Slayt 1 - WordPress.com

PARDUS İŞLETİM SİSTEMİ
1
İşletim Sistemi
İşletim Sistemi: Donanımın kontrolü, sistem
işlemleri ve uygulama yazılımlarının
çalıştırılmasından sorumlu sistem yazılımına
işletim sistemi denir.
2
İşletim Sistemi Katmanları
Uygulama Katmanı
Kabuk (Shell) Katmanı
Çekirdek (Kernel) Katmanı
Donanım Katmanı
3
Donanım Katmanı
• Genelde donanım kontrolünü, kaynak
yönetimini yapan katmandır.
• Bilgisayarın makine kısmı ile muhataptır.
4
Çekirdek Katmanı
• İşletim sisteminin donanım ile kabuk katmanı
arasında irtibatı sağlayan katmanıdır.
• Mimariye göre değişse de genelde sürücüler
(bir kısmı ya da tamamı) bu katmandadır.
• İşletim sisteminin esas iş yapan kısmıdır.
5
Çekirdek Çeşitleri
• Monolitik
• Mikro
• Hibrit (Melez)
6
Monolitik Çekirdek
•
•
•
•
Genelde Unix tarafından kullanılan çekirdektir.
Çekirdeğin tamamı tek dosyadır.
Tüm sürücüler çekirdeğe gömülüdür.
Her yeni sürücü için çekirdek yeniden
derlenmelidir bu yüzden tak-çalıştır teknolojisi
yoktur.
• Sağlam ve kararlıdır
7
Mikro Çekirdek
• Çekirdek sadece birimler arası iletişim ve
süreçleri sıralama işlerini yapar.
• Bellek yönetimi, kayıt ortamı yönetimi,
sürücüler ve ağ ile ilgili çok sayıda süreç
birbirleriyle iletişim kurarak haberleşir.
• Bu sayede; bir parçadaki hata diğer parçaları
etkilemez.
8
• Yeni sürücü veya bileşenler yüklenince
yeniden derleme gerektirmez.
• Windows’un ME sürümünden sonraki
dağıtımları mikro kernel kullanır.
9
Hibrit Çekirdek
• Bir çok sürücü ve iletişim birimleri çekirdeğe
gömülüdür.
• Fakat bir güncelleme veya yeni bir bileşen
yüklendiğinde yeniden derleme gerektirmez
• Bu yüzden tak-çalıştır teknolojisini destekler.
• Bir çok Linux dağıtımı hibrit çekirdek kullanır.
10
Kabuk Katmanı
• İşletim sisteminin kullanıcı ile muhatap
katmanıdır.
• Kullanıcının sisteme verdiği işleri anlayıp yapan
(yaptıran) katmandır.
• Konsol Tabanlı (CLI: command-line interface)
olabileceği gibi (Ör: DOS)
• Grafiksel arayüz (GUI: graphical user interface)
de olabilir (Ör: Windows).
11
12
13
Uygulama Katmanı
• kullanıcıları daha üretken hale getirmek ve/veya
onlara kişisel işlerinde yardımcı olması için
tasarlanan programlar uygulama yazılımlarıdır.
• Normalde her işlem donanım ile yapılır. Fakat her
kullanıcı donanımı doğrudan kullanamaz.
• Uygulama programları bu işi kullanıcının yerine
yapan yazılımlardır. (Oyun, ofis, )
• Uygulama katmanı bu yazılımları çalıştıran
katmandır.
14
15
İŞLETİM SİSTEMLERİ
•
•
•
•
•
•
UNIX
MAC OS
Novell NetWare
Solaris
Windows
Linux
16
UNIX
• UNIX, 1969 yılında, Ken Thompson ve Dennis
Ritchie tarafından Bell Laboratuarları’nda
geliştirilmiş, çok kullanıcılı, çok görevli yapıyı
destekleyen bir bilgisayar işletim sistemidir
• Konsol tabalıdır.
• Monolitik çekirdek kullandığından çok
kararlıdır; bu yüzden sunucu bilgisayarlarda en
çok tercih edilen sistemlerdendir.
