2013 yılında türkiye ekonomisinde meydana

KOCAELİ
TİCARET
ODASI
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 1
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
İçindekiler
1- KOCAELİ’NİN EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ ............................................................................................. 4
1.1- Kocaeli’ de Fiyat Hareketleri ........................................................................................................ 4
GIDA MADDELERİ ............................................................................................................................ 4
TEMİZLİK MADDELERİ FİYATLARI..................................................................................................... 4
KIRTASİYE FİYATLARI........................................................................................................................ 5
ZÜCCACİYE FİYATLARI ...................................................................................................................... 5
BEYAZ EŞYA FİYATLARI..................................................................................................................... 5
EV İÇİN DİĞER HARCAMALAR .......................................................................................................... 5
AKARYAKIT FİYATLARI ...................................................................................................................... 5
ALTIN-DOLAR-EURO FİYATLARI ....................................................................................................... 5
SAĞLIK HARCAMALARI .................................................................................................................... 5
GAZETE FİYATLARI ........................................................................................................................... 5
TEKEL MADDELERİ FİYATLARI .......................................................................................................... 5
DİĞER İÇECEKLER ............................................................................................................................. 5
DIŞARIDA YENEN YEMEK ................................................................................................................. 5
KİŞİSEL BAKIM HARCAMALARI......................................................................................................... 5
1.2- Kocaeli’ de Dış Ticaret Verileri...................................................................................................... 6
1.3- 2014 Yılı Yatırım Programında Yer Alan Kocaeli Yatırımları ......................................................... 6
1.4- Kocaeli’ de İstihdam ..................................................................................................................... 8
1.5- Kocaeli’ de Protestolu Senetler .................................................................................................. 10
1.6- Kocaeli’ de Ticaret Sektörü......................................................................................................... 12
A.1.7- Kocaeli’ de Genel Bütçe Gelirleri ............................................................................................ 13
2- 2013 YILINDA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE MEYDANA GELEN DEĞİŞMELER VE GENEL
DEĞERLENDİRMELER ............................................................................................................................ 14
2.1- Büyüme ...................................................................................................................................... 14
2.2- Fiyat Endeksleri .......................................................................................................................... 16
2.2.1- Üretici Fiyatları Endeksi ....................................................................................................... 16
2.2.2- Tüketici Fiyatları Endeksi ..................................................................................................... 18
2.3- Parasal Göstergeler .................................................................................................................... 20
2.3.1- Para Arzı .............................................................................................................................. 20
2.3.2- Emisyon Hacmi .................................................................................................................... 20
2.3.3- Mevduat Hacmi ................................................................................................................... 20
2.3.4- Senet Protestoları................................................................................................................ 20
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 2
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
2.3.5- Döviz Rezervi ....................................................................................................................... 22
2.4- Kamu Finansmanı ....................................................................................................................... 22
2.4.1- Bütçe Verileri ....................................................................................................................... 22
2.4.2- İç Borç Stoku ........................................................................................................................ 24
2.4.3- Dış Borç Stoku ..................................................................................................................... 25
2.5- Dış Ticaret .................................................................................................................................. 26
2.6- Yabancı Sermaye ....................................................................................................................... 27
2.7- Ödemeler Dengesi ..................................................................................................................... 30
2.8- Döviz Kurları, Borsa Endeksi ve Altın Fiyatları ........................................................................... 31
2.9- Sanayi Üretimi ........................................................................................................................... 31
2.10-Kapasite Kullanımı ..................................................................................................................... 33
2.11-İstihdam ve İşsizlik..................................................................................................................... 35
2013 İKTİSADİ RAPOR
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 3
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
EKONOMİK GELİŞMELER VE DEĞERLENDİRMELER
(Kocaeli – Türkiye)
1- KOCAELİ’NİN EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ
1.1- Kocaeli’ de Fiyat Hareketleri
Mutfak Giderlerindeki Yıllık Değişim
Odamızca yürütülmekte olan “Kocaeli’ de Fiyat Hareketleri Çalışması” kapsamında İzmit’te
yaşayan fakirlik sınırına yakın bir ailenin dengeli ve ekonomik beslenebilmesi için gerekli
mutfak gideri 2013 yılında %8,40 oranında arttı. 2012 yılı Aralık ayında ailemizin mutfak
bütçesi 821,76.-TL. iken, 2013 yılı Aralık ayında bu rakam 890,77.-TL.’ye ulaştı.
GIDA MADDELERİ FİYATLARI
Bu temel grubun altında temel gıda maddeleri, sebze-meyve fiyatları, et-tavuk-balık ve
kuruyemiş fiyatları ayrı olarak takip edilmektedir.
Temel Gıda Maddeleri
Her ay 31 kalem temel gıda malzemesinin fiyatı bu grupta takip edilmektedir. Temel gıda
maddeleri fiyatları, 2013 yılında %5,61 oranında artış göstermiştir.
Sebze-Meyve Fiyatları
Bir yıllık süre zarfında sebze-meyve fiyatlarında %6,33 oranında artış kaydedildi.
Balık Fiyatları
2013 yılında balık fiyatlarında %22,64 oranında artış gözlendi.
Kuruyemiş Fiyatları
Kuruyemiş fiyatlarında bir yıllık dönemde %0,45 oranında artış gerçekleşti.
TEMİZLİK MADDELERİ FİYATLARI
Temizlik maddeleri grubunda bir yıllık süreçte %5,40 oranında artış gerçekleşti.
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 4
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
KIRTASİYE FİYATLARI
2013 yılı Aralık ayı sonu itibariyle bu grupta %0,21 oranında artış tespit edildi.
ZÜCCACİYE FİYATLARI
Bir yıllık değerlendirmede bu grupta %4,66 oranında artış gerçekleşti.
BEYAZ EŞYA FİYATLARI
Beyaz eşya grubundaki bir yıllık değerlendirmede %25,04 oranında artış belirlendi.
EV İÇİN DİĞER HARCAMALAR
Bir yıllık süre zarfında, odun, kömür, elektrik, su, doğalgaz fiyatlarında değişiklik görülmedi.
AKARYAKIT FİYATLARI
2013 yılı yılsonu itibariyle 95 oktan kurşunsuz benzin fiyatında %6,47, 97 oktan kurşunsuz
benzin fiyatında %6,36, Motorin fiyatında %6,44 ve gazyağında %11,54 oranında artış
gerçekleşirken, LPG fiyatlarında ise %9,03 oranında artış gözlendi.
