İşletmeye Giriş - M. Volkan Turker
advertisement
İşletme İşletme Bö Bölümü Yönetim ve Organizasyon Anabilim Dalı Dalı İşletmeye Giriş Kuruluş Yeri Ders Notu - 5 Öğr. Grv. Grv. Dr. M. Volkan TÜ TÜRKER vturker@ tr vturker@marmara.edu. marmara.edu.tr www.volkanturker .com.tr tr www.volkanturker.com. İşletmenin İşletmenin faaliyetlerini sürdürdüğü yerdir. Seçimi çok önemlidir. İşletmeler için bir kez kurulduktan sonra, başka bir yere taşınmak çok maliyetli ve zor olacaktır. 1 2 İşletme Çevre Etkileşiminde Kuruluş Yeri Faktörleri En Uygun (Optimum) Kuruluş Yeri Stratejik amaçları gerçekleştirmek için en uygun kuruluş yerinin tespiti şarttır. • Ekonomik Amaçlar • • • • • Verimlilik Etkenlik Üretkenlik Kârlılık Büyüme • Sosyal Amaçlar Ekonomik Faktörler Doğal Faktörler SosyoSosyo-Kültürel Faktörler HukukiHukuki-Politik Faktörler Teknolojik Faktörler İşletme 3 Çevre 4 1 Uluslararası (3.) Çevre Uluslararası Ekonomik Çevre Ekonomik Çevre Yakın (1.) Çevre Kuruluş Yeri Faktörleri Uluslararası Teknolojik Çevre Genel (2.) Çevre Teknolojik Çevre Finans Kuruluşları Üretim Süreci İşletme Yönetimi Satıcılar Alıcılar Girdi HukukiPolitik çevre Çıktı Fiziksel varlıklar İnsan Kaynakları Sendikalar Rakipler Doğal Çevre Kamuoyu Doğal Çevre Uluslararası Hukuki-Politik Çevre Sosyo-kültürel Çevre Uluslararası Sosyo-kültürel Çevre 5 Kuruluş Yeri Faktörleri Pazar İşgücü Hammadde Taşıma Enerji ve su Devletin teşvik ve sınırlandırmaları Arsa bedeli Savaş, terör tehlikesi İklim ve coğrafi koşullar Sosyal ve kültürel şartlar 6 Kuruluş Yeri Faktörleri Pazar; Pazar; Mal veya hizmet satışına ağırlık veren işletmeler bu faktöre daha çok önem verirler. 7 İşgücü İşgücü;; Genellikle işgücünün çok ve ucuz olduğu yerlerde emek yoğun işletme kurularak işgücü faktörü bir avantaja dönüştürülür. 8 2 Kuruluş Yeri Faktörleri Kuruluş Yeri Faktörleri Hammadde; Hammadde; Özellikle sanayi işletmeleri için hammaddenin en ucuz, en yakın, en güvenilir ve devamlı bulunabileceği yerin kuruluş yeri olmasında büyük yarar vardır. Taşıma; Taşıma; Ağır sanayi dallarında önemi büyük bir faktördür. (Limanlara, demiryolların yakınlık vs.) Enerji ve su; su; Kağıt, gıda, kimya, dokuma ve demirdemir-çelik sanayi işletmeleri için önemi yüksektir. 9 10 Kuruluş Yeri Faktörleri Kuruluş Yeri Faktörleri Devletin teşvik ve sınırlandırmaları Arsa bedeli İklim, doğa ve coğrafi koşullar Insurance analysts are estimating that the earthquake and resulting tsunami might end up costing the global industry up to $10 billion. 11 The photo above shows unidentified vehicles that had been ready for shipping in Ibaraki prefecture but were swept away by the tsunami. 12 3 Kuruluş Yeri Faktörleri Kuruluş Yeri Faktörleri Savaş, terör tehlikesi Sosyal ve kültürel şartlar Devlet Bakanı Zafer Çağlayan; “… Bingazi ve Derne şehirlerinde Özaltın, Mesa, Sistem ve Artel Şirketlerinin şantiyelerinde ciddi bir yağmalama olmuş.” 