17
18
MAC OS X
• Apple tarafından Macintosh bilgisayarları için
tasarlanmış bir işletim sistemidir.
• Aslen açık kaynak kodlu bir işletim sistemi
üzerine (Darvin) kurulu olsa da çoğu bileşeni
açık kaynak değildir.
• Sürümleri: Mac OS X 10.0 (Cheetah), 10.1
(Puma), 10.2 "Jaguar", 10.3 "Panther", 10.4
"Tiger" ve 10.5 "Leopard", 10.6 "Snow
Leopard", 10.7 "Lion"’dur
19
20
Novell NetWare
• Novell firması tarafından ilk olarak yerel
bilgisayar ağlarında kullanılmak üzere
hazırlanmış metin tabanlı bir işletim sistemidir.
• Bu işletim sisteminde, kullanıcının ilk olarak
ana bilgisayara bağlanması gerekir.
21
22
Solaris
• Sun Microsystems firması tarafından sunucu
bilgisayarlar için geliştirilmiş işletim sistemidir.
• Açık kaynak kodludur.
• UNIX tabanlı olup, son sürümü olan Solaris 10
ile aynı anda bünyesinde hem UNIX ve hem de
Linux programlarının çalışmasına destek verir.
23
24
Windows
• Microsoft firması tarafından ilk olarak 1981
yılında MS-DOS’tan farklı olarak çok görevlilik
(multi-tasking) özelliği olan ve görsel arayüzler
sayesinde klavyeden komut girme gereğini
ortadan kaldıran bir işletim sistemidir.
• Micro-kernel kullanır.
25
Windows 1.0
26
Windows 2.0
27
Windows 3.0
28
Windows 3.1
29
Windows 95
30
Windows 98
31
Windows ME
32
Windows XP
33
Windows Vista
34
Windows 7
35
GNU Projesi
• Richard Stallman tarafından 1983’te başlatılan
bir projedir.
• Bir işletim sisteminin hem kaynak kodunun,
hem de işletim sistemiyle birlikte verilen
yazılımların (derleyiciler, hata ayıklayıcılar,
editörler, vs…) bedava dağıtılmasını esas alır.
• Yazılım ya da eserlerin dağıtımını
kolaylaştırmayı amaçlayan GNU/GPL lisansı bu
projenin ürünüdür.
36
GNU: GNU is Not UNIX
• Başlangıçta GNU HURD adında bir işletim
sistemini de kapsayan bu proje Linux’un hızla
gelişmesi ile Linux çekirdeği kullanan bir proje
halini aldı.
37
General Public Licence — Genel
Kamu Lisansı (GNU/GPL)
• GPL, açık kaynak kodlu olarak üretilmiş
yazılımlar ile beraber, bu yazılımları korumak
için verilen bir lisanstır.
• Alınan bir program ya da eser, kullanıcı
tarafından istenirse bedava, istenirse ücret
karşılığı dağıtılabilir.
38
GNU/GPL
• Ücret karşılığı dağıtılan bir yazılım ya da eser
için programın ilk yazarına her hangi bir ücret
vermek zorunluluğu yoktur.
• Dağıtıcıdan istenen, yazarın isim haklarını
muhafaza etmektir.
39
GNU/GPL
• Gpl eseri/yazılımı istenilen şekilde değiştirme
ve tercüme ederek dağıtma yetkisi de
sunmaktadır.
• GNU/GPL lisanslı ürünlerde garanti yoktur.
Aksi belirtilmedikçe bu yazılımlar garantisiz
dağıtılırlar.
40
Özgür Yazılım (Free Software)
• Özgür Yazılım, belirli hakları gözetmek şartıyla
herkesin özgürce kullanabildiği,
kopyalayabildiği, üzerinde değişiklik
yapabildiği ve ücretli/ücretsiz tekrar
dağıtabildiği yazılımdır.
• Her ne kadar Free kelimesi bedava anlamına
da gelmekte ise de burada kasıt özgür
kelimesidir.
