TEKKALE KÃ YÃ PTD

T.C.
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
DSİ 26. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUSUFELİ İLÇESİ TEKKALE KÖYÜ YERLEŞİM
YERLERİ VE TARIM ARAZİLERİNİN GÜNGÖRMEZ
DERESİ TAŞKINLARINDAN KORUNMASI PROJESİ
PROJE TANITIM DOSYASI
ARTVİN İLİ, YUSUFELİ İLÇESİ, TEKKALE KÖYÜ
DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
ARTVİN
ARALIK- 2013
P R O JE SAHİBİNİN ADI
DSİ 26. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
A D RESİ
Salkımlı Köyü /ARTVİN
TELEFO N , GSM VE FAX NUM ARALARI
Tel:0466 238 25 02(5 hat)
Faks:0466 238 24 37
E-POSTA
dsi26@/dsi.gov.tr
Yusufeli İlçesi Tekkale Köyü Yerleşim
Yerleri ve Tarım Arazilerinin Güngörmez
Deresi Taşkınlarından Korunması Projesi.
P R O JE N İN ADI
P R O JE N İN BED ELİ
5.227.394 TL
P R O JE İÇ İN SEÇİLEN Y ER İN A Ç IK A D RESİ
( İL İ, İL Ç E Sİ, M E V K İİ )
Artvin İli, Yusufeli İlçesi, Tekkale Köyü Güngörmez Deresi
P R O JE N İN
ÇED
Y Ö N E T M E L İĞ İ
K APSA M IND A K İ Y E R İ ( SEK TÖ RÜ, A LT
SEK TÖ R)
Ek-2 Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak
Projeler listesi)
54-Akarsu yatakları ile ilgili projeler:
b) 5 km uzunluğundan fazla sürekli akış
gösteren akarsu yataklarının düzenlenmesi
P R O JE N İN NACE KODU
43.12.01
RAPORUNU HAZIRLAYAN
/KURULUŞUN ADI
GRUBUNUN
DEVLET SU İŞLERİ GENEL
MÜDÜRLÜĞÜ
A D RESİ
Devlet Mahallesi, İnönü Bulvarı No: 16
Çankaya / ANKARA
Tel: 312 417 83 00
Faks: 312 417 13 78
TE LE FO N VE FAX NUM ARALARI
Tel: 312 417 83 00
Faks: 312 417 13 78
P R O JE TA N ITIM
TA R İH İ
DOSYASININ
SUNUM
Aralık-2013
iç in d e k il e r
PR O JE N İN T E K N İK OLM AYAN Ö Z E T İ............................................................................. ............2
1.PR O JEN İN Ö Z E L L İK L E R İ..................................................................................................... ............. 3
a) P rojenin ve Y erin A lternatifleri (proje teknolojisinin ve proje alanının seçilme
nedenleri)............................................................................................................................................. ............. 3
b) P rojenin iş akım şeması, kapasitesi, kapladığı alan, teknolojisi, çalışacak personel
sayısı..................................................................................................................................................... ............ 3
c) Doğal kaynakların kullanım ı (arazi kullanım ı, su kullanım ı, kullanılan enerji tü rü
vb.)....................................................................................................................................................................... 5
ç) A tık üretim i m iktarı (katı, sıvı, gaz vb.) ve atık ların kim yasal, fiziksel ve biyolojik
özellikleri............................................................................................................................................. ............. 5
d) K ullanılan teknoloji ve m alzem eden kaynaklanabilecek kaza r i s k i ............................. .............17
2-PRO JEN İN Y ER İ ve E T K İ ALANIN M EVCUT ÇEV RESEL Ö Z E L L İK L E R
........... 18
a) M evcut arazi kullanım ı ve kalitesi (tarım alanı, o rm an alanı, planlı alan, su yüzeyi
vb.).....................................................................................................................................................................18
b) EK -V ’deki D uyarlı Y öreler Listesi dikkate a lın a rak korunm ası gereken a la n la r...................25
3. P R O JE N İN İNŞAAT VE İŞL E T M E AŞAMASINDA Ç EV R ESEL E T K İL E R İ ve
A LIN A C A K Ö N L E M L E R VE Y ER İN A L T E R N A T İF L E R İ..........................................................46
Sonuçlar............................................................................................................................................... ........... 46
N O TLA R VE K A Y NAKLA R....................................................................................................... ...........49
E K L E R ............................................................................................................................................... ............ 51
1- P roje için Seçilen Y erin K o o rd in a tla rı................................................................................................ 52
2-Proje alanı ve yakın çevresinin m evcut arazi kullanım ını değerlendirm ek için; yerleşim
alanlarının, ulaşım ağlarının, enerji nakil h atların ın , m evcut tesislerin ve E k-5’de yer alan
D uyarlı Y öreler Listesinde belirtilen diğer alan ların (proje alanı ve yakın çevresinde bulunm ası
halinde) yerlerine ilişkin verileri gösterir bilgiler 1/25000 ölçekli hâlihazır h a rita (çevre düzeni
planı, nazım , uygulam a im ar planı, vaziyet planı veya plan değişikliği teklifleri, topografik
h arita) üzerine işlenerek kısaca açıklanm ası, jeoloji h aritası ve deprem sellik
TABLO NO
TABLOADI
Tablo-1
Tablo-2
Tablo- 3
Tablo-4
Tablo-5
Tablo- 6
Tablo -7
Tablo-8
Tablo-9
Tablo-10
Tablo-11
Tablo -12
Tablo-13
Tablo-14
Tablo -15
Güngörmez Dere Taşkın Tesisleri
işletmede Kullanılacak Motorinin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri
Hesaplamalarda Kullanılan Emisyon Faktörleri (Economopoulos, 1993)
Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörler
Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri
İmalatlarla kullanılacak hazır beton miktarları ile temin yeri arasındaki mesafe
Projede kullanılan İş makinalarının Gürültü Düzeyleri
Mesafeye göre ses basınç seviyesi
AtnosferikYutuş
Nihai Ses Basınç Düzeyleri
Düzelteme Faktörleri
Ses Düzeyleri
Eşdeğer Gürütltü Düzeyleri
Artvin Meteoroloji İstasyonunun 1948-1997 Yıllarına Ait Meteoroloji ölçümDeğerleri
Artvin İli Endemik Bitki Durumu
ŞEKİL NO
Şekil-1
Şekil.-2
Şekil -3
Şekil-4
Şekil-5
ŞE K İL L E R L İSTE Sİ
ADI
Proje iş akımşeması
İnşaat Sırasında TümKaynaklardan Oluşacak Mesafelere Göre Gürültü Grafiği
Doğal Afet ve Kaza, Sabotaj ve Benzeri Durumlarda Uygulanacak Müdahale Planı
Türkiye’nin DepremHaritası
Artvin İli DepremHaritası
SAYFA
NO
4
8
8
10
17
11
12
13
13
14
14
15
16
23
29
SAYFANO
3
16
18
24
24
E K L E R L İSTE Sİ
1.
Proje için Seçilen Yerin Koordinatları
2.1.
Yerbulduru Haritası
2.2.
Topoğrafik Harita
2.3.
Faaliyet Sahasına Ait Fotoğraflar
2.4.
Jeoloji Haritası
2.5.
Genel Vaziyet Planı
2.6.
Depremsellik
2.7.
Taahhütname
2.8.
Çevre Düzeni Planı
2.9.
Yeterllik Belgesi
2.10.
Proje Tanıtım Dosyasını Hazırlayan Personel Tablosu
2.11.
Proje İnceleme Bedeli (Fatura)
PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ
Artvin İli Yusufeli İlçesi sınırları içerisinde kalan Tekkale Köyü içerisinden geçen
Güngörmez Deresi, yerleşim yerlerine ve tarım alanlarına taşkın ve rüsubat zararları
vermektedir. Yusufeli Barajını besleyen Çoruh Nehrinin yan kollarından kaynaklanan taşıntı
malzeme baraj ömrünü olumsuz etkilemektedir. Proje konusu Güngörmez Deresi de yan
kollardan biri olup, havzasından kaynaklanan taşıntı malzemeyi Çoruh Nehrine taşımaktadır.
Güngörmez Deresinden kaynaklı taşkın ve rüsubatın, yerleşim yerlerine ve tarım arazilerine olan
zararlı etkilerini gidermek için, akarsu havzasının gerekli görülen yerlerinde kalıcı tesislerin inşa
edilmesi, akarsuyun mecrasının hesaplanan kesit genişliğine kavuşturulması ve mecralarındaki
akışın düzenlenmesi, projenin amacını oluşturmaktadır.
Bu amaçla akarsu havzalarının gerekli görülen yerlerinde kalıcı tesislerin inşa edilmesi,
akarsuların mecralarının hesaplanan kesit genişliğine kavuşturulması ve mecralarındaki akışın
düzenlenmesi gerçekleştirilecektir. Bu kapsamında Güngörmez Deresi üzerine; 3876 m etre Kıyı
D uvarı, 155 adet B rit, 2 adet Tesip bendi,
3876 m etre korkuluk, 3 adet V asıta
köprüsü ve 3 adet Y aya köprüsü 3 adet yapılması planlanmaktadır.
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
2©
1. PROJENİN ÖZELLİKLERİ
a) P rojenin ve Y erin A lternatifleri (proje teknolojisi ve proje alanının seçilme
nedenleri)
Faaliyet ile Yusufeli İlçesi Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin;
Güngörmez Deresi Taşkın Zararlarından korunması amaçlanmaktadır. Dolayısıyla faaliyetin
başka bir alanda gerçekleştirilmesi gibi bir alternatif bulunmamaktadır. Faaliyet kapsamındaki
imalatlar etüd çalışmaları neticesinde belirlenen en uygun alanlara yapılmaktadır.
b) P rojenin İş Akım Şeması, K apasitesi, K apladığı A lan, Teknolojisi, Ç alışacak
Personel Sayısı
Proje, DSİ 26. Bölge Müdürlüğü tarafından Yusufeli İlçesi Tekkale Köyü Tarım
Arazilerinin ve Yerleşim Yerlerinin taşkınlarından korumak için Güngörmez Deresi üzerinde
gerçekleştirilecektir.
Proje iş akım şeması aşağıdaki şekilde özetlenebilir
Temel kazıları--------Gürültü
\
İmalat dönem i--------► Toz, Gürültü
. 1
İmalatların Tamamlanması
Şekil-1: Proje iş akımşeması
Artvin İli Yusufeli İlçesi sınırları içerisinde bulunan Tekkale Köyü içerisinden geçen
Güngörmez Deresi kaynaklanan taşkın zararları oluşmaktadır. Derelerin kenarlarında yerleşim
yerleri ile tarım alanları bulunmaktadır.
PROJE BİRİM LERİ
Proje, Tekkale köyü içerisinde Güngörmez Deresi olmak üzere bir kısım halinde
planlanmıştır. Güngörmez Deresi, Güngörmez dağları ve onun devamı olan tepelerin
eteklerinden kaynaklanıp, Tekkale köyünden geçerek Çoruh Nehrine dökülen bir akarsudur.
Projenin konusu, Güngörmez deresi kıyılarının ıslah edilerek, yerleşim yerleri ve tarım
alanlarına verdiği zararın önlenmesi ile Yusufeli Barajının ömrünün uzatılmasıdır. Bu amaçla,
dere kıyılarına “beton kıyı duvarı” yapılması, memba bölümünde 2 adet “tersip bendi” tesis
edilerek, rüsubatın depolanması, yüksek olan mecra eğimini dengelenmesi için de “brit” tesisi
planlanmıştır.
Güngörmez deresi güzergahı boyunca hem tarım alanı ve hem de yerleşim yerleri
bulunduğundan, tesisleri kesit alanı, Q5oo’e göre hesaplanmıştır. Bu şekilde tespit edilen
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
3©
boyutlarda olmak üzere, inşa edilecek tesis miktarları memba yönünden mansap yönüne doğru
olmak üzere, aşağıda belirtilmiştir.
Sağ Sahil
(km)
1+940
Sol Sahil
(km)
1+936
Tesis tipi
Miktarı
Kıyı Duvarı
Brit
Tesip bendi
Korkuluk
Vasıta
köprüsü
Yaya köprüsü
3876 m
155 adet
2 adet
3876 m
3 adet
3 adet
Tablo-1 : Güngörmez Dere Taşkın Tesisleri
Tesislerin
gösterilmiştir.
uygulanacağı
yerler,
tesis
tiplerinin
miktarı,
ölçekli
vaziyet
planında
İmalatlarda hazır beton kullanılacak olup, hazırbeton yaklaşık 9 km mesafede
Yusufeli İlçesinde bulunan özel sektöre ait hazır beton tesisinden temin edilecektir. Faaliyet
kapsamındaki projelerde 18276 m3 hazır beton kullanılacaktır.
Projede klasik teknoloji kullanılacak olup proje elemanlarının imalatı sırasında temel
kazılarının yapılmasını takiben proje sahasında beton transmikserler ile dökülecektir. İmalatların
tamamlanması ile dere yatağı düzenlenerek terk edilecektir. Projenin çevresel etkileri proje
elemanlarının tamamlanması ile son bulacaktır. Projenin tamamlaması taşkın esnasında dere
yataklarından sularının taşması engellenerek taşkın tehlikesi önlenmiş olacaktır.
Dere mecrasına, eğimli arazilerindeki az şiddetli ve şiddetli yüzey erozyonundan,
mecraya bakan dik yamaçlar üzerinde mera arazilerindeki şiddetli yüzey erozyonundan
kaynaklanan kum-çakıl taş iriliğinde, oyulmaları ve münferit yamaç göçmelerden, heyelan ve
taş, kaya uçmalarından, mecraya atılmaktadır. Kıyı duvarları inşa edilerek Güngörmez Dere
meydana getirdiği taşkın zararların önüne geçilecektir.
Projede imalatlarda hazır beton kullanılacaktır. Hazır beton taşınmasında kullanılacak
yolun 200 metre mesafesi stabilizedir. Projenin yaklaşık 1 yılda tamamlanması planlanmaktadır.
Vardiya
:
1 (8 saat)
Çalışma Süreleri
: Yıl/12 ay, Yıl/300 gün, Ay/ 25 gün, gün/8 saat
Projenin gerçekleştirilirken 10 personel çalıştırılacak, 1 ekskavatör ve 2 adet transmikser
kullanılacaktır. Proje kapsamında çalışacak olan personelin Tekkale Köyünde kiralanacak olan
bir alanda barınması sağlanacaktır.
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
4©
c) Doğal Kaynakların Kullanımı (arazi kullanımı, su kullanımı, kullanılan enerji
tü rü vb.)
Proje, Yusufeli İlçesi Tekkale Köyü Ait Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin
taşkınlardan korumak amacıyla Güngörmez Deresi üzerinde yaklaşık 4 kilometre uzunluğunda
bir alanda vaziyet planında belirtilen yerlerde taşkın koruma tesislerin yapılmasını
kapsamaktadır. Projeyi oluşturan elemanların tamamı dere yatağı üzerinde gerçekleştirileceği
için her hangi bir arazi kullanımı olmayacaktır. Dolayısıyla elden çıkarılacak olan tarım ve
orman arazisi yoktur.
Proje de kullanılacak olan doğal kaynaklar aşağıda başlıklar halinde incelenmiştir.
A razi K ullanım ı
Projeyi oluşturan elemanların tamamı dere yatağı üzerinde gerçekleştirileceği için her
hangi bir arazi kullanımı olmayacaktır. Projenin yapımında tarımsal bir alan kullanılmayacaktır.
Dolayısıyla tarımsal bir alan kaybı olmayacaktır.
Su K ullanım ı
Faaliyet kapsamında personelin kullanacağı içme ve kullanma suyu Tekkale Köyü
içmesuyu şebekesinden karşılanacaktır. Bunun dışında beton imalatında kullanılacak hazır beton
için karma suyu imalatın yapıdığı Yusufeli İlçe Merkezindeki özel tesise ait hazır beton
tesisinden karşılanacaktır. Faaliyet sırasında kirletici faaliyetlerden kaçınılacaktır.
