Slayt 1 - WordPress.com

ISI NEDİR?
Bir maddeyi oluşturan taneciklerin sahip oldukları
hareket (kinetik) enerjilerinin toplamına ısı denir. Isı
bir enerji türüdür ve ısı enerjisi kalorimetre kabı ile
ölçülür.
Isı bir enerji çeşidi olduğu için enerji
birimleriyle ölçülür.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ
SICAKLIK
Bir maddeyi oluşturan taneciklerin sahip oldukları kinetik
enerjilerinin ortalamasına (yaklaşık bir taneciğin kinetik
enerjisine) sıcaklık denir.
Maddeyi oluşturan tanecikler sahip oldukları kinetik
enerjileri birbirlerine çarpışma sonucu aktardıkları için her
taneciğin kinetik enerjisi farklı olur ve birbirlerine
çarptıklarında da kinetik enerjileri sürekli değişir. Aynı
sıcaklıktaki maddenin taneciklerinin kinetik enerjileri farklı
olduğu için sıcaklık, tek bir taneciğin değil, taneciklerin
tamamının kinetik enerjilerinin ortalamasıdır.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ
ISI VE SICAKLIK ARASINDAKİ
FARKLAR
1- Isı bir enerji çeşidi, sıcaklık ise bir ölçümdür.
2- Isı kalorimetre kabı ile sıcaklık termometre ile ölçülür.
3- Isı birimi kalori (cal) veya Joule, sıcaklık birimi ise derecedir.
4- Isı, madde miktarına bağlıdır, sıcaklık ise madde miktarında
bağlı değildir.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ
ISI VE SICAKLIK ARASINDAKİ İLİŞKİ
Sıcaklık, bir maddenin aldığı ya da verdiği ısı enerjisinin
göstergesidir. Bu nedenle sıcaklığın var olmasının nedeni ısı
enerjisidir.
Bir maddeye ısı enerjisi verildiğinde verilen ısı enerjisini alan
tanecikler bu ısı enerjisini kinetik enerjiye çevirir. Bu nedenle
taneciklerin kinetik enerjisi artacağı için maddenin sıcaklığı artar.
Bir madde dışarıya ısı enerjisi verdiğinde taneciklerin kinetik
enerjisi azalacağı için maddenin sıcaklığı azalır.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ
ÖRNEKLER
1- Yanan kibrit çöpü ile deniz suyunun sıcaklıklarının
karşılaştırılması
Kibrit çöpündeki bir molekülün kinetik enerjisi, deniz suyunu
oluşturan moleküllerden birinin kinetik enerjisinden fazla olacağı
için kibrit çöpünün sıcaklığı deniz suyunun sıcaklığından fazladır.
2- Yanan kibrit çöpü ile deniz suyunun ısılarının karşılaştırılması :
Deniz suyundaki bütün moleküllerin toplam kinetik enerjisi, kibrit
çöpündeki moleküllerin toplam kinetik enerjisinden fazla olacağı
için deniz suyunun ısısı kibrit çöpünün ısısından fazladır.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ
1- Isı enerjisi, kütlesi olmayan (ve foton denilen)
enerji paketçikleridir (kuantalarıdır).
Isı enerjisi atom, molekül ve maddenin hareket
enerjisinden oluşur.
2- Isı enerjisinin kütlesi olmadığı için boşlukta da
yayılır.
3- Isı, hem moleküllerin kinetik enerjilerinin hem de
moleküller arasındaki bağlanma enerjilerinin
toplamına eşittir.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ
Bir maddenin ısısı tanımlanırken aşağıdaki sonuçlar dikkate
alınmalıdır.
1.Bir maddenin sıcaklığı kütleye bağlı değilken ısı kütle ile
doğru orantılıdır. Örneğin bir bardak kaynar suyun sıcaklığı ile
bir tencere kaynar suyun sıcaklığı aynı fakat kütlesi fazla olan
bir tencere suyun ısısı daha fazladır.
2.Sıcaklık enerji değil , ısı bir enerji türüdür
3.Sıcaklık termometre ile ölçülebilir. Isı her hangi bir araçla
ölçülmez , ancak kütlesi ve sıcaklığına bağlı olarak
hesaplanabilir.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ
TERMOMETRELER
Cisimlerin sıcaklıklarını ölçen araçlara termometre denir.
Yaygın olarak sıvı (civalı veya alkollü) termometre kullanılır.
Katı ve sıvıların genleşme katsayılarının farklı oluşundan
yararlanılarak yapılır.
İyi bir sıvılı termometrede sıvı haznesinin büyük , kılcal
borusunun çok ince , genleşmesinin az olması , kullanılan
sıvının genleşmesinin büyük olması gerekir.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ
YAKITLARDA DEPOLANMIŞ ENERJİ
Akarsuların gücünden yararlanmak için barajlarda
depolanan su, hidroelektrik santrallerde elektrik enerjisi
elde etmek için kullanılır. Akarsuların yağışlarla
beslendiğini, yağışların ise su döngüsü nedeniyle
oluştuğunu öğrenmiştik.Elektrik enerjisinin kaynağı da
güneş enerjisidir. Güneş’in Dünya için ısı ve ışık
kaynağı
olduğunu biliyorsunuz. Bitkiler güneş enerjisini
kullanarak besin üretir.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ
Bu besinlerde depolanan enerji,bitkileri yiyerek beslenen
canlılara aktarılır.Canlılar, bu enerji sayesinde yaşamlarını
sürdürürler.Yandaki şekilde görüldüğü gibi, bir insan yediği
mısırdan aldğı enerjiyi saati kurmada kullanabilir.Yani besin
olarak tükettiğimiz bitkilerde depolanan enerji, insanda hem ısı
enerjisine hem de saat kurmada olduğu gibi hareket enerjisine
dönüşür.Kömür, petrol ve doğal gaz yenilenemez enerji
kaynaklarımızdandır.Milyonlarca yıl önce bataklıkların dibinde
kalan bitkiler,üzerindeki katmanların etkisiyle ısınıp sıkışarak
kömürleşmiştir.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ
Petrol de deniz canlılarının kalıntılarının benzer bir süreç
geçirmesiyle oluşur.Demek ki petrol,kömür ve doğal gaz gibi
enerji kaynaklarımızın kökeni de güneş enerjisidir. Bu yakıtların
kullanılmasıyla da güneş enerjisinden dolaylı olarak faydalanırız.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ
Kömür, petrol ve doğal gaz fosil yakıtlar olarak adlandırılır.
“Fosil” denilmesinin sebebi hepsinin canlı kalıntılarından
oluşmuş olmasındandır.Odun, bilinen en eski yakıttır.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