41
Özgür Yazılım
• Copyright, kelimesi hak sahibi veya mal sahibi
anlamına gelmektedir.
• Bir mal sahibi, ürünü geliştirmekten çok
pazarlamak isteyebilir.
• Bu nedenle GNU/GPL lisansına "copyleft" adı
verilmektedir.
42
LINUX
• Helsinki Üniversitesi'nde öğrenci olan Linus
Benedict Torvalds'ın 1991 yılında Intel'in yeni
işlemcisi 80386'nın korumalı kip mimarisini
denemek üzere geliştirmeye başladığı Minix
tabanlı bir işletim sistemi çekirdeğidir.
• İnternette yaptığı duyuru sonucunda tüm
dünyadan birçok yazılımcının da desteği ile hızla
gelişmiş ve halen aynı destek ile gelişmekte olan
açık kaynak kodlu, özgür bir yazılımdır.
43
Linus Torvalds
44
LINUX
• GNU/GPL lisansı ile dağıtılır.
• Genelde Hibrit çekirdek kullanır.
• Simgesi karnı tıka basa balık ile dolu, adı Tux
olan penguendir.
• Linux: LINUs+miniX
• TUX: Tuxedo (Smokin)/(Torwalds+UniX)
45
TUX
46
Linux Dosya Sistemi
• Linux, Extended File System (EXT: Genişletilmiş
Dosya Sistemi) kullanır. İlk olarak 1992’de
kullanılan EXT daha sonra yerini sırayla; EXT2
(1993), EXT3 (1999) ve EXT4 (2006)
sürümlerine bırakmıştır.
47
Linux Dosya Sistemi
• EXT3’te 16 tera byte disk, 2 tera byte dosya
boyutu, 32000 alt dizin sayısını desteklenir.
• EXT4 dosya sistemi, 1 Exa Byte (1024x1024
tera byte)’lık disk birimini ve 16 tera byte’lık
dosya boyutunu destekler; 64000 alt dizini
adresleyip kullanabilir.
48
Linux Dosya/Dizin Sistematiği
• Linux’ta tek bir dizin ağacı vardır.
• Tüm dosya ve klasörler kök (root) dizinin
dallarıdır.
• Kök dizin bölü (/) işareti ile gösterilir.
• Diğer aygıtlar kök dizine bağlanır. (mount)
49
Linux Dosya/Dizin Sistematiği
• Linux’ta büyük/küçük harf duyarlılığı vardır.
Örneğin ödev.odt ile Ödev.odt aynı klasör
içinde bulunabilir.
• Kurulan bir program tek bir dizin altına
kopyalamaz; program dosyaları farklı, yardım
dosyaları farklı klasörlere atılır.
• Bir dosya isminin başına nokta (.) konursa o
dosya gizlenmiş olur.
50
Linux
•
•
•
•
Virüs Yoktur (sadece 800 saldırı)
Deneme veya kısıtlı sürüm program yoktur.
Dosyalarının uzantısı olmak zorunda değildir.
Linux’u kurduktan sonra ayrıca sürücü veya
program kurmak zorunlu değildir.
• Gerekse bile bunlar resmi paket depolarından
denenmiş ve güvenli yazılımlardan temin
edilir.
51
Linux Dosya/Dizin Sistematiği
52
Linux Dosya/Dizin Sistematiği
• /bin : Olması şart komut dosyalarını içerir
(mkdir, cp, ls, mv, rm, vb…)
• /boot : Başlangıç için gerekli dosyaları
bulundurur
• /dev : Linux'ta donanım aygıtları dahil her şey
bir dosyadır. (Ör: /dev/dsp; ses aygıtıdır). Bu
dosyalar /dev (device) dizininde tutulur.
53
Linux Dosya/Dizin Sistematiği
• /etc: Sistem ayarlarını barındırır (Ör:
/etc/resolv.conf: DNS adreslerini tutar)
• /lib: Kütüphane dosyaları ve kernel modülleri
bulunur.