K ullanılan E n erji T ürü
Projenin gerçekleşmesi için kullanılacak enerji hazır betonun taşınması sırasında
kullanılan transmikserler faaliyet sırasında aylık olarak yaklaşık 2 ton yakıt kullanılacağı
hesaplanmaktadır. Bunun dışında faaliyette farklı bir enerji türü kullanılmayacaktır.
Doğal Y apı M alzem eleri
İmalatlarda kullanılacak olan hazır beton yaklaşık 9 km mesafede bulunan özel sektöre ait hazır
beton tesisinden temin edilecektir. Faaliyet kapsamındaki projelerde planlanan tesislerin
inşasında 18276 m3 hazır beton kullanılacaktır.
Proje sonucu imal edilen tesislerin bakım ve onarımı DSİ tarafından gerçekleştirilecektir.
Projenin ömrü yıllık rusubat miktarına bağlı olarak değişmekle birlikte yaklaşık 30 yıldır.
ç) A tık Ü retim i M ik tarı (katı, sıvı, gaz vb.) ve A tıkların K im yasal, Fiziksel ve
Biyolojik Özellikleri
Atık üretimi sadece inşaat aşamasıda oluşacaktır. İmalatlar tamamlandıktan sonra dere
yatağı terk edilecektir. İşletme döneminde atık oluşmayacağı için hesaplanmamıştır.
.
Yusufeli ilçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin G üngörm ez D eresi Taşkınlarından Korunm ası P rojesi
5
K atı A tıklar
İn şaat A şam asında:
Genel olarak proje elemanları arazi hazırlığı gerektirmeyen yapılardan oluşmaktadır.
Proje kapsamında faaliyetlerden dolayı pasa oluşumu beklenmemektedir. Proje elemanlarının
dere yatağı üzerinde gerçekleştirilecek olması dolayısıyla temel kazılarından çıkan dere
malzemesi dere yatağında kenar oyulmalarını önlemek amacıyla kullanılacaktır. Ayrıca faaliyet
sırasında kesilecek ağaç bulunmamaktadır.
Evsel Nitelikli Katı Atıklar
Projede çalışacak olan 10 personelden kaynaklanan evsel nitelikli katı atıklar olacaktır.
Bir kişinin katı atık üretimi yaklaşık 1,34 gün/kg olarak alınmıştır. Buna göre tüm personelden
kaynaklanacak katı atık miktarı;
Personel Sayısı
: 10
Birim Katı Atık Miktarı
: 1,34 kg/kişi-gün
Katı Atık Miktarı: 1,34 kg/kişi-gün x 10 kişi = 13,4 kg/gün dür.
Oluşacak olan bu katı atıklar personelin barınması amacıyla Tekkale Köyünde
kiralanacak olan alanda oluşacaktır.
A m balaj A tıkları
Kağıt, plastik, cam ve metal gibi geri dönüşümü mümkün olan ambalaj atıkları ise ayrı
ağzı kapalı plastik katı atık toplama kutularında biriktirilerek belirli periyotlar ile lisanslı geri
dönüşüm firmalarına verilecektir.
Evsel nitelikli katı atıkların yaklaşık % 20’sini ambalaj atıkları oluşturmaktadır.
Ambalaj Atıkları = Evsel Nitelikli Katı Atıklar x (%20)
= 13,4 kg/gün x (20/100)
= 2.68 kg/gün
24.08.2011
tarih ve 28035 sayılı Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Hükümlerine
uyulacaktır.
Sıvı A tıklar
Proje kapsamında yapılacak imalatlarda hazır beton kullanınacağı için su ihtiyacı yoktur.
Evsel Nitelikli Atıksu:
İmalat sırasında çalışacak 10 personelin içme suyu ihtiyacı Tekkale Köyü içmesuyu
şebekesinden karşılanacaktır. İnşaatta çalışan personelin temizlik, banyo, mutfak vb. ihtiyaçlarını
.
Yusufeli ilçesi Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin Güngörmez Deresi Taşkınlarından Korunması Projesi
6
karşılamaları için gerekli içme ve kullanma suyu kişi başına günlük ortalama 150 litre ve kirlilik
yükü 54 g BOI olarak kabul edilmiştir.
İçme ve kullanma suyu ihtiyacı
= kişi x ort. su tüketimi =10x 150 = 1500 lt/gün
Personel tarafından kullanılan suyun %100 ‘ü atıksu olarak geri döneceği kabulü ile atık
su miktarı ve atık sudan kaynaklanan kirlilik yükü,
Atık su miktarı
su ihtiyacı x intikal yüzdesi
= 1500 x %100 = 1500 lt/gün olacaktır.
Toplam kirlilik yükü = kişi x ort. kirlilik yükü
= 10x 54 = 540 g BOI/gün
Olarak hesaplanmıştır.
Bitkisel A tık Yağ
Faaliyet kapsamında oluşabilecek bitkisel atık yağlar 19.04.2005 tarih ve 25791
sayılı “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri doğrultusunda lisanslı firmaya
verilecektir.
Tehlikeli A tıklar
Proje alanında inşaat çalışmaları sırasında kullanılacak iş makinalarının yağ değişimi
esnasında oluşacak atıklar tehlikeli atık sınıfında değerlendirilecektir.
İş makinesinden kaynaklanan atık yağlar yetkili istasyonlarda 30.07.2008 tarih 26952
sayılı Atık Yağların Kontrolü yönetmeliğine uygun olarak bertaraf edilecektir.
14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine uyulacaktır.
Tıbbi A tıklar
Sağlık kuruluşları, araştırma kuruluşları ve laboratuarlar tarafından oluşturulan tüm
atıklar tıbbi atıktır. Bunun dışında yapılan tıbbi bakım esnasında üretilen atıklar gibi küçük veya
dağınık durumda bulunan kaynaklardan çıkan atıklar da tıbbi atıktır. Tıbbi AtıklarınKontrolü
Yönetmeliği’ne göre ise tıbbi atık, sağlık kuruluşlarından kaynaklanan enfeksiyöz atık, patolojik
atık ve kesici-delici atıkları ifade etmektedir.
Proje kapsamında 10 kişi çalışacaktır. Orta gelirli ülkeler için yıllık tıbbi atık üretimi
ortalama 3,4 (kg/kişi)’dir. (Kaynaklar: AB Komisyonu -1995,Halbwachs, Durand) Proje
kapsamında arazide, olası bir kaza durumunda ilk yardım amaçlı müdahale edebilmek için ecza
dolabı bulundurulacaktır. Buna göre proje alanında olası bir kaza durumunda ilk yardım
sırasında ve ecza dolabından kaynaklanabilecek
Tıbbi atıklar= 10 kişi x 3,4 kg / kişi = 34,0 kg/yıl olacaktır.
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
7
Gaz A tıkların M iktarı:
İşletme aşamasında kazı makinesi ve betonyerin toplam iş süresi boyunca kullanacağı
aylık mazot miktarı 2 ton olarak hesaplanmaktadır. Bu araçların bakımları düzenli olarak
yapılacak olup, gereksiz yakıt israfı önlenmiş olacaktır.
İşletme esnasında iş makinelerinde kullanılacak olan motorinin özellikleri;
C % 86.5
H % 12.2
Bileşimi (% Ağırlıkça)
O % 1.0
S % 0.3
Yoğunluk (P 15 °C, gr/cm3)
0.92
Alt Isıl Değeri
40.4
Viskozite (10-3 Pa S/C)
79.7/80
Max. CO 2 içeriği (% hacim)
15.5
Tablo- 2: İşletmede Kullanılacak Motorinin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri
Economopoulos 1993’ e göre dizel ağır iş vasıtalarında tüketilen birim yakıt için emisyon
çarpanları aşağıdaki gibidir.
Dizel A ğır
İş V asıtaları
Şehir
İçinde
Şehir
Dışında
Anayollard
a Sürüş
b ir im
TSP
SO 2
NOx
CO
VOC
(U)
(kg/U)
(kg/U)
(kg/U)
(kg/U)
(kg/U)
1000
0.9
4.29
1
6
2
Ton
4.3
20
5
2
1
1000
0.9
4.15
1
2
0
Ton
4.3
20
7
1
4
1000
0.9
4.15
1
2
0
Ton
4.3
20
7
1
4
Tablo- 3: Hesaplamalarda Kullanılan Emisyon Faktörleri (Economopoulos, 1993)
Önemli miktarda olmamakla birlikte iş makinelerinin egzozundan kaynaklanan hava
kirletici emisyonlarıda çevre havasına verilecektir.
Bu iş makineleri ve vasıtaların tamamında ayda 2 ton motorin tüketileceği tahmin
edilmektedir.
Yusufeli ilçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
8
Aylık 2 ton yakıt tüketimi ve yukarıdaki envanter katsayıları dikkate alınarak meydana
gelecek olan emisyonların aşağıdaki gibi olacağı tahmin edilmektedir;
TSP
: 4.3 kg/tn yakıt/ay X 2 ton
= 8,6 kg TSP/ay
SO 2
: 20 kg/tn yakıt/ay X 2 ton
= 40 kg SO 2/ay
NOx
: 55 kg/tn yakıt/ay X 2 ton
= 110 kg NOx/ay
CO
: 28 kg/tn yakıt/ay X 2 ton
= 56 kg CO/ay
VOC
: 12 kg/tn yakıt/ay X 2 ton
= 24 kg VOC/ay
Meteorolojik şartlar da dikkate alınarak resmi tatil günleri dışında haftada 6 gün
çalışılacağı düşünülürse, aylık ortalama 25 çalışma günü ve günlük 8 saatlik çalışma için aylık
çalışma saati 200 saat olarak tespit edilebilir. Bu durumda saatlik ortalama emisyon değerlerinin
de aşağıdaki gibi olması tahmin edilmektedir;
TSP
: 8,6 kg TSP/ay X 1 ay/200saat
= 0,043 kg TSP/h
SO 2
: 40 kg SO 2/ay X 1 ay/200 saat
= 0,2 kg SO2/h
NOx
: 110 kg NOx/ay X 1 ay/200 saat
= 0,55 kg NOx/h
CO
: 56 kg CO/ay X 1 ay/200 saat
= 0,28 kg CO/h
VOC
: 24 kg VOC/ay X 1 ay/200 saat
=0,12 kg VOC/h
Em isyonlar
Toz Em isyon Cins ve M ik tarları
İn şaat H azırlık Aşam ası Em isyon Cins ve M ik tarları
Projede arazi hazırlamayı gerektirecek her hangi bir faaliyet olmadığından arazi
hazırlama işlemi yapılmayacaktır.
İn şaat A şam ası Em isyon Cins ve M ik tarları
İnşaat sahası Tekkale Köyü içerisinden geçmekte olan Güngörmez Deresi üzerinde 4
kilometre uzunluğunda bir güzergahta yer almaktadır. Bu güzergah üzerinde taşkın riskinin
önlenmesi için güzergahında yer alan yerleşim birimlerini korumak için genel vaziyet planındaki
tesisler yapılması planlanmaktadır. Planlanan faaliyetlerin gerçekleştirileceği çalışma sahası
geniş bir alanı kapsamaktadır. Projeyi oluşturan faaliyetlerin tamamı dere yatağı üzerinde
gerçekleştirileceği için faaliyetlerin temel kazılarından dolayı her hangi bir toz oluşumu
beklenmemektedir. Temel kazılarından çıkan malzemeler taşıma yapılmadan yerinde düzenleme
çalışmaları için kullanılacaktır
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
9©
Toz Em isyonlarının Hesaplanması:
İnşaat süresince;
•
Temel kazıları
•
İmalat çalışmaları
•
İmalatların tamamlanması
Çalışmaları gerçekleştirilecektir.
Bu aşamalardan imalat döneminde hazır betonun taşınması sırasında toz oluşumu
beklenmektedir. İmalatlarda kullanılacak olan hazır beton yaklaşık 9 km mesafede bulunan özel
sektöre ait hazır beton tesisinden temin edilecektir.
Faaliyet kapsamındaki projelerde 18276 m3 hazır beton kullanılacaktır.
Faaliyetler esnasında süreklilik arz, eden toz, miktarları
Emisyon
Tesislerin imalatı sırasında hazır betonun taşınması sırasında toz oluşacaktır.Tesiste yılda 300
gün ve günde 8 saat çalısılacaktır. Toz emisyon faktörleri 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliginin Kontrolü Yönetmeliği esas alınarak tesiste olusması
muhtemel toz emisyon değerleri buna göre hesaplanmıstır.
K aynaklar
Nakliye (gidiş-dönüş toplam mesafesi)
Em isyon F ak tö rleri kg/ton
K ontrolsüz
K ontrollü
0,7
0,35
Tablo-4: Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörler
Bitkisel T o p rak tan K aynaklanan Toz Em isyonu M ik tarı
İnşaat sahasındaki faaliyetlerin tamamı dere yatağı içerisinde gerçekleştirileceği için
bitkisel toprak kazısı yapılmayacaktır. Dolayısıyla bu aşamada toz emisyonu oluşmayacaktır.
Temel K azı M alzem elerinden K aynaklanacak Toz Em isyonu M ik tarı
Proje imalatlarının gerçekleştirileceği alanlarda temel kazıları sonucu ortaya çıkan kazı
malzemesi yine aynı alanda taşıma yapılmadan tanzim çalışmaları için kullanılacaktır. Proje
temellerinden çıkan temel malzemesi dere yatağı düzenleme ve kenar oyulmalarını önlemek
amacıyla kullanılacaktır. Ayrıca proje elemanlarını oluşturan imalatların temel kazılarının dere
yatağı içerisinde yapılması dolayısıyla her hangi bir toz oluşumu beklenilmemektedir.
Projeyi oluşturan im alatlard a kullanılacak m alzem elerin taşınm ası sırasında
oluşacak olan toz emisyonu
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
10 ©
“Yusufeli İlçesi Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin Güngörmez
Deresi Taşkınlarından Korunması Projesi.” kapsamında yapılacak olan proje elemanları için
hazır beton taşınması sırasında toz oluşacaktır.
Faaliyet kapsamındaki projelerde 18276 m3 hazır beton kullanılacaktır.
Projenin bir yılda tamamlanması planlanmakta olup (1 yıl) bu süre zarfında oluşacak olan
toz emisyonu;
İMALATLAR
Taşkın Koruma Tesisleri
Kullanılan Malzeme
Hazır Beton
Miktarlar (m3)
18276
Beton Yol
9
Stabilize
0.2
Mesafeler (km)
İmalat Süresi (yıl): 1
Tablo- 6: İmalatlarla kullanılacak hazır beton miktarları ile temin yeri arasındaki mesafe
Taşım a;
İmalat sahaları ile yapı malzemesinin temin edileceği yerler arasındaki mesafe Tablo1.1
de verilmiştir. Yapı malzemesinin temin edildiği yerler ile imalat sahaları arasındaki mesafenin
büyük bir bölümü beton yol olduğundan sadece stabilize olan kısım için toz emisyonu
hesaplanacaktır. Proje kapsamında imalatlarda 18276 m3 hazır beton kullanılacaktır.
Kullanılacak olan hazır beton özel sektöre ait hazır beton tesisinden sağlanacaktır.
Stabilize olan 0.2 km kısım hazır betonun proje sahasına taşınması sırasında oluşacak toz
emisyonu hesabında kullanılacaktır. Hazır beton 10 m3 kapasiteli transmikserlerle imalat
sahalarına taşınacaktır.
İmalatlar farklı alanlarda yapılacağı ve imal ediliş zamanları farklı
olacağı için toplam toz emisyonu hesaplanmayacaktır.
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
11
İm alat dönem i boyunca proje elem anlarından kaynaklanan toz emisyonu;
H esaplarda stabilize m esafeler alınm ıştır.
Toz Em isyonları;
H azır Beton N akli = 0.2 km.*2(gidiş-geliş)* (18276m3)/10 m3 araç/yıl *0,35 kg/km. araç
=255,92 kg/yıl /300 gün/8 saat=0,107 kg /saat
Projede imalatlar yapılırken yılda 300 gün ve günde 8 saat çalışılacaktır. Proje
imalatlarının gerçekleştirilmesi 1 yıla yayılarak yapılacak olup imalatların farklı alan ve farklı
zamanlarda gerçekleştirilecek olması dolayısıyla toplam toz emisyonu hesaplanmamıştır. Ayrıca
malzeme nakliye güzergahının stabilize olan kısımlarda sulama yapılarak toz oluşumunun önüne
geçilecektir.
