hyh-t07-p02 ilaç hazırlama ve uygulama talimatı rev3

GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ - KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ
ŞAHİNBEY ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ
ILAÇ HAZIRLAMA VE UYGULAMA
TALIMATI
Revizyon Açıklaması
- Kalite web sayfasının
revizyon yapılmıştır.
Doküman No: HYH-T07-P02
Revizyon No:
3
Yürürlük Tarihi: 23.07.2012
Revizyon Tarihi: 07.06.2017
Sayfa: 1/6
Madde No
güncellenmesinden
dolayı
KAPSAM: Tıbbi Birimler
Hazırlayan
Gülay YABA
Kalite Yönetim Birimi
Kontrol Eden
Derya ÖZÇALIŞKAN
Kalite Koordinatörü
Onay
B. Deniz ŞENER
Eğitim Hemşiresi
Onay
Gülsemin ACIOĞLU
Hastane Müdürü
İmza
Tarih
07.06.2017
İmza
Tarih
07.06.2017
İmza
Tarih
07.06.2017
İmza
Tarih
07.06.2017
Onay
Yrd. Doç. Ersin BORAZAN
Kalite Yönetim Temsilcisi
İmza
Tarih
07.06.2017
Onay
Doç. Dr. Suat ZENGİN
Başhekim
İmza
Tarih
07.06.2017
Önemli: Kalite Yönetim Sistemi’ne ait güncel dokümanlar
Basılan dokümanlar “Kontrolsüz Kopya” hükmündedir.
http://kaliteguvence.gantep.edu.tr/
sayfasında bulunmaktadır.
GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ - KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ
ŞAHİNBEY ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ
ILAÇ HAZIRLAMA VE UYGULAMA
TALIMATI
Doküman No: HYH-T07-P02
Revizyon No:
3
Yürürlük Tarihi: 23.07.2012
Revizyon Tarihi: 07.06.2017
Sayfa: 2/6
1. TANIMLAR:
1.1. Dorsagluteal: Kalçanın üst dış yanı
1.2. Ventrogluteal: Kalçanın yan tarafı
1.3. Laterofemoral: Üst baldırın yan kısmı
1.4. Deltoid: Kolun üst dış yan yüzü
1.5. Puşe: İlacın doğrudan damar yolundan verilmesi
2.
UYGULAMA:
2.1. Genel Kurallar:
2.1.1. İlaç uygulanırken 8 doğru kuralına uyulur. (Doğru ilaç, doğru doz, doğru
hasta, doğru zaman, doğru yol, doğru kayıt, doğru etki, doğru form)
2.1.2. Her türlü ilaç hazırlama ve uygulamalarından önce eller yıkanır, eldiven giyilir.
(Bkz: El Hijyeni ve Eldiven Kullanımı Talimatı)
2.1.3. İlaç hazırlanırken ilacın son kullanma tarihi “3 kez bakma kuralı”na göre
kontrol edilir. (Şişeyi raftan alırken, ilacı hazırlarken, ilaç şişesini rafa
koyarken )
2.1.4. Yazılışı, okunuşu, ambalajı birbirine benzeyen ilaçlar ayrı raflara yerleştirilir ve
tüm kliniklerde “Yazılışı, Okunuşu, Ambalajı Birbirine Benzeyen İlaç Listesi”
bulundurulur.
2.1.5. Bölümlerde “Soğuk Zincirde Saklanması Gereken İlaç Listesi” de bulunan
ilaçlar mutlaka buzdolabında muhafaza edilir.
Buzdolabı ısısı hemşire
tarafından “Buzdolabı Isı Takip Formu” ile kontrol edilir.
2.1.6. Bölümlerde pediatrik ilaçların dolaptaki yerleşimi “Pediatrik Doz İlaç Listesi”
ne göre ayrı raflarda yapılmalıdır.
2.1.7. Belirlenen tedavi hemşire tarafından her gün “İlaç Uygulama Kartı”na
kaydedilir.
2.1.8. İlaçlar kapalı kaplarda ve kişiye özel olarak uygulanacağı zaman hazırlanır.
2.1.9. Hasta bilekliği ile kimlik doğrulama işleminden sonra her türlü ilaç uygulaması
hakkında hasta/hasta yakını bilgilendirilir.
2.1.10. Her türlü ilaç uygulamasında hasta uygulanan ilacın özelliğine göre
komplikasyonlar yönünden takip edilir.
2.1.11. Hastaya uygulanacak tedavinin yöntemi order formuna göre belirlenir. (Bkz:
Order Düzenleme Ve Uygulama Talimatı )
2.1.12. İlaç uygulandıktan veya hastaya verildikten sonra “Hasta Takip Formu”na
kaydedilir, paraflanır.