ALTIN-DOLAR-EURO FİYATLARI
2012 Aralık sonuna göre 2013 yılında Cumhuriyet altını fiyatında %15,42 oranında değer kaybı
yaşanırken, Euro %25,08, Dolar ise %19,69 oranında değer kazandı.
SAĞLIK HARCAMALARI
Bir yıllık süreçte yapılan değerlendirmede sağlık harcamalarındaki artışın %10,17 olduğu tespit
edildi.
GAZETE FİYATLARI
Bu grupta 2013 yılında herhangi bir değişim gözlenmedi.
TEKEL MADDELERİ FİYATLARI
2013 yılında bu grupta %4,89 oranında fiyat artışı tespit edildi.
DİĞER İÇECEKLER
Diğer içecekler grubunda 2013 yılında herhangi bir değişim gözlenmedi.
DIŞARIDA YENEN YEMEK
Dışarıda yenen yemek fiyatlarında 2013 yılında %4 oranında artış tespit edildi.
KİŞİSEL BAKIM HARCAMALARI
2013 yılında bu grupta da herhangi bir değişim görülmedi.
Grafik – 1: Kocaeli’ de Yıllar İtibariyle Mutfak Bütçesindeki Artışlar (%)
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 5
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
16
16
15,1
14
13,2
12,7
12
12,6
12
11,4
10,7
10
8,4
7,42
8
5,9
6
4
2
0
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
1.2- Kocaeli’ de Dış Ticaret Verileri
Türkiye İstatistik Kurumu 2013 yılı Gümrüklere Göre İthalat-İhracat verilerine göre, Kocaeli’
de toplam 19 milyar 571 milyon dolar ihracat ve 43 milyar 657 milyon dolar ithalat
gerçekleştirildi.
Bu rakamlar ışığında Kocaeli’ de 2013 yılında dış ticaret açığı 24 milyar 085 milyon dolar olarak
gerçekleşirken, ihracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 44,83 olmuştur.
Kocaeli; 2013 yılında Türkiye toplam ihracatının (151 milyar 868 milyon 551 bin dolar) %12,9’
unu karşılarken, toplam ithalat (251 milyar 650 milyon 823 bin dolar) içerisindeki payı ise
%17,35 olarak gerçekleşmiştir.
Tablo – 1: Yıllar itibariyle Dış Ticaret Verileri
(milyon
$)
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
İhracat
2.671
7.087
8.577
9.650
12.576
18.065
11.038
12.893
16.021
17.408
19.571
İthalat
11.125
18.442
22.303
26.778
32.508
40.597
26.586
31.838
41.185
39.795
43.657
24%
%38.4
%38.4
36%
%38.1
%44.5
%41.51
%36.56
%38,90
%43,74
%44,83
-17.128
-19.932
-22.532
-15.548
-14.203
-25.164
-22.387
-24.085
İhracatın
İthalatı
Karşılama
Oranı
Dış
Ticaret
Dengesi
-8.454
-11.355 -13.726
1.3- 2014 Yılı Yatırım Programında Yer Alan Kocaeli Yatırımları
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 6
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
2014 yılı yatırım programında Kocaeli’ nin dahil olduğu yatırım projelerine toplam 2 milyar 41
milyon 244 bin TL’lik ödenek ayrılmıştır
Ancak, bu ödeneğin tamamı Kocaeli yatırımlarına ait olmayıp, yalnızca 170 milyon 696 bin
TL’lik ödeneğin tamamı Kocaeli’ne aittir.
Grafik – 2: 2014 Yılı Kocaeli Yatırımları Sektörlere Göre Dağılım
1.866.838
2000000
1500000
1000000
2014 KOCAELİ;
7148 1.500 29300
500000
13500 10000 74520 38438
0
2014 KOCAELİ
TARIM
İMALAT
ENERJİ
ULAŞIM
SAĞLIK
DKM-GÜVENLİK
DKM - SOSYAL VE TEKNOLOJİK
EĞİTİM
2014 yılı yatırım programında öngörülen Türkiye toplam yatırım ödeneği ise toplam 47 milyar
523 milyon 961 bin TL’dir.
Grafik – 3: 2014 Yılı Kocaeli Yatırımları Türkiye İçindeki Payı (%)
Yatırım programında yatırım yeri Kocaeli olarak
görünen ve çevre illeri de kapsayan ortak yatırımların
yer
aldığı
toplam
rakamı
(2.041.244
bin
TL),
4,29
%
Türkiye’ye oranladığımızda, Kocaeli’nin yatırımlardan
% 4.29 oranında bir pay aldığı görülmektedir.
Ancak, direkt Kocaeli’ yi ilgilendiren yatırımları baz
aldığımızda
(170.696
bin
TL)
Kocaeli’nin
2014
yatırımlarından % 0.35 gibi çok düşük bir oranda pay
aldığı görülmektedir. Kocaeli’ ye yapılan toplam
yatırım (2.041.244 bin
TL) içerisinde doğrudan
95,71
%
Kocaeli Yatırımları
yatırımların (170.696 bin TL) payı ise %8,36’dır.
Diğer taraftan Kocaeli’nin 2013 yılı vergi gelirleri tahsilatı 41 milyar 771 milyon 724 bin TL’dir
ve Kocaeli’ de vergi tahakkukunun tahsilata oranı % 93,51’dir.
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 7
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
2013 yılı Türkiye toplam vergi gelirleri tahsilatının (367 milyar 473 milyon 549 bin TL) %
11.37’sini sağlayan Kocaeli ilinin, devlet bütçesine sağladığı payın büyüklüğüne karşın,
yatırımlardan aldığı payın azlığı yıllardır sürmektedir.
İlimiz hudutları içinde doğrudan (sadece Kocaeli’ ye yapılan yatırım) kullanıma sunulan yatırım
ödenek miktarını 170.696 bin TL olarak aldığımızda; vergi gelirleri tahsilatı ile oranı (Yatırım
ödeneği / vergi geliri) % 0,0040’tır.
2.041.244
2.715.974
2.064.829
1.915.725
2.186.363
1.127.740
825.642
804.130
1.209.434
1.239.701
737.139
543.777
410.707
210.773
195.678
Grafik – 4: Yıllara Göre Toplam Kocaeli Yatırımları (Bin TL)
200020012002200320042005200620072008200920102011201220132014
Grafik – 5: Yıllara Göre Kocaeli’ ye Ayrılan Yatırımlar (Bin TL)
1.4- Kocaeli’ de İstihdam
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 8
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
Kocaeli İŞKUR İl Müdürlüğü verilerine göre, 2013 yılında Türkiye İş Kurumu Kocaeli İl
Müdürlüğü’ne 70.457 kişi iş başvurusunda bulunmuştur. Bunun; 45.348’ i erkek, 25.109’ u
kadın
olup,
2013
yılında
başvuru
yapanların
19.416’
sı
işe
yerleştirilmiştir.
