İmalat Sanayindeki Aylık Gelişmeler TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü Kasım 2015 ANKARA Hazırlayanlar Sektör Adı M. Oğuzhan Önen İmalat Sanayi Genel Değerlendirmesi………………………………….............. 1 M. Oğuzhan Önen Gıda Ürünleri İmalatı……………………………………………………………………….. 8 M. Oğuzhan Önen İçeceklerin İmalatı……………………………………………………………………………. 13 M. Oğuzhan Önen Tütün Ürünleri İmalatı……………………………………………………................... 18 M. Oğuzhan Önen Tekstil Ürünlerinin İmalatı……………………………………………………………….. 23 Yusuf Meder Giyim Eşyalarının İmalatı…………………………………....………………………….. 28 Yusuf Meder Deri ve İlgili Ürünlerin İmalatı………………………………………….................. 33 Yusuf Meder Ağaç, Ağaç Ürünlerinin ve Mantar Ürünlerinin İmalatı…………........... 38 Yusuf Meder Kâğıt ve Kâğıt Ürünlerinin İmalatı……..…………………………………………….. 43 Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması……………………………………… 48 Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı…..………………… 53 Leyla Dolun Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı………………………...………… 58 Leyla Dolun Temel Eczacılık Ürünlerinin ve Eczacılığa İlişkin Malzemelerin İmalatı………………………………………………………………................................ 63 Leyla Dolun Kauçuk ve Plastik Ürünlerin İmalatı……………………………………............... 68 Leyla Dolun Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı……………………………. 73 Leyla Dolun Ana Metal Sanayi Ürünlerin İmalatı…………………………………………………. 78 Leyla Dolun Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı (Makine-Teçhizat Hariç)……………. 83 Leyla Dolun Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı……………………….. 88 Leyla Dolun Elektrikli Teçhizat İmalatı…………………………………………………………………. 93 Leyla Dolun BYS Makine ve Ekipman İmalatı……………………………………………………….. 98 Leyla Dolun Motorlu Kara Taşıtı, Römork ve Yarı Römork İmalatı……………………….. 103 Birgül Oğuzoğlu Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı.……………………………………………………… 108 Birgül Oğuzoğlu Mobilya İmalatı……………………………………………………………………………….. 113 Birgül Oğuzoğlu Diğer İmalatlar………………………………………………………………………………... 118 Birgül Oğuzoğlu Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı……………………..………... 123 Yusuf Meder Yusuf Meder Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü Sayfa No i ÖNSÖZ İmalat sanayi sektöründe meydana gelen gelişmelerin aylık düzeyde izlendiği bu çalışmada, imalat sanayinin performansı, üretim endeksi, kapasite kullanım oranı ve dış ticaret (ihracat ve ithalat) verileri açısından değerlendirilmiştir. Aylık periyotta sürdürülmesi planlanan bu çalışma ile, en yeni verilerle imalat sanayii ve alt sektörlerindeki gelişmeler ve değişimler izlenecektir. Çalışmanın üç göstergeden oluşmasının nedeni, imalat sanayii ile ilgili bu göstergelerin aylık periyotta yayınlanmasıdır. Üretim endeksi göstergesi ile imalat sanayi alt sektörlerinin üretim performansındaki değişimler izlenecektir. Kapasite kullanım oranı göstergesi ile (geniş anlamda) imalat sanayi alt sektörlerinin etkinliği ve alt sektörler bazında farklılaşma olup olmadığı belirlenebilecektir. Dış ticaret göstergeleri ile de hem iç ve dış piyasalardaki canlanma/daralma hem de ülke dış ticaretinin çok önemli bir kısmını temsil eden (ihracatta yaklaşık %90’lar ve üzeri, ithalatta yaklaşık yüzde 80’ler) imalat sanayi dış ticaretinden hareketle ülke dış ticaretindeki gelişmeler izlenebilecektir. Çalışma her alt sektör için aynı biçim ve içerikte tasarlanmış, ayrıca eğilimlerin izlenebilmesi için tüm göstergelerin geçmiş dönem değerleri de dikkate alınmıştır. Bu sayede, hem alt sektör hem de imalat sanayi bazında sektörel değerlendirme ve karşılaştırmaların yapılabilmesi hedeflenmiştir. Çalışmada kullanılan istatistiklerden üretim endeksi ve dış ticaret verileri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), kapasite kullanım oranına ilişkin veriler ise T.C. Merkez Bankası tarafından açıklanan istatistiklerden oluşmaktadır. EKONOMİK VE SOSYAL ARAŞTIRMALAR MÜDÜRLÜĞÜ Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü ii İMALAT SANAYİ Sektör Kodu (NACE Revize 2): C 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) Sanayi İçindeki Payı (%) Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) Sanayi İçindeki Payı (%) Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) Sanayi İçindeki Payı (%) Sanayi İçindeki Sırası Katma Değer (Milyon TL) (2013) Sanayi İçindeki Payı (%) Sanayi İçindeki Sırası Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) Sanayi İçindeki Payı (%) Sanayi İçindeki Sırası 340,413 97.54 1 3,276,246 91.25 1 854,001 80.69 1 162,328 81.79 1 897,954 81.41 1 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 70,027 Sanayi İçindeki Payı (%) 87.31 Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 1 1 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 bazlı sanayi üretim endeksi imalat sanayiinde 119.8 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 oranında artarken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeks bir önceki aya göre yüzde 0.2 oranında azalmıştır. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) Toplam Sanayi 119.2 130.4 126.6 2.8 0.0 İmalat Sanayi 119.8 132.4 127.9 3.2 -0.2 Sektör Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış İmalat Sanayi Üretim Endeksinin Gelişimi ( 2010=100) Endeks 135 130 125 120 115 110 105 100 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2014 İmalat Sanayi 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Toplam Sanayi Bir önceki yılın aynı ayına göre imalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde; yirmi dört alt sektörün dokuzunda üretim azalışı, bir sektörde değişim olmamış, diğer sektörlerde üretim artışı kaydedilmiştir. 33 kodlu makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı imalatındaki yüzde 37.5’lik artış oldukça dikkat çekici olarak değerlendirilmelidir. Üretim artışında 33 kodlu sektörü 21 sektör Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2 kodlu temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ait malzemelerin imalatı yüzde 27.9 ile, 19 kodlu kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı da yüzde 24.7 ile takip etmektedir. Tablo 2: Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre Değişim Oranları (2010=100) Sektör Kodu Sektör Adı Değişim (%) C İmalat Sanayi 3.2 10 Gıda Ürünlerinin İmalatı 2.2 11 İçeceklerin İmalatı -5.6 12 Tütün Ürünleri İmalatı 15.5 13 Tekstil Ürünlerinin İmalatı -3.3 14 Giyim Eşyalarının İmalatı 3.9 15 -8.3 17 Deri ve İlgili Ürünlerin İmalatı Ağaç, Ağaç Ürünleri ve Mantar Ürünleri İmalatı (Mobilya Hariç); Saz, Saman ve Benzeri Malzemelerden Örülerek Eşya İmalatı Kâğıt ve Kâğıt Ürünlerinin İmalatı 18 Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması 20.0 19 Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı 24.7 20 Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı 21 Temel Eczacılık Ürünlerinin ve Eczacılığa Ait Malzemelerin İmalatı 22 Kauçuk ve Plastik Ürünlerin İmalatı 0.5 23 Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı 0.0 24 Ana Metal Sanayii 25 Makine ve Teçhizat Hariç, Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı 26 Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı 27 Elektrikli Teçhizat İmalatı 28 Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine ve Teçhizat İmalatı -1.1 29 Motorlu Kara Taşıtı, Treyler (Römork) ve Yarı Treyler (Yarı Römork) İmalatı 14.5 30 Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı 31 Mobilya İmalatı -3.4 32 Diğer İmalatlar -5.7 33 Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı 37.5 16 Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9.1 6.9 6.9 27.9 -4.3 6.9 -24.8 3.3 -17.1 3 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı, geçen yılın aynı ayına göre 0.6 puan artarken, bir önceki aya göre ise 0.4 puan azalarak yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşmiştir. Tablo 3: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) 0.6 -0.4 75.5 İmalat Sanayi Grafikten de görülebileceği gibi kapasite kullanım oranı bir doğru oluşturabilecek kadar düşük değişimler göstermektedir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 85 80 75 70 65 60 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 2014 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 İmalat Sanayi Alt sektörler temelinde kapasite kullanım oranlarına bakılığında, üretim endeksindeki gelişmelere göre farklı bir görünüm arz etmektedir. Bir önceki yılın aynı ayına göre imalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde; yirmi dört alt sektörün onbeşinde kapasite kullanım oranında azalış görülürken, diğer sektörlerde KKO’da artış kaydedilmiştir. 19 kodlu kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı sektörü yüzde 89.0’lık KKO ile imalat sanayi içinde ilk sırayı almaktadır. Onu yüzde 86.2 ile 26 kodlu bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı ve yüzde 82.4 ile 17 kodlu kâğıt ve kâğıt ürünlerinin imalatı alt sektörleri izlemektedirler. 2015 Ekim ayı itibariyle en düşük kapasite kullanım oranı ise yüzde 61.3 düzeyi ile 15 kodlu deri ve ilgili ürünlerin imalatı alt sektöründe olduğu görülmektedir. Onu yüzde 62.1 ile 32 kodlu diğer imalatlar, yüzde 64.3 ile 11 kodlu içeceklerin imalatı alt sektörleri izlemektedirler. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 4 Aşağıdaki tabloda alt sektörler bazında KKO’nun gelişimi verilmektedir. Tablo 4: Sektörlere Göre Kapasite Kullanım Oranı Sektör Kodu C 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 Sektör Adı İmalat Sanayi Gıda Ürünlerinin İmalatı İçeceklerin İmalatı Tütün Ürünleri İmalatı Tekstil Ürünlerinin İmalatı Giyim Eşyalarının İmalatı Deri ve İlgili Ürünlerin İmalatı Ağaç, Ağaç Ürünleri ve Mantar Ürünleri İmalatı (Mobilya Hariç); Saz, Saman ve Benzeri Malzemelerden Örülerek Eşya İmalatı. Kâğıt ve Kâğıt Ürünlerinin İmalatı Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı Temel Eczacılık Ürünlerinin ve Eczacılığa Ait Malzemelerin İmalatı Kauçuk ve Plastik Ürünlerin İmalatı Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı Ana Metal Sanayii Makine ve Teçhizat Hariç, Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı Elektrikli Teçhizat İmalatı Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine ve Teçhizat İmalatı Motorlu Kara Taşıtı, Treyler (Römork) ve Yarı Treyler (Yarı Römork) İmalatı Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı Mobilya İmalatı Diğer İmalatlar Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü KKO (%) 75.5 72.3 64.3 81.8 77.2 76.2 61.3 79.5 82.4 67.0 89.0 75.4 76.0 72.9 76.2 73.6 71.6 86.2 76.9 77.1 80.2 70.3 74.5 62.1 71.5 5 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; imalat sanayi sektöründe, 2015 yılı Eylül ayında 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 13.3 oranında azalarak 11.1 milyar dolar, ithalat ise yüzde 21.2 oranında azalarak 12.6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2014 Eylül ayında yüzde 80.3 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 Eylül ayında yüzde 88.3 olmuştur. Tablo 5: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) Değer Değişim 2014 111,815,368 - İthalat (M) X-M Değer Değişim Değer Değişim 139,624,742 - -27,809,374 - 2015 101,796,701 -9.0 125,775,337 Yıl İMALAT Ocak-Eylül Eylül SANAYİ Ocak-Eylül Eylül -9.9 -23,978,636 X/M (%) 80.1 -13.8 80.9 2014 12,864,345 - 16,019,960 - -3,155,614 - 80.3 2015 11,149,237 -13.3 12,630,082 -21.2 -1,480,845 -53.1 88.3 2014 114,491,675 - 167,712,474 - -53,220,799 - 68.3 2015 104,006,261 -9.2 147,390,172 -12.1 -43,383,911 -18.5 70.6 2014 13,161,438 - 19,229,981 - -6,068,543 - 68.4 2015 11,368,065 -13.6 14,749,316 -23.3 -3,381,251 -44.3 77.1 Grafik 3: İmalat Sanayi Dış Ticareti 2014-2015 Eylül Ayı İmalat Sanayi Dış Ticareti 18,000 Milyon USD 160,000 16,000 140,000 14,000 120,000 Milyon USD 2014 2015 12,000 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi İmalat Sanayi Dış Ticareti 2014 2015 100,000 10,000 80,000 8,000 60,000 6,000 40,000 4,000 20,000 2,000 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 6 Grafik 4: Dış Ticaretin Gelişimi Bin USD 20,000,000 18,000,000 16,000,000 14,000,000 12,000,000 10,000,000 8,000,000 6,000,000 4,000,000 2,000,000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 2014 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 3 4 5 6 7 8 9 2015 İthalat 7 GIDA ÜRÜNLERİ İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 10 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) 41,285 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 12.13 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 3 424,437 12.95 2 124,931 14.63 1 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 18,763 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 11.56 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 1 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 131,192 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 14.61 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 1 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 8,497 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 12.13 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 1 8 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi gıda ürünleri sektöründe 114.2 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış gıda ürünleri üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2.2 artarken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeks ise bir önceki aya göre yüzde 1.0 oranında azalmıştır. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 119.2 119.8 114.2 130.4 132.4 126.9 126.6 127.9 125.1 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Gıda Sektörü Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Yıllık Değişim (%) 2.8 3.2 2.2 Aylık Değişim (%) 0.0 -0.2 -1.0 Eylül ayında takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 artarken, takvim etkisinden arındırılmış gıda ürünleri üretim endeksi, imalat sanayinin 2.8 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 140 135 130 125 120 115 110 105 100 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 5 6 7 8 9 2015 Gıda Sektörü 9 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında gıda ürünleri imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 72.3 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 0.8 puan azalırken, bir önceki aya göre ise 1.3 puan artmıştır. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.5 0.6 -0.4 Gıda Sektörü 72.3 -0.8 1.3 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 0.6 puan artarken, aylık bazda ise 0.4 puan azalmıştır. Ekim ayında gıda ürünleri sektöründe KKO imalat sanayi kapasite kullanım oranının 3.2 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 78 76 74 72 70 68 66 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2015 Gıda Sektörü 10 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; gıda sektöründe, 2015 yılı Eylül ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 12.7 azalarak 938.9 milyon dolar, ithalat ise yüzde 19.8 azalarak 314.0 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde dış ticaret fazlası yüzde 8.7 azalarak 624.9 milyon dolar olmuştur. 