C. Senatosu B : 28 10 . 2 . 1978 O : 3 almış bulunuyorum
advertisement
C. Senatosu B : 28 almış bulunuyorum. Bunlardan birincisi, dış ticaret konusudur. Dış ticaret politikasında çağın gerektirdiği, ileri ülkelerin uyguladığı politikaya ters düşen bir yol iz­ lenmektedir. Bunları şöylece özetleyebilirim : 1. İthal edilen malların fiyat kontrolü çoğu defa mal ithal edildikten sonra yapılmaktadır. 2. Dünya fiyatları yakından izlenmemektedir. Bu yüzden bazı ihracatlar düşük fiyatla olmaktadır. Mesela, 1976 ydmda güî yağının kilosu 1 500 dolar­ dan ihraç edilmiştir. Oysaki, o esnada dünya fiyat­ tan 3 000 dolardı. 3. Ticari temsilciliklerin elinde milli çıkartanınızı kollayacak tarzda hareket etmeyi ve çalışmayı sağla­ yacak bir yönetmelik yoktur. Ticari müşavirlikler, kendi personelleri arasında bile bir nevi tatil köyü olarak nitelendirilmektedir. 4. Ticari müşavirliklerden çoğu çağın gerektir­ diği teleks vesaire gibi, süratli haberleşme cihazla­ rından yoksundur. Hal böyîe olunca, günlük veya haftalık olarak bilinmesi gereken fiyatlar ve lüzumlu bilgiler 1 5 - 2 0 gün sonra, hatta bir ay sonra ancak ihracatçılarımıza ulaşmaktadır. Temas etmeyi arzuladığım ikinci konu ise, enerji Ue ilgili üretim makinelerinin itha'atı konusudur. Bilindiği üzere geçen yıla kadar bu konuda it­ halat ilgili satış firmalarının müracaatıyle Ticaret Ba­ kanlığının müsaadesiyle yapılmaktaydı. 1976 yılında ağır sanayi konusunda gerçekleştirilen, tamamen Dev­ let kuruluşlarının ortak olduğu; fakat faaliyet bakı­ mından tam bir özel sektör statüsüne tabi olan şirket­ lerden biri bulunan TEMSAN, yani Türkiye Elekromekanik Sanayii Anonim Şirketi Türkiye'de bu çeşit enerji üretim makinelerinin ithaliyle görevlendirilm'ş olan bu kuruluş, kısa zamanda teşkilatlanmış ve güzel bir teşebbüste bulunmuştu. O da şuydu : 10 . 2 . 1978 O : 3 trojen grupunun yedek parçalan büyük bir problem­ dir. TEMSAN bunlan dört, beş çeşite indirme çalış­ malarını yapmaktadır. 2. TEMSAN imalatçı firmalarla yaptığı temas­ lar sonucu ithal fiyatlarında yüzde 20 - 25 nispetinde bir tenzilat sağlamıştır. Dizel elektrojen grupu konu­ sunda yılda takriben 20 milyon dolarlık bir ithal ya­ pıldığına göre, sadece bu konudaki tasan dört - beş milyon dolar etmektedir. Diğer bir husus, dizel elektrojen grupunda şahsi pano vesaire gibi yüzde 20'sine tekabül eden kısım, hemen ilk planda her zaman için memleket dahilinde imal edilebilecek kısımdır. Fakat bu işin iyi organize edilmesi ve ısrarlı takipçisi olmak gerekir. Bunu da ancak TEMSAN gibi bir Devlet kuruluşu yapabilir. Çünkü, TEMSAN"ın nihai gayesi, bunlann ve benzeri her çeşit enerji üreten makinelerinin tamamen yerli ima­ latını gerçekleştirmektir. İthalatçılar böyle bir kül­ fetle uğraşmazlar. Nitekim, Türkiye'de ithalat işi hem kolay, hem de yüksek kâr getiren bir iştir. Nite­ kim bu ithalatçılar, yıllardır ithaline uğraştıktan bu çeşit makinelerin en ufak parçasının bile yerli imali­ ne teşebbüs etmemişlerdir. Halbuki bu müsaade TEMSAN'a verilmekle, TEMSAN'ın ilk planda ya­ pacağı, yukarıda temas edilen yüzde 20 nispetinde yer­ li imalat kısmından dolayı, aşağı yukan dört milyon dolarlık ikinci bir tasarruf da bahis konusudur. Ay­ rıca yerli mühendislik hizmetleri de geliştirilmiş ve is­ tihdam imkânı da artırılmış olacaktır. Enerji üretim makinelerinin tamamen yerli ima­ latına geçişten önce bu makinelerin ithalinin, bizzat TEMSAN tarafından yapılması ve ihtiyaç sahiplerine ancak bu yoldan intikali... İthalatçılann dahildeki satış fiyattan da oldukça fahiştir. Bu iş öylesine dejenere edilmiştir ki, elektro­ jen gruplannda bir Kvv'lık bir güç 10 bin lira hesa­ biyle, meselâ 250 Kw. gücündeki normal kalitede bir dizel jeneratör grupunun fiyatı 2,5 - 3 milyon ura ci­ varında hesaplanabilmektedir. Halbuki TEMSAN'ın ithalatı halinde yüzde 2 0 - 2 5 gibi bir kârla kifayet edilmekte ve dolayısıyla aynı grupun satış fiyatı aşağı yukan 1,5 milyon dolayında olmaktadır. Netice ola­ rak şu anda hem Hazine, hem de ihtiyaç sahibi olan müşteriler kazançlı durumdadır. TEMSAN'ın bu teşebbüsü memlekete ve ihtiyaç sahiplerine büyük faydalar sağlayacağı için Ticaret Bakanlığı tarafından olumlu karşılanmış ve gerekli it­ hal müsaadesi verilmiştir. TEMSAN'a verilen bu müsaadenin memlekete sağlayacağı faydaları şöylece özetleyebiliriz: 1. Memlekete şimdiye kadar muhtelif firmalarca 42 çeşit elektrojen grupu ithal edilmiştir. Bunlann büyük bir kısmı kalitesizdir. Hele bu kadar çeşit elek­ Arz ettiğim bu faydalı sonuçlar hiç de küçümsene­ cek hususlar değildir. Yalnız, haber aldığımıza göre bu konuda anormal kârlar sağlayan bir kısım itha­ lâtçı firmalar bizzat veya ticaret odalan kanalıyla Ticaret Bakanlığına baskı yapmaktaymışlar. Bunlar, TEMSAN'a verilmiş olan ithal müsaadesinin iptal edi­ lerek tekrar eskisi gibi kendilerine verilmesini istemekteymişler. Ticaret Bakanlığının büyük bir isabetle TEMSAN'a vermiş olduğu bu müsaadeyi iptal ede- — 514 —