• /media: Kaldırılabilir aygıtların (CD-Rom, Flash
bellek vs...) sisteme eklendiği klasördür.
• /root: Sistem yöneticisinin kendine ait
dosyalarının tutulduğu yerdir.
54
Linux Dosya/Dizin Sistematiği
• /mnt : Kalıcı depolama aygıtlarının bağlandığı
dizindir.
• /opt : Dağıtımdan bağımsız ekstra
programların kurulduğu yerdir.
• /sbin : Sistemi yöneticisiyle ilgili çalıştırabilir
dosyaları (komutları) tutar.
55
Linux Dosya/Dizin Sistematiği
• /home : Kullanıcılara ait dosyaları tutmak
içindir.
• /tmp : Geçici dosyaları tutmak içindir
• /usr : İşletim sistemi aracılığıyla ya da paket
yönetim sistemlerini kullanarak yüklenilen
programların tutulduğu yerdir.
• /var : Log dosyaları, e-mail ve printer
kuyrukları gibi değişken sistem bilgilerini
barındırır.
56
Popüler Linux Dağıtımları
•
•
•
•
•
Ubuntu
Open SUSE
Red Hat/Fedora
Debian
Mandriva
•
•
•
•
•
PCLinuxOS
MEPIS
KNOPPIX
Slackware
Gentoo
57
Slackware
• 1992'de duyurulmuştur.
• Halen kullanılan en eski Linux dağıtımıdır.
• Çok kararlı, yalın, hatasız ve UNIX
prensiplerine bağlıdır. (Metin tabanlı)
• Kurulumda olmasa da kurulum sonrası Türkçe
dil paketi yüklenebilir.
58
Debian
• 1993'te ortaya çıkmıştır.
• Şimdiye kadar "işbirliği" ile meydana gelmiş en
büyük yazılım projesidir.
• En iyi test edilen ve en hatasız
dağıtımlardandır; fakat test aşaması uzun
olduğundan yazılımlar genellikle güncel
değildir.
• Kurulumdan itibaren Türkçe’dir
59
Open SUSE
• 1992’de Almanlar tarafından duyurulmuştur.
• 2003’te Novell firması tarafından satın alınmış
ve GPL lisansı ile dağıtılmaya başlanmıştır.
• 2006’da Microsoft ile işbirliği anlaşması
imzalaması üzerine Microsoft Linux kodları
üzerinde fikri mülkiyet hakkı iddia etmiştir.
• Kurulumdan itibaren Türkçedir.
• En geniş sürücü yelpazesi sunan dağıtım olarak
bilinir.
60
UBUNTU
• 2004 yılında piyasaya sürülmüştür. Debian
tabalıdır.
• Kurulabilir çalışan CD sürümü vardır.
• İşletme sürümü için 5 yıl destek garantisi
vermektedir.
• Kurulumdan itibaren Türkçe desteği sağlar
• DEB paketlerini kullanan Advanced Package
Tool (APT) paket yönetimi vardır
61
Red Hat/Fedora
• İlk sürüm 1995’te yayınlanmıştır.
• RPM paket yönetim sistemini duyurmuştur.
• 2009’dan sonra ticari sürüm Red Hat, bireysel
kullanım için Fedora sürümü dağıtılmaya
başlanmıştır.
• Red Hat, kurumsal bazda en çok güvenilen
Linux dağıtımıdır.
62
Mandriva
• 1998'de Mandrake Linux adıyla
duyurulmuştur.
• Brezilyalı Connectiva şirketi ile birleşerek adını
Mandriva (MANDRake-connectIVA) olarak
değiştirmiştir.
• Kurulumdan itibaren Türkçedir.
63
PCLinuxOS
• 2003’te piyasaya sürülmüştür.
• Windows'tan Linux'a geçen kullanıcıların
eksikliğini hissettiği teknolojileri hâlihazırda
sunması ile ünlenmiştir.
• Yeni sürüm geliştirme süreci uzundur.
• İngilizce dışındaki dilleri kurulum sırasında
desteklememekte (Türkçe ve diğer dillerin
desteği sonradan eklenebiliyor)
64
MEPIS
• 2003’te duyurulmuştur.