03.07.2009
tarih ve 27277sayılı ‘’Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği” ndeki 1 kg/saat sınırının altında kalmaktadır.
G ürü ltü
Gürültü sadece inşaat aşamasında oluşacaktır. Hazır betonun transmikserlerle taşınması
ve Ekskavatör yatağı düzenlemesi sırasında gürültü oluşması beklenmektedir.
İş makinası adı
Adedi
Gürültü Seviyesi
Ekskavatör
1
105
Transmikser
2
104
Tablo -7 Projede kullanılan İş makinalarının Gürültü Düzeyleri
Gürültü hesabı en kötü ihtimale göre 1 adet ekskavatör ve 2 adet transmikserlerin aynı anda
çalışması durumuna göre hesaplanmıştır.
L
wt
= 10Log V l 0 L w ı /10
n -\
İş makinaların bütün araçlar aynı anda çalıştıklarında gürültü düzeyleri
Lwt = 10log[(1x10105/10)+ (2x10104/10) ]=109.13dBA
Mesafelere göre ses basınç düzeyi
Lp
Lwt +10 log (Q/4nr2)
Q = Yönelme Katsayısı (Yer Düzeyindeki ses kaynağının yarı küresel dağılımı, Q =1)
r = Kaynaktan Uzaklık (m)
L = Ses Basınç Seviyesi
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
12
Mesafe (m)
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Lp = Lwt +10log (Q/4nr2)
78.14
72.12
68.60
66.10
64.16
62.58
61.24
60.08
59.06
58.14
Tablo-8 Mesafeye göre ses basınç seviyesi
Gürültünün Atmosferik Yutuş Katsayısı
Aatm= 7,4 * 10-8* f 2* r / O
Aatm : Atmosferik yutuş ile ses basıncı düzeyindeki düşüş (dBA)
f : İletilen Sesin Frekansı (500-4000 Hz)
r : Kaynaktan Olan Uzaklık ( m )
O : Havanın Bağıl Nemi ( % ) (Yusufeli İlçesi bağıl nem % 51 olarak alınmıştır.)
Tablo-9: Atnosferik Yutuş
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
13
Nihai Ses Basınç Düzeyleri Lpt: Lp -Aatm
Tablo-10 Nihai Ses Basınç Düzeyleri
Merkez Freknası (Hz)
Düzeltme Faktörü
500
-3,2
1000
0,0
2000
+1,2
4000
+1,0
Tablo-11 Düzelteme Faktörleri
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
14
Ses düzeyleri:
Toplam
Frekans
Ses
500 Hz
1000 Hz
2000 Hz
4000 Hz
Düzeyi
Mesafe(m)
(dBA)
10
74.94 TL
78.13
79.28
78.91
84.13 TL
20
68.91 TL
72.09
73.20
72.66
78.01 TL
30
65.39 TL
68.55
69.62
68.90
74.40 TL
40
62.88 TL
66.04
67.07
66.17
71.82 TL
50
60.94 TL
64.09
65.07
64.00
69.79 TL
60
59.36 TL
62.49
63.43
62.18
68.12 TL
70
58.01 TL
61.14
62.03
60.61
66.70 TL
80
56.85 TL
59.96
60.81
59.22
65.46 TL
90
55.82 TL
58.92
59.73
57.97
64.36 TL
100
54.90 TL
58.00
58.76
56.82
63.37 TL
Tablo -12 :Ses Düzeyleri
L gag HESABI
Lgunduz Gunduz gurultu seviyesi, 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı (Değişiklik: R.G.27.04.2011-27917) ‘Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde
verilen aşağıdaki formül yardımıyla hesaplanmıştır.
Lgag= 10*log[(1/24)x[(12*10Lgunduz/10) + (4*10(Lakşam+5)/10) + (8*10(Lgece+10)/10)]
Proje
alanında çalışmalar gündüz saatlerinde yapılacağından dolayı Lakşam ve Lgece değerleri 0
(sıfır) alınarak hesaplama yapılmıştır. L gunduz = Lpt
Lgag = 10 log 1/24 (12 * 10Lgündüz/10)
Ortaya çıkan net ses seviyesine göre Lgag hesaplanır.
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
15
Mesafe(m)
Lgag(dBA)
10
81.12 TL
20
75.00 TL
30
71.39 TL
40
68.81 TL
50
66.78 TL
60
65.11 TL
70
63.69 TL
80
62.45 TL
90
61.35 TL
100
60.36 TL
Yönetmelikteki sınır
70 dBA
Tablo-13 Eşdeğer Gürütltü Düzeyleri
Gürültü
seviyesi (dBA)
Şekil.-2: İnşaat Sırasında Tüm Kaynaklardan Oluşacak Mesafelere Göre Gürültü Grafiği
Sonuç
27.04.2011 tarih ve 27917 sayılı “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği’nde belirtilen kabul edilebilir en yüksek gürültü seviyeleri Tablo-5’de verilmiştir.
.
Yusufeli ilçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin G üngörm ez D eresi Taşkınlarından Korunm ası P rojesi
16
Faaliyet türü (yapım, yıkım ve onarım)
Lgündüz(dBA)
Bina
70
Yol
75
Diğer kaynaklar
70
Tablo—
5: Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri
Çevresel gürültü düzeyi sınır değeri; 04.06.2010 tarih ve 27277 sayılı "Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nin Tablo-5’de çevresel gürültü sınır değerleri
için verilen “ Şantiye alanı” değeri olan 70 dBA’lık Lgündüz değeri alınmıştır. 70dBA’lık
Çevresel gürültü düzeyi yaklaşık 35 m ’de sağlamaktadır. Faaliyet alanına en yakın yerleşim
birimi 50 metre mesafededir.
Bu sonuçta en yakın 50 metre mesafedeki yerleşim yerlerinde
oluşacak olan gürültü 65.11 dBA sınır değerin 70 (dBA) altındadır.
Faaliyet kapsamında
04.06.2010 Tarih ve 27601 Sayılı “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
İnşaat aşamasında iş makineleri kaynaklı oluşacak gürültü seviyesini düşürmek için alınacak
tedbirler;
- Makinaların aylık ve yıllık bakımları sürekli yapılacak
-Proje sahasında kullanılacak makinaların aynı anda çalıştırılmamasına
özen gösterilecektir.
-Personelin gürültüden etkilenmemesi için kulaklık kullandırılacaktır.
Proje kapsamında arazinin hazırlanması aşamasında kullanılacak ekipmanların gürültü düzeyleri,
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca hazırlanan ve 30.12.2006 tarih ve 26392 sayılı “Açık Alanda
Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu İle İlgili Yönetmeliği”
hükümlerine uyulacaktır. İnşaat çalışmalarında iş kazalarına karşı 4857 sayılı İş Kanunu ve bu
kanun uyarınca çıkartılan yönetmelik, tüzük, genelge, tamim vb. hükümlerine uyulacaktır. Söz
konusu proje 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve
Lisanslar Hakkında Yönetmelik” Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer almamaktadır. Bu sebeple akustik
rapor hazırlanmamıştır.
1.d K ullanılan Teknoloji ve M alzem elerden K aynaklanabilecek K aza Riski:
Projede tehlike arz edecek herhangi bir faaliyet olmayacaktır. İmalatın tamamlanması ile
saha düzenlenip proje sahası terk edilecektir.
Faaliyet sahası herhangi bir kaza sonucu oluşacak bir durumda Yusufeli Devlet
Hastanesinden gerekli tıbbi yardım alınacaktır.
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
17
ACİL MÜDAHALE PLANI
r~
YANGIN
“
“
i
PATLAMA
I
SABOTAJ
NGH
BEKİ ı
~
i
r
DOĞAL AFET
KAZA
L
~ T
SİVİL SAVUNMA
________ i
TEL TON
i
İTFAİYE
¥
KARAKOL
İLKYARDIM
AMBULANS
HASTAHANE
Şekil -3: Doğal Afet ve Kaza, Sabotaj ve Benzeri Durumlarda Uygulanacak Müdahale Planı
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
18
2.
PR O JE N İN Y ER İ
Proje, Artvin İli Yusufeli İlçesi Tekkale Köyünden geçen Güngörmez Deresi üzerinde taşkın
önleme tedbirlerinin alınması uygun bulunan kısımlarında uygulanacaktır. Proje sahası olan
Tekkale Köyü, Güngörmez Deresi Artvin İl Merkezine 89 km mesafededir. Yusufeli İlçesinin
kuzeybatısında 9 kilometre mesafededir. 1/25000 Ölçekli Tortum Tortum G47-a4 paftasında
yeralmaktadır. Proje elamanları yerleri genel vaziyet planında gösterilmiştir. Faaliyet sahası,
Ordu - Trabzon - Rize - Giresun - Gümüşhane - Artvin Planlama 1/100.000 Ölçekli Çevre
Düzeni Planı’nda Ağaçlık Karakteri Korunacak alan içerisinde kalmaktadır.
Projeden etkilenm esi m uhtem el alanın hassasiyeti değerlendirilirken aşağıda verilen
hususlar göz önünde bulundurulm alıdır.
a) M evcut arazi kullanım ı ve kalitesi (tarım alanı, orm an alanı, planlı alan, su yüzeyi vb.)
b) EK -V deki D uyarlı Y öreler dikkate alın arak ; sulak alan lar, kıyı kesim leri, dağlık ve
orm anlık alanlar, tarım alanları, milli p a rk la r, özel k orum a alanları, nüfusça yoğun
alanlar, tarihsel, kültürel, arkeolojik, ve benzeri önemi olan alan lar, erozyon alanları,
heyelan alanları, ağaçlandırılm ış alan lar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırm a alan ları ile
167 sayılı Y er altı Suları H akkında K anun gereğince korunm ası gereken akiferler
a)M evcut arazi kullanım ı ve kalitesi (tarım alanı, orm an alanı, planlı alan, su yüzeyi vb.)
T arım alanı:
Projenin gerçekleştirileceği alan dere yatağı üzerinde kaldığından, faaliyetten olumsuz
etkilenecek tarım alanı bulunmamaktadır ve tarım alanlarının kaybı söz konusu değildir. Aksine
yapılan proje ile dere yatağı kenarında bulunan sınırlı tarım arazileri taşkın etkilerinden
korunmaktadır. Ancak yine de faaliyet sırasında sulama yapılarak tozlanmanın olmaması
sağlanacaktır.
O rm an alanı:
Proje sahası, dere yatağı olduğundan orman alanı dışında kalmaktadır Projeden dolayı
kesilecek olan ağaç bulunmamaktadır.
Planlı alan:
Proje sahası, dere yatağı içerisinde olduğundan yapılacak taşkın koruma tesislerini
kapsayan her hangi bir planlamış alan yoktur.
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
19
Su yüzeyi vb.:
Proje sahası etrafındaki su kaynağı olan Güngörmez Deresi projeden dolayı olumsuz
yönde etkilenmesi beklenilmemektedir. İnşaat yapılırken dere yatağında suyun kenara temas
ettiği noktanın kara tarafında yapılacak olup arazide zorunlu olması durumunda ise su
yönlendirmesi yapılmak sureti ile kuru ortamda çalışılacaktır. Sonuç olarak dere yatağındaki su
kirliliği meydana gelmeyecektir. Proje elamanlarının inşaatı sırasında mevcut deredeki alabalık
popülasyonuna diğer canlılara zarar verilemeyecek şekilde önemleler alınacaktır. Derede
yaşayan balıkların dere içerisinde hareket etmesi engellenmeyecek ve ayrıca yaban hayvanlarının
dereden karşıdan karşıya geçişlerine olanak sağlanacaktır.
*Proje Sahasının Jeolojisi
Anadolu’nun tektonik birliklerinden Pontidlerin doğu bölümünde yer alan Artvin ili
sınırları içinde Paleozoyik’ten günümüze kadar değişik zamanlarda oluşmuş metamorfik,
intrüzif, volkanik ve sedimanter kayalar yüzeylenir. Bölgenin en eski kayaları; Artvin-Yusufeli
arasında, Çoruh Nehri vadisi boyunca ortaya çıkan gnays, mikaşist ve amfibollü gnayslardan
oluşan metamorfik topluluk ile gabro ve diyabazlarla temsil edilen yan kayayı kesen, değişik
evreli, granitik, tonalitik, diyoritik, dasitik, diyabazik karakterli dayk ve damarların oluşturduğu
bir magmatik kompleks ve Artvin güneydoğusundaki granodiyoritlerdir. Doğu Pontidlerin güney
kesiminde gelişmiş kuzeye bindirmeli yapılar arasında bağımsız tektonik dilimler halinde yüzeye
çıkan bu eski temellerden granodiyoritler; güneyde Çoruh vadisinde düşük dereceli
metamorfizma etkileri taşıyan çakıltaşı, kumtaşı bazik volkanik ve çört katkılı silttaşından
oluşan, Liyas (Alt Jura) yaşlı meta çökeller tarafından kuşkulu bir uyumsuzlukla üstlenir.
Kuzeyde tektonik yontulma nedeniyle tabanı gözlenemeyen metamorfizma geçirmemiş sığ
denizel çakıltaşı, kumtaşı ve silttaşları belirli zonlarda yoğunlaşmış bitki kalıntılıdır. Yer yer
granit, dasit ve diyabaz damarları ile kesilmiş meta çökeller üste doğru piroklastik ve çört
arakatkılı spilit ve bazaltlara geçer. Yersel yastık yapılı siyahımsı koyu yeşil renkli volkanik
kayalar Liyas-Dogger (Orta Jura) yaşlı bir yay magmatizmasının kalkalkalen-toleyitik karakterli
ürünleri olarak kabul edilir.
Orta Jura sonlarında bölge yükselerek kara durumuna geçmiştir. Üst Jura istifi bu karasallaşmaya
ve hızlı aşınma-taşınmaya işaret eden bol volkanik kaya, çört daha az granitoyid, dasit, diyabaz,
gabro, kireçtaşı ve metamorfik kaya parçalarından yapılmış, kırmızı-gri renkli, yelpaze deltası
karakterli, karasal çakıl taşları ile volkanik kayalar üzerinde uyumsuz olarak oturur.
Transgresif özellikli bu istifte, üste doğru, Ü st Jura ve Alt Kretase yaşlı, sığ denizel kireçtaşı
resiflerine geçilir. İstifin üst bölümünde yersel kumtaşı ve epiklastik ara katkılı lav ve
piroklastikler bulunur. Alt Kretase sonlarında yeni bir yükselim geçiren bölgede Üst Jura-Alt
Kretase kayaları Turoniyen yaşlı, kızıl renkli, karasal-sığ denizel çakıltaşı, kumlu-killi kireçtaşı
mercekli kumtaşı ile başlayan Üst Kretase istifi tarafından transgresif olarak örtülür. Bölgenin
kuzey bölümünde (Yusufeli-Artvin çizgisinin kuzeyi) TuroniyenKoniyasiyen-Santoniyen
evrelerinde gelişen ada yayı volkanizmasının ürünü, yaygın andezit, azaltik andezit, bazalt,
spilitik bazalt lav ve volkanoklastiklerinin çökellerle ardalanması sonucu, Doğu Pontidlerde
geniş alanlar kaplayan, kalın volkano-tortul istif oluşur. Volkanizmanın asitik karakterli son
evresinde, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde bilinen sülfit cevherleri ile sıkı ilişkili dasitler,
riyodasitler ve granitoyitik kayalar irili-ufaklı domlar veya subvolkanik damarlar şeklinde
volkano tortullar içine sokulmuştur. Volkanik ve volkano-tortul kayalar Kampaniyen-Paleosen
yaşlı bir çökel istifle üstlenir. Tabanda bol volkanik çakıllı konglomera ve epiklastik kumtaşları
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
20
ile başlayan bu istifte türbiditik yapılı epiklastik kumtaşı, silttaşı, marn ardalanmasına ve
mikrotürbidit yapılı ince kumtaşı, kiltaşı, kalsitürbidit ara katkılı, ince tabakalı, sık kayma
kıvrımcıklı, killi mikritlere geçilir. Çökel istifin üst seviyelerinde yer alan kırmızı renkli
çamurtaşları üzerine Alt Eosen yaşta yeşilimsi gri, sarı renkli çakıltaşı, kumtaşı ve kiltaşları
açısal uyumsuzlukla gelir. Bu karasal-sığ denizel fasiyesleri geçişli olarak izleyen
volkaniklastiklerle ardalanmalı bazaltikandezitik, dasitik lavların oluşturduğu üst volkano-tortul
istif ise Orta Eosen yaşındadır. Çok sayıda tektono-stratigrafi birimine ayrılan bölgenin, Üst
Kretase yay volkanizmasının daha az etkin olduğu, güney bölümünde, volkanik katkılı
TuroniyenSantoniyen birimleri üzerine ince bir kırıntılı seviyesi ile gelen Kampaniyen-Orta
Paleosen yaşlı sığ denizel kireçtaşları Orta-Üst Paleosen yaşlı silttaşı ve marnlara geçer. Bunları
uyumsuz olarak üstleyen Eosen yaşlı sığ denizel çökeller ve volkanitler OligoMiyosen’in kalın
çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı, kireçtaşı, ve kiltaşları ile yine uyumsuz olarak üstlenir. Yer yer jips
veya linyit mercekleri kapsayan bu birimler de, Üst Miyosen andezit, bazalt, aglomera ve tüfleri
ile örtülür.İnceleme alanında yüzeylenen kayaçlar yaşlıdan gence doğru söyle sıralanırlar.
