akut karın

Karın ağrılı hastaya yaklaşım
Doç. Dr. Cengiz Aydın
Tanım-IAPS
 Ağrı, hoşa gitmeyen olmuş ve olma
potansiyeli olan doku hasarıyla giden veya
böyle bir hasarla açıklanan duyusal ve
duygusal bir deneyimdir
 Ağrı her zaman subjektiftir
 Karın ağrısı
– kronik
– akut
Akut ağrı
 Akut yaralanma veya hastalığa bağlıdır
 Belirli bir başlangıcı vardır, süresi sınırlıdır,
ve süreci tahmin edilebilir
 Aşırı sempatik sistem aktivasyonu eşlik
eder
 Ağrının doğal seyri altta yatan patoloji ile
direkt ilişkilidir
– Tedavi gerektirmeyecek kadar basit
– Ölümcül olabilecek kadar karmaşık
 Metodolojik yaklaşım gerekir
 Hızla karar verilmeli ve uygulanmalıdır
ancak gereksiz acelecilikle yanlış
yönlenilmemelidir
 Doğru tedavi için doğru tanı konulmalıdır
Akut abdominal ağrı
 Tek bir hastalık değildir
 Çok sayıda ve değişik patolojilerin neden
olabildiği klinik bir tablodur
 Tedavisi cerrahi girişim gerektirir
Ağrı nedenleri
 İnflamasyon
 İçi boş organlarda distansiyon
 Kontraksiyon, spazm
 İskemi
 Kimyasal irritasyon
 3 yolla santral sinir sistemine ulaşır
– Parasempattik sinirler
– Sempatik sinirler
– Somatik sinirler
 GIS ‘deki uyarı otonomik sinir sistem ile
alınıp arka boynuza götürülür, burada
çaprazladıktan sonra, lateral ve ventral
spinotalamik yol ile ilerler ve talamustan
geçip parietal kortekste sonlanır
Viseral ağrı
 Viseral peritonun uyarılmasıyla ortaya çıkar
 Sınırları iyi lokalize edilemeyen künt bir
ağrı şeklindedir
 Lokalizaston ilgili organın embriyolojik
pozisyonuna bağlıdır
 Viseral ağrısı olan hastada ilave olarak
terleme, huzursuzluk, bulantı vardır
Somatik ağrı
 Ağrıyan organa komşu olan parietal periton
tutulur
 Daha keskin ve tanımlanabilir
 Ağrı lokalize edilebilir
 Beyinde kortekste sonlanır
Yansıyan ağrı
• Bir ağrıyan organ, aynı segment ile innerve
edilen deride de ağrıya neden olabilir
• Hafif veya şiddetli hassasiyet alınabilir
Kaşınma, yanma yapabilir
• İğne ile deriye uyarı verilerek hangi
segmentin olduğu saptanabilir
kresendo
Dekresendo
Perforasyon
Latent dönem
Ağrısız
Dönem
Karın İçinde Ağrı Doğuran Nedenler