2.1.13. Stajyerlerin ilaç uygulamaları hemşire gözetiminde olmalıdır.
2.1.14. Hasta ilacı reddederse hemşire, klinik doktorunu bilgilendirir ve “Hasta Takip
Formu”na bilgilendirilen doktorun adı- soyadı ve saatini belirtip parafını atar.
Önemli: Kalite Yönetim Sistemi’ne ait güncel dokümanlar
Basılan dokümanlar “Kontrolsüz Kopya” hükmündedir.
http://kaliteguvence.gantep.edu.tr/
sayfasında bulunmaktadır.
GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ - KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ
ŞAHİNBEY ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ
ILAÇ HAZIRLAMA VE UYGULAMA
TALIMATI
Doküman No: HYH-T07-P02
Revizyon No:
3
Yürürlük Tarihi: 23.07.2012
Revizyon Tarihi: 07.06.2017
Sayfa: 3/6
2.1.15. İşlem öncesi ve sonrası “El Hijyeni ve Eldiven Kullanımı Talimatı”na göre el
hijyeni sağlanır.
2.2.
İlaç Etkileşimleri:
2.2.1. Parenteral çözeltiler birbirleriyle karıştırıldığında çözeltinin rengi değişebilir,
bulanıklık ve çökme oluşabilir. İnaktif ya da gözle görülemeyen maddeler
meydana gelebilir.
2.2.2. Paranteral tedavi hazırlama sırasında “Farmasötik Geçimsizlik (Birbirine
Karıştırılmaması Gereken) Ilaç Listesi”ne göre ilaç hazırlanır.
2.2.3. İlaç-ilaç veya besin- ilaç etkileşimlerinin ilaçların bozulmasına yâda etkisinin
azalmasına neden olmasından dolayı ilaçlar “İlaç-İlaç Etkileşim Listesi” ve
“Besin-İlaç Etkileşim Listesi”ne göre hazırlanmalıdır.
2.2.4. Kemoterapi ilaçları “Hazırlanması Özel Teknik/Teçhizat/Uzmanlık Gerektiren
İlaçlar Listesi”ne göre hazırlanır.
2.3.
Oral Yolla İlaç Uygulama:
2.3.1. Hastaya verilecek ilaç tablet ya da kapsülse bir miktar suyla içmesi istenir.
2.3.2. Hasta ilacı içene kadar yanında beklenir.
2.3.3. Hastaya Nazogastrik ilaç verilecekse ilaç toz haline getirilir, nazogastrik
yerinde olup olmadığı kontrol edilir. Nazogastrik yerinde ise bir miktar su verilip
devamında ilaç verilir ve sonrasında tekrar yıkama yaparak yaklaşık 30 dakika
nazogastrik sonda klemplenir. 30 dakika sonra serbest drenaja alınır.
2.4.
İntra Dermal İlaç Uygulama: Epidermisin altına uygulanır. Tanı koyucu işlemler
için tercih edilir. ( Tüberkülin ve Allerji Testi)
2.4.1. 0,1- 0.2ml ilaç, 15 derecelik açı ile doku hasarı olmayan, tüysüz bölgelere
uygulanır. Enjeksiyon sonrası bölge, silinmez ya da masaj uygulanmaz.
2.5.
İntramüsküler (IM) Yolla İlaç Uygulama:
2.5.1. İntramüsküler enjeksiyon: Dorsogluteal, ventrogluteal, laterofemoral ve deltoid
kas bölgelerine yapılır.
2.5.2. Hastaya uygulanacak ilaç hazırlanıp hastanın yanına gidilir.
2.5.3. Hastanın mahremiyetinin korunmasına özen gösterilir.
2.5.4. Sinir ve kemiklere zarar vermemek için uygun enjeksiyon bölgesi seçilip, uygun
pozisyon verilir.
2.5.5. Enjeksiyon yapılacak bölgenin antiseptik solüsyonla temizliği yapılır. Kas içine
ilaç verilmeden önce enjektörün pistonu geri çekilerek kan gelip gelmediği
kontrol edilir.
2.5.6. Kas içine enjekte edilen ilaç hacmi 5 ml’ yi geçmemelidir. Ancak 10 ml’ lik bir
solüsyon ikiye bölünerek sağ ve sol kalçaya uygulanabilir.
2.6.
İntravenöz (IV) Yolla İlaç Uygulama:
Önemli: Kalite Yönetim Sistemi’ne ait güncel dokümanlar
Basılan dokümanlar “Kontrolsüz Kopya” hükmündedir.
http://kaliteguvence.gantep.edu.tr/
sayfasında bulunmaktadır.
GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ - KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ
ŞAHİNBEY ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ
ILAÇ HAZIRLAMA VE UYGULAMA
TALIMATI
Doküman No: HYH-T07-P02
Revizyon No:
3
Yürürlük Tarihi: 23.07.2012
Revizyon Tarihi: 07.06.2017
Sayfa: 4/6
2.6.1. Uygulanacak ilaç hazırlanır.
2.6.2. Hastada intraket varsa intraket yardımıyla ilaç damara verilir.
2.6.3. Hastada intraket yoksa uygun ven seçimi yapılır. Ven seçiminde uygulama
distalden proksimale doğru yapılır. Uygun damar yolu açılamadığı durumlarda
doktor bilgilendirilerek uygun olan işlemin (cat-down, santral venöz kateter v.s)
uygulanması sağlanır. Yapılacak işlem için gerekli malzeme ihtiyacı
sağlanamadığında hemşire tarafından süpervizör hemşire aranarak malzeme
ihtiyacı giderilmeye çalışılır.
2.6.4. İlaç uygulanacak bölgenin temizliğinde cerrahi aseptik teknik uygulanır. (Bkz:
Damar İçi Kateter Enfeksiyonlarını Önleme Talimatı)
2.6.5. Mastektomi yapılan taraftan ve arterio – venöz fistüllü koldan IV enjeksiyon
uygulanmaz.
2.6.6. Hasta inotrop ilaçlar (dopamin, niprus vb.) alıyorsa bu yoldan başka bir ilaç
puşe uygulanmaz.
2.6.7. İlaç, enjektörün iğnesi steril bir şekilde damara girdikten ve pistonu geri
çekildiğinde kan geldiğinden emin olduktan sonra damara verilir. Aksi halde ilaç
verilmeden enjektör geri çekilir.
2.6.8. Hastada
2.7.
Subkutan Yolla İlaç Uygulama: Dermisin altındaki gevşek bağ dokusu içine ilaç
uygulanmasıdır.
2.7.1. Skapula altı, karın bölgesi, uyluğun ön yüzü, üst kol dış yüz bölgesine yapılır.
2.7.2. Hastaya uygulanacak ilaç hazırlanır.
2.7.3. Uygun enjeksiyon bölgesi seçilir. Uygun pozisyon verilir.
2.7.4. Enjeksiyon yapılacak bölgenin
enjeksiyon yapılır.
2.8.
antiseptik solüsyonla temizliği sağlanıp
Göze İlaç Uygulama: Göz veya göz kapaklarının konjuktival kısımlarındaki
infeksiyonların tedavisinde, miyozis veya midriyazis gibi lokal etkiler
oluşturmada, göz içi basıncını düşürmede veya diğer bazı lokal etkiler
oluşturmak amacı ile konjunktivaya uygulanırlar.
2.8.1. Erişkinlerde, hastaya yukarı bakması istenir ve alt göz kapağı aşağıya çekilip
oluşan keseye damlatılır.
2.8.2. Nazolakrimal kanaldan sistemik dolaşıma geçmesinin önlenmesi için (örn:
atropin) bazen gözün iç köşesine bası yapılır.
2.8.3. Çocuklarda, ilaç uygulaması için göz asla zorlanmamalıdır. İlaç gözün iç
köşesine damlatılır.
2.9.
Kulağa İlaç Uygulama:
2.9.1. Erişkinlerde, kulak kepçesi yukarı kaldırarak,
2.9.2. Çocuklarda, kulak kepçesi aşağıya çekilerek ilaç damlatılır.
Önemli: Kalite Yönetim Sistemi’ne ait güncel dokümanlar
Basılan dokümanlar “Kontrolsüz Kopya” hükmündedir.
http://kaliteguvence.gantep.edu.tr/
sayfasında bulunmaktadır.
GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ - KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ
ŞAHİNBEY ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ
ILAÇ HAZIRLAMA VE UYGULAMA
TALIMATI
Doküman No: HYH-T07-P02
Revizyon No:
3
Yürürlük Tarihi: 23.07.2012
Revizyon Tarihi: 07.06.2017
Sayfa: 5/6
2.10. Buruna İlaç Uygulama: Hastaya sırt üstü pozisyonda baş iyice geri çekildikten
sonra ilaç uygulanır ve hastaya 1–2 dk. bu pozisyonda kalması istenir.
2.11. İntravajinal Uygulama: Vajina ve uterus serviksinin iltihaplarında ilaçlar vajinal
tablet, vajinal süpozituvar (ovül), vajinal krem ve jel gibi çeşitli farmasötik
şekillerde vajina ve uterus serviksine uygulanır. Bu tür preperatlarda çoğunlukla
uygulama için bir aplikatör bulunur.
2.11.1. Hastanın mahremiyetinin korunmasına özen gösterilerek, hastaya uygun
pozisyon verilir.
2.11.2. İlaç yavaş bir şekilde uygulanır.