Üst K retase
Ç atak Form asyonu
Trabzon ili Maçka ilçesinin Çatak mevkiinde izlenen Üst Kretase (Türoniyen-Santaniyen) yaşlı
bazik volkano-tortul bir istif ilk olarak GÜVEN-1993 tarafından Çatak formasyonu olarak
tanımlanmıştır.
Çatak formasyonu Doğu Pontid kuzey zonunda Üst Jura-Alt Kretase yaşlı resifal kireçtaşlarının
üzerine gelen Üst Kretase yaşlı volkano-tortul istiflerin alt horizonunu teşkil eden bazik volkanotortul karakterli bir birim olarak da tarif edilebilir. Çalışma arazisi içerisinde görülen birimler de
bu formasyon ile ilişkilendirilmiştir.
Çatak formasyonu, çalışma alanı ve çevresinde Yusufeli - Sarıgöl yol güzergâhı ile Yusufeli İspir yol güzergâhı üzerinde Çoruh vadisi boyunca yüzeylenmektedir.
Çatak formasyonu gri - yeşil renkli andezit, andezitik bazalt lav ve piroklastları ile ara tabakalı
bulunan kırmızı - bordo renkli çamurtaşı, silttaşı, gri renkli marn ve kumtaşlarından oluşur.
Formasyon tortul ara seviyeler içermesi nedeniyle tabakalı bir yapı görünümü sergiler. Bazalt
lavların yer yer yastık yapıları görülür.
Çatak formasyonu Malm - Alt Kretase yaşlı kireçtaşlarının (Berdiga formasyonu) üzerine
uyumlu olarak bulunur ve riyodasit - dasitik lav ve piroklastlarından oluşan Kızılkaya
formasyonu ile de uyumlu olarak üstlenir. Formasyonun kalınlığı yaklaşık 1400 m kadar olduğu
daha önceki çalışmalarca belirtilmiştir.
*M eteorolojik D urum :
Meteorolojik özelliklerin açıklanması (aylık sıcaklıkların maksimum, minimum ve
ortalama değerleri, yağış, rüzgar hızı ve yönü)
Artvin, Doğu Karadeniz Bölgesinin iklim yönünden en çok değişkenlik gösteren ilidir.
Kıyı kesimi ile Cankurtaran dağları silsilesinin içine aldığı alanda tipik her mevsim yağışlı
Karadeniz İklimi görülmektedir. Cankurtaran dağları silsilesinden Borçka ve Artvin M erkez’e
kadar olan alanda iklim daha soğuk kışlar ve daha az yaz yağışları olan Karadeniz iklimi
şeklindedir. Bu alana Murgul ve civarını da eklemek mümkündür. Ardanuç ve Yusufelin de ise
kısmen Karasal iklim ile Akdeniz ikliminin bir karışımı olan yazları sıcak ve kurak, kışları ise
normal karasal iklime oranla kısmen ılık ve daha az yağışlı bir iklim söz konusudur. Hatta bu
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
21
alanın bazı
kesimlerinde
iklim
Akdeniz
iklimine
çok yaklaşmaktadır (özellikle vadi
tabanlarında).
*Yağış:
Artvin de yağış oldukça değişik dağılıma sahiptir. İl Merkezinde yıllık ortalama 645 mm,
kıyıdaki Hopa’da 2068.8 mm, M uratlı’da 1713.4 mm, M urgul’ta 792.8 mm, Ardanuç’ta
446,1mm ve en içerdeki Yusufeli’nde 295,8 mm’dir. Aylık en fazla yağış Artvin’de Ocak ayında
80.6 mm, Hopa ve M uratlı’da Ekim ayında sırasıyla 312,5 ve 235,4 mm, Ardanuç’ta Ağustosta
48.0 mm, Murgul ve Yusufeli’nde Mayısta sırasıyla 89,6 ve 39,3 m m ’dir. En düşük yağış ise
Artvin’de Ağustosta 27,8 mm, Ardanuç ve Yusufeli’nde Şubatta sırasıyla, 27,2 ve 18,5 mm,
Hopa’da Nisanda 85,4 mm, M uratlı’da Mayısta 70,4 mm ve M urgul’ta Ocakta 46,1 mm’dir .
Ülkemizde belirli zamanlarda bugüne kadar gerçekleşen maksimum yağışlar incelendiğinde kısa
sürelerde en şiddetli yağışların Hopa’da, saatlik ve günlük yağışlarda ise Antalya ve M armaris’te
olduğunu görmekteyiz. Dolayısı ile Artvin ilinde sel riski en fazla olan ilçe Hopa olmakta, bunu
Arhavi ve Borçka ilçeleri takip etmektedir.
*Sıcaklık:
Devlet Meteoroloji İşleri'nin (DMİ) Artvin Gözlem İstasyonu'ndan edinilen verilere göre
proje alanındaki ortalama sıcaklık 13.0 °C civarındadır. İlin coğrafik yapısı ildeki sıcaklık
dağılımını etkilemektedir. Yıllık ortalama sıcaklık sahilden iç kesimlere doğru gidildikçe
değişkenlik arz etmektedir. Yıllık ortalama sıcaklık Artvin’de 12.3 °C, H opa’da 14.8 °C,
Ardanuç’ta 13.0 °C, M urgul’ta 16.2 °C, Yusufeli’de 15,0 °C ve M uratlı’da 39,2 °C’dir. Ortalama
sıcaklık yaz ve kış arasında yerine göre 15-40 °C gibi bir farklılık göstermektedir. Yaz ortalama
sıcaklığı Artvin’de 24.6-26.6 °C, Ardanuç’ta 20.7-23.3 °C, Hopa’da20.0-22.0 °C, M urgul’ta
17.1-20.2 °C, Yusufeli’nde 23.4-26.3 ve M uratlı’da 25.2- 26.5 °C arasında değişirken, kış
ortalaması sırasıyla (-) 16,1 -(-)8,7 °C, 1,9-3,6 °C, 8,4-9,4 °C, 0,3-1,4 °C, 3,8-5,2 °C ve 10,8-11,7
°C arasında seyretmektedir. Ortalama yüksek sıcaklık en fazla Ağustos veya Temmuz aylarında
görülmektedir. Yazın en yüksek sıcaklık Artvin’de ve ağustos ayında 43.0 °C ve kışın en düşük
sıcaklık Ardanuç’ta ve Şubat ayında (-) 39,5 °C olmuştur.
*R üzgar :
Bölgede hakim rüzgar yönleri, Şubat ve Mayıs aylarında Kuzey, Kasım ayında GüneyKuzey, Aralık ayında Güney-Doğu; diğer aylarda ise Kuzey-Batı olarak tespit edilmiştir. Yörede
en etkili rüzgar KB yönünden esen karayeldir.
.
Yusufeli ilçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin G üngörm ez D eresi Taşkınlarından Korunm ası P rojesi
22
AYLAR
Meteorolojik
Elemanlar
Yıllık
1
2
3
4
Ortalama Sıcaklık
(0C)
2.7
3.7
7.1
12.1
Ortalama Yüksek
Sıcaklık (0C)
18.9
21.2
28.4
Ortalama Düşük
Sıcaklık (0C)
-16.1
Ortalama Yağış
(mm)
5
6
7
8
9
10
11
12
16
18.6
20.5
20.7
17.8
14.5
9.1
4.6
12.3
34.4
36.4
39
42
43
38.4
33.9
27.9
20.9
32.3
-11.1 -8.5
-4.3
2.7
3.7
9.7
10
4.2
-1.3
-8.2
-10.6 -2.48
99.7
73.2
56.3
54.1
52.3
47.9
27.2
27.1
35.1
57.5
70.1
88.9
689.4
Ortalama Bağıl
Nem (%)
64
64
62
60
64
68
71
70
69
66
64
64
65
En Düşük Bağıl
Nem (%)
16
17
8
6
10
17
14
17
12
16
39
39
6
Ortalama
Bulutluluk (0-10)
6.4
6.3
6.4
6.2
5.8
5.4
6
5.3
5
5
5.7
5.9
5.8
Ort. Açık Gün
Sayısı (0-1.9)
4.2
4.2
3.7
3.9
3.5
4.5
3.8
6
7
8
4.9
5
58.7
Ort.Bulutlu Gün
Sayısı (2.0-8.0)
14.6
12.8
15.3
15.4
39.4
18.6
18.3
17.5
16.1
15.8
16.1
16
395.9
Ort. Kapalı Gün
Sayısı (8.1-10)
12.2
11.2
12
10.7
8.1
6.9
8.9
7.4
6.8
7.2
9
10
110.4
Ort.Kar Yağışlı
Gün Sayısı
5.6
6.5
5
0.5
1.1
0.8
0.8
0.5
1.1
0.2
1.1
2.3
21.1
Ort.Karla Örtülü
Gün Sayısı
11.8
12
4
0.3
1.1
0.8
0.8
0.5
1.1
0.2
1.6
6.4
36.3
Ortalama Sisli
Gün Sayısı
1.8
1.5
1.3
1.1
1.6
0.6
0.9
1.2
1.1
1.4
1.3
1.7
15.6
En Hızlı Rüzgar
Yönü
NW
W
NW
NW
W
NW
NW
NW
NW
NW
SN
SE
NW
En Hızlı Rüzgar
Hızı (m/sn)
15.6
14.4
21.8
15.3
18.7
14.4
17.8
15.2
15.2
13.2
13.7
17.6
21.8
Tablo-14-: Artvin Meteoroloji İstasyonunun 1948-1997 Yıllarına Ait Meteoroloji ölçümDeğerleri
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
23
©
*Depremsellik:
Proje sahası, Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem
Araştırma Dairesi Başkanlıgı tarafından hazırlanan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına göre;
faaliyet alanının içinde bulundugu alan 3. derece deprem bölgesindedir.
Şekil-4 : Türkiye’nin DepremHaritası
Şekil-5 : Artvin İli DepremHaritası
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
24
Bilindiği gibi bu haritada Birinci Derece Deprem Bölgeleri deprem yönünden en riskli
yerleri, 5. Derece Deprem Bölgeleri ise deprem yönünden tehlikesiz bölgeleri göstermektedir.
3.Derece deprem bölgesi için Etkin Yer İvmesi Katsayısı 0.2 alınmıştır. Mülga
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 06.03.2007 tarih 26454 sayılı Deprem Bölgelerinde Yapılacak
Binalar Hakkında Yönetmeliğin ilgili hükümlerine uyulacaktır.
b) EK-V deki D uyarlı Y öreler dikkate alın arak ; sulak alan lar, kıyı kesim leri, dağlık ve
orm anlık alanlar, tarım alanları, milli p a rk la r, özel k orum a alanları, nüfusça yoğun
alanlar, tarihsel, kültürel, arkeolojik, ve benzeri önemi olan alanlar, erozyon alanları,
heyelan alanları, ağaçlandırılm ış alan lar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırm a alan ları ile
167 sayılı Y er altı Suları H akkında K anun gereğince korunm ası gereken akiferler
Sulak alanlar:
Proje sahasında sadece yüzeysel su kaynakları bulunmakta olup, uluslararası öneme sahip
her hangi bir sulak alan bulunmamaktadır. Proje alanında nadir ve nesli tehlikeye düşmüş türler
ve bunların yaşama ortamları yoktur. Proje sahasının içinde 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu
(15.07.2005 tarih ve 25876 sayılı değişiklik işlenmiştir. ) ile belirlenen “Milli Park, Tabiat Parkı,
Tabiatı
Koruma
Alanı,
Tabiat Anıtı”
şeklinde
her hangi
bir korunan
alan
statüsü
bulunmamaktadır.
FLO R A ve FAUNA
FLO RA
H ab itat ve T oplulukları
Pseudomaki, orman, alpin, subalpin, kaya ve sucul olmak üzere 6 vejetasyon tipi
mevcuttur. En büyük alanı Orman vejetasyonu kaplamaktadır (Eminağaoğlu ve Erşen Bak,2009).
Hatila vadisinin Çoruh Nehrine bağlandığı Fıstıklı Köyü (Naşviye) kesimde 200-600
(750) m. yükseltiler arasında yer alan Pseudomaki vejetasyonu içerisinde Karadeniz kökenli
bitkilerle birlikte çok sayıda Akdeniz kökenli (Meditterranean enklav) bitki dağınık ve küçük
gruplar halinde bulunmakatadır. Bu alanın asli ağaç türü, kapalılığı düşük olmakla birlikte yer
yer meşcereler oluşturan Pinus pinea L.' dir. Pseudomaki toplumu içinde Trachomitum venetum
(L.) Woodson subsp. sarmatiense (Woodson) Avet. (Apocynaceae), Cistus creticus L., C.
salviifolius L. (Cistaceae), Olea europaea L. var. sylvestris (Mill.) Lehr ve Jasminum fruticans L.
(Oleaceae) gibi birçok Akdeniz kökenli bitki bulunmaktadır (Anşin vd., 1997; Anşin vd., 2000).
Orman vejetasyonu Abies nordmanniana (Stev.) Spach. subsp. nordmanniana, Picea
orientalis (L.) Link, Pinus sylvestris L., Taxus baccata L., Ulmus glabra Huds., Castanea sativa
Mill., Fagus orientalis Lipsky, Quercus petraea, (Matt.) Liebl. subsp. iberica (Steven ex M.Bieb.)
Krassiln., Populus tremula L., Salix caucasica Andersson,
Carpinus betulus L., Corylus avellana L., Ostrya carpinifolia Scop., Rhododendron luteum
Sweet, R. ponticum L., Laurocerasus officinalis Roem., Rubus platyphyllos C.Koch, 1080
Crataegus microphylla C.Koch, C. monogyna Jacq. subsp. monogyna, Ilex colchica Pojark.,
.
Yusufeli ilçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin G üngörm ez D eresi Taşkınlarından Korunm ası P rojesi
25
Acer campestre L. var. campestre, Fraxinus angustifolia Vahl. subsp. Oxycarpa (M.Bieb. ex
Willd.) Franco & Rocha Afonso, Sambucus nigra L., Tilia rubra DC. subsp. caucasica (Rupr.)
V.Eng., Hedera helix L., H. colchica (C.Koch) C.Koch., Sanicul aeuropaea L., Sedum
stoloniferum C.C.Gmel., Silene compacta Fisch., Rumex acetocella L., Hypericum bupleuroides
Gris., Alliaria petiolata (M.Bieb.) Cavara & Grande, Fragaria vesca L., Lathyrus laxiflorus
(Desf.) O.Kuntze subsp. laxiflorus, Circea lutetiana L., Oxalis acetosella L., Geranium
robertianum L., G. purpureum Vill., ve Monotropa hypopithys L. gibi türler içermektedir.
