1. Ilaç Kimyasi, Üretimi, Teknolojisi, Standardizasyonu Kongresi, Kimyagerler Dernegi, 29-31 Mart 2013, Antalya Hidroksitirosol’ün Zeytin Yaprağı Ekstraktından İzole Edilmesi, Radyoişaretlenmesi ve Biyoetkinliğinin in vivo/in vitro Yöntemlerle İncelenmesi Meltem Özkan, Fazilet Zümrüt Biber Müftüler, Ayfer Yurt KIlçar, Emin İlker Medine, Perihan Ünak Ege Üniversitesi, Nükleer Uygulamalar Anabilim Dalı, Nükleer Bilimler Enstitüsü, 35100 Bornova, İzmir ayfer.yurt.kilcar@ege.edu.tr Son yıllardaki toplumsal eğilim, bitkisel yiyeceklerin artan tüketimi doğrultusunda ilerlemektedir. Gıdalarla alınan doğal antioksidan maddeler, özellikle kalp rahatsızlıklarını ve kansere yakalanma riskini azaltmaktadır. Bu bilgiler doğrultusunda bitkisel kökenli yiyeceklerin tüketilmesi sağlıklı bir yaşam için önemli hale gelmiştir. Yapılan araştırmalarda bitkisel kökenli sebze ve meyve tüketimi ile kanserden korunma arasında yakın bir ilişki olduğu saptanmıştır[1]. Doğal antioksidan içeriği zengin olduğu bilinen sebze ve meyveler günümüzde yoğunlukla tüketilmekte ve geleneksel kullanımı gün geçtikçe önem kazanmaktadır. Günümüzde içerdiği fenolik bileşiklerden dolayı yüksek antioksidan özellik gösteren meyvelerden biri de zeytindir. Zeytin, zeytin yaprağı ve zeytinyağında bulunan ana fenolik bileşik ise hidroksitirosol (HT)’dür[2]. Son yıllarda, bitkilerden doğal antioksidan maddelerin üretilmesi ve saflaştırılarak hastalıkların teşhis ve tedavisinde kullanılma potansiyellerinin araştırılmasında ciddi oranda artış mevcuttur[1,3]. Bu amaçla bu çalışmada; HT yönünden zengin olduğu bilinen zeytin yaprağı ekstrakte edilerek HT bileşeni izole edilmiş ve iodojen yöntemi kullanılarak araştırılmıştır. 131 131 I radyonüklidi ile işaretlenerek biyoetkinliği 131 I ile işaretli HT ( I-HT) bileşiği ile sağlıklı erkek ve dişi sıçanlar üzerinde biyodağılım ve farklı hücre hatları (Hutu-80, Caco-2, PC-3, MCF-7) üzerinde hücre kültürü çalışmaları yapılmıştır. Yapılan deneysel çalışmalarda, HT’nin 131 I ile % 95.62±4.36 (n=8) verimle radyoişaretlendiği görülmüş ve radyoişaretli bileşiğin in vivo çalışmalarda mesane, mide, ince bağırsak, kalın bağırsak, meme ve prostatta tutulum gösterdiği; in vitro çalışmalarda ise çalışılan hücre hatlarında yüksek bağlanma etkinliği gösterdiği gözlenmiştir. Gerçekleştirilen bu çalışmanın, bitkisel ürün ekstraktlarının görüntüleme ve tedaviye yönelik yeni ajanlar olarak geliştirilmesi yönünde yapılan çalışmalara katkıda bulunacağı düşünülmektedir. Kaynaklar: 1. Bouallagui Z., Han J., Isoda H. and Sayadi S. Food Chem. Toxicol. 49, 179-184, 2011. 2. Klen T.J. and Vodopivec B.M. LWT-Food Sci Technol. 49, 267-274, 2012 3. Sergent T., Vanderstraeten J., Winand J., Beguin P. and Schneider Y.J. Food Chem. 135, 68–73, 2012. KimyaKongreleri.org