İşe
yerleştirilenlerinde 14.005’ i erkek, 5.411’i bayandır.
Tablo – 2: Kocaeli’ de Yaş Gruplarına Göre İŞKUR Kayıtları (2013)
Başvuru
Yaş Grubu
Erkek
Kadın
İşe Yerleştirme
Toplam
Erkek
Kadın
Toplam
15-19
2662
1845
4507
642
297
939
20-24
10590
6418
17008
4167
1285
5452
25-29
11093
5132
16225
4135
1058
5193
30-34
8157
4236
12393
2116
999
3115
35-39
5253
3344
8597
1298
838
2136
40-44
3476
2343
5819
780
572
1352
45-49
2542
1133
3675
498
239
737
50-54
976
473
1449
234
96
330
55-59
430
148
578
104
24
128
60-64
126
33
159
24
3
27
43
4
47
7
0
7
45.348
25.109
70.457
14.005
5.411
19.416
65 ve Daha Büyük
Genel Toplam
Tablo – 3: Kocaeli’ de Öğrenim Durumlarına Göre İŞKUR Kayıtları (2013)
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 9
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
Başvuru
İşe Yerleştirme
Öğrenim Durumu
Erkek
Kadın
Toplam
Erkek
Kadın
Toplam
Okur Yazar Olmayan
160
151
311
11
9
20
Okur Yazar
297
304
601
45
12
57
İlköğretim
18900
10534
29434
6246
2835
9081
Ortaöğretim (Lise ve Dengi)
17181
7258
24439
5410
1497
6907
Önlisans
5141
3650
8791
1772
624
2396
Lisans
3566
3111
6677
518
417
935
Yüksek Lisans
100
99
199
3
16
19
Doktora
3
2
5
0
1
1
Genel Toplam
45.348
25.109
70.457
14.005
5.411
19.416
2013 yılı içerisinde Kocaeli İŞKUR’a iş isteği ile başvuran Özürlü sayısı 2.641 (2.180 erkek, 461
kadın) kişidir.
Yıl içerisinde işe yerleştirilen Özürlü sayısı ise 1.452 (1.200 erkek, 252 kadın) olarak
gerçekleşmiştir.
2013 yılı içerisinde işten ayrılarak işsizlik ödeneğinden yararlanmak için İŞKUR’A başvuru
yapan sayısı 25.945 olup, bunların 17.384’ ü kabul görmüş, 8.561’ i reddedilmiştir.
1.5- Kocaeli’ de Protestolu Senetler
T.C. Merkez Bankası verilerine göre; Kocaeli’ de 2013 yılında 134.707.394.-TL. tutarında
14.443 adet senet protesto edilmiştir. 2012 yılında 107.831.053.-TL. tutarında 13.320 adet
senet protesto edilmişti.
Bu verilere göre; 2013 yılında protesto edilen senet sayısında, bir önceki yıla göre %8,4
oranında, protesto edilen senet tutarında ise yine aynı döneme göre %24,9 oranında artış
olduğu görülmektedir.
Tablo - 4: Yıllar İtibariyle Protesto Edilen Senetler
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 10
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
Yıllar
Protesto Edilen Senet Sayısı
Protesto Edilen Senet Tutarı (TL)
2001
3.004
9.955.651
2002
2.793
10.135.221
2003
3.976
19.880.506
2004
7.759
42.236.335
2005
12.391
53.759.257
2006
15.847
71.734.050
2007
20.448
105.015.221
2008
22.891
131.447.700
2009
25.617
168.604.792
2010
18.681
113.329.592
2011
11.167
93.629.081
2012
13.320
107.831.053
2013
14.443
134.707.394
Kaynak: TBB RİSK MERKEZİ
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 11
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
1.6- Kocaeli’ de Ticaret Sektörü
2013 yılı Aralık ayı sonu itibariyle Kocaeli Ticaret Odası’nın 21 meslek grubunda olmak üzere
toplam faal üye sayısı 9.749’dur.
Grafik – 6: Kocaeli Ticaret Odası Yıllar İtibariyle
Faal Üye Sayılarının Dağılımı
12000
10000
8000
6000
4000
2000
0
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
*
**
üye sayısı 9849 9154 9516 9837 6353 7297 7784 7836 7837 8083 8427 8549 9749
* 2002 yılında 4752 sayılı yasa kapsamı gereği, kayıt silme işlemi gerçekleştirilmiştir.
** 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 10.maddesi gereği 2005
yılında üye kaydı dondurma işlemi gerçekleştiğinden faal üye sayısında düşüş yaşanmıştır.
Kaynak: Kocaeli Ticaret Odası
Yeni
Kayıt
Kayıt
Silme
112
96
41
30
2013 İktisadi Rapor
134 124
32
18
87
88
104
53
83
57
24
39
24
17
30
31
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
2013
Ocak
Tablo – 5: Yeni Kayıt ve Kayıt Silmelerin 2013 Yılı Aylar İtibariyle Dağılımı
111 161
21
57
Toplam
1210
364
Sayfa 12
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
2013 yılsonu itibariyle, değişik sebeplerden dolayı 364 adet işletme kaydını sildirirken, aynı
dönem içinde 1.210 adet üye yeni kayıt yaptırmıştır.
Yeni kayıt işlemlerinde 2013 yılında bir önceki yıla göre yüzde 9,10 oranında artış görülürken,
kayıt silmelerde ise bir önceki yıla göre yüzde 3,19 oranında düşüş görülmektedir. Yeni kayıtlar
2012 yılında 1.109, kayıt silmeler ise 376 idi.
1.7- Kocaeli’ de Genel Bütçe Gelirleri
T.C. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı verilerine göre; 2013 yılında 44 milyar 676 milyon
521 bin TL tutarında verginin tahakkuk edildiği ve buna karşın 41 milyar 771 milyon 724 bin
TL tutarında verginin tahsil edildiği, tahakkuka karşın tahsil edilen tutarın %93,51 olduğu
görülmektedir.