A- Periton iltihabı
 1- Kimyasal – nonbakteriyel peritonit
 2- Bakteriyel peritonit
 B-
İçi boş organların inflamasyonu ile giden
hastalıklar
 - Apandisit
 - Kolesistit
 - Peptik ülser
 - Gastroenteritler
 - Regional enterit
 - Meckel divertiküliti
 - Kolitler
 C- Solid organlar inflamasyonu
 KC : hepatitis, KC absesi
 Dalak : dalak absesi
 Pankreas : pankreatit
 D-
Mezenter
 Mezenterik lenfadenit
– Genelde ÜSYE’den sonra mezenter lenf
nodların şişmesi nedeniyle meydana gelir
– Karnı ağrıyan hastaya 10 günlük ÜSYE öyküsü
sorulmalıdır
– Genelde ilioçekal bölgedeki lenf bezleri büyür
Sağ abdomen ağrısı meydana gelir
 E-Pelvik organ inflamasyonu
 PID: pelvik inflamtuvar hastalık
 Tubaovarion abse
 Endometrit
 A-İçi boş organlarda distansiyon
 İntestinal obstrüksiyon
– Brid ileus
– Strangüle herni
– Tümör
– Volvulus
– İntussepsiyon (invaginasyon)
 2- safra yollarında obstrüksiyon
 Kolelithiyazis
 Koledokolitiyazis
 Tümör
 Koledok kisti
 Hemobilia
 B-
Solid organlar
 1-Akut splenomegali
 2-Akut hepatomegali
– sağ kalp yetmezliği veya VCİ de basınç artması
nedeniyle büyür
– Budd – Chiari sendromu
 D-Pelvik organlar
 Over kisti
 Torsiyon
 Ektopik gebelik
III-Vasküler
 A-intraperitoneal kanama
 KC rüptürü
 Dalak
 Mezenter
 Ektopik gebelik
 Aort, splenik, hepatik anevrizma
B-İskemi
 Mezenterik tromboz
 Hepatik infarkt
 Dalak infarktı
 Omental iskemi
 C- Endometriozis
– Endometrium uterustan çıkar karın içine yayılır
– IB üzerine yerleşebilir
– Yerleştiği yerde kitle özelliği oluşturur
– Adetle beraber karın içine kanama ve karın
ağrısı oluşur
Abdominal ağrının cerrahi dışı
nedenleri
Kardiyak
Myokard enfarktüsü, akut perikardit
Pulmoner
Pnömoni, pulmoner enfarktüs
GİS
A.pankreatit, gastroenterit, A. hepatit
Endokrin
Metabolik
Diabetik ketoasidoz, akut adrenal
yetmezlik
Akut porfiria, FMF, hiperlipidemi
Kas, İskelet
Rektus kası hematomu
Santral ve periferik
sinir sistemi
Tabes dorsalis, sinir kökü
kompresyonu
Genitoüriner sistem
Pyelonefrit, akut salpenjit
Hemotolojik
Sickle cell krizi
 Bakterial (tetanoz)
 İlaçlar
 Böcek ısırmaları
 Venom (yılan zehirleri)
 Kurşun zehirlenmesi
 Psikojenik
Öykü
 Ağrı
 bulantı- kusma
 İştahsızlık
 Barsak fonksiyonları
 Menstrurasyon
 Geçirilmiş hastalık ve ameliyatlar
 Aile öyküsü
Fizik muayene
İnspeksiyon
Oskültasyon
Perküsyon
Palpasyon
Özel testler
Son altı saat içinde ortaya çıkan
Akut karın ağrısı
Rijidite var
Rijidite yok
(abdominal
Cerrahi girişim
gereklidir
kaslar gergin değil)
Tanı sürecine devam
edilmelidir
LABARATUAR
 Kan testleri
– Kan sayımı ve periferik yayma
• Lökosit, Hg,Hct, (lösemi, sikle cell)
–
–
–
–
–
–
Açlık kan şekeri
BUN, kreatinin
KCFT
Amilaz, Lipaz
B-hcg
İnorganik fosfor, Pb, Hg
 İdrar
– Sedim, Şeker, Aseton, Amilaz
 Radyolojik
– Direk karın grafisi(yatarak ve ayakta)
– PA akciğer grafisi
– USG
– BT
– MRI
 Diğer
– EKG
Ne yapmamalı
 Analjezik verme
 Antiinflamatuvar verme
 Tanıyı güçleştirecek veya maskeleyecek
herhangi bir tedavi yapma (lavman,
antibiotik, vs)
 Akut karın şüphesiyle hasta
gözlenmemelidir
Ne yapmalı
 Hasta yeterli ve tedbirli bir cerrahla
konsülte edilmeli ve devredilmelidir
Gebelikte akut karın
 Gebelikte akut karın oluşumunda tanı, genişlemiş uterus ve





karının değerlendirilmesinin zorluğu nedeni ile güçtür
Apandisit 2000 gebelikte bir görülür
Tanı gebe uterusun çekum veya apandiksi sağ üst kadrana
itmesi nedeni ile zordur
Kolesistektomi 10.000 gebeliğin 3-8’inde yapılmaktadır
Akut pankreatit ve perfore ülser gibi durumlar nadir
görülür
Tanı ve tedavide bu farklılıklar göz önüne alınmalıdır
AIDS, immünsupresyon ve akut
karın
 Öykü
– Seksüel tercihler, i.v ilaç kullanımı
 CMVinfeksiyonları, akut gastroenteritler ve
organomegaliler
 Tanı ve tedavi daha zordur