• Kurulabilir çalışan CD’yi ilk piyasaya süren
dağıtımdır.
• Hem 32 bit hem de 64 bit sürümleri vardır.
• Türkçe desteği sonradan yüklenebilmektedir.
65
KNOPPIX
• İlk sürümü 2003'ün başlarında yayınlanmıştır.
• Elle yapılandırma gerektirmeyen ilk çalışan CD
dağıtımıdır.
• Otomatik donanım tanıma ve yapılandırma;
veri kurtarma özellikleri vardır.
• Türkçe desteği olsa da sorunlu çalışmaktadır.
66
Gentoo
• 2002 yılında ilk sürüm yayınlanmıştır.
• Dağıtımın hedefi, kullanıcıların Linux
çekirdeğini ve uygulamaları kaynak
kodlarından kendi bilgisayarlarında derleyerek
kendi PC'Ieri için optimize edilmiş ve güncel bir
sistem ortaya çıkarmalarıdır.
• Türkçe dil paketi sonradan yüklenebilmektedir
67
Türkiye’de Linux
• 1996‘da Türkiye’de Internet Konferansı’na
Linux seminerleri girmiş ve bir Linux
laboratuarı açılmıştır.
• www.linux.org.tr web sitesi açılmış
• 1998’de ilk Türkçe Linux (Turkuaz) yayınlanmış.
• 2000’de LKD kurulmuştur.
• 2004’te Linux Gezegeni açılmıştır.
68
Türkiye’de Linux
• Şubat 2005’te LKD tarafından Penguence isimli
bir elektronik dergi basılmıştır.
• 2003 yılından itibaren Ulusal Dağıtım Projesi
Adı altında Pardus İşletim Sistemi
geliştirilmeye başlanmıştır.
69
Türkiye Menşeli Linux Dağıtımları
•
•
•
•
•
Gelecek Linux
Turkuaz Linux
Truva Linux
Turkix
Pardus
70
Gelecek Linux
• Türkiye’nin ilk Linux dağıtım ve destek şirketi
olan Gelecek A.Ş. tarafından hazırlanan, Red
Hat Linux tabanlı, Türkçe, ticari amaçlı bir
Linux dağıtımıdır.
• İlk kez tam Türkçe desteği sağlayan ve ofis
paketlerinde Türkçe yazma ve çıktı alma
imkanı sunan dağıtımdır
71
Turkuaz Linux
• İTÜ ve Yeditepe Üniversitesi öğrencilerinin,
"Türkçeleştirilişmiş bir işletim sistemimiz,
yazılımlarımız olsun!" düşüncesi ile bir araya
gelerek oluşturdukları Red Hat Linux tabanlı
bir dağıtımıdır.
• İlk sürüm 1997’de çıkmıştır.
• Son kararlı sürümü 1.0.2, Nisan 1998'de
yayınlanmıştır.
72
Truva Linux
• 2004’te başlamış bir projedir.
• Amacı Türk kullanıcılarının ihtiyaçlarına göre
tasarlanan, %100 Türkçe bir sistem ile
kullanıcıların yaşayacağı sorunları en aza
indirgemektir.
• Slackware Linux tabanlıdır.
• Şu an piyasada 3.0. kararlı kurulabilen CD’si
mevcuttur.
73
Turkix
• Türkçe ve Azerice dillerini destekleyecek
şekilde yapılandırılmıştır.
• Mandrake tabanlıdır.
• Canlı (Çalışabilir) CD desteğiyle gelen ilk Türkçe
Linux dağıtımıdır
74
Ulusal Dağıtım Projesi ve Pardus
• Türkiye, ekonomik, stratejik ve güvenli işletim
sistemi ihtiyacını karşılamak amacıyla, 2003
yılında TÜBİTAK Ulusal Elektronik ve Kriptoloji
Araştırma Enstitüsü’nü (UEKAE), ulusal bir
işletim sisteminin olabilirliğini araştırmak
üzere görevlendirmesi ile başlayan proje
“Ulusal Dağıtım” projesi olarak
adlandırılmaktadır.