Tablo – 6: Yıllar İtibariyle Kocaeli Vergi Gelirleri
Tahakkuk ve Tahsilatı, Tahsilatın Tahakkuka Oranı
Tahakkuk
Tahsilat
Tahsilat / Tahakkuk
(Bin TL)
(Bin TL)
(%)
2004
15.464.113
15.137.420
98
2005
18.725.288
18.358.636
98,04
2006
20.742.228
20.284.376
97,79
2007
23.536.836
22.672.559
96,33
2008
26.788.638
25.678.401
95,86
2009
24.935.393
23.632.565
94,78
2010
30.021.716
28.217.849
93,99
2011
36.991.697
34.661.130
93,70
2012
39.636.547
37.150.300
93,73
2013
44.676.521
41.771.724
93,51
Kaynak: www.gib.gov.tr
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 13
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
2- 2013 YILINDA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE MEYDANA GELEN
DEĞİŞMELER VE GENEL DEĞERLENDİRMELER
2.1- Büyüme
Türkiye istatistik Kurumu verilerine göre, Türkiye ekonomisi 2013’ün ilk çeyreğinde %3, ikinci
çeyreğinde %4,5, üçüncü çeyreğinde %4,4 oranında büyümüştür. Türkiye ekonomisi, 2013
yılının ilk dokuz ayında %4,0 oranında büyüme kaydetmiştir.
Üretim yöntemiyle gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreği bir
önceki yılın aynı çeyreğine göre sabit fiyatlarla %4,4’lük artışla 33 033 Milyon TL oldu.
2013 yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayri
safi yurtiçi hasıla % 4,0’lık artışla 91 219 Milyon TL oldu.
Mali aracı kuruluşlar, 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreğinde cari fiyatlarla %9,4’lük artışla 12
706 Milyon TL, sabit fiyatlarla %11,0’lık artışla 3 998 Milyon TL oldu.
İmalat sanayi, 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreğinde cari fiyatlarla %10,2’lik artışla 58 924
Milyon TL, sabit fiyatlarla %4,9’luk artışla 7 249 Milyon TL oldu.
Üretim yöntemiyle gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreği bir
önceki yılın aynı çeyreğine göre cari fiyatlarla %10,0’lık artışla 414 459 Milyon TL oldu.
2013 yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri
safi yurtiçi hasıla % 9,7’lik artışla 1 153 872 Milyon TL oldu.
Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreğinde bir
önceki yılın aynı çeyreğine göre %4,3’lük artış gösterirken, mevsim ve takvim etkilerinden
arındırılmış GSYH değeri bir önceki çeyreğe göre %0,9 arttı.
2012 yılında Türkiye %2,2 oranında büyümüştü. IMF, Türkiye’nin 2013 yılında %3,8 oranında
büyüyeceğini tahmin etmektedir.
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 14
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
Tablo – 7: Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Sonuçları
Cari
Gelişme
Fiyatlarla
Hızı
GSYH
2012
Dönem
(milyon TL)
GSYH
%
Sabit
Gelişme
Fiyatlarla
Hızı
(milyon $)
GSYH
%
Gelişme
Hızı
(milyon TL)
%
I*
325.165
12,2
180.603
-1,7
27.209
3,1
II*
349.600
10,1
193.673
-4,4
28.864
2,8
III*
376.901
7,3
208.871
2,9
31.656
1,5
IV*
364.120
7,3
202.574
9,6
29.946
1,4
1.415.786
9,1
785.721
1,5
117.675
2,2
I
354.895
9,1
198.662
10,0
28.016
3,0
II
384.619
10,0
209.388
8,1
30.171
4,6
III
414.459
10,0
211.252
1,1
33.033
4,4
9,7
619.303
6,2
91,219
4,0
Yıllık*
2013
Cari
Fiyatlarla
9 aylık
1.153.872
* İlgili dönemlerde güncelleme yapılmıştır.
Grafik – 7: IV Aylık Dönemler İtibariyle Büyüme Hızları (%)
5
4,6
4,4
4,5
4
4
3,5
3,1
3
2,8
3
2,5
2,2
2
1,5
1,4
III*
IV*
1,5
1
0,5
0
I*
II*
Yıllık*
2012
I
II
III
9 aylık
2013
Kaynak: TÜİK
*İlgili dönemlerde güncelleme yapılmıştır.
Tablodaki rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir.
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 15
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
2.2- Fiyat Endeksleri
2.2.1- Üretici Fiyatları Endeksi
Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE), 2013 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre %1,11, bir önceki yılın
Aralık ayına göre %6,97 ve on iki aylık ortalamalara göre %4,48 artış gösterdi.
Tablo – 8: Aralık Ayı ÜFE ve Alt Kalemler (Yüzde Değişim)
Kaynak: TUİK, TCMB
Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın aynı ayına göre %7,58 artış ve on iki aylık
ortalamalara göre %1,34 düşüş gerçekleşmiştir. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın
aynı ayına göre %6,85 ve on iki aylık ortalamalara göre %5,68 artış gerçekleşmiştir.
Tablo – 9: Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi Bir Önceki Yılın Aralık
Ayına Göre Değişimi (%)
Yıl/Ay
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Jan.
Feb.
March
April
May
June
July
August
Sep.
October
Nov.
Dec.
2004
9,90
11,66
11,54
17,20
21,00
19,43
14,29
11,97
11,98
13,67
16,49
16,81
2005
0,96
0,85
1,65
0,35
2,31
-1,14
-3,58
-4,09
-2,62
-0,81
1,28
3,03
2006
1,90
2,49
2,12
4,46
7,30
7,03
4,89
3,55
4,16
3,73
3,64
2,53
2007
1,78
3,79
4,01
4,70
7,73
8,87
9,28
10,07
13,38
14,83
15,10
15,70
2008
1,58
3,68
4,53
7,53
11,27
8,23
8,19
6,03
4,43
4,16
3,12
0,16
2009
0,14
1,77
2,06
5,40
9,30
11,15
7,99
8,01
8,52
9,74
12,09
14,22
2010
2,54
6,68
9,66
19,87
13,09
12,30
9,89
13,72
14,22
21,75
16,57
14,52
2011
2,92
5,13
5,84
9,48
7,37
4,01
-2,29
-3,03
-2,26
1,64
7,14
10,54
2012
0,97
2,84
1,65
0,94
4,63
-1,77
-1,51
-2,25
-0,88
-0,86
-3,79
-4,17
2013
-2,62
-0,12
-0,06
-2,28
3,39
6,88
7,15
2,49
-0,36
4,06
4,97
7,58
Year/Month
Kaynak: TUİK
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 16
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
Avrupa Birliği normları ile tam uyumlu ve diğer göstergelerle karşılaştırılabilir endeksler
oluşturmak amacıyla, sanayi sektörü hariç olmak üzere tarım, ormancılık ve balıkçılık
kapsamında NACE Rev.2 sınıflamasına uygun olan 2010 temel yıllı Tarım Ürünleri Üretici Fiyat
Endeksi (Tarım ÜFE) hesaplanmıştır. Tarım ÜFE, tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörlerindeki
üreticilerin sattıkları ürünlerin fiyat değişimini yansıtmaktadır.