Subalpin vejetasyonda ise Betula medwediewii Regel, B. recurvata (I.V.Vassil.)
A.V.Vassil., B. litwinowii Doluch., Quercus pontica C.Koch, Rhododendron caucasicumPall.,
Juniperus communis L. subsp. saxatilis Pall., Vaccinium myrtillus L., Daphne glomerata Lam.,
Acer trautvetteri Medw., Sorbus aucuparia L., Ribes biebersteinii Berl. Ex DC., Rubus idaeus L.,
Sorbus umbellata (Desf.) Fritsch. var. cretica (Lindl.) Schneid., Lonicera caucasica Pall. subsp.
caucasica, Viburnum lantana L. ve Empetrum nigrum L. subsp. hermaphroditum (Hagerup)
Bocher, Silene alba (Mill.) Krause subsp. Divaricata (Rchb.) Walters, Gentiana septenfida Pall.,
Scutellaria pontica C.Koch, Stachys macrantha (C.Koch) Stearn, Veronica peduncularis M.Bieb.,
Scilla siberica Haw. subsp. Armena (Grossh.) Mordak ve Anemone narcissiflora L. subsp.
narcissiflora gibi türlere rastlamak mümkündür.
Alpin vejetasyonun karakteristik türleri ise Sibbaldia parviflora Willd. var. parviflora,
Stachys macrantha (C.Koch) Stearn, Thymus praecox Opiz subsp. grossheimii (Ronniger) Jalas
var. grossheimii, Veronica gentianoides Vahl., Polygonum bistorta L. subsp. Carneum Koch)
Coode & Cullen, Taraxacum crepidiforme DC. subsp. crepidiforme, Aconitum anthora L.,
Agrostis planifolia C.Koch, Alchemilla caucasica Buser, A. retinervis Buser, Anthemis
marschalliana Willd. subsp. pectinata (Boiss.) Grierson, Aster alpinus L., Calamagrostis
arundinaceae (L.) Roth, Campanula collina Sims, Carex atrata L. subsp. atrata, Coronilla
orientalis Mill. var. balansae (Boiss.) Hrab'etova, Cruciata taurica (Pall. ex Willd.) Ehrend.,
Deschampsia caespitosa (L.) P.Beauv., Erigeron caucasicus Stev. subsp. caucasicus, Gentiana
septemfida Pall., G. verna L. subsp. pontica (Soltok.) Hayek, Gentianella caucasea (Lodd. ex
Sims) Holub, Myosotis sylvatica Ehrh. ex Hoffm. subsp. cyanea Vestergr., Pedicularis
nordmanniana Bunge, Phleum alpinum L., Poa bulbosa L., P. longifolia Trin., Scabiosa
caucasica M.Bieb., Tripleurospermum caucasicum (Willd.) Hayek ve Veratrum album L.
Dere ve Göl kenarlarında bulunan sucul vejetasyonun karakteristik türleri ise Alnus
glutinosa (L.) Gaertn. subsp. barbata (C.A.Mey.) Yalt., Salix alba L., Tamarix tetrandra Pall. Ex
Bieb., Oplismenus undulatifolius (Ard.) P.Beauv., Thelipteris limbosperma (All.) H.P.Fuchs,
Petasites hybridus (L.) Gaertn., P. albus (L.) Gaertn., Impatiens noli-tangere L., Mentha
longifolia (L.) Huds. subsp. longifolia, Lythrum salicaria L., Polygonum amphibium L.,
Myriophyllum spicatum L., Alisma plantago-aquatica L., Veronica anagalisaquatica L.,
Rhynhocorys stricta (C.Koch) Albov, Caltha polypetala Hoschst. ex Lorent, Cardamine
raphanifolia Pourr. subsp. acris (Gris.) O.E. Schultz, Primula auriculata Lam., and Equisetum
ramosissimum Desf. Rhodothamnus sessilifolius P.H.Davis, Rhamnus microcarpus Boiss.,
Sedum album L., S. gracile C.A.Mey., Centranthus longiflorus Stev. subsp. longiflorus,
Potentilla oweriniana Rupr. ex Boiss., Scrophularia chrysantha Jaub. & Spach, Asphodeline lutea
(L.) Reichb. ve Campanula aucheri A.DC. taksonları ise çoğunlukla kaya vejetasyonunu
oluşturan türlerdir (Eminağaoğlu vd., 2007).
Ç oruh V adisi Ö nem li Bitki A lanı (ÖBA): Vadinin iklimi tipik olarak Karadeniz,
Akdeniz ve çoğunlukla da İç Anadolu Bölgelerinin özelliklerini gösterir. İklimdeki bu çeşitlilik
doğal olarak çok çeşitli bitki örtüsü tipleri ve zengin bir floranın gelişmesine neden olmuştur.
Nehrin aşağı kesimlerinde, özellikle Borçka yakınlarında, doğu kayınının (Fagus orientalis)
ağırlıkta olduğu karışık geniş yapraklı orman topluluğu, nemli tipik Karadeniz ormanı
karakterindedir. Nehrin yukarı bölümlerinde, Fıstıklı Köyü yakınlarında ve Artvin’e yaklaşık 5
km uzaklıktaki Hatila Vadisi’nde, kopuk bir Akdeniz anklavında relikt fıstık çamı (Pinus pinea)
popülasyonlarına rastlanır. Bu popülasyonlar, yalnız buraya özgü Pinus pinea- Crudanella
.
Yusufeli ilçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin G üngörm ez D eresi Taşkınlarından Korunm ası P rojesi
26
pontica birliği olarak tanımlanan bir bitki örtüsüne dahildir. Akdeniz Bölgesi karakterini taşıyan
psödomaki bitki örtüsünün, bir zamanlar geniş alanlar kaplayan ve kesim, otlatma ve yangın gibi
nedenlerle azalan Fıstık çamı ormanlarının yerini aldığı tahmin edilmektedir. Psödomaki
toplulukları Yusufeli ve Borçka arasında uzanan vadi boyunca (300-850 m) oldukça yaygındır.
Bu topluluklarda bulunan karakteristik taksonlar arasında; Arbutus andrachne, Cistus creticus,
Cistus salviifolius, Cotinus coggygria, Ficus canca ssp. canca, Jasminum fruticans, Olea europea
var. sylvestris, Phillyrea latifalia, Pistachia terebinthus ssp. palaestina, Quercus infectoria ssp.
infectoria ve Thymbra spicata var. spicata sayılabilir. ÖBA içinde bazı bölümlerde insan
etkinlikleri sonucu orman ve psödomaki topluluklarının yerine Acantholimon acerosum var.
acerosum, Astragalus microcephalus ve Stipa ehrenbergiana ile karakterize edilen agk step bitki
örtüsü gelişmiştir. Çoruh V adisi’nin sahip olduğu özellikler, barındırdığı çeşitli sulak alan
bitki örtüsü tipleriyle daha da zenginleşir. Çoruh Nehri ve kollarının kıyısında gelişmiş bitki
örtüsünde (100-350 m), Elaeagnus angustifolia, Periploca graeca var. graeca, Tamam
smyrnensis ve Vitex agnus-castus baskındır. Vadi kıyıları boyunca lokal olarak görülen
küçük su sızıntılarında ise agk Adiantum capillus-veneris-Schoenus nigricans topluluklan ve
yaygın olarak Epipactis veratrifalia yer alır.
Çoruh Vadisi, olağanüstü ve zengin bir floraya sahiptir. Y aklaşık 750 takson içeren ÖBA
florasında bazı familyalar oldukça yüksek oranlarda temsil edilir: Compositae 77 takson;
Legum inosae 70 takson ve Labiatae 65 takson. Bu taksonlardan yaklaşık 104’ünün ülke
çapında nadir olarak bulunduğu bilinmektedir. Alanın ülke çapında nadir çok fazla takson
içermesi, tek bir nehir vadisinde pek rastlanm ayan bir durumdur.
KÜRESEL ÖLÇEKTE TEHLİKE ALTINDAKİ TÜ RLER [6 takson]: A cer cappadocicum
var. stenocarpum [E], Acer divergens var. divergens [E], A cer divergens var. trilobum [E],
Clypeola raddeana [E], G agea tenuissim a [E], Paracaryum leptophyllum [E]
AVRUPA ÖLÇEĞİNDE TEH LİK E ALTINDAKİ TÜRLER [61 takson]: Allium
koenigianum [E], Allium oltense [E], Allium sosnov/skyanum [E], Alyssum artvinense [E],
Anthemis calcarea var. calcarea [E], Anthemis calcarea var. discoidea [E], Asperula virgata
[E], Asperula woronowii [E], Astragalus acmophylloides [E], Astragalus czorochensis (--) [E],
Astragalus imbricatus [E], Astragalus taochius [E], Astragalus voronvianus [E], Ballota
rotundifolia [E], Bupleurum brachiatum [E], Campanula choruhensis [E], Campanula seraglio
[E], Campanula troegerae [E], Caragana grandiflora [R], Centaurea hedgei [E], Centaurea
leptophylla [E], Centaurea pecho [E], Centaurea straminocephala [E], Centaurea wo-ronowii [E],
Cephalaria anatolica [E], Chesneya elegans [E], Cousinia woronowii [E], Crocus biflorus ssp.
artvinensis [E], Dianthus recognitus [E], Elymus lazicus ssp. lazicus [E], Eminium koenenianum
[E], Ferulago latiloba [E], Galium basalticum [E], Galium tortumense [E], Galium xylorrhizum
[E], Gypsophila simulatrix [E], Hieracium floccicomatum [E], Hieracium subhastulatum [E],
Hypericum fissurale [E], Hypericum marginatum [E], Iris taochia [E], Lathyrus woronowii [E],
Linaria genistifolia ssp. artvinensis [E], Melampyrum arvense var. elatius [E], Micromeria
elliptica [E], Onobrychis huetiana [E], Onosma circinnatum [E], Ornithogalum alpigenum [E],
Paracaryum artvinense [E], Salvia divaricata [E], Salvia huberi [E], Saponaria picta [E],
Scutellaria orientalis ssp. tortumensis [E], Sempervivum davisii, Sempervivum glabrifolium [E],
Sempervivum staintonii [E], Seseli andronakii [E], Stachys choruhensis [E], Tripleurospermum
fissurale [E], Verbascum artvinense [E], Veronica oltensis [E]
ULUSAL ÖLÇEKTE NADİR DİĞER TÜRLER [37 takson]: Aethusa cynapium, Allium
asperiflorum, Allium charaulicum, Allium rollovii, Astragalus bachmarenisis, Astragalus
caucasicus, Astragalus lasioglottis, Campanula pontica, Cephalaria media, Chenopodium album
ssp. album var. microphyllum, Cirsium rigidum, Cotoneaster morulus, Eryngium caeruleum,
Galanthus caucasicus, Galanthus woronowii, Galanthus krasnovii, Gypsophila bicolor,
.
Yusufeli ilçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin G üngörm ez D eresi Taşkınlarından Korunm ası P rojesi
27
Hedysarum huetii, Iris caucasica ssp. caucasica, Nonea flavescens, Nonea intermedia, Nonea
lutea, Origanum rotundifolium, Oxytropis karjaginii, Oxytropis pallasii, Oxytropis pilosa,
Polygonatum glaberrimum, Rosa elymaitica, Ruscus aculeatus var. aculeatus, Saponaria
cerastioides, Scabiosa velenovskiana, Scorzonera latifolia var. angustifolia, Scrophularia
sosnowskyi, Senecio pandurifolius, Serratula radiata ssp. radiata, Stipa caragana, Veronica
liwanensis.
K arçal D ağları Önem li Bitki A lanı (ÖBA), İnsan yerleşiminin çok az bulunduğu
Camili Havzası, çoğunlukla bozulmadan kalmış, olağanüstü önemli ılıman iklim kuşağı yağmur
ormanlarıyla kaplıdır. ÖBA’nın büyük bir kısmında orman bitki örtüsü (kapalılık oranı yaklaşık
%100) hakimdir. Biraz daha alçak kesimlerde (400-1.000 m) yaprağını döken karışık ormanlar
ağırlıktadır: Odunsu bitkiler bakımından olağanüstü zengin bu orman bitki örtüsünde akçaağaç
(Acer cappadocicum var. cappadocicum ve Acer trautvetteri), adi gürgen (Carpinus betulus),
kestane (Castanea sativa), fındık (Corylus avellana), karayemiş (Laurocerasus officinalis), komar
(Rhododendron ponticum), sapsız meşe (Quercus petraea) ve Kafkas ıhlamuru (Tilia rubra ssp.
caucasica) saf ya da karışık topluluklar halinde yer alır.
1.000-2.000 m arasında Doğu Karadeniz göknarı (Abies nordmanniana ssp.
nordmanniana), adi gürgen (Carpinus betulus), doğu kayını (Fagus orientalis), doğu ladini (Picea
orientalis), sarıçam (Pinus sylvestris), geniş yapraklı ıhlamur (Tilia platyphyllos) ve dağ
karaağacı (Ulmus glabra) gibi odunsu türlerin baskın olduğu geniş ormanlar yer alır. Nemli
orman toplulukları alt florasında ise Rhododendron smimovii, Rhododendron ungemii ve
Vaccinium arctostaphylos gibi Ericaceae familyasına ait türler ağırlıktadır. Orman bitki
örtüsünde, akarsuların kenarlarında zengin kızılağaç (Alnus glutinosa ssp. barbata) topluluklarına
rastlanır. Ağaç sınırı yakınlarında (2.200-2.500 m) boylu çalı topluluktan yer alır. Bu bitki örtüsü
Betula medwediewii, Quercus pontica, Rhododendron luteum, Rhododendron ungemii ve
Vaccinium arctostaphylos gibi lokal bitki türleri bakımından zengindir. Karçal Dağları’nın alpin
kuşağında (2.200-3.415 m) bodur çalılar ve otsu bitkiler ağırlıktadır. Otsu bitkiler arasında
Alchemilla caucasica, Alchemilla retinervis, Anthemis marshcalliana, Anthoxanthum odoratum,
Minuartia circassica, Nardus stricta, Potentilla crantzii, Primula elatior, Ranunculus brachylobus
ssp. brachylobus, Rhododendron caucasicum, Sibbaldia parviflora var. parviflora ve Stachys
macrantha gibi taksonlar yaygındır. Alpin kuşakta sarp kayalık bitki topluluğu üzerinde aynntılı
bir araştırma yapılmamıştır. Bununla birlikte alçak kesimlerin doğu ve güney bölümlerinde
yüzeye çıkan kayaların, içerdiği Acer divergens, Alyssum artvinense, Clypeola raddeana,
Dianthus andronakii ve Paracaryum artvinense gibi nadir bitki popülasyonlan nedeniyle önemli
olduğu bilinmektedir. Bunların hepsi Çoruh Vadisi’ne özgü bitki türleridir.
Karçal Dağları’nda şimdiye kadar Türkiye’ye endemik yaklaşık 25 takson kaydedilmiştir.
Gürcistan sınırına bu kadar yakın olmasına karşın ÖBA’nın oldukça yüksek oranda endemik
bitki içermesi ilginçtir. Buna ek olarak alanda ülke çapında nadir yaklaşık 61 taksonun
bulunduğu da bilinmektedir.
KÜRESEL ÖLÇEKTE TEHLİKE ALTINDAKİ TÜRLER [3 TAKSON]: Acer divergens var.
divergens [E], Clypeola raddeana [E], Dianthus andronakii [E].
AVRUPA ÖLÇEĞİNDE TEHLİKE ALTINDAKİ TÜRLER [17 TAKSON]: Alyssum
artvinense [E], Astragalus czorochensis [E], Barbamine procumbens [E], Centaurea woronowii
[E], Heracleum sphondylium ssp. artvinense [E], Hieracium artvinense [E], Hieracium
diaphanoidiceps [E], Hieracium foliosissimum [E], Lonicera caucasica ssp. orientalis [E],
Micromeria elliptica [E], Orobanche armena [E], Saxifraga artvinensis [E], Sempervivum
glabrifolium [E], Sese/; andronakii [E], Silene scythidna [E], Symphytum longipetiolatum [E],
Vaccinium arctostaphylos.