75
Pardus
• Pardus adı; –Latince– Panthera Pardus
Tulliana (Anadolu parsı) adlı kedigillerden
gelmektedir.
• Son pars 1974 yılında Ankara – Beypazarı’nda
vurulmuştur. Çeşitli zamanlarda yaşadığına
dair bulgular olduğu söylense de
ıspatlayabilen olmamıştır.
76
• Pardus isimlendirme politikası gereği daha
sonraki sürümlerine de Anadolu’da yaşayıp nesli
tükenme riski olan canlıların Latince adlarını
vermektedir
77
78
Pardus İşletim Sistemi
• Pardus açık kaynak kodlu, özgürce dağıtılan, GPL
(Genel Kamu Lisansı) ile lisanslanmış; kullanışlılık,
donanım uyumluluğu, kararlılık ve güvenlik
konularında geniş olanaklar sunan, son
kullanıcının tüm ihtiyacını kullanışlı olarak
karşılamayı amaçlayan bir GNU/Linux dağıtımıdır.
• Halen TÜBİTAK'a bağlı Bilişim ve Bilgi Güvenliği
İleri Teknolojiler Araştırmalar Merkezi (BİLGEM)
bünyesinde geliştirilmektedir.
79
80
• Çekirdek hariç kök dosya sistemi, paket
yönetimi (PiSi), yapılandırma yöneticisi
(Çomar), Masaüstü yönetimi (Kaptan), aygıt
yöneticisi (tasma) ve birçok uygulama sıfırdan
geliştirilmiştir
• Kullanıcı programlarının bir kısmı özel bir ekip
tarafından geliştirilmiş, büyük kısmı ise
(firefox, openoffice, konqueror, media
programları, vs..) açık kaynak kodlu
yazılımlardan sağlanmıştır
81
Pardus İşletim Sistemi
• 2005 yılında ilk kararlı sürüm Pardus 1.0
yayınlandı
• Aralık 2007’de Pardus 1.1 çalışan CD
duyurulmuştur.
• Hemen ardından Pardus 2007 kurulan ve
çalışan CD’ler internette dağıtılmaya
başlanmıştır.
82
Pardus 2007
• 2007’de:
• Pardus 2007 duyurulmuş
– Felis Chaus (Sazlık Kedisi)
– Caracal Caracal (Karakulak)
– Lynx Lynx (Bayağı Vaşak)
Güncelleme sürümleri yayınlanmıştır
83
Pardus 2008
• 2008’de:
• Pardus 2008 duyurulmuş
– Hyaena hyaena (Çizgili Sırtlan)
– Canis aureus (Altın Çakal)
Güncelleme sürümleri yayınlanmıştır.
84
Pardus 2009
• 2009’da:
• Pardus 2009 duyurulmuştur
• 2010’da:
– Anthropoides virgo (Telli Turna)
– Geronticus eremita (Kelaynak)
Güncelleme sürümleri yayınlanmıştır.
85
Pardus 2011
• 2011’de:
• Pardus 2011 duyurulmuştur
– 2011.1: Dama dama (Alageyik)
– 2011.2: Cervus elaphus (Kızıl Geyik)
Güncelleme sürümleri yayınlanmıştır.
86
Temel Pardus Kavramları ve Pardus’a
Özgü Bileşenler
• Müdür
• Kaptan
• Pisi
• Yalı
• Çomar
• Zemberek
• Knazar
• Göç Aracı
• Tasma
• Hemenkur
87
Müdür
• Pardus’a özel olarak geliştirilmiş bir açılış
çerçeve programıdır. Açılışı oldukça
hızlandırdığı için diğer Linux dağıtımlarına da
ilham kaynağı olmuştur
88
Kaptan
• Kaptan Masaüstü, Pardus kurulumu
sonrasında Pardus hakkında genel bilgiler
verirken kullanıcının fare ayarlarını (sağ/sol el,
teker ayarları vs.), duvar kâğıdı, panel ve stil
ayarlarını kolaylıkla yapmasını sağlayan bir "ilk
kullanım sihirbazı"dır.