Grafik – 8: Bir Önceki Aya Göre ÜFE’de Yüzde Değişim Oranları (2003=100)
1,6
1,46
1,4
1,11
1,2
1
1
0,99
0,88
0,81
0,69
0,8
0,62
0,6
0,4
0,2
-0,18 -0,13
-0,51
0,04
0
-0,2
-0,4
-0,6
Grafik – 9: Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre ÜFE’de Yüzde Değişim Oranları
(2003=100)
Kaynak: TUİK
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 17
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
2.2.2- Tüketici Fiyatları Endeksi
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 2013 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre %0,46, bir
önceki yılın Aralık ayına göre %7,40 ve on iki aylık ortalamalara göre %7,49 artış gerçekleşti.
Aylık enflasyon üzerinde enerji fiyat gelişmeleri etkili olurken, yıllık enflasyonun seyrinde yıl
genelinde yüksek seyreden gıda fiyatları belirleyici olmuştur. Aralık ayında enerji fiyatları
yüzde 2,35 oranında artmıştır. Enerji grubu yıllık enflasyonu son dönemdeki yükselişine
rağmen yılsonu itibarıyla yüzde 5,15 ile son dört yılın en düşük seviyesinde gerçekleşmiştir.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 0,10 puanlık düşüşle yüzde 9,67’ye
gerilemiştir. İşlenmemiş gıda fiyatları bu dönemde yüzde 2,33 oranında artmıştır. Taze meyve
sebze grubunda fiyat artışı sınırlı kalırken diğer işlenmemiş gıda grubunda genele yayılan fiyat
artışlarına bağlı olarak yıllık enflasyon yüzde 16,28’e yükselmiştir. Sonuç olarak, işlenmemiş
gıda grubu yıllık enflasyonu Aralık ayında yatay seyrederek yüzde 12,88 olmuştur. Buna karşın
işlenmiş gıda fiyatları bu dönemde yüzde 0,73 oranında artarken grup yıllık enflasyonu ekmek
ve tahıllar grubu kaynaklı olarak yüzde 7,11’e gerilemiştir.
Tablo – 10: Aralık Ayı TÜFE ve Alt Kalemler (Yüzde Değişim)
Kaynak: TUİK, TCMB
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 18
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
Grafik – 10: Bir Önceki Aya Göre TÜFE’de Yüzde Değişim Oranları
(2003=100)
1,8
1,8
1,65
1,6
1,4
1,2
1
0,66
0,6
0,4
0,2
0,77
0,76
0,8
0,46
0,42
0,31
0,3
0,15
-0,1
0,01
0
-0,2
Kaynak: TUİK
Grafik – 11: Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre TÜFE’de Yüzde Değişim
Oranları (2003=100)
Kaynak: TUİK
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 19
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
2.3- Parasal Göstergeler
2.3.1- Para Arzı
T.C. Merkez Bankası verilerine göre; (M1) dar tanımlı para arzı (dolaşımdaki para ve vadesiz
mevduatlar) 27 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 225 milyar 330 milyon TL oldu.
28 Aralık 2012 tarihinde 167 milyar 405 milyon TL. olan M1, %34,60 oranında artış gösterdi.
27 Aralık 2013 tarihi itibariyle (M2) geniş tanımlı para arzı ise; (dolaşımdaki para ve vadeli,
vadesiz mevduatlar) 910 milyar 052 milyon TL oldu.
28 Aralık 2012 tarihi itibariyle 731 milyar 770 milyon TL. olan M2, bu tarihe göre, %24,36
oranında artış gösterdi.
2.3.2- Emisyon Hacmi
T.C. Merkez Bankası verilerine göre Emisyon hacmi, 27 Aralık 2013 tarihi itibariyle 75 milyar
974 milyon 383 bin TL oldu.
28 Aralık 2012 tarihinde 54 milyar 656 milyon 770 bin TL. olarak gerçekleşen emisyon hacmi,
yıl sonuna göre %39 oranda artış gösterdi.
2.3.3- Mevduat Hacmi
T.C. Merkez Bankası verilerine göre, 27 Aralık 2013 tarihi itibariyle bankalardaki toplam
mevduat hacmi 903 milyar 755 milyon 171 bin TL düzeyindedir.
28 Aralık 2012 tarihinde 734 milyar 666 milyon 430 bin TL olan toplam mevduat %23.01
oranında artış gerçekleşmiştir.
2.3.4- Senet Protestoları
T.C. Merkez Bankası verilerine göre; 2013 yılında, Türkiye genelinde 1.091.906 adet 7 milyar
494 milyon 226 bin 684 TL tutarında senet protesto edilmiştir.
2012 yılında ise protesto edilen senet sayısı 1.074.730 adet iken protesto edilen senet tutarı
da 6 milyar 949 milyon 204 bin 448 TL idi.
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 20
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
85.000
92.43
98.06
89.34
87.37
84.02
82.79
90.000
85.09
95.000
92.87
91.65
100.000
90.79
98.36
105.000
99.08
Grafik – 12: 2013 Yılı Aylar İtibariyle Protesto Edilen Senet Sayısı
80.000
75.000
70.000
651.591.05
643.337.37
646.001.24
649.018.92
590.944.53
710.060.17
592.888.05
636.176.85
568.112.63
600.000.000
542.975.95
700.000.000
534.137.62
800.000.000
728.982.24
Grafik – 13: 2013 Yılı Aylar İtibariyle Protesto Edilen Senet Tutarı
500.000.000
400.000.000
300.000.000
200.000.000
100.000.000
0
Türkiye genelinde 2013 yılında bir önceki yılın aynı dönemine göre protesto edilen senet
adedinde %1,59 oranında artış, protesto edilen senet tutarında ise %7,84 oranında artış
kaydedilmiştir.
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 21
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
2.3.5- Döviz Rezervi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası verilerine göre, 28 Aralık 2012 tarihi itibariyle 100 milyar
320 milyon dolar düzeyinde bulunan Merkez Bankası brüt döviz rezervi, %11,64 artarak 27
Aralık 2013 itibariyle 112 milyar 2 milyon dolar oldu.