13 En Uygun (Optimum) Kuruluş Yerinin Belirlenmesi Faktör Karşılaştırma Yöntemi 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Faktör Karşılaştırma Yöntemi. • Faktörler önem derecesine göre puanlanır. Daha sonra alternatifler puanlarına göre sıralanır. 14 Maliyetleri Karşılaştırma Yöntemi. 1. “en küçük birim üretim maliyeti” aranır. 2. “en küçük toplam maliyet” aranır. 15 Pazar Sosyal ve kültürel şartlar İşgücü Hammadde Enerji ve su Devletin teşvik ve sınırlandırmaları Arsa bedeli Savaş, terör tehlikesi İklim ve coğrafi koşullar Taşıma Her bir kuruluş yeri faktörüne burada olduğu gibi faktör önem derecesine göre bir puan verilir. Burada örnek olarak 1-10 arasında puan verilmiştir (En önemli faktöre en büyük puan). Birden çok faktör birbiriyle karşılaştırıldığında aynı öneme sahip olabilir dolayısıyla eşit puanlar verilebilir. 16 4 Kuruluş yeri faktörü Faktör Karşılaştırma Yöntemi Faktör Puanı Alternatif A (Maks 5) 10 9 3 2 30 18 5 5 50 45 Hammadde’ye yakınlık 8 5 40 3 24 Taşıma / Ulaşım imkanları 7 … … … … Enerji ve su 6 5 … … … … … 4 3 … Pazar’a yakınlık Alternatif A Alternatif B ... Kuruluş yeri alternatifleri belirlendikten sonra, her bir alternatifin, her bir kuruluş yeri faktörü açısından uygunluğuna puan verilir. Burada örnek olarak 11-5 arası puan verilmiştir. Söz konusu alternatif için bir faktör çok uygunsa 5, uygunsa 4, … hiç uygun değilse 1 şeklinde puanlanır. 17 Ucuz işgücü’ne yakınlık Devletin teşvik ve sınırlandırmaları Arsa bedeli Savaş, terör tehlikesi İklim ve coğrafi koşullar 2 Sosyal ve kültürel şartlar 1 Toplam Faktör Karşılaştırma Yöntemi Alternatif Alternatif B (Maks 5) A (x) 320 Alternatif B (x) 18 450 Örnek Olay Daha sonra, her bir alternatifin faktörler açısından aldığı değerlerle, faktör puanları çarpılır. Elde edilen çarpım sonuçları alt alta toplandığında, hangi alternatifin optimum (en uygun) alternatif olduğu ortaya çıkacaktır. 19 Yeni kurulacak olan ABC Tekstil A.Ş., hazır giyim üretimini ülkemizde gerçekleştirip, ürünlerini Avrupa piyasasında pazarlamayı planlamaktadır. 20 5 Örnek Olay Örnek Olay İşletme, İşletme, üretimde kullandığı pamuk, iplik vb. gibi hammaddelerin büyük çoğunluğunu iç piyasadan (iç ve güneydoğu Anadolu’dan), küçük bir kısmını ise deniz taşımacılığı yolu ile Uzakdoğu’dan tedarik edecek ve ürünlerini deniz taşımacılığı yolu ile Avrupa limanlarına ulaştıracaktır. 21 Bu işletmenin kuruluş yerini belirlerken hangi faktörlere neden dikkat edildiğini belirtip, optimum kuruluş yeri için “Faktör Karşılaştırma Yöntemini kullanarak” bir öneri yapınız. ? 22 Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle… Öğr. Grv. Grv. Dr. M. Volkan TÜ TÜRKER T.C. Marmara Üniversitesi İİBF İİBF İşletme İşletme Bö Bölümü Yönetim ve Organizasyon Anabilim Dalı Dalı 23 6
