkınmanın Tanımı 20.2. Büyümeyi Etkileyen Faktörler ve Bazı Büyüme Modelleri 20.2.1. Klasik Büyüme Teorileri 20.2.2. Neo Klasik Büyüme Teorisi 20.2.3. Harrod-Domar Modeli 20.2.4. Yeni Büyüme Teorisi ( İçsel Büyüme Teorisi ) 20.3. Büyümenin Etkisi 20.3.1. Büyümenin Sağladığı Faydalar 20.3.2. Büyümenin Maliyeti 20.4. Ekonomik Kalkınma 20.4.1. Gelişmekte Olan Ülkelerin Temel Özellikleri 20.4.2. Kalkınma Modelleri Değerlendirme Soruları Yararlanılan Kaynaklar VIII 372 373 374 376 378 378 378 379 379 380 380 380 380 381 382 383 384 384 386 388 389 393 395 397 399 401 402 403 404 404 405 406 407 407 408 409 410 411 414 416