Grafik – 14: Yıllar İtibariyle TCMB Brüt Döviz Rezervi
28 Aralık 2012 tarihi itibariyle 120 milyar 290 milyon dolar düzeyinde bulunan toplam rezerv
(merkez bankası+bankalar) ise, %10,46 oranında artarak 27 Aralık 2013 tarihi itibariyle 132
milyar 874 milyon dolara ulaşmıştır.
28 Aralık 2012 tarihinde 19 milyar 970 milyon dolar olan Altın rezervi ise 27 Aralık 2013
itibariyle %4,5 oranında artarak 20 milyar 872 milyon dolar olmuştur. (Altın Değerleme fiyatı:
1 ONS/USD)
2.4- Kamu Finansmanı
2.4.1- Bütçe Verileri
Merkezi yönetim bütçesi 2012 yılı Ocak-Aralık döneminde 29 milyar 412 milyon TL açık
verirken, 2013 yılının aynı döneminde 18 milyar 449 milyon TL açık vermiştir.
2013 yılı Ocak-Aralık döneminde faiz dışı fazla, 2012 yılı aynı dönemine göre yüzde 65,94
oranında artışla, 31 milyar 537 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılı aynı döneminde
faiz dışı fazla 19 milyar 4 milyon TL idi.
2012 yılı Ocak-Aralık döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri 361 milyar 887 milyon TL
olarak gerçekleşmiş iken 2013 yılının aynı döneminde yüzde 12,7 oranında artarak 407 milyar
890 milyon TL olmuştur.
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 22
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
2012 yılı Ocak-Aralık döneminde faiz hariç bütçe giderleri 313 milyar 471 milyon TL olarak
gerçekleşmiş iken 2013 yılının aynı döneminde yüzde 14,2 oranında artarak 357 milyar 904
milyon TL olmuştur.
2012 yılı Ocak-Aralık döneminde 332 milyar 475 milyon TL olan merkezi yönetim bütçe
gelirleri, 2013 yılının aynı döneminde yüzde 17,1 oranında artarak 389 milyar 441 milyon TL
olarak gerçekleşmiştir.
Bu dönemde 2012 yılında 278 milyar 781 milyon TL olan genel bütçe vergi gelirleri ise yüzde
17 oranında artarak 2013 yılında 326 milyar 125 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.
Tablo – 11: Yıllar İtibariyle Merkezi Yönetim Bütçe Büyüklükleri
2013
2012
Gerçekleşme
Bütçe
2013
Gerçekleşme
MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GİDERLERİ
361.887
404.046
407.890
Faiz Hariç Bütçe Giderleri
313.471
351.046
357.904
I. Personel Giderleri
86.463
97.224
96.237
II. Mal ve Hizmet Alım Giderleri
32.894
33.444
36.268
III. Cari Transferler
129.477
151.287
148.735
IV. Sermaye Giderleri
34.365
33.489
43.609
V. Sermaye Transferleri
6.006
5.103
7.655
VI. Borç Verme
9.537
11.115
9.094
0
2.593
0
VIII. SGK Devlet Primi Giderleri
14.728
16.791
16.305
Faiz Giderleri
48.416
53.000
49.986
MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GELİRLERİ
332.475
370.095
389.441
320.536
361.135
376.105
Vergi Gelirleri
278.781
317.949
326.125
Vergi Dışı Diğer Gelirler
41.755
43.186
49.980
II. Özel Bütçeli İdarelerin Öz Gelirleri
9.622
6.618
10.662
III. Düzen. Ve Denet. Kurumlarının Gelirleri
2.318
2.342
2.673
BÜTÇE AÇIĞI
-29.412
-33.951
-18.449
FAİZ DIŞI BÜTÇE DENGESİ (Maliye Tanımlı)
19.004
19.049
31.537
(Milyon TL)
VII. Yedek Ödenekler
I. Genel Bütçe Gelirleri
Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü (www.bumko.gov.tr)
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 23
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
2013 yılı Ocak-Aralık döneminde faiz giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,2
oranında artarak 49 milyar 986 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.
2.4.2- İç Borç Stoku
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası verilerine göre; 2012 yılı sonu itibariyle 386 milyar 542
milyon TL olan merkezi yönetim iç borç stoku 2013 yılı sonu itibariyle yüzde 4,25 oranında
artış göstererek 403 milyar 6 milyon TL olarak gerçekleşti.
250000
255.310
251.470
244.782
300000
194.400
350000
224.483
403.006
386.542
368.778
352.841
400000
274.827
450000
330.000
Grafik – 15: Yıllar İtibariyle İç Borç Stok Durumu (milyon TL)
200000
150000
100000
50000
0
2003
2004 2005 2006
2007 2008 2009 2010
2011 2012 2013
Kaynak: TCMB
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 24
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
2.4.3- Dış Borç Stoku
Hazine Müsteşarlığı’nın verilerine göre, 2013 yılı 3. Çeyreği sonu itibariyle brüt dış borç stoku
372,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
Grafik – 16: Yıllar İtibariyle Dış Borç Stoku (milyon dolar)
372,6
400
338,7
350
281,1
300
250,3
250
200
269
291,8
304,2
2010
2011
208,3
170,4
150
100
50
0
2005
2006
2007
2008
2009
2012
2013
*3. Çeyrek sonu itibariyle
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Tablo – 12: Yıllar İtibariyle Türkiye Net Dış Borç Stoku (milyon dolar)
Kaynak: www.hazine.gov.tr
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 25
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
2.5- Dış Ticaret
Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış
ticaret verilerine göre; 2013 yılında ihracat 2012 yılına göre yüzde 0,4 oranında azalarak
151.869 milyon dolar olarak gerçekleşti.
İthalat ise 2012 yılına göre yüzde 6,4 oranında artarak 251.651 milyon dolar oldu.
2012 yılında 84.083 milyon dolar olan dış ticaret açığı 2013 yılında 99.782 milyon dolara
yükseldi.
İhracatın ithalatı karşılama oranı 2012 yılı sonunda %64,5 iken, 2013 yılı sonunda %60,3’e
geriledi.