2.11.3. İlaç etkililiğinin görülmesi için, hastaya 5- 10 dakika ıkınmaması ve yataktan
kalkmaması gerektiği söylenir.
2.12.
Rektal İlaç Uygulama: Bağırsakların boşaltılması amacıyla, ağızdan tedavi
alamayan ya da almaması gereken hastalarda, bebek veya çocuklarda ilaçların
rektum mukozasına bırakılıp absorbe edilmelerinin sağlanması için uygulanır.
2.12.1. Gerekli malzemeler hazırlanır ve hasta başına gidilir.
2.12.2. Hasta ile işbirliği sağlamak için işlem hastaya açıklanır.
2.12.3. Hastanın işlemi daha iyi tolere edebilmesi için mesanesini boşaltması
sağlanır.
2.12.4. Hasta mahremiyetine özen gösterilir.
2.12.5. Hastaya sims pozisyonu verilir ve işlem uygulanır.
2.12.6. Hasta işlem tamamlanmadan lavmanı çıkarma ihtiyacı duyabilir. Bu nedenle
sürgü, sürgülü oturak ya da tuvalet kullanıma hazır bulundurulur.
2.12.7. Hastaya 15 dakika süre ile lavman sıvısını içinde tuttuktan sonra boşaltması
söylenir.
2.12.8. Kullanılan malzemeler kırmızı tıbbi atık torbasına atılır. ( Bkz: Atık Yönetimi
Talimatı)
2.13. Port Kateter İle İlaç Uygulama:
2.13.1. Cerrahi asepsi tekniğine göre çalışılmalıdır.
2.13.2. Ponksiyon ve iğne değişimi sırasında, kan alımında, bolus ve uzun
infüzyonlarda hasta yatar pozisyonda olmalıdır.
2.13.3. Uzun süreli infüzyonda iğne, maksimum 3 gün içinde değiştirilir.
2.13.4. Her enjeksiyon sonrasında port, 10 cc serum fizyolojik ardından 2–3 cc
heparinli serum fizyolojik ile yıkanır.
2.13.5. İki farklı ilacın etkileşimini önlemek için her ilacın ardından 10 cc serum
fizyolojik ile yıkanır.
2.13.6. Enjeksiyon sırasında dirençle karşılaşıldığında işlem hemen durdurulup klinik
doktoruna haber verilir.
Önemli: Kalite Yönetim Sistemi’ne ait güncel dokümanlar
Basılan dokümanlar “Kontrolsüz Kopya” hükmündedir.
http://kaliteguvence.gantep.edu.tr/
sayfasında bulunmaktadır.
GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ - KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ
ŞAHİNBEY ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ
ILAÇ HAZIRLAMA VE UYGULAMA
TALIMATI
Doküman No: HYH-T07-P02
Revizyon No:
3
Yürürlük Tarihi: 23.07.2012
Revizyon Tarihi: 07.06.2017
Sayfa: 6/6
2.14. İlaç İmhası: İlaç atıkları ve son kullanma tarihi geçmiş ilaçlar sarı renkli tehlikeli
atık poşetine atılmalıdır.(Bkz: Atık Yönetim Talimatı)
3. İLGİLİ DOKÜMANLAR:
3.1.
HYH-YD30
Besin-İlaç Etkileşim Listesi
3.2.
HYH-YD31
İlaç-İlaç Etkileşim Listesi
3.3.
HYH-YD32
Gereken) Ilaç Listesi
Farmasötik Geçimsizlik (Birbirine Kariştirilmamasi
3.4.
HYH-YD33
Gerektiren İlaçlar Listesi
Hazırlanması
3.5.
HEC-YD05
Listesi
Yazılışı, Okunuşu, Ambalajı Birbirine Benzeyen İlaç
3.6.
HEC-YD07
Pediatrik Doz İlaç Listesi
3.7.
HEC-YD08
Soğuk Zincirde Saklanması Gereken İlaç Listesi
3.8.
HYH-F01-T07-P02
Buzdolabı Isı Takip Formu
3.9.
HYH-F02-T07-P02
İlaç Uygulama Kartı
Özel
Teknik/Teçhizat/Uzmanlık
3.10. HYH-F02-P02
Hasta Takip Formu
3.11. HYH-T02-P02
Order Düzenleme ve Uygulama Talimatı
3.12. HENF-T01-P01
El Hijyeni ve Eldiven Kullanımı Talimatı
3.13. HENF-T06-P01
Atık Yönetimi Talimatı
3.14. HENF-T08-P01
Talimatı
Damar
Önemli: Kalite Yönetim Sistemi’ne ait güncel dokümanlar
Basılan dokümanlar “Kontrolsüz Kopya” hükmündedir.
İçi
Kateter
Enfeksiyonlarının
http://kaliteguvence.gantep.edu.tr/
Önlenmesi
sayfasında bulunmaktadır.