89
PİSİ (Packages Installed Successfully as
Intended)
• Pardus için özel olarak geliştirilmiş paket
yöneticisidir.
• Paket; bir programın kurulurken
çalıştırılabilmesi için gerekli tüm bilgileri,
kütüphaneleri ve eklentileri de içine alan arşiv
biçimidir.
• Winrar, ark veya 7zip gibi arşiv programları ile
oluşturulabilir veya içeriği görüntülenebilir
90
YALI (Yet Another Linux Installer)
(Bir Linux Yükleyicisi Daha)
• Pardus’a özgü kurulum arayüzüdür. Windows
dâhil birçok işletim sistemine göre daha kolay
kullanılan bir arayüzü vardır.
• Sadece 6 fare tıklaması ile Pardus’u kurmayı
olanaklı hale getirir.
• Tüm ayar ve bilgileri kurulumdan önce sorar.
Kurulum başladıktan sonra yaklaşık 15
dakikada tamamlanmaktadır
91
ÇOMAR (COnfiguration MAnageR)
(Yapılandırma Yöneticisi)
• Yapılandırma yöneticisidir. Kurulan programları
elle ayarlamak, sistemin zaten bildiği ve kendi
başına bulabileceği bilgileri elle girmekten
kullanıcıyı kurtaran bir yazılımdır.
• Diğer Linux dağıtımlarından farklı olarak
kurulum (PISI) ve yapılandırma (Çomar)
araçları Pardus’ta birbirinden ayrılmış
92
Zemberek
• Open Office için Türkçe dil eklenti paketine
verilen addır.
• Türkçeye %100 destek verir, Türkçe imla
denetimi yapar
• Belgede daha önce tekrar etmiş ya da sözlüğe
eklenmiş kelimeleri otomatik tamamlama
özelliğine sahiptir
93
Knazar
• Pardus üzerinde çalışan bir güvenlik duvarı
uygulamasıdır.
• İlk kurulduğunda kapalı olarak gelir. Kullanıcıya
istediği tüm protokolleri için izin yetkisi
verebilir.
• Pardus üzerinde başka güvenlik duvarı
uygulamaları da vardır
94
Göç Aracı
• Bilgisayarda kurulu diğer işletim sistemlerinde
bulunan ayar ve dosyaları Pardus'a aktararak
kullanıcıların zaman kazanmasını
sağlamaktadır.
• Başka işletim sistemlerindeki “belgelerim”
dizininin kısa yolunu masaüstünü atarak
kolaylık sağlar.
95
Tasma (Denetim Masası)
• Pardus için tasarlanmış yönetim panelidir.
• Bölgesel ayarlar, aygıt yöneticisi, görünüm ve
temalar, ağ yapılandırma ayarları, kullanıcı
hesapları, masaüstü ve pencere ayarları, PISI
erişimi, servis ve aygıt yönetimi buradan
yapılır
96
Hemen Kur
• Diğer paketlerin Pardus’a kurulabilmelerine
olanak sağlayan bir yazılımdır. (rpm, deb, vb…)
• Gönüllüler tarafından desteklenen HemenKur
hâlen alpha dağıtımı düzeyindedir
97
Pardus Kullanan Kurum/Kuruluşlar
•
•
•
•
•
•
Ankara Üniversitesi
Adıyaman Üniversitesi
Ankara Emniyet Müdürlüğü
Antalya İl Sağlık Müdürlüğü
Batman Üniversitesi
Bergama Belediyesi
98
Pardus Kullanan Kurum/Kuruluşlar
•
•
•
•
•
•
Bilkent Üniversitesi
Boğaziçi Üniversitesi
Ceyhan Belediyesi
*Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi
Devlet Planlama Teşkilatı
Dışişleri Bakanlığı (kısmen)
99
Pardus Kullanan Kurum/Kuruluşlar
•
•
•
•
•
•
•
•
Emniyet Teşkilatı (kısmen)
Enerji Parkı Müzesi
EPDK- Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
Evet Sigorta
Galatasaray Üniversitesi
İSKİ
İstanbul Teknik Üniversitesi
İstanbul Ticaret Üniversitesi
100
Pardus Kullanan Kurum/Kuruluşlar
•
•
•
•
•
•
•
•
İstanbul Üniversitesi
İşler Dental Diş Hekimliği Ürünleri
Kastamonu Üniversitesi
Keçiören Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Manisa İl Sağlık Müdürlüğü
Marmara Üniversitesi
* Maliye Bakanlığı (Kısmen)
Mersin Üniversitesi
101
Pardus Kullanan Kurum/Kuruluşlar
•
•
•
•
•
•
•
•
* Neziroğlu Otomotiv
Okan Üniversitesi
Orta Doğu Teknik Üniversitesi
* Petrol-İş Sendikası
* Radyo Televizyon Üst Kurumu
Sosyal Güvenlik Kurumu
* Türk Silahlı Kuvvetleri (ASAL)
* TÜBİTAK.