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
28
ULUSAL ÖLÇEKTE NADİR DİĞER TÜRLER [41 TAKSON]: Betula medwediewii, Briza
markowiczii, Carlina biebersteinii, Chaerophyllum astrantiae, Circaea alpina, Cirsium adjaricum,
Cirsium obvallatum, Lpseudopersonata ssp. kusnezowianum, Colutea armena, Doronicum
balansae [E], Drosera rotundifolia, Epigaea gaultherioides, Euphorbia wittmannii, Festuca
woronowii ssp. woronowii, Galanthus woronowii, Gypsophila tenuifolia, Heracleum
sosnowskyi, Heracleum trachyloma, Hypericum bupleuroides, Koeleria eriostachya, Lathyrus
sylvestris, Lilium monodelphum var. armenum, Narthedum balansae, Origanum rotundifolium,
Paris incompleta, Pedicularis atropurpurea, Prenanthes abietina, Prenanthes purpurea, Quercus
pontica, Rhododendron ungernii, Ruscus colchicus, Salix caucasica, Sempervivum artvinense,
Sempervivum transcaucasicum, Senedo platyphyllus var. platyphyllus, Sigesbeckia orientalis,
Sorbus subfusca, Tanacetum cocdneum ssp. chamaemelifolium, Tanacetum macrophyllum,
Teucrium hircanicum, Veratrum album.
İlimiz Floristik liste içeriğinde taksonların familyaları, Türkçe isimleri, habitat özellikleri
verilmiş, Endemik olanlar belirtilmiştir. Ayrıca Endemik taksonlar IUCN (Uluslararası Doğa ve
Doğal Kaynakları Koruma Birliği) tehlike kategorilerine ayrılarak tablo halinde belirtilmiştir.
İlimizde toplam 91 adet endemik takson saptanmıştır.
EX
EW
CR
EN
VU
LR
LR (cd)
LR (nt)
LR (lc)
DD
NE
Extinct (Tükenmiş)
Extinct In The Wild (Doğada Tükenmiş)
Critically Endangered (Çok Tehlikede)
Endangered (Tehlikede)
Vulnerable (Zarar Görebilir)
Lower Risk (Az Tehdit Altında)
Conservation Dependent (Koruma Önlemi Gerektiren)
Near Threatened (Tehdit Altına Girebilir)
Least Concern (En Az Endişe Verici)
Data Deficient (Veri Yetersiz)
Not Evaluated (Değerlendirilemeyen)
26
B.8 İlimiz Endemik Bitki Durumu.
Artvin İli'nin endemik ve endemik olmayan nadir bitkilerin IUCN risk kategorilerine göre
Gruplandırılması
Endemik
Endemik Olmayan
TOPLAM
CR
EN
VU
LC
NT
DD
NE
TOPLAM
13
0
30
3
22
60
66
0
11
1
16
21
0
0
158
85
13
33
82
66
12
37
0
243
Tablo -15 : Artvin İli Endemik Bitki Durumu.
Endemik bitki türüne ev sahipliği yapan Artvin, aynı zamanda Kardelen, Elma, Armut,
Kiraz cinslerinin biyolojik çeşitlilik merkezidir. Floristik açıdan zengin olan Artvin ilinde
uluslararası sözleşmelere göre risk altında olan ve korunması gereken çok sayıda bitki türü ve
habitatları mevcuttur.
Artvin’de ise, 112 familya, 502 cinse ilişkin, 1308 takson (130047300476 tür) doğal yayılış
göstermektedir. Bu 1308 taksonun, 39 adeti Pteridophyta ve 1269 adeti ise Spermatophyta
bölümüne aittir. Spermatophyta bölümünde yer alan 1269 bitki taksonunun 10’u
Gymnospermae, 1259’u ise Angiospermae altbölümüne aittir.
.
Yusufeli ilçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin G üngörm ez D eresi Taşkınlarından Korunm ası P rojesi
29
Ülkemizde 87 adet Bern sözleşmesi kapsamına giren tür vardır. Bu türlerden 6’sı Artvin ili
sınırları içerisindedir.
Bunlar: Cyclamen coum, Dracocephalum austriacum, Lindernia procumbens, Marsilea
quadrifolia, Orchis punctulata ve Vaccinium arctostaphyllos. Artvin ilinde Bern Sözleşmesi
kapsamında koruma altına alınması gereken habitatlardan da Doğu Karadeniz Doğu KayınıDoğu Ladini Ormanları, Anadolu-Kafkasya Doğu Gürgeni Ormanları, Doğu Karadeniz karışık
meşe-gürgen ormanları, Karadeniz Bölgesi Abies nordmanniana ormanları, Picea orientalis
ormanları ve Karadeniz-Kafkasya dağlık kızılağaç galeri ormanları bulunmaktadır.
Türkiye CITES Sözleşmesi'ne 1994 yılında 124. ülke olarak imza atmıştır. Ülkemiz bitkilerinden
114’ü CITES sözleşmesine tabidir. Bu türlerden 17’si Artvin ilinde bulunmaktadır.
Bunlar: Galanthus krasnovii, G. rizehensis, G. woronowii, Anacamptis pyramidalis,
Cephalanthera damasonium, C. rubra, Dactylorhiza osmanica var. osmanica, D. romana, Orchis
coriophora, O. coriophora subsp. fragrans, O. italica, O. punctulata, O. purpurea, Cyclamen
coum subsp caucasicum, C. coum subsp. coum, C. parviflorum var. parviflorum ve C.
parviflorum var. Subalpinum’dur.
Artvin İlinde yaşam ını devam ettiren yukarıda bahsedilen tü rler ve diğer bitki
taksonlarından bazıları şunlardır:
FAMİLYA
TÜR-1
TÜR-2
TÜR-3
FAMİLYA
TÜR-4
TÜR-5
FAMİLYA
TÜR-6
TÜR-7
TÜR-8
TÜR-9
TÜR-10
TÜR-11
TÜR-12
TÜR-13
TÜR-14
TÜR-15
TAKSON ADI
ACERACEAE
Acer cappadocicum var. stenocarpum
Acer divergens var. divergens
Acer divergens var. trilobum
AMARYLLİDACEAE
Galanthus caucasicus
Galanthus krasnovii
APİACEAE
Bupleurum brachiatum
Bupleurum schistosum
Ferula mervynii
Ferulago latiloba
Heracleum sphondylium subsp. artvinense
Peucedanum palimbioides
Pimpinella anthriscoides var. cruciata
Seseli andronakii
Peucedanum carvifolium
Seseli foliosum
FAMİLYA
TÜR-16
FAMİLYA
TÜR-17
FAMİLYA
TÜR-18
FAMİLYA
ARACEAE
Eminium koenenianum
ARİSTOLOCHİACEAE
Aristolochia iberica
ASCLEPİADACEAE
Vincetoxicum funebre
ASTERACEAE
ENDEMİKLİK
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik
Endemik Değil
Endemik Değil
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
30
TUR-19
TUR-20
TUR-21
TUR-22
TUR-23
TUR-24
TUR-25
TUR-26
TUR-27
TUR-28
TUR-29
TUR-30
TUR-31
TUR-32
TUR-33
TUR-34
TUR-35
TUR-36
TUR-37
TUR-38
TUR-39
TUR-40
TUR-41
TUR-42
TUR-43
TUR-44
TUR-45
TUR-46
TUR-47
TUR-48
TUR-49
TUR-50
TUR-51
TUR-52
TUR-53
TUR-54
TUR-55
TUR-56
TUR-57
TUR-58
TUR-59
TUR-60
TUR-61
TUR-62
TUR-63
TUR-64
TUR-65
TUR-66
Anthemis calcarea var. calcarea
Anthemis calcarea var. discoidea
Anthemis melanoloma subsp. trapezuntica
Centaurea appendicigera
Centaurea armena
Centaurea hedgei
Centaurea leptophylla
Centaurea pecho
Centaurea pulcherrima var. freynii
Centaurea sessilis
Centaurea straminicephala
Centaurea woronowii
Cirsium lappaceum subsp. tenuilobum
Cirsium pseudopersonata subsp. pseudopersonata
Cirsium trachylepis
Cousinia woronowii
Doronicum balansae
Doronicum macrolepis
Helichrysum artvinense
Hieracium artvinense
Hieracium bornmuelleri
Hieracium cinereostriatum
Hieracium debilescens
Hieracium diaphanoidiceps
Hieracium floccicomatum
Hieracium foliosissimum
Hieracium gentiliforme
Hieracium insolitum
Hieracium karagoellense
Hieracium leptogrammoides
Hieracium ovalifrons
Hieracium radiatellum
Hieracium subartvinense
Hieracium subhastulatum
Hieracium tamderense
Hieracium virosiforme
Inula helenium subsp. orgyalis
Scorzonera tomentosa
Senecio platyphyllus var. glandulosus
Taraxacum turcicum
Tripleurospermum fissurale
Uechtritzia armena
Centaurea aggregata subsp. albida
Centaurea cheiranthifolia var. purpurascens
Centaurea macrocephala
Cirsium adjaricum
Cirsium caucasicum
Cirsium kosmelii
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
31
TÜR-67
TÜR-68
TÜR-69
TÜR-70
TÜR-7İ
TÜR-72
TÜR-73
TÜR-74
FAMİLYA
TÜR-75
TÜR-76
FAMİLYA
TÜR-77
TÜR-78
TÜR-79
TÜR-80
TÜR-8İ
TÜR-82
TÜR-83
TÜR-84
TÜR-85
TÜR-86
TÜR-87
TÜR-SS
TÜR-89
TÜR-90
TÜR-9İ
TÜR-92
FAMİLYA
TÜR-93
TÜR-94
TÜR-95
TÜR-96
TÜR-97
TÜR-98
TÜR-99
TÜR-İ00
TÜR-İ0İ
Cirsium obvallatum
Cirsium pseudopersonata subsp. kusnezowianum
Doronicum macrophyllum
Hieracium chloroprenanthes
Hieracium valdefrondosum
Scorzonera sosnowskyi
Tanacetum argyrophyllum var. polycephalum
Tanacetum coccineum subsp. chamaemelifolium
BETULACEAE
Betula browiczana
Betula medwediewii
BORAGİNACEAE
Alkanna cordifolia
Onosma bornmuelleri
Onosma circinnatum
Onosma isauricum
Paracaryum artvinense
Paracaryum lithospermifolium subsp. cariense
Symphytum longipetiolatum
Symphytum savvalense
Symphytum sylvaticum subsp. sepulcrale
Brunnera macrophylla
Cynoglossum holosericeum
Myosotis amoena
Myosotis lazica
Nonea flavescens
Nonea intermedia
Symphytum asperum var. armeniacum
BRASSİCACEAE
Aethionema caespitosum
Alyssum artvinense
Alyssum praecox var. praecox
Barbamine procumbens
Barbarea lutea
Clypeola raddeana
Draba bruniifolia subsp. armeniaca
Hesperis buschiana
Tchihatchewia isatidea
FAMİLYA
TÜR-İ02
TÜR-İ03
TÜR-İ04
TÜR-İ05
FAMİLYA
TÜR-İ06
FAMİLYA
CAMPANULACEAE
Campanula betulifolia
Campanula choruhensis
Campanula seraglio
Campanula troegerae
CAPRİFOLİACEAE
Gypsophila tenuifolia
CARYOPHYLLACEAE
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik
Endemik Değil
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik Değil
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
32
TUR-107
TÜR-108
TUR-109
TÜR-110
TÜR-111
TÜR-112
TÜR-113
TÜR-114
TÜR-115
FAMİLYA
TÜR-116
TÜR-117
FAMİLYA
TÜR-118
TÜR-119
TÜR-120
TÜR-121
FAMİLYA
TÜR-122
TÜR-123
FAMİLYA
TÜR-124
TÜR-125
FAMİLYA
TÜR-126
FAMİLYA
TÜR-127
TÜR-128
TÜR-129
TÜR-130
FAMİLYA
TÜR-131
TÜR-132
TÜR-133
TÜR-134
TÜR-135
TÜR-136
TÜR-137
TÜR-138
TÜR-139
TÜR-140
TÜR-141
TÜR-142
TÜR-143
TÜR-144
TÜR-145
TÜR-146
TÜR-147
Cerastium armeniacum
Cerastium gnaphalodes
Dianthus andronakii
Dianthus artwinensis
Dianthus recognitus
Gypsophila glandulosa
Gypsophila simulatrix
Saponaria picta
Silene scythicina
CONVOL VULACEAE
Convolvulus galaticus
Convolvulus pseudoscammonia
CRASSULACEAE
Sedum euxinum
Sempervivum glabrifolium
Sempervivum minus var. glabrum
Sempervivum staintonii
CYPERACEAE
Bulbostylis tenerrima
Bulbostylis woronowii
DİPSACACEAE
Knautia montana
Scabiosa velenovskiana
DROSERACEAE
Drosera rotundifolia
ERİCACEAE
Rhodothamnus sessilifolius
Epigaea gaultherioides
Rhododendron smirnovii
Rhododendron ungernii
FABACEAE
Astragalus acmophylloides
Astragalus czorochensis
Astragalus fumosus
Astragalus imbricatus
Astragalus olurensis
Astragalus viridissimus
Chesneya elegans
Geranium platypetalum var. albipetalum
Lathyrus woronowii
Onobrychis huetiana
Vicia alpestris subsp. hypoleuca
Astragalus bachmarensis
Astragalus caucasicus
Astragalus flaccidus
Astragalus lasioglottis
Astragalus sommieri
Astragalus voronovianus
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
33 ©
TUR-148
TÜR-149
TÜR-150
TÜR-151
FAMİLYA
TÜR-152
FAMİLYA
TÜR-153
FAMİLYA
TÜR-154
FAMİLYA
TÜR-155
TÜR-156
TÜR-157
FAMİLYA
TÜR-158
TÜR-159
TÜR-160
FAMİLYA
TÜR-161
TÜR-162
TÜR-163
TÜR-164
TÜR-165
TÜR-166
TÜR-167
TÜR-168
TÜR-169
TÜR-170
TÜR-171
TÜR-172
TÜR-173
FAMİLYA
TÜR-174
TÜR-175
TÜR-176
TÜR-177
TÜR-178
TÜR-179
TÜR-180
TÜR-181
TÜR-182
TÜR-183
TÜR-184
TÜR-185
TÜR-186
TÜR-187
TÜR-188
Astragalus woronowii
Oxytropis karjaginii
Oxytropis pallasii
Oxytropis pilosa
FAGACEAE
Quercus pontica
GERANİA CEAE
Geranium asphodeloides subsp. sintenisii
GRAMİNEAE
Poa caucasica
GUTTİFERAE
Hypericum fissurale
Hypericum marginatum
Hypericum nummularioides
IRİDACEAE
Crocus biflorus subsp. artvinensis
Crocus biflorus subsp. fibroannulatus
Iris caucasica subsp. caucasica
LAMİACEAE
Lamium tschorochense
Lamium vremanii
Micromeria elliptica
Origanum acutidens
Phlomis armeniaca
Salvia divaricata
Salvia huberi
Salvia rosifolia
Stachys choruhensis
Stachys viscosa var. odontophylla
Mentha longifolia subsp. noeana
Teucrium hircanicum
Thymus praecox subsp. caucasicus
LİLİACEAE
Allium djimilense
Allium koenigianum
Allium oltense
Allium rollovii
Allium sosnowskyanum
Colchicum leptanthum
Gagea tenuissima
Helictotrichon argaeum
Lilium carniolicum subsp. ponticum var. artvinense
Muscari coeleste
Allium asperiflorum
Allium charaulicum
Allium gramineum
Allium rollovii
Lilium carniolicum subsp. ponticum
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik
Endemik Değil
Endemik
Endemik
Endemik Değil
Endemik
Endemik
Endemik Değil
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
34
TÜR-189
TÜR-190
TÜR-191
TÜR-192
FAMİLYA
TÜR-193
FAMİLYA
TÜR-194
FAMİLYA
TÜR-195
FAMİLYA
TÜR-196
FAMİLYA
TÜR-197
FAMİLYA
TÜR-198
FAMİLYA
TÜR-199
FAMİLYA
TÜR-200
TÜR-201
TÜR-202
TÜR-203
TÜR-204
TÜR-205
FAMİLYA
TÜR-206
TÜR-207
TÜR-208
TÜR-209
TÜR-210
FAMİLYA
TÜR-211
FAMİLYA
TÜR-212
FAMİLYA
TÜR-213
TÜR-214
TÜR-215
TÜR-216
TÜR-217
TÜR-218
TÜR-219
TÜR-220
TÜR-221
TÜR-222
FAMİLYA
TÜR-223
Lilium kesselringianum
Lilium monadelphum var. szovitsianum
Narthecium balansae
Polygonatum glaberrimum
LYTHRACEAE
Ammannia auriculata var. arenaria
MALVACEAE
Alcea calvertii
MORİNACEAE
Morina persica var. decussatifolia
OLEACEAE
Osmanthus decorus
ONAGRACEAE
Epilobium alpestre
OROBANCHACEAE
Orobanche armena
PAPAVERACEAE
Papaver lateritium
POACEAE
Elymus lazicus subsp. lazicus
Festuca amethystina subsp. orientalis
Festuca lazistanica subsp. lazistanica
Festuca djimilensis
Festuca woronowi subsp. woronowi
Paracolpodium colchicum
PRİMULA CEAE
Androsace armeniaca var. macrantha
Cyclamen parviflorum
Primula longipes
Primula elatior subsp. pseudoelatior
Primula megaseifolia
RANUNCULACEAE
Anemone caucasica
RHAMNACEAE
Rhamnus depressus
ROSACEAE
Alchemilla tiryalensis
Crataegus turcica
Potentilla doddsii
Potentilla savvalensis
Sorbus caucasica var. yaltirikii
Alchemilla plicatissima
Potentilla adscharica
Potentilla orbiculata
Potentilla oweriniana
Rosa hirtissima
RUBİACEAE
Asperula virgata
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik
Endemik
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
35
TUR-224
TÜR-230
TÜR-226
FAMİLYA
TÜR-227
FAMİLYA
TÜR-228
FAMİLYA
TÜR-229
TÜR-230
FAMİLYA
TÜR-231
TÜR-232
TÜR-233
TÜR-234
TÜR-235
TÜR-236
TÜR-237
TÜR-238
TÜR-239
TÜR-240
TÜR-241
TÜR-242
FAMİLYA
TÜR-243
Asperula woronowii
Galium fissurense
Galium articulatum
RUTACEAE
Haplophyllum armenum
SALICACEAE
Salix caucasica
SAXIFRAGACEAE
Saxifraga artvinensis
Saxifraga kolenatiana
Endemik
Endemik
Endemik Değil
Endemik
Endemik Değil
Endemik
Endemik Değil
s c r o p h u l a r ia c e a e
Linaria genistifolia subsp. artvinensis
Verbascum artvinense
Verbascum decursivum
Verbascum drymophilum
Verbascum gracilescens
Verbascum natolicum
Verbascum oreophilum var. oreophilum
Veronica oltensis
Pedicularis atropurpurea
Scrophularia sosnowskyi
Veronica ceratocarpa
Veronica liwanensis
VIOLACEAE
Viola yuzufeliensis
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik Değil
Endemik
F auna
H ab itat ve T oplulukları
Türkiye’nin kuzeybatı köşesinde yer alan Artvin ili, bulunduğu yer ve bölgenin kendine
has yapısından dolayı çok değişik özelliklere sahiptir. Çünkü Kafkaslarda yayılmış olan bazı
türlerin yaşadıkları alanlar Artvin iline de ulaşmaktadır. Ayrıca Karadeniz’in batısındaki Balkan
ülkelerinde bulunan bazı türlerin yayılış alanları adı geçen deniz kıyısı boyunca Artvin İli
sınırlarına kadar devam etmektedir.