Grafik – 17: 2012-2013 Dış Ticaret Verileri (milyon dolar)
251.651
Dış Ticaret
(milyon $)
300.000
151.869
236.545
250.000
152.462
200.000
150.000
2013
100.000
50.000
2012
0
ithalat
ihracat
2012
2013 İktisadi Rapor
2013
Sayfa 26
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
Grafik – 18: Yıllar İtibariyle Göre Dış Ticaret (milyon dolar)
300 000 000
250 000 000
200 000 000
150 000 000
100 000 000
50 000 000
0
1998
-50 000 000
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
2014
-100 000 000
-150 000 000
Yıllara Göre İhracat (Milyon $)
Yıllara Göre İthalat (Milyon $)
Dış Ticaret Dengesi (Milyon $)
Kaynak: TÜİK
2.6- Yabancı Sermaye
Ekonomi Bakanlığının geçici verilerine göre, 2013 yılı Aralık ayı sonu itibariyle 2.960 adet
uluslararası sermayeli şirket ve şube kurulmuş olup, 182 adet yerli sermayeli şirkete de
uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir.
Toplamda 3.142 adet yabancı sermayeli şirket ülkemizde faaliyet göstermektedir. Ancak bu
sayıda 2012 yılına göre yüzde 26,5 oranında düşüş görülmektedir.
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 27
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
Tablo – 13: Kuruluş Türlerine Göre Yabancı Sermayeli Şirketler (2012-2013)
( Şirket Sayısı)
2011
Yeni
İştirak
2012
Şube
Toplam
Yeni
İştirak
Şube
Toplam
% Değişim
Ocak
377
27
3
407
273
29
11
313
-27,2
Şubat
368
25
2
395
282
27
5
314
-28,3
Mart
383
26
7
416
317
18
4
339
-25,3
Nisan
280
20
10
310
310
16
6
332
-5,1
Mayıs
273
7
7
287
303
31
7
341
-10,7
Haziran
288
10
4
302
269
14
10
293
-34,5
Temmuz
112
9
6
127
253
8
12
273
11,9
Ağustos
191
6
4
201
186
9
2
197
-28,6
Eylül
232
5
5
242
222
8
3
233
-21,0
Ekim
214
11
2
227
121
5
5
131
-57,9
Kasım
62
5
0
67
182
8
6
196
-43,5
Aralık
48
2
0
50
167
9
4
180
-39,8
Toplam
2.828
153
50
3.031
2.885
182
75
3.142
-26,5
Kaynak: Ekonomi Bakanlığı
Türkiye’de 1954 yılından 2013 yılı Aralık ayı sonu itibariyle 30.851 adet uluslararası sermayeli
şirket ve şube kurulmuş olup, 6.099 adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki
gerçekleşmiştir.
Toplamda 36.950 adet uluslararası sermayeli şirket ülkemizde faaliyette bulunmaktadır.
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 28
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
Tablo – 14: Yıllar İtibariyle Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli
Şirketlerin Sayısı
Yıl
Yeni
İştirak
Şube
Toplam
1954-2007 ( Birikimli )
12.619
3.027
437
16.083
2008
2.351
603
61
3.015
2009
2.185
550
66
2.801
2010
2.665
527
81
3.273
2011
3.633
635
95
4.363
2012
3.615
575
83
4.273
2013
2.885
182
75
3.142
Genel Toplam
29.953
6.099
898
36.950
Tablo – 15: Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının İllere Göre
Dağılımı (İlk 10 İl)
İl
İSTANBUL
21.973
ANTALYA
4.046
ANKARA
2.279
İZMİR
1.944
MUĞLA
1.498
MERSİN
680
BURSA
611
AYDIN
550
KOCAELİ
407
GAZİANTEP
Diğer İller
Toplam
2013 İktisadi Rapor
Şirket Sayısı
(1954-2013)
306
2.656
36.950
Sayfa 29
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
Tablo – 16: Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen
Teşvik Belgeleri -2013 Aylık
Ocak
Belge Adedi
Şubat
30
Mart
14
Nisan
Mayıs Haziran Temmuz Ağustos
24
21
20
18
21
123,2 1.395,7
591,7
98,4
34,3
342,2
219,1 2.527,8 1.064,5 180,0
65,2
661,9
Eylül
Ekim
15
10
799,3 385,5
62,6
21
Kasım
20
Aralık
26
Toplam Yatırım
Tutarı* (Milyon $)
951,2
643,6 1.452,3
Toplam Yatırım
Tutarı* (Milyon TL)
1.684,9
1.569,3 779,0 124,7 1.304,5 3.001,5
* Yabancı sermayeli firmalara düzenlenen yatırım teşvik
belgelerinin öngörü değerleridir.
Kaynak: Ekonomi Bakanlığı
2.7- Ödemeler Dengesi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın verilerine göre, 2012 yılının Ocak-Aralık döneminde
48 milyar 497 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabı, 2013 yılının aynı döneminde 65
milyar 4 milyon dolar açık vermiştir. Cari işlemler açığında geçen bir yıllık süre zarfında yüzde
34 oranında artış olduğu görülmektedir.
Tablo – 17: Ödemeler Dengesi (2012-2013)
ÖDEMELER DENGESİ AYRINTILI SUNUM (*)
2012
2013
Ocak-Aralık
Ocak-Aralık
(Milyon ABD Dolar)
I-
CARİ İŞLEMLER HESABI
-48.497
-65.004
A.
DIŞ TİCARET DENGESİ
-65.331
-79.817
B.
HİZMETLER DENGESİ
22.562
23.064
C.
GELİR DENGESİ
-7.161
-9.447
D.
CARİ TRANSFERLER
1.433
1.196
II -
SERMAYE VE FİNANS HESAPLARI
70.259
71.967
A.
SERMAYE HESABI
-52
-88
B.
FİNANS HESAPLARI
70.311
72.055
III -
NET HATA NOKSAN
1.059
3.800
IV -
REZERV VARLIKLAR
-22.821
-10.763
(*) Geçici
Kaynak: TCMB İstatistik Genel Müdürlüğü Ödemeler Dengesi Müdürlüğü
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 30
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
2.8- Döviz Kurları, Borsa Endeksi ve Altın Fiyatları
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası verilerine göre; 31 Aralık 2012 itibariyle 1,7776.-TL
(döviz alış) olan 1 Amerikan Doları yüzde 19,84 oranında değer kazanarak, 31 Aralık 2013
tarihi itibarıyla 2,1304.- TL oldu.
31 Aralık 2012 tarihinde 2,3600.-TL (döviz alış) olan 1 Euro yüzde 24,33 oranında değer
kazanarak, 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 2,9344.-TL oldu.
Borsa İstanbul verilerine göre; 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle 72.208,44 olan BIST 100 endeksi
31 Aralık 2013 tarihi itibariyle %6,49 oranında değer kaybederek, 67.801,73 oldu.
Aralık 2012’de 1.676,68-TL. olan 1 ons altının Londra satış fiyatı, Aralık 2013 itibariyle
%37,57 oranında azalarak 1.218,76.-TL olarak gerçekleşti.