2014 Eylül ayında yüzde 274.8 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 Eylül ayında yüzde 299.0 olmuştur. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) SEKTÖR Ocak-Eylül İMALAT Yıl Ocak-Eylül Eylül Eylül 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 Değer İthalat (M) Değişim 8,831,126 8,357,835 1,075,785 938,917 111,815,368 101,796,701 12,864,345 11,149,237 Değer X-M Değişim 4,324,697 -5.4 3,916,112 391,513 -12.7 313,976 - 139,624,742 -9.0 125,775,337 - 16,019,960 -13.3 12,630,082 -9.4 -19.8 -9.9 -21.2 Değer Değişim X/M (%) -1.4 -8.7 -13.8 -53.1 204.2 213.4 274.8 299.0 80.1 80.9 80.3 88.3 4,506,429 4,441,722 684,272 624,941 -27,809,374 -23,978,636 -3,155,614 -1,480,845 Grafik 3: Gıda Ürünleri İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Eylül Ayı Gıda Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 Milyon USD 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Gıda Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 10,000 1,200 9,000 1,000 8,000 7,000 800 6,000 5,000 600 4,000 400 3,000 2,000 200 1,000 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 11 Grafik 4: Gıda İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 1,400,000 1,200,000 1,000,000 800,000 600,000 400,000 200,000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 2014 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 3 4 5 6 7 8 9 2015 İthalat 12 İÇECEKLERİN İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 11 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) 509 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.15 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 21 14,620 0.45 22 Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) 7,053 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.83 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 22 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 1,500 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.92 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 22 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 7,196 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.80 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 21 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 520 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.74 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 23 13 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi içecek sektöründe 113.9 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5.6 oranında, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeks de bir önceki aya göre yüzde 4.0 oranında azalmıştır. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 119.2 119.8 113.9 130.4 132.4 118.4 126.6 127.9 110.1 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi İçecek Sektörü Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) 0.0 -0.2 - 4.0 Takvim Etkisinden Arındırılmış Yıllık Değişim (%) 2.8 3.2 -5.6 Eylül ayında takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 artarken, takvim etkisinden arındırılmış içecek sektörü endeksinin 14.0 puan üstünde gerçekleşmiştir. 2015 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi yüzde 0.2 azalırken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış içecek ürünleri imalatı üretim endeksi yüzde 4.0 azalmıştır. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 135 130 125 120 115 110 105 100 95 90 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 İçecek Sektörü 14 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında içeceklerin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 64.3 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 0.6, bir önceki aya göre de 2.5 puan azalmıştır. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.5 0.6 -0.4 İçecek Sektörü 64.3 -0.6 -2.5 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 0.6 puan artarken, aylık bazda ise 0.4 puan azalmıştır. Ekim ayında içecek sektöründe kapasite kullanım oranı imalat sanayinin 11.2 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 81 76 71 66 61 56 51 46 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2015 İçecek Sektörü 15 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; içecek sektöründe, 2015 yılı Eylül ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 15.2 azalarak 22.0 milyon dolar, ithalat ise yüzde 17.4 azalarak 21.8 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2014 Eylül ayında 516 bin dolar dış ticaret açığı verilirken 2015 Eylül ayında dış ticaret açığı yüzde 132.1 azalarak 165 bin dolar olmuştur. 2014 Eylül ayında yüzde 98.0 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 Eylül ayında yüzde 100.8 olmuştur. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) SEKTÖR Ocak-Eylül İMALAT Yıl Ocak-Eylül Eylül Eylül 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 Değer İthalat (M) Değişim 211,028 211,610 25,925 21,994 111,815,368 101,796,701 12,864,345 11,149,237 Değer X-M Değişim 254,981 0.3 267,614 26,441 -15.2 21,829 - 139,624,742 -9.0 125,775,337 - 16,019,960 -13.3 12,630,082 5.0 -17.4 -9.9 -21.2 Değer Değişim -43,953 -56,003 -516 165 -27,809,374 -23,978,636 -3,155,614 -1,480,845 X/M (%) - 82.8 27.4 79.1 - 98.0 -132.1 100.8 - 80.1 -13.8 80.9 - 80.3 -53.1 88.3 Grafik 3: İçecek İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Eylül Ayı İçecek Ürünleri İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 30 Milyon USD 300 25 250 20 200 15 150 10 100 5 50 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi İçecek Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 16 Grafik 4: İçecek İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 50,000 45,000 40,000 35,000 30,000 25,000 20,000 15,000 10,000 5,000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 2014 5 6 7 8 9 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 4 İthalat 17 TÜTÜN ÜRÜNLERİ İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 12 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 30 0.01 24 Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) 4,660 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.14 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 24 Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) 4,547 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.53 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 24 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 1,291 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.80 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 24 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 4,797 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.53 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 24 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 338 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.48 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 24 18 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 bazlı arındırılmamış üretim endeksi, tütün ürünleri imalatı sektöründe 136.4 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış tütün ürünleri üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 15.5, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi de bir önceki aya göre yüzde 3.0 oranında artmıştır. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 119.2 119.8 130.4 132.4 136.4 153.2 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Tütün ve Tütün Ürünleri Sektörü 126.6 127.9 Yıllık Değişim (%) 2.8 3.2 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) 0.0 -0.2 139.4 15.5 3.0 Takvim Etkisinden Arındırılmış Eylül ayında takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 artarken, takvim etkisinden arındırılmış tütün ürünleri üretim sektöründeki endeks, takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksinin 20.8 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 160 150 140 130 120 110 100 90 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Tütün ve Tütün Ürünleri Sektörü 19 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında tütün ürünleri imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 81.8 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 5.6 puan, bir önceki aya göre de 2.8 puan artmıştır. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.5 0.6 -0.4 Tütün ve Tütün Ürünleri Sektörü 81.8 5.6 2.8 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 0.6 puan artarken, aylık bazda ise 0.4 puan azalmıştır. Ekim ayında tütün ürünleri imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı imalat sanayi kapasite kullanım oranının 6.3 puan üstündedir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 90 85 80 75 70 65 60 55 50 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Tütün ve Tütün Ürünleri Sektörü 20 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; tütün ürünleri imalatı sektöründe, 2015 Eylül ayında 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 26.3 azalarak 45.4 milyon dolar, ithalat ise yüzde 12.9 oranında azalarak 41.8 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2014 Eylül ayında 13.6 milyon dolar dış ticaret açığı verilirken 2015 Eylül ayında dış ticaret açığı yüzde 73.4 azalarak 3.6 milyon dolar olmuştur. 2014 yılının Eylül ayında yüzde 128.4 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 Eylül ayında yüzde 108.7 olmuştur. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) SEKTÖR Ocak-Eylül İMALAT Yıl Ocak-Eylül Eylül Eylül 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 Değer İthalat (M) Değişim 401,269 389,070 61,575 45,397 111,815,368 101,796,701 12,864,345 11,149,237 Değer X-M Değişim 406,557 -3.0 388,039 47,955 -26.3 41,769 - 139,624,742 -9.0 125,775,337 - 16,019,960 -13.3 12,630,082 -4.6 -12.9 -9.9 -21.2 Değer Değişim -5,289 1,031 13,621 3,628 -27,809,374 -23,978,636 -3,155,614 -1,480,845 X/M (%) - 98.7 -119.5 100.3 - 128.4 -73.4 108.7 - 80.1 -13.8 80.9 - 80.3 -53.1 88.3 Grafik 3: Tütün Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Eylül Ayı Tütün Ürünleri İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 70 Milyon USD 410 60 405 50 400 40 395 30 390 20 385 10 380 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Tütün Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 375 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 21 Grafik 4: Tütün Ürünleri İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 70,000 60,000 50,000 40,000 30,000 20,000 10,000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 2014 5 6 7 8 9 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 4 İthalat 22 TEKSTİL ÜRÜNLERİNİN İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 13 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 22,682 6.66 6 396,240 12.09 3 72,495 8.49 3 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 15,754 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 9.71 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 2 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 75,445 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 8.40 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 4 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 6,766 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 9.66 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 3 23 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 bazlı arındırılmamış üretim endeksi, tekstil ürünleri imalatı sektöründe 98.3 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış tekstil ürünleri üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.3 oranında, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi de bir önceki aya göre yüzde 1.8 oranında azalmıştır. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 119.2 119.8 130.4 132.4 98.3 112.1 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Tekstil Ürünleri Sektörü 126.6 127.9 Yıllık Değişim (%) 2.8 3.2 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) 0.0 -0.2 108.5 -3.3 -1.8 Takvim Etkisinden Arındırılmış Eylül ayında takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 artarken, takvim etkisinden arındırılmış tekstil ürünleri üretim endeksi, takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksinin 20.3 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 135 130 125 120 115 110 105 100 95 90 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Tekstil Ürünleri Sektörü 24 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında tekstil ürünleri üretimi sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 77.2 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 2.7 puan azalırken, bir önceki aya göre ise 0.9 puan artmıştır. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.5 0.6 -0.4 Tekstil Ürünleri Sektörü 77.2 -2.7 0.9 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 0.6 puan artarken, aylık bazda ise 0.4 puan azalmıştır. Ekim ayında tekstil ürünleri üretimi sektöründe kapasite kullanım oranı imalat sanayi kapasite kullanım oranının 1.7 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 84 82 80 78 76 74 72 70 68 66 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2015 Tekstil Ürünleri Sektörü 25 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; tekstil ürünleri imalatı sektöründe, 2015 Eylül ayında 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 21.3 azalarak 891.5 milyon dolar, ithalat ise yüzde 27.2 oranında azalarak 330.8 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2014 Eylül ayında 678.3 milyon dolar dış ticaret fazlası verilirken 2015 Eylül ayında dış ticaret fazlası yüzde 17.3 azalarak 560.7 milyon dolar olmuştur. 2014 yılının Eylül ayında yüzde 249.3 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 Eylül ayında yüzde 269.5 olmuştur. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) SEKTÖR Ocak-Eylül İMALAT Yıl Ocak-Eylül Eylül Eylül 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 Değer İthalat (M) Değişim 9,336,434 8,102,405 1,132,732 891,497 111,815,368 101,796,701 12,864,345 11,149,237 Değer X-M Değişim 4,331,232 -13.2 3,632,856 454,429 -21.3 330,750 - 139,624,742 -9.0 125,775,337 - 16,019,960 -13.3 12,630,082 -16.1 -27.2 -9.9 -21.2 Değer Değişim X/M (%) -10.7 -17.3 -13.8 -53.1 215.6 223.0 249.3 269.5 80.1 80.9 80.3 88.3 5,005,202 4,469,549 678,303 560,747 -27,809,374 -23,978,636 -3,155,614 -1,480,845 Grafik 3: Tekstil Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Eylül Ayı Tekstil Ürünleri İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 Milyon USD 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Tekstil Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 10,000 1,200 9,000 1,000 8,000 7,000 800 6,000 5,000 600 4,000 400 3,000 2,000 200 1,000 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 26 Grafik 4: Tekstil Ürünleri İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 1,200,000 1,000,000 800,000 600,000 400,000 200,000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 2014 4 5 6 7 8 9 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 3 İthalat 27 GİYİM EŞYALARININ İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 14 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) 53,226 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 15.64 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 2 491,777 15.01 1 52,913 6.20 6 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 11,673 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 7.19 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 6 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 54,890 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 6.11 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 6 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 7,038 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 10.05 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2 28 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi giyim eşyaları imalatı sektöründe 103.4 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.9 oranında artış, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi ise bir önceki aya göre de yüzde 0.1 oranında düşüş kaydetmiştir. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Sektör Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Aylık Değişim (%) 119.2 119.8 103.4 130.4 132.4 114.7 126.6 127.9 112.9 2.8 3.2 3.9 0.0 -0.2 -0.1 Arındırılmamış Toplam Sanayi İmalat Sanayi Giyim Eşyaları İmalatı Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Eylül ayında imalat sanayi takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 oranında artış gösterirken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi aylık bazda yüzde 0.2 düşüş göstermiştir. Eylül ayında, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış giyim eşyaları üretim endeksi imalat sanayinin 15.0 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim Ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 140 130 120 110 100 90 80 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Giyim Eşyalarının İmalatı 29 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında giyim eşyaları imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 76.2 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 1.1 puan, bir önceki aya göre de 1.9 puan düşüş göstermiştir. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı Değişim (Puan) Değişim (Puan) (Yıllık) (Aylık) KKO (%) İmalat Sanayi 75.5 0.6 -0.4 Giyim Eşyaları İmalatı 76.2 -1.1 - 1.9 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 0.6 puan artış, aylık bazda ise 0.4 puan düşüş olmuştur. Böylece, Ekim ayında giyim eşyaları imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı imalat sanayinin 0.7 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Giyim Eşyalarının İmalatı 30 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; giyim eşyaları imalatı sektöründe, 2015 yılı Eylül ayında 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 16.2 azalarak 1.3 milyar dolar, ithalat ise yüzde 24.8 azalarak 274.9 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde dış ticaret fazlası da yüzde 13.4 azaıarak 1,129.8 milyon dolardan 978.6 milyon dolara düşmüştür. Böylece 2014 Eylül ayında yüzde 409.2 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı 2015 Eylül ayında yüzde 456.0 olarak gerçekleşmiştir. Genel imalat sanayi dış ticaret açığı verirken, giyim eşyaları imalatı sektörü dış ticaret fazlası veren sektörümüz olup, ihracatın ithalatı karşılama oranı imalat sanayinin çok üzerindedir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) İMALAT SEKTÖR Yıl Ocak-Eylül Eylül Ocak-Eylül Eylül Değer Değişim İthalat (M) Değer Değişim X-M Değer X/M Değişim (%) 2014 12,791,400 - 2,364,368 - 10,427,032 - 541.0 2015 11,223,913 -12.3 2,145,245 -9.3 9,078,668 -12.9 523.2 2014 1,495,191 - 365,379 - 1,129,813 - 409.2 2015 1,253,427 -16.2 274,854 -24.8 978,573 -13.4 456.0 2014 111,815,368 - 139,624,742 - -27,809,374 - 80.1 2015 101,796,701 -9.0 125,775,337 -9.9 -23,978,636 -13.8 80.9 2014 12,864,345 - 16,019,960 - -3,155,614 - 80.3 2015 11,149,237 -13.3 12,630,082 -21.2 -1,480,845 -53.1 88.3 Grafik 3: Giyim Eşyaları İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Eylül Ayı Giyim Eşyaları İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 1,600 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Giyim Eşyaları İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 14,000 1,400 12,000 1,200 10,000 1,000 8,000 800 6,000 600 400 4,000 200 2,000 - 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 31 Grafik 4: Giyim Eşyaları İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 1,800,000 1,600,000 1,400,000 1,200,000 1,000,000 800,000 600,000 400,000 200,000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 2014 5 6 7 8 9 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 4 İthalat 32 DERİ İŞLEME, SARACİYE VE AYAKKABI ÜRÜNLERİ İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 15 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) 7,740 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 2.27 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 13 60,151 1.84 13 Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) 8,035 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.94 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 19 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 1,539 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.95 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 21 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 8,324 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.93 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 19 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 834 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.19 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 20 33 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi deri ve ilgili ürünler imalatı sektöründe 75.1 olarak gerçekleşmiştir. Deri ve ilgili ürünler imalatı sektöründe takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8.3 oranında düşerken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeksi bir önceki aya göre yüzde 3.9 oranında artmıştır. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Aylık Değişim (%) Toplam Sanayi İmalat Sanayi 119.2 130.4 126.6 2.8 0.0 119.8 132.4 127.9 3.2 -0.2 Deri ve İlgili Ürün. İmalatı 75.1 88.8 82.4 -8.3 3.9 Sektör 2015 Eylül ayında, imalat sanayi takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 oranında artış gösterirken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi aylık bazda yüzde 0.2 düşüş göstermiştir. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış deri işleme, saraciye ve ayakkabı ürünleri sanayi üretim endeksi, Mart 2014 yılında 2010 baz yılı seviyesini altına düşmüş, giderek düşük seyir artmış, ve Eylül 2015’de imalat sanayinin 45.5 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 140 130 120 110 100 90 80 70 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Deri ile İlgili Ürünlerin İmalatı 34 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında deri ve ilgili ürünler imalat sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 61.3 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 3.1 puan, bir önceki aya göre ise 2.0 puan düşmüştür. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.5 0.6 -0.4 Deri ve İlgili Ürünler İmalatı 61.3 -3.1 -2.0 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 0.6 puan artış, aylık bazda ise 0.4 puan düşüş olmuştur. 2015 Ekim ayında deri ve ilgili ürünler sektöründe kapasite kullanım oranı imalat sanayinin 14.2 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 80 75 70 65 60 55 50 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Deri ve İlgili Ürünlerin İmalatı 35 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; deri ve ilgili ürünler imalat sektöründe, 2015 yılı Eylül ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 27.1 oranında azalarak 81.0 milyon dolar, ithalat ise yüzde 48.0 azalarak 98.8 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Eylül 2014’de 79.0 milyon dolar olan dış ticaret açığı, Eylül 2015’de yüzde 77.5 oranında azalarak 17.8 milyon dolara düşmüştür. 2014 Eylül ayında yüzde 58.5 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı 2015 Eylül ayında yüzde 82.0’a çıkmıştır. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) İMALAT SEKTÖR Yıl Ocak-Eylül Eylül Ocak-Eylül Eylül Değer Değişim 2014 966,594 - 2015 836,132 -13.5 2014 111,199 - 2015 81,022 İthalat (M) Değer 1,407,918 Değişim X-M Değer X/M Değişim (%) - -441,323 - 68.7 -22.5 -255,363 -42.1 76.6 190,171 - -78,972 - 58.5 -27.1 98,813 -48.0 -17,791 -77.5 82.0 2014 111,815,368 - 139,624,742 - -27,809,374 - 80.1 2015 101,796,701 -9.0 125,775,337 -9.9 -23,978,636 -13.8 80.9 2014 12,864,345 - 16,019,960 - -3,155,614 - 80.3 2015 11,149,237 -13.3 12,630,082 -21.2 -1,480,845 -53.1 88.3 1,091,494 Grafik 3: Deri ve İlgili Ürünler İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Eylül Ayı Deri Eşyaları İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 200.0 Milyon USD 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Deri Eşyaları İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 1600.0 180.0 1400.0 160.0 140.0 1200.0 120.0 1000.0 100.0 800.0 80.0 600.0 60.0 400.0 40.0 200.0 20.0 0.0 0.0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 36 Grafik 4: Deri ve İlgili Ürünler İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 200,000 180,000 160,000 140,000 120,000 100,000 80,000 60,000 40,000 20,000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 2014 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 3 4 5 6 7 8 9 2015 İthalat 37 AĞAÇ, AĞAÇ ÜRÜNLERİ VE MANTAR ÜRÜNLERİ İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 16 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 23,534 6.91 5 50,819 1.55 17 11,046 1.29 16 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 2,354 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.45 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 16 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 12,106 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.35 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 16 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 813 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.16 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 21 38 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı sektöründe 125.8 olarak gerçekleşmiştir. Sektörün takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9.1 oranında artmış, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeks ise bir önceki aya göre yüzde 2.6 oranında artmıştır. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Toplam Sanayi İmalat Sanayi Ağaç ve Ağaç Ürünleri İmalatı Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış 126.6 127.9 Yıllık Değişim (%) 2.8 3.2 Aylık Değişim (%) 0.0 -0.2 132.0 9.1 2.6 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 119.2 119.8 130.4 132.4 125.8 143.3 Arındırılmamış Sektör Takvim Etkisinden Arındırılmış Takvim Etkisinden Arındırılmış 2015 Eylül ayı itibariyle imalat sanayi takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi yıllık bazda yüzde 3.2 artarken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki aya göre yüzde 0.2 oranında düşmüştür. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 140 135 130 125 120 115 110 105 100 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Ağaç, Ağaç Ürünleri ve Mantar Ürünleri 39 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 79.5 olarak gerçekleşmiştir. Sektörün kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 2.1 puan artarken, bir önceki aya göre ise 1.3 puan düşmüştür. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.5 0.6 -0.4 Ağaç Ürünleri İmalatı 79.5 2.1 - 1.3 2015 yılı Ekim itibariyle, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı, geçen yılın aynı ayına göre 0.6 puan artış, bir önceki aya göre ise 0.4 puan düşüş göstererek yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşmiştir. Böylece, 2015 Ekim ayında ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı sektörü kapasite kullanım oranı imalat sanayi kapasite kullanım oranının 4.0 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 85 83 81 79 77 75 73 71 69 67 65 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Ağaç, Ağaç Ürünleri ve Mantar Ürünleri 40 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı sektöründe 2015 yılı Eylül ayında ihracat, 2014 yılının aynı ayına göre yüzde 31.1 azalarak 52.2 milyon dolar olurken, ithalat da yüzde 19.8 azalarak 90.3 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı ay itibariyle sektörde dış ticaret açığı yüzde 3.4 artarak 36.8 milyon dolardan 38.1 milyon dolara çıkmıştır. Ağaç ve ağaç ürünleri imalatı sektöründe 2014 Eylül ayında yüzde 67.3 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 Eylül ayında yüzde 57.8’e düşmüştür. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) İMALAT SEKTÖR Yıl Ocak-Eylül Eylül Ocak-Eylül Eylül Değer Değişim 2014 679,627 2015 İthalat (M) - 556,908 Değer 1,048,693 -18.1 Değişim - 1,053,269 0.4 X-M Değer X/M Değişim (%) -369,066 - 64.8 -496,362 34.5 52.9 2014 75,748 - 112,584 - -36,836 - 67.3 2015 52,206 -31.1 90,296 -19.8 -38,090 3.4 57.8 2014 111,815,368 - 139,624,742 - -27,809,374 - 80.1 2015 101,796,701 -9.0 125,775,337 -9.9 -23,978,636 -13.8 80.9 2014 12,864,345 - 16,019,960 - -3,155,614 - 80.3 2015 11,149,237 -13.3 12,630,082 -21.2 -1,480,845 -53.1 88.3 Grafik 3: Ağaç ve Ağaç Ürünleri İmalatı Sektörü Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Eylül Ayı Ağaç Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 Milyon USD 120.0 1200.0 100.0 1000.0 80.0 800.0 60.0 600.0 40.0 400.0 20.0 200.0 0.0 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Ağaç Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 0.0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 41 Grafik 4: Ağaç ve Ağaç Ürünleri İmalatı Sektörü Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 160,000 140,000 120,000 100,000 80,000 60,000 40,000 20,000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 2014 5 6 7 8 9 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 4 İthalat 42 KAĞIT VE KAĞIT ÜRÜNLERİNİN İMALATI Sektör Kodu (NACE): 17 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) 2,410 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.71 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) 18 53,266 1.63 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 15 18,212 2.13 13 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 3,470 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 2.14 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 13 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 18,675 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 2.08 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 13 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 1,391 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.99 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 14 43 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı sektöründe 126.4 olarak gerçekleşmiştir. Sektör takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6.9 oranında artarken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki aya göre yüzde 1.8 oranında düşüş kaydetmiştir. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks Toplam Sanayi İmalat Sanayi 119.2 119.8 130.4 132.4 Kağıt ve Kağıt Ürünlerinin İmalatı 126.4 138.7 Arındırılmamış Sektör Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış 126.6 127.9 Yıllık Değişim (%) 2.8 3.2 Aylık Değişim (%) 0.0 -0.2 137.3 6.9 -1.8 2015 yılı Eylül ayında imalat sanayi takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 oranında artarken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki aya göre yüzde 0.2 oranında düşmüştür. Eylül 2015’de kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı sektörü mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi imalat sanayinin 9.4 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 140 135 130 125 120 115 110 105 100 95 90 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Kağıt ve Kağıt Ürünlerinin İmalatı 44 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 82.4 olarak gerçekleşmiştir. Sektör kapasite kullanım oranında, bir önceki yılın aynı ayına göre 2.6 puan artış, bir önceki aya göre ise 0.1 düşüş olmuştur. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.5 0.6 -0.4 Kağıt ve Kağıt Ürünlerinin İmalatı 82.4 2.6 -0.1 2015 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşmiştir. İmalat sanayinde geçen yılın aynı ayına göre 0.6 puan artış, aylık bazda ise 0.4 puan düşüş olmuştur. Böylece Ekim 2015‘de sektör kapasite kullanım oranı imalat sanayinin 6.9 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 85 83 81 79 77 75 73 71 69 67 65 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Kağıt ve Kağıt Ürünlerinin İmalatı 45 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı sektöründe 2015 yılı Eylül ayında ihracat, 2014 yılının aynı ayına göre yüzde 20.0 azalarak 141.8 milyon dolar, ithalat ise yüzde 17.1 azalarak 251.5 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde dış ticaret açığı yüzde 13.0 azalarak 109.6 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2014 Eylül ayında yüzde 58.5 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 Eylül ayında yüzde 56.4’e düşmüştür. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) İMALAT SEKTÖR Yıl Ocak-Eylül Eylül Ocak-Eylül Eylül Değer Değişim İthalat (M) Değer X-M Değişim Değer X/M Değişim (%) 2014 1,519,767 2015 1,305,903 - 3,011,504 - -1,491,737 - 50.5 -14.1 2,626,261 -12.8 -1,320,358 -11.5 49.7 2014 177,378 2015 141,825 - 303,426 - -126,048 - 58.5 -20.0 251,451 -17.1 -109,627 -13.0 56.4 2014 111,815,368 2015 101,796,701 -9.0 139,624,742 - -27,809,374 - 80.1 125,775,337 -9.9 -23,978,636 -13.8 80.9 2014 12,864,345 - 16,019,960 - -3,155,614 - 80.3 2015 11,149,237 -13.3 12,630,082 -21.2 -1,480,845 -53.1 88.3 Grafik 3: Kağıt ve Kağıt Ürünlerinin Dış Ticareti 2014-2015 Eylül Ayı Kağıt ve Kağıt Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 350.0 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Milyon Kağıt ve Kağıt Ürünleri İmalatı Dış USD Ticareti 2015 2014 3.500,0 300.0 3.000,0 250.0 2.500,0 200.0 2.000,0 150.0 1.500,0 100.0 1.000,0 50.0 500,0 Milyon USD 2014 2015 0,0 0.0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 46 Grafik 4: Kağıt ve Kağıt Ürünleri İmalatı Sektörü Dış Ticaretin Gelişimi Bin USD 400,000 350,000 300,000 250,000 200,000 150,000 100,000 50,000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 2014 5 6 7 8 9 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 4 İthalat 47 KAYITLI MEDYANIN BASILMASI VE ÇOĞALTILMASI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 18 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 12,246 3.60 10 51,420 1.57 16 Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) 7,893 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.92 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 20 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 1,837 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.13 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 19 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 7,967 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.89 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 20 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 901 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.29 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 18 48 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması sektöründe 168.0 olmuştur. Takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 20.0 oranında artarken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki aya göre ise yüzde 7.6 oranında artış göstermiştir. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) Toplam Sanayi 119.2 130.4 126.6 2.8 0.0 İmalat Sanayi 119.8 132.4 127.9 3.2 -0.2 Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması 168.0 178.8 148.8 20.0 7.6 Sektör Eylül ayında imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 oranında artarken, kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması sektöründe mevsim ve takvimden arındırılmış üretim endeksi imalat sanayinin 20.9 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 160 150 140 130 120 110 100 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması 49 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 67.0 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 3.6 puan düşüş, bir önceki aya göre ise 1.0 puan artış göstermiştir. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı Değişim (Puan) (Yıllık) 0.6 -3.6 KKO (%) İmalat Sanayi Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması 75.5 67.0 Değişim (Puan) (Aylık) -0.4 1.0 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 0.6 puan artmış, bir önceki aya göre ise 0.4 puan düşmüştür. Ekim ayında kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması sektöründe kapasite kullanım oranı, imalat sanayi kapasite kullanım oranının 8.5 puan altında gerçekleşmiştir. Sektörde kapasite kullanım oranı imalat sanayi geneline göre düşük seyretmektedir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 80 78 76 74 72 70 68 66 64 62 60 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması 50 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması sektöründe, 2015 yılı Eylül ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 10.0 oranında azalarak 1.6 milyon dolar, ithalat ise yüzde 26.5 oranında artarak 4.1 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde 1.6 milyon dolar olan dış ticaret açığı yüzde 67.2 oranında artarak 2.6 milyon dolara çıkmıştır.2014 yılı Eylül ayında yüzde 52.7 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Eylül ayında yüzde 37.5’e düşmüştür. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) İthalat (M) X-M X/M Yıl İMALAT SEKTÖR Değer Ocak-Eylül Eylül Ocak-Eylül Eylül Değişim Değer Değişim Değer Değişim (%) 2014 15,055 - 38,065 - -23,011 - 39.5 2015 14,732 -2.1 34,094 -10.4 -19,362 -15.9 43.2 2014 1,728 - 3,278 - -1,550 - 52.7 2015 1,556 -10.0 4,147 26.5 -2,591 67.2 37.5 2014 111,815,368 - 139,624,742 - -27,809,374 - 80.1 2015 101,796,701 -9.0 125,775,337 -9.9 -23,978,636 -13.8 80.9 2014 12,864,345 - 16,019,960 - -3,155,614 - 80.3 2015 11,149,237 -13.3 12,630,082 -21.2 -1,480,845 -53.1 88.3 Grafik 3: Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması Sektörü Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Eylül Ayı Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması Dış Ticareti 2014 2015 4.5 Milyon USD 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması Dış Ticareti 2014 2015 40.0 4.0 35.0 3.5 30.0 3.0 2.5 25.0 2.0 20.0 1.5 15.0 1.0 10.0 0.5 5.0 0.0 0.0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 51 Grafik 4: Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması Sektörü Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 7,000 6,000 5,000 4,000 3,000 2,000 1,000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 2014 4 5 6 7 8 9 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İthalat 52 KOK KÖMÜRÜ VE RAFİNE EDİLMİŞ PETROL ÜRÜNLERİ İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 19 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) 271 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.08 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) 23 7,655 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.23 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 23 Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 42,199 4.94 10 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 1,939 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.19 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 18 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 44,710 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 4.98 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 10 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 561 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.80 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 22 53 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı sektöründe 144.3 olmuştur. Takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 24.7 oranında artarken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi ise bir önceki aya göre yüzde 12.5 oranında düşüş göstermiştir. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 119.2 119.8 130.4 132.4 144.3 144.3 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı 126.6 127.9 Yıllık Değişim (%) 2.8 3.2 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) 0.0 -0.2 135.9 24.7 -12.5 Takvim Etkisinden Arındırılmış Eylül ayında imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 oranında artmıştır. Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı sektöründe mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi 2014 yılında imalat sanayinin altında seyrederken, 2015 yılı başından itibaren yükselişe geçtiği ve 2015 Eylül ayında 8.0 puan üstünde gerçekleştiği görülmektedir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 160 150 140 130 120 110 100 90 80 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri 54 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 89.0 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 11.5 puan, bir önceki aya göre de 0.1 puan artmıştır. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.5 0.6 -0.4 Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı 89.0 11.5 0.1 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 0.6 puan artış göstermiştir. Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı sektöründe 2015 Nisan ayında yükselişe geçen kapasite kullanım oranı, Ekim ayında imalat sanayi kapasite kullanım oranının 13.5 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 100 95 90 85 80 75 70 65 60 55 50 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri 55 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; kok kömürü ve rafine edilmiş perol ürünleri imalatı sektöründe 2015 yılı Eylül ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 48.1 oranında azalarak 282 milyon dolar, ithalat ise yüzde 46.3 oranında azalarak 892 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde 1,119 milyon dolar olan dış ticaret açığı yüzde 45.4 oranında azalarak 611 milyon dolara düşmüştür. 2014 yılı Eylül ayında yüzde 32.7 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Eylül ayında yüzde 31.6 ‘ya düşmüştür. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) Yıl SEKTÖR Ocak-Eylül Eylül İMALAT Ocak-Eylül Eylül Değer Değişim İthalat (M) Değer X-M Değişim Değer X/M Değişim (%) 2014 4,242,427 - 14,765,023 - -10,522,596 - 28.7 2015 3,166,191 -25.4 8,661,537 -41.3 -5,495,347 -47.8 36.6 2014 542,939 - 1,661,496 - -1,118,557 - 32.7 2015 281,818 -48.1 892,481 -46.3 -610,663 -45.4 31.6 2014 111,815,368 - 139,624,742 - -27,809,374 - 80.1 2015 101,796,701 -9.0 125,775,337 -9.9 -23,978,636 -13.8 80.9 2014 12,864,345 - 16,019,960 - -3,155,614 - 80.3 2015 11,149,237 -13.3 12,630,082 -21.2 -1,480,845 -53.1 88.3 Grafik 3: Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Eylül Ayı Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri Dış Ticareti 2014 2015 1,800 Milyon USD 16,000 1,600 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri Dış Ticareti 2014 2015 14,000 1,400 12,000 1,200 10,000 1,000 8,000 800 600 6,000 400 4,000 200 2,000 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 56 Grafik 4: Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 2,500,000 2,000,000 1,500,000 1,000,000 500,000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 2014 5 6 7 8 9 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 4 İthalat 57 KİMYASALLARIN VE KİMYASAL ÜRÜNLERİN İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 20 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) 3,549 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.04 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 16 65,982 2.01 12 41,249 4.83 11 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 7,499 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 4.62 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 11 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 44,235 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 4.93 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 11 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 2,468 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 3.52 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 11 58 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı sektöründe 114.4 olmuştur. Üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6.9 oranında artmış, bir önceki aya göre ise yüzde 1.1 oranında azalış göstermiştir. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 119.2 119.8 130.4 132.4 114.4 122.9 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı 126.6 127.9 Yıllık Değişim (%) 2.8 3.2 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) 0.0 -0.2 122.7 6.9 -1.1 Takvim Etkisinden Arındırılmış Eylül ayında imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 oranında artarken, bir önceki aya göre ise yüzde 0.2 oranında azalış göstermiştir. İmalat sanayi mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi sektör üretim endeksinin 5.2 puan üstünde 127.9 olarak gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 130 125 120 115 110 105 100 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Kimyasallar ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı 59 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 75.4 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 2.8 puan artarken, bir önceki aya göre ise değişim göstermemiştir. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.5 0.6 -0.4 Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı 75.4 2.8 0.0 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 0.6 puan artış, aylık bazda ise 0.4 puan azalış göstermiştir. Ekim ayında kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı, imalat sanayi kapasite kullanım oranının 0.1 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 90 85 80 75 70 65 60 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Kimyasallar ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı 60 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı sektöründe, 2015 yılı Eylül ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 18.6 oranında azalarak 489.8 milyon dolar, ithalat ise yüzde 24.7 oranında azalarak 1.9 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde 2.0 milyar dolar olan dış ticaret açığı yüzde 26.6 azalarak 1.4 milyar dolara düşmüştür. 2014 yılı Eylül ayında yüzde 23.5 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Eylül ayında yüzde 25.5’e yükselmiştir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) SEKTÖR Ocak-Eylül İMALAT Yıl Ocak-Eylül Eylül Eylül 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 İhracat (X) İthalat (M) Değer Değişim 5,406,408 4,873,374 -9.9 601,648 489,768 111,815,368 101,796,701 12,864,345 11,149,237 -18.6 Değer 23,011,648 19,508,912 X-M Değişim X/M (%) Değer Değişim -17,605,241 -14,635,537 -16.9 -15.2 23.5 25.0 2,555,879 1,923,334 -24.7 -1,954,230 -1,433,567 -26.6 23.5 25.5 - 139,624,742 -9.0 125,775,337 -9.9 -27,809,374 -23,978,636 -13.8 80.1 80.9 -21.2 -3,155,614 -1,480,845 -53.1 80.3 88.3 -13.3 16,019,960 12,630,082 Grafik 3: Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Eylül Ayı Kimyasallar ve Kimyasal Ürünlerin Dış Ticareti 2014 Milyon USD 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Kimyasallar ve Kimyasal Ürünlerin Dış Ticareti 2015 3.000 2014 25.000 2.500 2015 20.000 2.000 15.000 1.500 10.000 1.000 5.000 500 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 61 Grafik 4: Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 3.000.000 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 2014İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 İthalat 3 4 5 6 7 8 9 2015 62 TEMEL ECZACILIK ÜRÜNLERİNİN VE ECZALIĞA AİT MALZEMELERİN İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 21 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) 307 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.09 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 22 29,458 0.90 19 Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) 8,465 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.99 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 18 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 2,719 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.67 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 14 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 9,140 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.02 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 18 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 1,636 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 2.34 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 13 63 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ait malzemelerin imalatı sektöründe 163.3 olmuştur. Üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 27.9 oranında, bir önceki aya göre ise yüzde 12.2 oranında artış göstermiştir. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 119.2 119.8 130.4 132.4 163.3 173.0 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Temel Eczacılık Ürünlerinin ve Eczacılığa Ait Malzemelerin İmalatı 126.6 127.9 Yıllık Değişim (%) 2.8 3.2 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) 0.0 -0.2 178.3 27.9 12.2 Takvim Etkisinden Arındırılmış Eylül ayında imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 oranında artarken, aylık düzeyde 0.2 puan azalmıştır. İmalat sanayi mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi sektörün 50.4 puan altında 127.9 olarak gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 180 170 160 150 140 130 120 110 100 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat Sanayi 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Temel Eczacılık Ürünlerinin ve Eczacılığa İlişkin Malzemelerin İmalatı Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 64 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ait malzemelerin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 76.0 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 0.3 puan azalış, bir önceki aya göre 0.5 puan artış göstermiştir. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı Değişim (Puan) (Yıllık) 0.6 -0.3 KKO (%) İmalat Sanayi Temel Eczacılık Ürünlerinin ve Eczacılığa Ait Malzemelerin İmalatı 75.5 76.0 Değişim (Puan) (Aylık) -0.4 0.5 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 0.6 puan artış, aylık bazda ise 0.4 puan azalış göstermiştir. Ekim ayında temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ait malzemelerin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı, imalat sanayi kapasite kullanım oranının 0.5 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Temel Eczacılık Ürünleri ve Eczacılık Malzemelerinin İmalatı Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 65 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ait malzemelerin imalatı sektöründe, 2015 yılı Eylül ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 45.2 oranında artarak 80.6 milyon dolar, ithalat ise yüzde 27.6 oranında azalarak 318.5 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde 384.2 milyon dolar olan dış ticaret açığı yüzde 38.1 azalarak 237.9 milyon dolara düşmüştür. 2014 yılı Eylül ayında yüzde 12.6 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Eylül ayında yüzde 25.3’e yükselmiştir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) SEKTÖR Ocak-Eylül İMALAT Yıl Ocak-Eylül Eylül Eylül 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 İhracat (X) İthalat (M) Değer Değişim 614,204 646,962 5.3 55,496 80,597 111,815,368 101,796,701 12,864,345 11,149,237 Değer 3,430,212 3,269,757 45.2 X-M Değişim -4.7 Değer Değişim -2,816,008 -2,622,796 -6.9 X/M (%) 17.9 19.8 439,685 318,496 -27.6 -384,190 -237,899 -38.1 12.6 25.3 - 139,624,742 -9.0 125,775,337 -9.9 -27,809,374 -23,978,636 -13.8 80.1 80.9 -21.2 -3,155,614 -1,480,845 -53.1 80.3 88.3 -13.3 16,019,960 12,630,082 Grafik 3: Temel Eczacılık Ürünlerinin ve Eczacılığa Ait Malzemelerin İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Eylül Ayı Eczacılık ve Eczacılığa İlişkin Malzemelerin Dış Ticareti 2014 500 Milyon USD 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Eczacılık ve Eczacılığa İlişkin Malzemelerin Dış Ticareti 2015 2014 4.000 2015 450 400 3.000 350 300 250 2.000 200 150 1.000 100 50 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 66 Grafik 4: Temel Eczacılık Ürünlerinin ve Eczacılığa Ait Malzemelerin İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 500.000 450.000 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 2014 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 3 4 5 6 7 8 9 2015 İthalat 67 KAUÇUK VE PLASTİK ÜRÜNLERİN İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 22 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 18,741 5.51 7 181,233 5.53 7 45,293 5.30 9 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 9,603 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 5.92 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 10 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 47,150 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 5.25 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 9 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 3,794 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 5.42 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 10 68 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı sektöründe 113.9 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi yıllık bazda yüzde 0.5 artış, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi aylık bazda yüzde 0.2 azalış göstermiştir. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 119,2 119,8 130,4 132,4 113.9 126.6 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Kauçuk ve Plastik Ürünlerin İmalatı 126,6 127,9 Yıllık Değişim (%) 2,8 3,2 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) 0,0 -0,2 121.7 0.5 -0.2 Takvim Etkisinden Arındırılmış Eylül ayında 132.4 olarak gerçekleşen takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 artmış, sektörün 6.2 puan üzerinde 127.9 olarak gerçekleşen mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki aya göre yüzde 0.2 azalmıştır. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 130 125 120 115 110 105 100 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Kauçuk ve Plastik Ürünlerin İmalatı 69 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 72.9 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 0.4 puan, bir önceki aya göre de 1.1 puan azalmıştır. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı Değişim (Puan) (Yıllık) KKO (%) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.5 0.6 -0.4 Kauçuk ve Plastik Ürünlerin İmalatı 72.9 -0.4 - 1.1 2015 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 0.6 puan artarak yüzde 75.5 olarak gerçekleşmiştir. Ekim ayında kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı imalat sanayi kapasite kullanım oranının 2.6 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Kauçuk ve Plastik Ürünlerin İmalatı 70 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı sektöründe, 2015 yılı Eylül ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 19.8 oranında azalarak 523.2 milyon dolar, ithalat ise yüzde 15.7 oranında azalarak 381.5 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde dış ticaret fazlası 199.5 milyon dolardan yüzde 29.0 oranında azalarak 141.6 milyon dolara inmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranları 2014 Eylül ayında yüzde 144.1, 2015 Eylül ayında yüzde 137.1’dir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) SEKTÖR Ocak-Eylül İMALAT Yıl Ocak-Eylül Eylül Eylül 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 İthalat (M) Değer Değişim 5,794,782 4,876,568 -15.8 652,325 523,156 111,815,368 101,796,701 12,864,345 11,149,237 Değer 3,830,998 3,525,567 -19.8 X-M Değişim X/M (%) Değer Değişim 1,963,784 - 151.3 1,351,001 -31.2 138.3 -8.0 452,795 381,545 -15.7 199,530 141,611 - 139,624,742 -9.0 125,775,337 -9.9 -27,809,374 -23,978,636 -13.8 80.1 80.9 -21.2 -3,155,614 -1,480,845 -53.1 80.3 88.3 -13.3 16,019,960 12,630,082 - 144.1 -29.0 137.1 Grafik 3: Kauçuk ve Plastik Ürünleri İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Eylül Ayı Kauçuk ve Plastik Ürünlerin Dış Ticareti 2014 Milyon USD 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Kauçuk ve Plastik Ürünlerin Dış Ticareti 2015 700 2014 6.000 600 2015 5.000 500 4.000 400 3.000 300 2.000 200 1.000 100 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 71 Grafik 4: Kauçuk ve Plastik Sanayi Ürünleri Dış Ticaretinin Aylar İtibariyle Gelişimi Bin USD 800.000 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 2014 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 3 4 5 6 7 8 9 2015 İthalat 72 DİĞER METALİK OLMAYAN MİNERAL ÜRÜNLERİN İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 23 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 13,797 4.05 8 232,581 7.10 5 53,202 6.23 5 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 13,229 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 8.15 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 3 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 55,173 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 6.14 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 5 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 4,890 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 6.98 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 6 73 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayı, 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi, diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı sektöründe 105.8 olarak gerçekleşmiştir. Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre değişim olmazken, bir önceki aya göre yüzde 0.9 azalış göstermiştir. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 119.2 119.8 130.4 132.4 105.8 116.9 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı 126.6 127.9 Yıllık Değişim (%) 2.8 3.2 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) 0.0 -0.2 111.5 0.0 -0.9 Takvim Etkisinden Arındırılmış Eylül ayında 132.4 olarak gerçekleşen takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2, sektörün 16.4 puan üstünde 127.9 olarak gerçekleşen mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki aya göre yüzde 0.2 azalmıştır. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 130 125 120 115 110 105 100 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı 74 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 76.2 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 1.9 puan ve bir önceki aya göre 1.3 puan azalış göstermiştir. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı Değişim (Puan) (Yıllık) KKO (%) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.5 0.6 -0.4 Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı 76.2 -1.9 - 1.3 2015 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 0.6 puan artarak yüzde 75.5 olarak gerçekleşirken, aylık bazda 0.4 puan azalmıştır. Ekim ayında diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı, imalat sanayinin 0.7 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 90 85 80 75 70 65 60 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı 75 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Dış Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı sektöründe, 2015 yılı Eylül ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 17.0 azalarak 296.4 milyon dolar, ithalat ise yüzde 27.9 azalarak 139.7 milyon dolar olmuştur. Aynı dönemde dış ticaret fazlası yüzde 4.1 azalarak 156.7 milyon dolar olmuştur. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2014 Eylül ayında yüzde 184.3, 2015 Eylül ayında yüzde 212.1’dir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) SEKTÖR Ocak-Eylül İMALAT Yıl Ocak-Eylül 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 Eylül Eylül İhracat (X) İthalat (M) Değer Değişim 3,306,058 2,913,689 -11.9 357,127 296,388 111,815,368 101,796,701 12,864,345 11,149,237 Değer 1,663,617 1,468,046 -17.0 X-M Değişim X/M (%) Değer Değişim 1,642,441 - 198.7 1,445,643 -12.0 198.5 -11.8 193,815 139,718 -27.9 163,312 156,669 - 139,624,742 -9.0 125,775,337 -9.9 -27,809,374 -23,978,636 -13.8 80.1 80.9 -21.2 -3,155,614 -1,480,845 -53.1 80.3 88.3 -13.3 16,019,960 12,630,082 - 184.3 -4.1 212.1 Grafik 3: Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Eylül Ayı Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin Dış Ticareti 2014 Milyon USD 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin Dış Ticareti 2015 400 2014 5,000 2015 350 4,000 300 250 3,000 200 2,000 150 100 1,000 50 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 76 Grafik 4: Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 450.000 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 2014 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 4 5 6 7 8 9 2015 İthalat 77 ANA METAL SANAYİ ÜRÜNLERİNİN İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 24 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) 2,741 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.81 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 17 121,880 3.72 11 Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) 97,247 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 11.39 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 2 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 12,767 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 7.87 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 5 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 101,481 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 11.30 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 2 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 4,238 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 6.05 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 7 78 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayı, 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi, ana metal ürünleri imalatı sektöründe 113.1 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi 123.2 olup, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 oranında, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi 121.2 olarak gerçekleşmiş olup bir önceki aya göre yüzde 3.4 oranında azalış göstermişlerdir. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 119.2 119.8 113.1 130.4 132.4 123.2 126.6 127.9 121.2 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Ana Metal Sanayi Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Yıllık Değişim (%) 2.8 3.2 -4.3 Aylık Değişim (%) 0.0 -0.2 -3.4 Eylül ayında 132.4 olarak gerçekleşen takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 artmış, sektörün 6.7 puan üstünde 127.9 olarak gerçekleşen mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki aya göre yüzde 0.2 azalmıştır. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 130 125 120 115 110 105 100 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Ana Metal Sanayii 79 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında ana metal sanayii sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 73.6 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 1.8 puan , bir önceki aya göre de 1.9 puan azalış göstermiştir. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.5 0.6 -0.4 Ana Metal Sanayii 73.6 -1.8 - 1.9 2015 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 0.6 puan artarak yüzde 75.5 olarak gerçekleşirken, aylık bazda 0.4 puan azalmıştır. Ekim ayında ana metal sanayi sektöründe kapasite kullanım oranı, imalat sanayinin 1.9 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Ana Metal Sanayi Ürünleri İmalatı 80 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; ana metal sanayi sektöründe 2015 yılı Eylül ayında ihracat, 2014 yılının aynı ayına göre yüzde 34.0 oranında artarak 1.5 milyar dolar, ithalat ise yüzde 33.2 oranında azalarak 1.6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Sektörde 2014 Eylül ayında 1.2 milyar dolar olan dış ticaret açığı, 2015 Eylül ayında yüzde 94.1 oranında azalarak 73.4 milyon dolar olmuştur. Ana metal sanayi sektöründe ihracatı ithalatı karşılama oranı 2014 Eylül ayında yüzde 47.6, 2015 Eylül ayında yüzde 95.4’tür. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) SEKTÖR Ocak-Eylül İMALAT Yıl Ocak-Eylül Eylül Eylül 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 İhracat (X) İthalat (M) Değer Değişim 13,284,397 10.2 14,634,015 1,129,895 1,513,700 111,815,368 101,796,701 12,864,345 11,149,237 Değer 18,514,879 16,877,658 34.0 X-M Değişim Değer Değişim -5,230,482 -2,243,643 -57.1 -8.8 2,374,619 1,587,046 -33.2 -1,244,723 -73,346 -94.1 - 139,624,742 -9.0 125,775,337 -9.9 -27,809,374 -23,978,636 -13.8 -21.2 -3,155,614 -1,480,845 -53.1 -13.3 16,019,960 12,630,082 X/M (%) 71.7 86.7 47.6 95.4 80.1 80.9 80.3 88.3 Grafik 3: Ana Metal Sanayii Ürünleri İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Eylül Ayı Ana Metal Sanayi Ürünleri Dış Ticareti 2014 Milyon USD 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Ana Metal Sanayi Ürünleri Dış Ticareti 2015 2.500 2014 20.000 2015 2.000 15.000 1.500 10.000 1.000 5.000 500 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 81 Grafik 4: Ana Metal Sanayi Dış Ticaretinin Aylar İtibariyle Gelişimi Bin USD 4.000.000 3.500.000 3.000.000 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 2014 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 3 4 5 6 7 8 9 2015 İthalat 82 FABRİKASYON METAL ÜRÜNLERİ İMALATI (Makina-Teçhizat Hariç) Sektör Kodu (NACE Revize 2): 25 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) 55,615 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 16.34 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 1 276,847 8.45 4 49,022 5.74 7 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 11,254 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 6.93 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 7 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 50,904 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 5.67 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 8 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 5,338 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 7.62 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 5 83 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayı, 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi, fabrikasyon metal ürünleri imalatı sektöründe 129.3 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi 145.6, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi ise 140.3 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış endeks bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6.9 oranında, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi de önceki bir aya göre 3.1 oranında artmıştır. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Aylık Değişim (%) 119.2 119.8 129.3 130.4 132.4 145.6 126.6 127.9 140.3 2.8 3.2 6.9 0.0 -0.2 3.1 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Fabrikasyon Metal Ür. Sek. Eylül ayında 132.4 olan takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 oranında artmış; aylık bazda ise 127.9 olarak gerçekleşen mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi 0.2 oranında azalmıştır. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 160 150 140 130 120 110 100 90 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 5 6 7 8 9 2015 Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı 84 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 Ekim ayında, fabrikasyon metal ürünleri imalatı sektörü kapasite kullanım oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 0.4 puan azalarak yüzde 71.6 seviyesinde gerçekleşirken, aylık bazda ise 0.6 puan azalış göstermiştir. Ekim ayında fabrikasyon metal ürünleri imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı, imalat sanayinin 3.9 puan altında gerçekleşmiştir. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.5 0.6 -0.4 Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı Sektörü 71.6 -0.4 -0.6 2015 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 0.6 puan artarak yüzde 75.5 olarak gerçekleşirken, aylık bazda ise 0.4 puan azalmıştır. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi 90 85 80 75 70 65 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Fabrikasyon Metal Ürünler Sektörü 85 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; fabrikasyon metal ürünleri imalatı sektöründe, 2015 yılı Eylül ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 21.0 azalarak 549.7 milyon dolar olurken, ithalat ise yüzde 8.9 oranında azalarak 353.9 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde dış ticaret fazlası yüzde 36.3 azalarak 195.8 milyon dolar olmuştur. 2014 Eylül ayında yüzde 179.1 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 Eylül ayında yüzde 155.3 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) İthalat (M) X-M Yıl Değer SEKTÖR Ocak-Eylül Eylül İMALAT Ocak-Eylül Eylül Değişim Değer Değişim Değer Değişim X/M (%) 2014 6.127.623 - 3.628.841 - 2.498.782 - 168,9 2015 5.196.771 -15,2 3.524.803 -2,9 1.671.969 -33,1 147,4 2014 696.191 - 388.686 - 307.505 - 179,1 2015 549.689 -21,0 353.905 -8,9 195.785 -36,3 155,3 2014 111.815.368 - 139.624.742 - -27.809.374 - 80,1 2015 101.796.701 -9,0 125.775.337 -9,9 -23.978.636 -13,8 80,9 2014 12.864.345 - 16.019.960 - -3.155.614 - 80,3 2015 11.149.237 -13,3 12.630.082 -21,2 -1.480.845 -53,1 88,3 Grafik 3: Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Eylül Ayı Fabrikasyon Metal Ürünler Sektörü İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 800 700 Milyon USD 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Fabrikasyon Metal Ürünler Sektörü İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 7.000 6.000 600 5.000 500 4.000 400 3.000 300 200 2.000 100 1.000 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 86 Grafik 4: Fabrikasyon Metal Ürünleri Dış Ticaretinin Aylar İtibariyle Gelişimi Bin USD 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2014 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 1 İthalat 87 BİLGİSAYARLARIN, ELEKTRONİK VE OPTİK ÜRÜNLERİN İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 26 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) 729 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.21 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 20 29,276 0.89 20 10,630 1.24 17 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 2,610 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.61 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 15 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 10,563 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.18 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 17 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 1,139 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.63 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 16 88 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı sektöründe 124.8 olmuştur. Üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 24.8 ve bir önceki aya göre de yüzde 13.1 oranında azalış göstermiştir. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Aylık Değişim (%) 119.2 119.8 130.4 132.4 126.6 127.9 2.8 3.2 0.0 -0.2 124.8 124.8 120.0 -24.8 -13.1 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Bilgisayarlar, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı Eylül ayında 132.4 olan takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 oranında artmış, aylık düzeyde ise yüzde 0.2 oranında azalış göstermiştir. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise sektörün 7.9 puan üstünde 127.9 olarak gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi ( 2010=100) Endeks 190 180 170 160 150 140 130 120 110 100 90 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Bilgisayarların, Elektronik Ve Optik Ürünlerin Imalatı 89 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 86.2 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 0.5 puan azalmış , bir önceki aya göre ise 4.9 puan artış göstermiştir. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.5 0.6 -0.4 Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı 86.2 -0.5 4.9 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 0.6 puan artmış ve aylık bazda ise 0.4 puan azalmıştır. Ekim ayında bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı imalat sanayinin 10.7 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 90 85 80 75 70 65 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 İmalat sanayi 2014 2015 Bilgisayarların, Elektronik- Optik Ürünlerin İmalatı Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 90 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı sektöründe, 2015 yılı Eylül ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 3.4 oranında azalarak 246.9 milyon dolar, ithalat ise yüzde 17.4 oranında azalarak 1.1 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde 1.1 milyar dolar olan dış ticaret açığı yüzde 20.6 azalarak 885.0 milyon dolar olmuştur. 2014 yılı Eylül ayında yüzde 18.7 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Eylül ayında yüzde 21.8 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) İthalat (M) X-M Yıl Değer SEKTÖR Ocak-Eylül Eylül İMALAT Ocak-Eylül Eylül Değişim Değer Değişim Değer Deği şim X/M (%) 2014 2.027.720 - 11.270.357 - -9.242.637 - 18,0 2015 1.739.605 -14,2 10.792.702 -4,2 -9.053.097 -2,1 16,1 -1.115.051 - 18,7 -884.948 -20,6 21,8 2014 255.649 - 1.370.699 - 2015 246.866 -3,4 1.131.814 -17,4 2014 111.815.368 - 139.624.742 - 2015 101.796.701 -9,0 125.775.337 -9,9 2014 12.864.345 - 16.019.960 - 2015 11.149.237 -13,3 12.630.082 -21,2 -27.809.374 - 80,1 -23.978.636 -13,8 80,9 -3.155.614 - 80,3 -1.480.845 -53,1 88,3 Grafik 3: Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Eylül Ayı Bilgisayarların, Elektronik Ve Optik Ürünlerin İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 1.600 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Bilgisayarların, Elektronik Ve Optik Ürünlerin Imalatı Dış Ticareti 2014 2015 Milyon USD 12.000 1.400 1.200 10.000 1.000 8.000 800 6.000 600 4.000 400 2.000 200 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 91 Grafik 4: Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 1.800.000 1.600.000 1.400.000 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 2014 5 6 7 8 9 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 4 İthalat 92 ELEKTRİKLİ TEÇHİZAT İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 27 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) 7,514 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 2.21 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 14 135,970 4.15 10 47,073 5.51 8 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 9,894 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 6.10 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 9 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 51,385 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 5.72 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 7 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 4,012 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 5.73 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 93 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi elektrikli teçhizat imalatı sektöründe 125.8 olmuştur. Üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.3, bir önceki aya göre ise yüzde 1.9 oranında artış göstermiştir. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Aylık Değişim (%) 119.2 119.8 130.4 132.4 126.6 127.9 2.8 3.2 0.0 -0.2 125.8 144.1 133.2 3.3 1.9 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Elektrikli Teçhizat İmalatı Eylül ayında 132.4 olan takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 oranında artış ve aylık düzeyde ise yüzde 0.2 azalış göstermiştir. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise sektörün 5.3 puan altında 127.9 olarak gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi ( 2010=100) Endeks 140 135 130 125 120 115 110 105 100 95 90 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 4 5 6 7 8 9 2015 Elektrikli Teçhizat Imalatı 94 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında elektrikli teçhizat imalat sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 76.9 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 2.3 puan artış ve bir önceki aya göre ise 0.8 puan azalış göstermiştir. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) İmalat Sanayi Elektrikli Teçhizat İmalatı Değişim (Puan) (Yıllık) 75.5 76.9 Değişim (Puan) (Aylık) 0.6 2.3 -0.4 -0.8 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 0.6 puan artmış ve aylık bazda ise 0.4 puan azalmıştır. Ekim ayında elektrikli teçhizat imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı imalat sanayinin 1.4 puan üstündedir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 90 85 80 75 70 65 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Elektrikli Teçhizat İmalatı 95 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; elektrikli teçhizat imalatı sektöründe 2015 yılı Eylül ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 24.5 oranında azalarak 738.7 milyon dolar, ithalat ise yüzde 16.4 oranında azalarak 636.3 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Eylül 2014 döneminde 216.3 milyon dolar olan dış ticaret fazlası 2015 Eylül ayında yüzde 52.7’lik azalışla, 102.4 milyon dolar dış ticaret fazlası olarak gerçekleşmiştir. 2014 yılı Eylül ayında yüzde 128.4 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Eylül ayında yüzde 116.1 olmuştur. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) İthalat (M) X-M X/M (%) Yıl Değer İMALAT SEKTÖR Ocak-Eylül Eylül Ocak-Eylül Eylül Değişim Değer Değişim Değer Değişim 2014 7.799.765 - 6.693.044 - 1.106.721 - 116,5 2015 6.732.213 -13,7 6.380.729 -4,7 351.484 -68,2 105,5 2014 977.731 - 761.367 - 216.364 - 128,4 2015 738.675 -24,5 636.268 -16,4 102.406 -52,7 116,1 2014 111.815.368 - 139.624.742 - -27.809.374 - 80,1 2015 101.796.701 -9,0 125.775.337 -9,9 -23.978.636 -13,8 80,9 2014 12.864.345 - 16.019.960 - -3.155.614 - 80,3 2015 11.149.237 -13,3 12.630.082 -21,2 -1.480.845 -53,1 88,3 Grafik 3: Elektrikli Teçhizat İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Eylül Ayı Elektrikli Teçhizat Imalatı Dış Ticareti 2014 Milyon USD 2015 1.200 1.000 800 600 400 200 0 İHRACAT 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Elektrikli Teçhizat İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 9.000 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 İHRACAT İTHALAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 96 Grafik 4: Elektrikli Teçhizat İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 2014 5 6 7 8 9 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 4 İthalat 97 BAŞKA YERDE SINIFLANDIRILMAMIŞ MAKİNA VE EKİPMAN İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 28 1.Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 12,466 3.66 9 188,551 5.76 6 38,554 4.51 12 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 10,213 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 6.29 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 8 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 41,170 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 4.58 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 12 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 4,178 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 5.97 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 98 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı sektöründe 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi 125.9 olarak gerçekleşmiştir. Üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına ve bir önceki aya göre yüzde 1.1 oranında azalış kaydetmiştir. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Aylık Değişim (%) 119.2 119.8 130.4 132.4 126.6 127.9 2.8 3.2 0.0 -0.2 125.9 142.9 145.8 -1.1 -1.1 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi BYS Makine ve Ekipman İmalatı Eylül ayında 132.4 olan takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 oranında artmış ve aylık düzeyde yüzde 0.2 oranında azalış göstermiştir. İmalat sanayi mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi, sektörün 17.9 puan altında 127.9 olarak gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi ( 2010=100) Endeks 170 160 150 140 130 120 110 100 90 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 BYS Makine/ Ekipman imalatı 99 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 77.1 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 1.0 puan ve bir önceki aya göre de 1.6 puan azalış göstermiştir. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı İmalat Sanayi BYS Makine ve Ekipman İmalatı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) 75.5 77.1 0.6 - 1.0 -0.4 -1.6 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 0.6 puan artmış ve aylık bazda da 0.4 puan azalmıştır. Ekim ayında başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı imalat sanayinin 1.6 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 90 85 80 75 70 65 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 BYS Makine/ Ekipman imalatı 100 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı sektöründe 2015 yılı Eylül ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 18.6 azalarak 560.4 milyon dolar, ithalat ise yüzde 20.6 azalarak 1.3 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde dış ticaret açığı 942.2 milyon dolardan yüzde 22.0 azalarak 734.7 milyon dolara düşmüştür. 2014 Eylül ayında yüzde 42.2 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 Eylül ayında yüzde 43.3 olmuştur. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1.000 USD. Değişim: %) İhracat (X) İthalat (M) X-M Yıl Değer SEKTÖR Ocak-Eylül Eylül İMALAT Ocak-Eylül Eylül Değişim Değer Değişim Değer X/M Değişim (%) 2014 6.227.629 - 15.304.258 - -9.076.630 - 40,7 2015 5.425.573 -12,9 13.801.139 -9,8 -8.375.566 -7,7 39,3 2014 688.210 - 1.630.428 - -942.218 - 42,2 2015 560.419 -18,6 1.295.149 -20,6 -734.730 -22,0 43,3 2014 111.815.368 - 139.624.742 - -27.809.374 - 80,1 2015 101.796.701 -9,0 125.775.337 -9,9 -23.978.636 -13,8 80,9 2014 12.864.345 - 16.019.960 - -3.155.614 - 80,3 2015 11.149.237 -13,3 12.630.082 -21,2 -1.480.845 -53,1 88,3 Grafik 3: Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine ve Ekipman İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine Ve Teçhizat Imalatı Dış Ticareti 2014-2015 Eylül Ayı Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine ve Teçhizat Imalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 1.800 2015 Milyon USD 2014 2015 18.000 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 101 Grafik 4: Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine ve Ekipman İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 6 7 8 9 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 5 İthalat 102 MOTORLU KARA TAŞITI, RÖMORK VE YARI-RÖMORK İMALATI Sektör Kodu (NACE): 29 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) 3,958 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.16 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 15 168,877 5.15 8 70,896 8.30 4 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 13,067 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 8.05 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 4 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 77,273 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 8.61 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 3 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 5,361 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 7.66 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 4 103 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi motorlu kara taşıtı, römork ve yarı-römork sektöründe 140.8 olmuştur. Üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14.5 artış, bir önceki aya göre ise yüzde 0.1 oranında azalış göstermiştir. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Aylık Değişim (%) 119.2 119.8 130.4 132.4 126.6 127.9 2.8 3.2 0.0 -0.2 140.8 155.5 144.7 14.5 -0.1 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Motorlu Kara Taşıtı, Römork ve Yarı-Römork Eylül ayında 132.4 olan takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 oranında artmış , aylık düzeyde ise yüzde 0.2 oranında azalış göstermiştir. İmalat sanayi mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi sektörün 16.8 puan altında 127.9 olarak gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi ( 2010=100) Endeks 150 140 130 120 110 100 90 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Motorlu Kara Taşıtı,Römork/ Yarı Römork 104 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında motorlu kara taşıtı, römork ve yarı-römork imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 80.2 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 12.0 puan artmış ve bir önceki aya göre ise değişmemiştir. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı Değişim (Puan) (Yıllık) KKO (%) İmalat Sanayi Motorlu Kara Taşıtı. Römork ve Yarı-Römork İmalatı 75.5 80.2 Değişim (Puan) (Aylık) 0.6 12.0 -0.4 0.0 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 0.6 puan artış ve aylık bazda ise 0.4 puan azalış göstermiştir. Ekim ayında, motorlu kara taşıtı, römork ve yarı-römork imalatı sektöründeki kapasite kullanım oranı imalat sanayi sektöründe kapasite kullanım oranının 4.7 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 90 85 80 75 70 65 60 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Motorlu Kara Taşıtı,Römork/ Yarı Römork 105 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; motorlu kara taşıtı, römork ve yarı-römork imalatı sektöründe 2015 yılı Eylül ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 2.0 azalarak 1.7 milyar dolar, ithalat yüzde 1.0 azalarak 1.6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Motorlu kara taşıtı, römork ve yarı römork imalatı sektörü 2014 yılı Eylül ayında 152.7 milyon dolar civarında dış ticaret fazlası vermiş iken 2015 yılı Eylül ayında 134.1 milyon dolar dış ticaret fazlası vermiştir. 2014 yılı Eylül ayında yüzde 109.6 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Eylül ayında azalarak yüzde 108.5 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1.000 USD. Değişim: %) İhracat (X) İthalat (M) X-M Yıl Değer İMALAT SEKTÖR Ocak-Eylül Eylül Ocak-Eylül Eylül Değişim Değer Değişim Değer Değişim X/M (%) 2014 14.949.745 - 13.144.370 - 1.805.375 - 113,7 2015 13.772.387 -7,9 15.030.979 14,4 -1.258.592 2014 1.738.580 - 1.585.851 - 152.729 - 109,6 2015 1.703.298 -2,0 1.569.214 -1,0 134.084 -12,2 108,5 2014 111.815.368 - 139.624.742 - -27.809.374 - 80,1 2015 101.796.701 -9,0 125.775.337 -9,9 -23.978.636 -13,8 80,9 2014 12.864.345 - 16.019.960 - -3.155.614 - 80,3 2015 11.149.237 -13,3 12.630.082 -21,2 -1.480.845 -53,1 88,3 -169,7 91,6 Grafik 3: Motorlu Kara Taşıtı, Römork ve Yarı-Römork İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Eylül Ayı Motorlu Kara Taşıtı, Treyler (Römork) Ve Yarı Treyler (Yarı Römork) Imalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 1.800 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Motorlu Kara Taşıtı, Treyler (Römork) Ve Yarı Treyler (Yarı Römork) Imalatı Dış Ticareti 2014 2015 Milyon USD 15.500 1.750 15.000 1.700 14.500 1.650 14.000 1.600 13.500 13.000 1.550 12.500 1.500 12.000 1.450 İHRACAT İHRACAT İTHALAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 106 Grafik 4: Motorlu Kara Taşıtı, Römork ve Yarı-Römork İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 2014 5 6 7 8 9 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 4 İthalat 107 DİĞER ULAŞIM ARAÇLARININ İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 30 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) 771 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.23 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 19 26,964 0.82 21 Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) 7,561 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.89 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 21 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 1,956 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.20 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 17 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 7,164 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.80 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 22 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 1,195 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.71 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 15 108 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi diğer ulaşım araçlarının imalatı sektöründe 140.3 olmuştur. Üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17.1 oranında azalırken, bir önceki aya göre ise yüzde 15.1 oranında artış göstermiştir. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 119.2 119.8 130.4 132.4 140.3 156.9 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı 126.6 127.9 Yıllık Değişim (%) 2.8 3.2 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) 0.0 -0.2 146.9 -17.1 15.1 Takvim Etkisinden Arındırılmış Eylül ayında imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 oranında artarken, diğer ulaşım araçlarının imalatı sektöründe yıllık değişim oranı ise imalat sanayindeki yıllık değişim oranının 20.3 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 190 180 170 160 150 140 130 120 110 100 90 80 70 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı 109 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında diğer ulaşım araçlarının imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 70.3 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 3.9 puan, bir önceki aya göre ise 1.0 puan azalış göstermiştir. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı Değişim (Puan) (Yıllık) 0.6 -3.9 KKO (%) İmalat Sanayi Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı 75.5 70.3 Değişim (Puan) (Aylık) -0.4 -1.0 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 0.6 puan artmıştır. Ekim ayında diğer ulaşım araçlarının imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı; imalat sanayi kapasite kullanım oranının 5.2 puan altında, yıllık değişim düzeyi olarak ise imalat sanayi kapasite kullanım oranı yıllık değişim düzeyinin 4.5 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 78 76 74 72 70 68 66 64 62 60 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı 110 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; diğer ulaşım araçlarının imalatı sektöründe, 2015 yılı Eylül ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 16.1 oranında artarak 226 milyon dolar, ithalat ise yüzde 127.5 oranında artarak 677 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde 103 milyon dolar olan dış ticaret açığı yüzde 337.1 oranında artarak 451 milyon dolar olmuştur. 2014 yılı Eylül ayında yüzde 65.3 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Eylül ayında yüzde 33.3 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) SEKTÖR Ocak-Eylül İMALAT Yıl Ocak-Eylül Eylül Eylül Değer 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 1,850,765 1,777,567 194,269 225,565 111,815,368 101,796,701 12,864,345 11,149,237 İthalat (M) Değişim Değer 3,472,833 -4.0 4,523,676 297,452 16.1 676,559 - 139,624,742 -9.0 125,775,337 - 16,019,960 -13.3 12,630,082 X-M Değişim 30.3 127.5 -9.9 -21.2 Değer -1,622,068 -2,746,110 -103,183 -450,995 -27,809,374 -23,978,636 -3,155,614 -1,480,845 X/M Değişim (%) 69.3 337.1 -13.8 -53.1 53.3 39.3 65.3 33.3 80.1 80.9 80.3 88.3 Grafik 3: Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Eylül Ayı Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 Milyon USD 800 2014 2015 5,000 700 4,500 600 4,000 500 3,500 3,000 400 2,500 300 2,000 200 1,500 1,000 100 500 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 111 Grafik 4: Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 1,200,000 1,000,000 800,000 600,000 400,000 200,000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 2014 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 3 4 5 6 7 8 9 2015 İthalat 112 MOBİLYA İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 31 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) 37,021 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 10.88 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 4 161,457 4.93 9 17,669 2.07 14 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 4,147 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 2.55 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 12 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 18,400 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 2.05 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 14 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 2,344 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 3.35 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 12 113 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi mobilya imalatı sektöründe 124.4 olmuştur. Üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.4 oranında, bir önceki aya göre ise yüzde 6.4 oranında azalış göstermiştir. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 119.2 119.8 124.4 130.4 132.4 138.1 126.6 127.9 129.0 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Mobilya İmalatı Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) 0.0 -0.2 -6.4 Takvim Etkisinden Arındırılmış Yıllık Değişim (%) 2.8 3.2 -3.4 Eylül ayında imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 oranında artarken, mobilya imalatı sektöründe yıllık değişim oranı ise imalat sanayindeki yıllık değişim oranının 6.6 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 145 140 135 130 125 120 115 110 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Mobilya İmalatı 114 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında mobilya imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 74.5 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 1.5 puan artarken, bir önceki aya göre ise 0.1 puan azalış göstermiştir. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.5 0.6 -0.4 Mobilya İmalatı 74.5 1.5 -0.1 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 0.6 puan artış göstermiştir. Ekim ayında mobilya imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı; imalat sanayi kapasite kullanım oranının 1.0 puan altında, yıllık değişim düzeyi olarak ise imalat sanayi kapasite kullanım oranı yıllık değişim düzeyinin 0.9 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 78 76 74 72 70 68 66 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Mobilya İmalatı 115 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; mobilya imalatı sektöründe, 2015 yılı Eylül ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 17.0 oranında azalarak 153 milyon dolar, ithalat ise yüzde 40.1 oranında azalarak 39 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde 118 milyon dolar olan dış ticaret fazlası yüzde 4.2 oranında azalarak 113 milyon dolar olmuştur. 2014 yılı Eylül ayında yüzde 279.8 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Eylül ayında yüzde 387.6 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) SEKTÖR Ocak-Eylül İMALAT Yıl Ocak-Eylül Eylül Eylül 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 Değer İthalat (M) Değişim 1,611,189 1,486,080 184,102 152,756 111,815,368 101,796,701 12,864,345 11,149,237 -7.8 -17.0 -9.0 -13.3 Değer X-M Değişim 656,834 593,022 65,800 39,411 139,624,742 125,775,337 16,019,960 12,630,082 -9.7 -40.1 -9.9 -21.2 Değer Değişim 954,355 893,058 118,302 113,345 -27,809,374 -23,978,636 -3,155,614 -1,480,845 -6.4 -4.2 -13.8 -53.1 X/M (%) 245.3 250.6 279.8 387.6 80.1 80.9 80.3 88.3 Grafik 3: Mobilya İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Eylül Ayı Mobilya İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2014-2015 Ocak-Eylül Dönemi Mobilya İmalatı Dış Ticareti 2015 Milyon USD 2014 2015 200 180 1,800 160 1,600 140 1,400 120 1,200 100 1,000 80 800 60 600 40 400 20 200 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 116 Grafik 4: Mobilya İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 250,000 200,000 150,000 100,000 50,000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 2014 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 3 4 5 6 7 8 9 2015 İthalat 117 DİĞER İMALATLAR Sektör Kodu (NACE Revize 2): 32 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) 8,644 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 2.54 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 12 54,221 1.65 14 11,571 1.35 15 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 1,773 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.09 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 20 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 12,360 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.38 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 15 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 927 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.32 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 17 118 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi diğer imalatlar sektöründe 95.8 olmuştur. Üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5.7 oranında, bir önceki aya göre ise yüzde 4.5 oranında azalış göstermiştir. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 119.2 119.8 95.8 130.4 132.4 101.1 126.6 127.9 110.3 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Diğer İmalatlar Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) 0.0 -0.2 -4.5 Takvim Etkisinden Arındırılmış Yıllık Değişim (%) 2.8 3.2 -5.7 Eylül ayında imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 oranında artarken, diğer imalatlar sektöründe yıllık değişim oranı ise imalat sanayindeki yıllık değişim oranının 8.9 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 135 130 125 120 115 110 105 100 95 90 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Diğer İmalatlar 119 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında diğer imalatlar sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 62.1 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 2.4 puan, bir önceki aya göre ise 1.4 puan artış göstermiştir. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı Değişim (Puan) (Yıllık) KKO (%) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.5 0.6 -0.4 Diğer İmalatlar 62.1 2.4 1.4 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 0.6 puan artış göstermiştir. Ekim ayında diğer imalatlar sektöründe kapasite kullanım oranı; imalat sanayi kapasite kullanım oranının 13.4 puan altında, yıllık değişim düzeyi olarak ise imalat sanayi kapasite kullanım oranı yıllık değişim düzeyinin 1.8 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 80 75 70 65 60 55 50 45 40 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Diğer İmalatlar 120 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; diğer imalatlar sektöründe, 2015 yılı Eylül ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 43.3 oranında azalarak 359 milyon dolar, ithalat ise yüzde 25.7 oranında azalarak 257 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde 287 milyon dolar olan dış ticaret fazlası yüzde 64.6 oranında azalarak 101 milyon dolar olmuştur. 2014 yılı Eylül ayında yüzde 182.8 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Eylül ayında yüzde 139.4 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) SEKTÖR Ocak-Eylül İMALAT Yıl Ocak-Eylül Eylül Eylül 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 Değer İthalat (M) Değişim 3,820,355 3,557,299 632,920 358,702 111,815,368 101,796,701 12,864,345 11,149,237 -6.9 -43.3 -9.0 -13.3 Değer X-M Değişim 3,049,811 2,661,825 346,212 257,255 139,624,742 125,775,337 16,019,960 12,630,082 -12.7 -25.7 -9.9 -21.2 Değer Değişim 770,544 895,474 286,708 101,447 -27,809,374 -23,978,636 -3,155,614 -1,480,845 16.2 -64.6 -13.8 -53.1 X/M (%) 125.3 133.6 182.8 139.4 80.1 80.9 80.3 88.3 Grafik 3: Diğer İmalatlar Dış Ticareti 2014-2015 Ocak-EylülDönemi Diğer İmalatlar Dış Ticareti 2014-2015 Eylül Ayı Diğer İmalatlar Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 Milyon USD 2014 700 2015 4,500 600 4,000 500 3,500 3,000 400 2,500 300 2,000 1,500 200 1,000 100 500 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 121 Grafik 4: Diğer İmalatlar Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 700,000 650,000 600,000 550,000 500,000 450,000 400,000 350,000 300,000 250,000 200,000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 2014 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 3 4 5 6 7 8 9 2015 İthalat 122 MAKİNE VE EKİPMANLARIN KURULUMU VE ONARIMI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 33 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2013) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 10,627 3.12 11 47,904 1.46 18 Üretim Değeri (Milyon TL) (2013) 6,244 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.73 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 23 Katma Değer (Milyon TL) (2013) 1,477 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.91 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 23 Ciro Değeri (Milyon TL) (2013) 6,255 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.70 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 23 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2013) 849 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.21 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 19 123 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Eylül ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı sektöründe 165.6 olmuştur. Üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 37.5 oranında, bir önceki aya göre ise yüzde 6.5 oranında artış göstermiştir. Tablo 1: Eylül 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 119.2 119.8 130.4 132.4 165.6 171.2 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı 126.6 127.9 Yıllık Değişim (%) 2.8 3.2 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) 0.0 -0.2 173.4 37.5 6.5 Takvim Etkisinden Arındırılmış Eylül ayında imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 oranında artarken, makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı sektöründe yıllık değişim oranı ise imalat sanayindeki yıllık değişim oranının 34.3 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 180 170 160 150 140 130 120 110 100 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2015 Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı 124 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Ekim ayında makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 71.5 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 6.8 puan azalırken, bir önceki aya göre değişim göstermeyerek aynı kalmıştır. Tablo 2: Ekim 2015 Kapasite Kullanım Oranı Değişim (Puan) (Yıllık) 0.6 -6.8 KKO (%) İmalat Sanayi Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı 75.5 71.5 Değişim (Puan) (Aylık) -0.4 0.0 Ekim ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.5 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 0.6 puan artış göstermiştir. Ekim ayında makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı sektöründe kapasite kullanım oranı; imalat sanayi kapasite kullanım oranının 4.0 puan altında, yıllık değişim düzeyi olarak ise imalat sanayi kapasite kullanım oranı yıllık değişim düzeyinin 7.4 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 80 78 76 74 72 70 68 66 64 62 60 58 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2015 Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı 125 4. Dış Ticaret Makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı sektörünü oluşturan çalışmalar kurulum ve onarım içermesi nedeniyle dış ticaret sözkonusu değildir. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 126