Memeliler: Artvin, memeli faunasını oluşturan türler, sayısı ve türlerin niteliği
bakımından oldukça önemli bir İl’dir. İl’de 46 adet memeli tür mevcuttur. Artvin bozayı, yaban
domuzu, kurt, çakal, tilki, vaşak, yaban kedisi, su samuru, ağaç sansarı, kaya sansarı, porsuk gibi
önemli memeli varlığına sahiptir. Özellikle yaban domuzu populasyonu sayıca yüksektir. Nehir
çevresindeki alanlar, boz ayı, dağ keçisi, çengel boynuzlu keçi, yaban domuzu, kurt, çakal, tilki,
porsuk, sansar, su samuru, tavşan mevcuttur.
Kuşlar: Artvin kuş göçleri yönünden önemli bir konuma sahiptir. Bölgede bulunan iki
önemli kuş alanından biri Artvin’i de kapsamaktadır. Önemli Kuş Alanları (ÖKA) kuşların
korunması için uluslar arası düzeyde önem taşıyan ekosistemlerdir. Doğu Karadeniz Bölgesinde
iki tane bulunan ÖKA’dan birisi de Artvin sınırları içinde yer almaktadır. Doğu Karadeniz
Bölgesi Önemli Kuş alanı, yırtıcı kuşların göç ederken geçtikleri boğazları (yırtıcı kuşların
sıradağları geçmek için kullandıkları Çoruh vadisi ve diğer vadiler) ve üç büyük sıradağı
(Soğanlı, Kaçkar ve Karçal Dağları) kapsamaktadır. Bu alanlar, geniş ormanlar ve alpin
habitatları (Avrasya yüksek dağ habitatını temsil eden örnekler) açısından önem taşımaktadır.
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
36
Balıklar: Çoruh Vadisi kaynağını 3.000 m. yükseklikteki dağlardan alır. Kaynaktan
Gürcistan sınırları içerisindeki Batum’da denize döküldüğü yere kadar olan uzunluğu 376
km.’dir. Bunun yaklaşık 350 km.’lik bölümü Türkiye sınırları içerisindedir. 3.000 m .’lik
yükseklikten deniz seviyesine düşünceye kadar 376 km.’lik bir mesafe katetmesi Çoruh
Nehri’nin ne kadar hızlı aktığının bir ifadesidir. Bu özelliği nedeniyle özellikle yağışlı
mevsimlerde bulanık akar. Gerek çok hızlı ve gerekse belli dönemlerde bulanık olması nedeniyle
sahip olduğu balık tür sayısı oldukça sınırlıdır. Çoruh Nehri ve kollarında toplam 12 tür ve alttür
yaşar.
Tatlısu Kefali (Leuciscus cephalus orientalis): Çoruh N ehri’nin her tarafında bulunur. Boyları 45
cm. kadar olabilmektedir. Pulları büyük, etleri kılçıklıdır. Ancak spor amacıyla avlanmaktadır.
Karaburun (Chondrostoma colchicum): Çoruh N ehri’nin hızlı akan kısımlarında yaygındır.
Boyları 30 cm. kadar olabilmektedir. Etleri kılçıklıdır.
İki Bıyıklı Siraz Balığı (Capoeta capoeta sieboldi): Çoruh N ehri’nin durgun akan kısımlarında
yaşar. Boyları 45 cm. kadar olabilmektedir. Pulları küçük, etleri kılçıklıdır. Ağızın her bir
yanında bir bıyık uzantısı vardır.
Dört Bıyıklı Siraz Balığı (Capoeta tinca): Çoruh N ehri’nin durgun akan kısımlarında yaşar.
Boyları 35 cm. kadar olabilmektedir. Pulları küçük, etleri kılçıklıdır. Ağızın her bir yanında iki
bıyık uzantısı vardır.
Bıyıklı Balık = Sarı Balık (Barbus tauricus escherichi): Çoruh N ehri’nin hızlı akan kısımlarında
yaşar. Boyları 30 cm. kadar olabilmektedir. Eti nispeten lezzetlidir, yumurtası zehirli olduğu için
yenmez.
Kalın Dudaklı Bıyıklı Balık (Barbus capito capito): Çoruh Nehri’nin hızlı akan kollarında yaşar.
Boyları 40 cm. kadar olabilmektedir. Etleri nispeten lezzetlidir. Yumurtaları zehirli olduğu için
yenmez.
Tatlısu Kolyozu (Chalcalburnus chalcoides): Çoruh N ehri’nin hızlı akan kısımlarında yaşar.
Boyları 15 cm. kadar olabilmektedir. Etleri kılçıklı olmasına karşın nispeten lezzetlidir.
Noktalı İnci Balığı (Alburnoides bipunctatus): Çoruh N ehri’nin sığ ve durgun akan kısımlarında
yaşar. Boyları 10 cm. kadardır. Ekonomik değeri yoktur, eti yenmez. Çöpçü Balığı (Orthrias sp.):
Çoruh N ehri’nin tabanı çakıllı olan kıyı kısımlarında yaşar. Boyları 8 cm. kadar olabilmektedir.
Başın her bir yanında üçer tane olmak üzere toplam altı bıyıkları vardır. Etleri yenmez.
Dağ Alası (Salmo trutta macrostigma): Çoruh Nehri’ne dökülen Barhal Çayı, Doruk Suyu (İspir
Deresi), Çifteköprü Suyu ve Tortumkale Suyu gibi hızlı akan ve oksijeni bol olan akarsularda
yaşar. Boyları 50 cm. kadar olabilmektedir. Üzerinde kırmızı lekeler bulunur. Eti çok lezzetlidir.
Yoğun avlanma nedeniyle soyu yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır.
Ayrıca doğal yetişme ortamında olmayıp, Şavşat İlçesinde mevcut Karagöle sonradan
yetiştirilmesi için bırakılmış sazangillerden Carrasius auratus(Japon balığı) yaşamını
sürdürmektedir.
Amfibi ve Sürüngenler:
Amfibiler ve Sürüngenler çoğunlukla kurumuş olan nehir
yataklarında, dere kenarlarında, orman içlerinde kayalık ve taşıl alanlarda yaşarlar. Türkiye’de
yaşayan amfibi ve sürüngen türleri toplamının yaklaşık 0.25’inin Artvin ilinde bulunmaktadır.
Türkiye herpetofaunasına dahil yaklaşık 130 amfibi ve sürüngen türünden 32 tanesinin dağılış
sahası içerisinde Artvin ili de bulunmaktadır. Belirlenen bu türlerden 3 kuyruklu kurbağa, 8
tanesi kuyruksuz kurbağa, 13 tanesi kertenkele ve 8 tanesi de yılandır. Verilen tür sayılarından
Artvin ilinin amfibi ve sürüngen türleri bakımından oldukça zengin olduğu görülmektedir.
Kelebekler: Artvin, 210’a yakın türü ile (Türkiye’de yaşayan kelebeklerin yaklaşık yüzde 60’ı)
kelebek çeşitliliği açısından Türkiye’nin en zengin illerinden biridir. Yaz aylarında, ilin her
ilçesindeki köylerde, yaylalarda, meralarda, bahçe ve bostanlarında çok sayıda kelebek görülebi­
lir. Bununla birlikte, kelebek yoğunluğu özellikle Kaçkar Dağları’nın güney eteklerindeki açık
çayırlarda, Barhal Çayı boyunca, Yusufeli-Kılıçkaya arasında Çoruh Vadisinde en yüksek dü­
.
Yusufeli ilçesi Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin Güngörmez Deresi Taşkınlarından Korunması Projesi
37
zeyine ulaşır. Yusufeli ilçesinin Yaylalar köyü, yalnız kelebek çeşitliliği ve yoğunluğu açısından
değil, Avrupa’da nesli tehdit altında olan bazı ender türleri barındırması açısından da, Türki­
ye’nin en önemli kelebek alanlarından biridir.
Türkiye’nin endemik türlerinden Merhaba Çokgözlü (Polyommatus merhaba) Çoruh Vadisi’nde,
Hopfer’in Çokgözlüsü (Polyommatus hoppferi) ilin güney yarısında, Çokgözlü Türk Mavisi
(Polyommatus turcicus) Kaçkarlar’ın eteklerindeki yüksek çayırlarda, Çokgözlü Büyük Turan
Mavisi (Polyommatus aedon) ise ilin güneybatı bölgesinde, özellikle Yusufeli ilçesinde,
kolaylıkla görülebilecek türler arasındadır.
Ama Artvin’i kelebek faunası açısından önemli kılan en büyük özellik, 1998’de yayımlanan
Avrupa Kelebeklerinin Kırmızı Kitabı’na göre Avrupa’da nesli ciddi olarak tükenme tehlikesi
altında olan en az bir düzine türün bu ilde yaşıyor olmaları gerçeğidir. Adı geçen türler arasında
en iyi bilinen kelebeklerden Apollo (Parnassius apollo), Büyük Korubeni (Glaucopsyche arion),
Orman Güzelesmeri (Erebia medusa) ve Nazuğum (Euphydryas aurina) dışında Sarı Ayaklı
Nimfalis (Nymphalis xanthomelas), Çokgözlü Poseydon (Polyommatus poseidon), Beşparmakotu Zıpzıpı (Pyrgus cirsii) ve Turuncu Süslü Doğu Kelebeği (Anthocharis damone) gibi ender
görülen türler, Himalaya Mavi Kelebeği (Pseudophilotes vicrama), Bavius (Pseudophilotes
bavius), Karagözlü Mavi Kelebek (Glaucopsyche alexis), Esmer Korubeni (Glaucopsyche
nausithous) gibi mavi kelebekler bulunur. Bu türlerin bazılarının nesli birçok Avrupa ülkesinde
tükenmiştir ya da tükenme eşiğindedir. Artvin’in tarımsal faaliyet, baraj, yol ve bina yapımı ve
aşırı tarım ilacı kullanımı sonucunda henüz bozukluğa uğramamış birçok güzel doğal koşesinde
bu kelebekler henüz yaşamlarını sürdürmektedir. Ancak Yusufeli’nde gerçekleştirilmesi planla­
nan büyük baraj inşası gibi projelerinin sadece kültürel değil, kelebekler dahil tüm doğal
mirasımızı da olumsuz etkileyeceği bir gerçektir.
Ayrıca, ülkemize endemik ya da nesli tükenme tehlikesi altında olmasa da, bir kaç tür kelebek
yurdumuzda sadece Artvin ilinde gözlenmiştir. Örneğin, Kuzey Avrupa ve Kuzey Amerika’nın
yaygın türlerinden Yalancı Virgül (Nymphlis vaualbum) son yüz yıl içinde Türkiye’de yalnızca
Artvin ilinde Meydancık yakınlarında görülmüştür. 1999 yılında ise Gürcistan Yalancı Cadısı
(Psuedohazra gruensis) adlı türün Türkiye’deki ilk kaydı Kaçkar Dağları’nın eteklerinde
Yaylalar Köyü’nde 2400 metrede gerçekleşmiştir.
