destek ve hareket sistemi

4.SINIF
FEN VE TEKNOLOJİ
DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ
İnsan vücuduna şekil veren, organları koruyan ve onlara desteklik veren, hareket etmemizi sağlayan sisteme destek ve
hareket sistemi denir.
1.İSKELET
Değişik şekilde ve uzunlukta kemiklerin birbirine bağlanmasıyla oluşan yapıya iskelet denir.







Vücudun dik durmasını sağlar.
Vücuda şekil verir.
Organlara askı görevi yapar.
Organları korur ve desteklik sağlar.
Kaslarla ve eklemlerle birlikte vücudun hareketini sağlar.
Vücudun ihtiyacı olan bazı mineralleri depo eder.
Kan yapımında görev alır.
Kemiğin Yapısı:


Kemiklerin dışı beyazdır, canlı olan bu kısımda kemik zarı bulunur. Kemik zarı
kemiğin kalınlaşmasını, kırılma ve çatlamalarda onarılmasını sağlar.
Kırmızı ve sarı ilik bulunur. Bunlar kan yapımında görev alır.
1
4.SINIF
FEN VE TEKNOLOJİ
DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ
Şekillerine Göre Kemikler;
1. Uzun kemikler: Boyu eninden fazladır. Ör: kol ve bacak kemikleri
2. Kısa kemikler: Uzunlukları kısa veya eni boyuna eşittir. Ör: parmak,
bilek, omuz kemikleri
3. Yassı kemikler: Geniş yüzeyli ve kalınlığı azdır. Ör: kafatası kemiği,
kaburgalar, göğüs kemiği, kürek kemikleri, kalça kemiği.
İskelet Bölümleri;
1) Kafatası kemikleri: Genellikle yassı kemiklerdir birbirlerine testere dişi gibi zigzaglarla bağlıdır. Sert ve sağlamdır.
Hareket etmezler sadece alt çene kemiği hareketlidir.
2) Omurga kemikleri; Omurga omur adı verilen 33 kemiğin üst üste dizilmesiyle oluşur. Omurlar arasındaki yarı oynar
eklemlerle hareket edebilirler. Omurların üstündeki delikler üst üste geldiğinde omurganın içinde bir kanal oluşur. Bu
kanalın içinde omurilik bulunur. Omurga s biçiminde kıvrıktır. Bu kıvrıklık vücuda esneklik kazandırır.
3) Göğüs kafesi; Göğüs kemiği ile 12 çift kaburgadan oluşur. Kalp ve akciğerleri dış darbelere karşı korur. Göğüs kafesi
içinde kalp ve akciğerler bulunur.
4) Kol ve bacak kemikleri; Kol kemikleri gövdeye omuz kemikleriyle bağlanır. Bacak kemikleri gövdeye kalça
kemikleriyle bağlanır. Kalça kemikleri iç organları bir leğen gibi tuttuğundan leğen kemiği denir
2.EKLEMLER
Kemiklerin birbirlerine bağlandıkları yere eklem denir. Kemikler eklemler aracılığıyla hareket ederler.
1) Oynamaz eklemler: Hiç hareket etmeyen eklemlerdir. Kemiklerin birbirine sıkı bağlanmasını sağlar. Kemiklerin
hareket etmesini engeller. Ör: kafatası kemikleri
2) Yarı oynar eklemler: Çok az hareket edebilen eklemlerdir. Ör: bel, sırt ve boyun omurları
3) Oynar eklemler: Kollar ve çok yönlü hareket edebilen eklemlerdir. Birbirleriyle birleşen kemiklerin birinin ucu ör: kol
ve bacak kemikleri
3.KASLAR
Vücudumuza biçim kazandıran iskeletimizi ve iç
organlarımızı hareket ettiren yapılara kas denir. 3 tür
kas vardır.
2
4.SINIF
FEN VE TEKNOLOJİ
DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ
1) İskelet Kasları:
 Kemiklere bağlıdır, vücut hareketlerini kontrol eder.
 İsteğimizle hareket eder.
 Çizgili yapıdadır.
 Yorulur.
 Ten donlarla kemiklere bağlanır.
 Kırmızı renklidir
2) Organ Kasları:
 Vücudumuzdaki iç organların düzenli çalışmasına yardım eder(kalp hariç)
 İsteğimiz dışında hareket eder
 Yorulmaz
 Beyaz renklidir
3) Kalp Kası:
 Kısa çizgili kaslardır
 Kırmızı renklidir
 İsteğimiz dışında hareket eder.
HAREKETTE İSKELET KAS İLİŞKİSİ
Kemiklerin hareketi genellikle birbirine zıt çalışan kaslarla sağlanır. Kolun ön kısmındaki kaslar kasıldığında arka
kısmındakiler gevşer. Böylece kol yukarı doğru bükülür. Kolun arka kısmındaki kas kasılıp öndekiler gevşediğinde ise kol
düzleşir. Kaslar hareketleri sırasında çok enerji tüketirler. Kaslar sinir sisteminin uyarmasıyla çalışır.
İSKELET VE KAS SAĞLIĞI
Sağlıklı bir hareket sistemi için
 Sağlıklı beslenmeliyiz
 Hareketlerimizi kontrollü yapmalıyız
 Düzenli spor yapmalıyız
 Güneş ışınlarından yeteri kadar faydalanmalıyız.
 Kazalardan korunmalıyız



Kırık: Kemik bütünlüğünün bozulmasıdır. Kırık kemik uçları yerine getirilerek alçıya alınır.
Çıkık: Kemiğin eklem çukurundan ayrılmasıdır. Yerine yerleştirilerek sıkıca sarılır.
Burkulma: Eklemin bir yönde zorlanmasıdır. İç kanamayı önlemek için hemen buz ya da soğuk su tedavisi
uygulanmalıdır.
3