1 gram külçe altının satış fiyatı Aralık 2012’de 96,65.-TL. iken, %18,08’lik düşüşle Aralık
2013’de 81,85.-TL oldu.
2012 yılı Aralık ayı itibariyle 649,25.-TL. olan Cumhuriyet altını satış fiyatı ise 2013 yılı Aralık
ayı itibariyle %16,56 oranında düşüşle 557,00.-TL.’ye ulaştı.
2.9- Sanayi Üretimi
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre;
2013 yılı Aralık ayında 2010=100 temel yıllı takvim etkisinden arındırılmış sanayi
üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %7,1 artmıştır.
Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2013 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre;
madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi %3,7, imalat sanayi sektörü endeksi %7,4, elektrik,
gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi ise %6,5 oranında artmıştır.
Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın ortalamasına göre %3,4 arttı.
2013 yılı yıllık ortalaması önceki yılın ortalamasına göre madencilik ve taş ocakçılığı
sektöründe %3,4 azaldı, imalat sanayi sektöründe %4,3, elektrik, gaz, buhar, iklimlendirme
üretimi ve dağıtımı sektöründe ise %0,2 arttı.
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 31
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
Tablo – 18: Sanayi Üretim Endeksi, Aralık 2013 (2010=100)
Kaynak: TÜİK
Grafik – 19: Aylık Sanayi Üretim Endeksi Bir Önceki Yıl Aynı Aya Göre
Yüzde Değişim Oranları (2010=100)
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 32
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
2.10-Kapasite Kullanımı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası verilerine göre; 2012 yılı Aralık ayında 73,6 olan üretim
değeri ağırlıklı kapasite kullanım oranı, 2013 yılı Aralık ayında 76,0 seviyesine gelmiştir.
Tablo – 19: İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (KKO) ve
Mevsimsel Etkilerden Arındırılmış KKO* (Ağırlıklı Ortalama - %)
Yıllar OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK
2008
77,9
78,0
76,9
78,6
79,2
80,3
79,8
80,0
77,3
75,8
71,8
64,9
2009
61,6
60,9
58,7
59,7
64,0
67,5
67,9
68,9
68,0
68,2
69,8
67,7
2010
68,6
67,8
67,3
72,7
73,3
73,3
74,4
73,0
73,5
75,3
75,9
75,6
2011
74,6
73,0
73,2
74,9
75,2
76,7
75,4
76,1
76,2
77,0
76,9
75,5
2012
74,7
72,9
73,1
74,7
74,7
74,6
74,8
74,3
74,0
74,9
74,0
73,6
2013
72,4
72,2
72,7
73,6
74,8
75,3
75,5
75,5
75,4
76,4
75,6
76
2008
78,7
79,4
79,3
79,5
79,1
79,4
78,7
78,9
76,4
74,5
71,1
65,8
2009
63,1
62,3
61,2
60,2
63,5
66,2
66,4
67,5
67,4
67,2
69,2
68,4
2010
69,9
69,4
69,8
73,2
73,2
72,8
73,7
72,0
72,8
74,0
75,0
75,6
KKO - MA 2011
75,5
74,3
75,0
75,4
75,3
76,3
74,9
75,2
75,5
76,0
76,2
75,5
2012
75,4
74,3
74,5
75,2
74,6
74,2
74,3
73,8
73,6
74,1
73,3
73,5
2013
73,0
73,2
74,0
74,3
74,6
74,9
74,9
75,0
75,0
75,8
75,0
75,9
KKO
Kaynak: TCMB
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 33
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
Tablo – 20: Mal Gruplarına Göre Kapasite Kullanım Oranı
(Ağırlıklı Ortalama - %)
OCAK ŞUBAT MART NİSAN
Toplam İmalat
MAYIS HAZİRAN TEMMUZ
AĞUSTOS EYLÜL EKİM
KASIM
ARALIK
72,4
72,2
72,7
73,6
74,8
75,3
75,5
75,5
75,4
76,4
75,6
76
70,0
70,7
73,6
70,6
74,4
71,9
72,7
72,5
73,1
73,7
73,0
72,9
73,1
72,3
71,7
71,9
71,9
72,7
72,9
72,6
72,6
75,1
74
74
Tüketim Malları
72,3
71,9
72,2
71,6
72,4
72,5
72,9
72,6
72,7
74,8
73,8
73,8
Gıda ve İçecekler
70,1
70,2
68,7
68,5
69,4
70,3
70,7
70,7
70,7
73,9
73,4
73,4
Ara Malları
73,3
73,1
73,6
75,6
76,7
77,2
77,5
77,7
77,6
78,1
77,3
77,8
Yatırım Malları
70,6
72,1
72,8
73,7
74,7
75,4
75,5
75,1
75,2
75,6
74,9
76,1
Dayanıklı
Tüketim Malları
Dayanıksız
Tüketim Malları
Mal gruplarına göre kapasite kullanım oranları değerlendirildiğinde, tüm mal gruplarında
geçen yılın aynı ayına göre artış görülmüştür.
Grafik – 20: Yıllar İtibariyle Tüketim-Ara-Yatırım Malları
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 34
KOCAELİ
TİCARET
ODASI
2.11-İstihdam ve İşsizlik
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Türkiye genelinde işsiz sayısı 2013 yılında bir önceki
yıla göre 229 bin kişi artarak 2 milyon 747 bin kişiye ulaşmıştır. İşsizlik oranı ise 0,5 puanlık
artış ile %9,7 seviyesinde gerçekleşmiştir. Kentsel yerlerde işsizlik oranı 0,4 puanlık artışla
%11,5, kırsal yerlerde ise 0,6 puanlık artışla %6,1 olmuştur. Tarım dışı işsizlik oranı bir önceki
yıla göre 0,5 puanlık artışla %12 seviyesinde, 15-24 yaş grubundaki genç nüfusta işsizlik oranı
ise 1,2 puanlık artışla %18,7 olarak gerçekleşmiştir.
İstihdam edilenlerin sayısı 2013 yılında, geçen yıla göre 703 bin kişi artarak 25 milyon 524
bin kişiye yükselmiştir. Bu yıl, tarım sektöründe çalışan sayısı 82 bin kişi azalırken, tarım dışı
sektörlerde çalışan sayısı 785 bin kişi artmıştır.
Tablo – 21: Mevsim Etkilerinden Arındırılmamış Temel İşgücü Göstergeleri
2013 İktisadi Rapor
Sayfa 35