102
SONUÇ ve ÖNERİLER
• TÜBİTAK, MEB, MSB VE Başbakanlık işbirliği ile
başlatılan Ulusal Dağıtım Projesi ile Pardus
İşletim Sistemi geliştirilmiştir.
• İlk Sürümü (1.0) 2005’te piyasaya sürülmüştür.
• Daha sonra 4 temel sürüm ve 9 güncelleme
sürümü duyurulmuştur.
103
SONUÇ ve ÖNERİLER
• Pardus, dünyada isminden bahsettiren ve
Linux dünyasında tüketici olmaktan çıkarak
Linux’a yeni bileşenler kazandırmayı
başarmıştır.
• Türkiye’de kurumsal anlamda Pardus kullanımı
2005’ten buyana giderek artmaktadır.
104
SONUÇ ve ÖNERİLER
• Pardus İşletim Sistemi profesyonel bilgisayar
kullanıcıları hariç hâlen yeterince
tanınmamaktadır.
• DVD dağıtımlarına geçildikten sonra Pardus’un
desteklediği donanım çeşitliliği artmıştır
105
SONUÇ ve ÖNERİLER
• Pardus, hâlen daha internet üzerinden
dağıtılmakta, büyük çapta DVD dağıtımı
yapılmamaktadır.
• Pardus’u –internet dışında– farklı
kaynaklardan edinme kolaylaştırılmalıdır.
• Pardus’un internet ve görsel medya aracılığıyla
yapılan tanıtımı arttırılmalıdır. Daha fazla
konferans düzenlenmelidir.
106
SONUÇ ve ÖNERİLER
• Pardus’un, bilgisayarı oyun oynamak için
kullanan kullanıcıları kazanmak için oyun
çeşitliliği arttırılmalıdır.
• Pardus’un paket depolarındaki program sayısı
arttırılmalıdır. Gerekirse Türkçeleştirilmeden
de bu depolara bazı program eklenmelidir.
107
SONUÇ ve ÖNERİLER
• Yardım dosyalarının ve açık kaynak kodlu diğer
yazılımların Türkçeleştirme çalışmalarının
arttırılması gerekmektedir.
• Okullarda ve kamu kurumlarında Pardus
kullanımının arttırılması için Pardus eğitimi
arttırılmalıdır.
108
SONUÇ ve ÖNERİLER
• Pardus’un sadece masaüstü değil sunucu
olarak da kullanılabilmesi için eksiklikler tespit
edilip bu konuda çalışmalar yapılabilir.
Kurumsal 2 sürümünün tanıtımı arttırılmalıdır.
• Pardus ile ilgili tanıtımlarda “Pardus’ta diğer
dağıtımların paketlerinin neden
kullanılmadığı” anlatılmalıdır.
• Pardus için daha fazla çoklu ortam süzgeci
geliştirilmelidir.
109
SUNUM BİTTİ
TEŞEKKÜR EDERİZ
110