. Fauna:
MEMELİLER
A-TAKIM
I. ALT TAKIM
FAMİLYA
TÜR-1
FAMİLYA
ALT
:
:
:
:
:
:
INSECTIVORA
INSECTIVORA
Erinaceidae
Erinaceus europaeus
Sorcidae
Soricinae
(BÖCEKÇILLER)
(Kirpiler)
(Kirpi)
(Sivri fareler)
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
38
FAMİLYA
TÜR-2
TÜR-3
ALT
FAMİLYA
(Kafkasya
Sivri
burunlu
Faresi)
(Sivri burunlu Su faresi)
: Sorex cauasicus
: Neomys fodiens
: Croccidurinae
(Sivri
burunlu
Tarlafaresi)
(Köstebekler)
(Kafkas Köstebeği)
TÜR-4
FAMİLYA
TÜR-5
Crocidura lasia
: Talpidae
: Talpa caucasica
B-TAKIM
CHIROPTERA
I-ALT TAKIM
FAMİLYA
TÜR-6
FAMİLYA
TÜR-7
TÜR-8
TÜR-9
TÜR-10
TÜR-11
TÜR-12
FAMİLYA
TÜR-13
MICROCHIROPTERA
Rhinolophidae
Rhinolophus hipposiderus
Vespertilinonidae
M yotis natterer
M yotis bechsteini
Eptesicus serotino
Pipistrelluss (=Hypsugo) savii
Barbastella barbastellus
Miniopterus schreibersi
Molossidae
Tadarida teniotis
C-TAKIM
FAMİLYA
Büyük
(YARASALAR)
(BÖCEK
YİYE
YARASALAR)
(Nal burunlu Yarasalar)
(Küçük Nal burunlu Yarasa)
(Düz burunlu Yarasalar)
(Saçaklı yarasa)
(Genişkanatlı Yarasa)
(Sakallı Yarasa)
(Uzunkanatlı Yarasa)
(Kuyruklu Yarasalar)
(TAVŞANLAR)
(Tavşanlar)
TÜR-14
: LAGOMORPHA
: Leporidae
Leptis
europaeus(=
: capensis)
D-TAKIM
ALT TAKIM
FAMİLYA
TÜR-15
:
:
:
:
RODENTIA
SCIUROMORPHA
Sciuridae
Sciurus vulgaris
ALT TAKIM
FAMİLYA
TÜR-16
TÜR-17
:
:
:
:
MYOMORPHA
Muridae
Apomes sylvaticus
M us musculus
(KEMİRİCİLER)
(SİNCAPLAR)
(Sincaplar)
(Sincap)
(FARE
BENZERİ
B
SİNCAPLAR)
(Fareler - Sıçanlar)
(Orman faresi)
(Ev faresi)
E-TAKIM
FAMİLYA
TÜR-18
TÜR-19
TÜR-20
FAMİLYA
:
:
:
:
:
:
CARNIVORA
Canidae
Canis lupus
Canis aureus
Vulpes vulpes
Mustalidae
(YIRTICI MEMELI)
(Köpekler)
(Gri Kurt)
(Çakal)
(Kızıl Tilki)
(Sansarlar)
Lepus
(Yabani Tavşan)
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
39
TÜR-21
TÜR-22
TÜR-23
TÜR-24
TÜR-25
TÜR-26
TÜR-27
FAMİLYA
TÜR-28
FAMİLYA
TÜR-29
TÜR-30
M ustela nivalis
M ustela erminea
M ustela putorius
M artes martes
M artes foina
M eles meles
Lutra lutra
Ursidae
Ursus arctos
Felidae
Felis lynix (=Lynix lynix)
Felis silvestris
(Gelincik)
(Büyük Gelincik)
(Kokarca)
( Ağaç Sansarı)
(Kaya Sansarı)
(Porsuk)
(Su Samuru)
(Ayılar)
(Boz Ayı - Anadolu Ayısı)
(Kediler)
(Vaşak-Öşek)
(Yabankedisi)
F-TAKIM
ALT TAKIM
FAMİLYA
TÜR-31
ALT TAKIM
FAMİLYA
TÜR-32
TÜR-33
ARTIODA C TYLA
NONR UMINANTIA
Suidae
Sus scrofa
RUMINATJTRA
Cervidae
Cervus elaphus
Capreolus capreolus
(ÇİFTTOYNAKLILAR )
(GEVİŞ GETİRMEYENLER)
(Eski Dünya Domuzları)
(Yabanidomuz)
(GEVIS GETİRENLER)
(Geyikler)
(Geyik - Ulugeyik)
(Karaca - Elik)
FAMİLYA
ALT
FAMİLYA
TÜR-34
Bovidae
(Koyunlar)
Caprinae
Capra aegagrus
TÜR-35
Rupicapra rupicapra
(Keçiler)
(Yabankeçisi - Kızılkeçi )
(Çengel
Boynuzlu
Dağ
Keçisi)
K U Ş TÜRLERİ
A-TAKIM
FAMİLYA
TÜR-1
TÜR-2
FAMİLYA
TÜR-3
B-TAKIM
FAMİLYA
TÜR-4
C-TAKIM
FAMİLYA
TÜR-5
CICONIIFORMES
Ardeidae
Ixobrycus minutus
Botaurus stellaris
Ciconidae
Ciconia ciconia
(LEYLEKGILLER)
(Balıkçıllar)
(Cüce Balaban)
(Balaban)
(Leylekler)
(Beyaz Leylek)
(ÖRDEKLER)
: ANSERIFORMES
: Anatidae
(Ördekler)
Anas
plathyrhynchos
: piathyrhynchos
(Yeşilbaş Ördek)
: GUIFORMES
: Rallidae
: Rallus aquaticus aquaticus
(TURNALAR)
(Yelveler)
(Su Tavuğu, Su Yelvesi)
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
40
D-TAKIM
FAMİLYA
TÜR-6
FAMİLYA
TÜR-7
:
:
:
:
:
CHARADRIIFORMES
Chamadridae
Vanellus vanellus
Scolopacidae
Scolopax rusticola rusticola
(YAĞMUR KUŞLARI)
(Yağmurkuşları)
(Kızkuşu)
(Çulluklar)
(Çulluk)
E-TAKIM
FAMİLYA
TÜR-8
TÜR-9
TÜR-10
TÜR-11
TÜR-12
:
:
:
:
:
:
:
GALLIFORMES
Phasianidae
Alectoris chukar
Coturnix coturnix
Lyrurus mlokosiewiczi
Tetraogallus caspius
Tetraogallus caucasicus
(TAVUKGİLLER)
(Sülünler)
(Kınalı KekIik)
(Bıldırcın)
(Dağ Horozu-Huş Horozu)
(Ürkeklik)
(Kafkas Urkekliği)
F-TAKIM
FAMİLYA
TÜR-13
TÜR-14
TÜR-15
TÜR-16
TÜR-17
TÜR-18
TÜR-19
TÜR-20
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
FALCONIFORMES
Accipitridae
M ilvus migrans migrans
Circaetus gallicus
Accipiter nisus nisus
Buteo buteo buteo
Buteo rufinus rufinus
Aquila heliaca heliaca
Gyps fulvus fulvus
Circus cyaneus cyaneus
(GÜNDÜZ
YIRTICI
KUŞLARI)
(Atmacalar)
(Kara Çaylak)
(Yılan Kartalı)
(Doğu Atmacası)
(Şahin)
(Kızıl Şahin)
(İmparator Kartal)
(Kızıl Akbaba)
(Mavi Doğan-Gök Delice)
G-TAKIM
FAMİLYA
TÜR-21
: CUCULIFORMES
: Cuculidae
: Cuculus canorus canorus
(GUGUKKUŞLARI)
(Guguklar)
(Guguk Kuşu)
H-TAKIM
FAMİLYA
TÜR-22
TÜR-23
TÜR-24
:
:
:
:
:
COLUMBIFORMES
Columbidae
Columba palumbus
Colornba oenas oenas
Streptopelia turtur turtur
(GÜVERCİNLER)
(Güvercinler)
(Tahtalı)
(Gökçe Güvercin)
(Üveyik)
I-TAKIM
FAMİLYA
TÜR-25
TÜR-26
:
:
:
:
STRIGIFORMES
Strigidae
Bubo bubo
Athene noctua
(GECE YIRTICILARI)
(Baykuşlar)
(Puhu Kuşu)
(Baykuş)
İ-TAKIM
FAMİLYA
TÜR-27
: CAPRIMULGIFORMES
(ÇOBAN ALDATANLAR)
: Caprimulgidae
(Çoban Aldatanlar)
Capnirnulgus
europaeus
: meridionalis
(Çoban Aldatan)
J-TAKIM
: APODIFORMES
(EBABİLLER, SAĞANLAR)
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
41
FAMİLYA
TÜR-28
Apodidae
Apus apus apus
(Ebabiller- Sağanlar)
(Ebabil Kuşu-Kara Sağan)
K-TAKIM
FAMİLYA
TÜR-29
FAMİLYA
TÜR-30
FAMİLYA
TÜR-31
FAMİLYA
TÜR-32
C ORA CIFORMES
Alecedinidae
Alcedo atthis atthis
Coraciidae
Coracias garrulus garrulus
Meropidae
Merops apiaster
Upupidae
Upupa epops epops
(KUZGUNLARKARGALAR)
(Yalıçapkınları)
(Yalıçapkını)
(Mavikuzgunlar)
(Kuzgun)
(Arıkuşları)
(Arıkuşu)
(Çavuşkuşları- Hüthütler)
(İbibik-Çavuşkuçu)
L-TAKIM
FAMİLYA
TÜR-33
TÜR-34
PICIFORMES
Picidae
Dendrocopus major
Piscus vinidis
(AGAÇKAKANLAR)
(Ağaçkakanlar)
(Büyük Ağaçkakan)
(Yeşil Ağaçkakan)
M-TAKIM
FAMİLYA
TÜR-35
TÜR-36
FAMİLYA
TÜR-37
TÜR-38
FAMİLYA
TÜR-39
TÜR-40
PASSERIFORMES
Aludiae
Lulula arborea
Galerida cristata
Hirundinidae
Ptyonoprone rupestris rupestris
Riparia riparia riparia
Turdidae
Tardus merula aterrima
Turdus philosmelas philosmelas
Luscinia
megarhynchos
megarhynchos
Phoenicurus
phoenicurus
phoenicuras
Erithacus rubecula
Oenanthe oenanthe oenanthe
M onticola saxatilis
Sylviidae
Hippolais pallida
Regulus regulus regulus
Prunellidae
Prunella modularis
Motacillidae
Anthus trivialis trivialis
Anthus campestnis campestris
Motacilla alba alba
M otacilla cinerea cinerea
(ÖTÜCÜ KUŞLAR)
(Tarlakuşları)
(Orman Toygarı)
(Tepeli Toygar-Piypiy)
(Kırlangıçlar)
(Kaya Kırlangıcı)
(Kum Kırlangıcı)
(Karatavuklar)
(Karatavuk)
(Sarkıcı Ardıçkuşu)
TÜR-41
TÜR-42
TÜR-43
TÜR-44
TÜR-45
FAMİLYA
TÜR-46
TÜR-47
FAMİLYA
TÜR-48
FAMİLYA
TÜR-49
TÜR-50
TÜR-51
TÜR-52
( Bülbül)
(Bahçe Kızılkuyruğu)
(Nar Bülbülü)
(Kuyrukkakan)
(Taş kızılı-Kaya Ardıcı)
(Ötleğenler)
(Akmuktalit)
(Çalıkuşu)
(Serçemsiler- Bozboğazlar)
(Çit Serçesi-Dağ Bülbülü)
(Kuyruksall ayanl ar)
(Ağaç İncirkuşu)
(Kır İncirkuşu)
(Ak Kuyruksallayan)
(Dağ Kuyruksallayanı)
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
42
TÜR-53
FAMİLYA
TÜR-54
TÜR-55
TÜR-56
TÜR-57
FAMİLYA
TÜR-58
FAMİLYA
TÜR-59
TÜR-60
FAMİLYA
TÜR-61
TÜR-62
TÜR-63
TÜR-64
TÜR-65
TÜR-66
TÜR-67
TÜR-68
M otacilla flava flava
Corvidae
Garrulus galndarius
Pica pica
Corvus frugilegus fragilegus
Corvus conix
Oriolidae
Oirolus oriolus oriolus
Sturnidae
Sturnus vulgaris vulgaris
Sturnus roseus
Fringillidae
Fringilla coelebs coelebs
Carduelis carduelis
Carduelis spinus
Carduelis chloris mühlei
Pyrrhula pyrrhula coccinea
Loxia curvirosta
Passer domesticus
Passer montanus
(Sarı Kuyruksallayan)
(Kargalar)
(Kestane Kargası)
(Saksağan)
(Ekin Kargası)
(Leş Kargası)
(Sarıasmalar)
(Sarıasma)
(Sığırcıklar)
(Sığırcık)
(Pembe Sığırcık)
(İspinozIar)
(Ispinoz)
(Saka Kuşu)
(İskete)
(Florya )
(Şakrak Kuşu)
(Çaprazgaga)
(Serçe-EvSerçe-Adi Serçesi)
(Dağ Serçesi)
Ülkemiz M evzuatı U yarınca K orunm ası G erekli A lanlar
F.4.1.1. 2873 Sayılı M illi P a rk la r K a n u n u ’nun 2. M addesinde T anım lanan ve Bu K anunun
3. M addesi U yarınca Belirlenen “Milli P a rk la r, T ab iat P a rk la rı, T ab iat A nıtları ve T abiat
K orum a A lanları”
M İL L İ PA R K LA R
A lanın Resm i A dı : H A TİLA VADİSİ M İL L İ PA R K I
A lanı : 17104,0Ha.
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin G üngörm e: D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
Yasal K onum : Alan 31 Ağustos 1994 tarih ve 22037 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan
Bakanlar Kurulunun 94/5841 Sayılı Kararı ile 2873 Sayılı Milli Parklar Kanununa göre Milli
Park olarak ilan edilmiştir.
A lanın Resm i Adı: K A RAGÖL-SAHARA M İL L İ PA R K I
A lanı : 3.766,00 Ha.
Yasal K onum : Alan 31 Ağustos 1994 tarih ve 22037 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan
Bakanlar kurulunun 94/5841 Sayılı Kararları ile 2873 Sayılı Milli Parklar Kanununa göre Milli
Park olarak ilan edilmiştir.
TABİAT PA R K LA R I
A lanın B ulunduğu İl: ARTVİN
A lanın Resm i Adı: B O RÇK A -K A RA G Ö L TABİAT PA R K I
A lanı :368 Ha.
TABİAT A N ITLA RI
Adı: K A M İL E T DOĞU K A Y IN I TABİAT A N ITI
K uruluşu:06.09.2002
Alanı: 1000 m2
K aynak Değeri: Kayın Ağacı (Fagus orientalis) türünün, 300 yaşlarında, 42 m boy, 3,08 m çap
ve 9.70m çevre genişliğine sahip olması.
Adı: M ELO D E R E DOĞU LA DİNİ TABİAT A N ITI
K uruluşu:06.09.2002
Alanı: 1000 m2
K aynak Değeri: Ladin Ağacı (Picea orientalis var. Pyramydalis) türünün, 150 yaşlarında, 30 m
boy, 0,76 m çap ve 2,40m çevre genişliğine sahip olması.
TA BİA TI KO RU M A ALA N LARI
A lanın Resmi Adı: ÇAMBURNU TA BİA TI K O RU M A ALANI
Alanı: 180 Ha
Yasal K onum : Genel Müdürlüğümüzün 31.12.1993 tarih ve MPG.MP.2. ÇB.01-126 sayılı
emirleri ile 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunun 3’üncü Maddesi 2 ’inci Paragrafına istinaden
Tabiatı Koruma Alanı olarak tefrik ve tesis edilmiştir.
A lanın Resm i Adı: C A M İL İ G O R G İT TA BİA TI K O RU M A ALANI
Alanı: 490,5 Ha
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
44
Kıyı Yüksekliği (km): En Yüksek; 2083 m. - En Düşük; 980m.
Yasal K onum : 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunun 3. Maddesi, 2.Paragrafına istinaden Bakanlık
Makamının 24.03.1998 tarih ve 148 sayılı Olur’ları ile “Camili-Gorgit Tabiatı Koruma alanı’’
olarak ilan edilmiştir.
A lanın Resm i Adı: C A M İL İ E F E L E R TA BİA TI K O RU M A ALANI
A lanı: 1453,0 Ha
Yasal K onum : 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunun 3. Maddesi 2. Paragrafına istinaden Bakanlık
Makamının 24.03.1998 tarih ve 273 sayılı Olur’ları ile Camili Efeler Tabiatı Koruma Alanı
olarak ilan edilmiştir.
F.4.1.2. 4915 Sayılı K a ra Avcılığı K an u n u U yarınca O rm an ve Su İşleri B akanlığı’nca
Belirlenen “Y aban H ayatı K orum a S ahaları ve Y aban H ayvanı Y erleştirm e A lanları”
YABAN HAYATI K O RU M A VE G E L İŞT İR M E SAHALA R I
A lanın Resmi Adı: Ç O RU H VADİSİ YABAN H AYATI K O RU M A SAHASI
A lanı: 23.500 Ha
Yasal K onum : 25.11.2002 tarih ve MPGAYDH.2 /Olur-246 sayılı Bakanlık oluru ile tescil
edildi.
NOT: F lora ve F auna kısmı A rtvin İl Çevre D urum R ap o ru n d an alınm ıştır.
Sonuç:
Yukarıdaki fauna listelerinde yer alan türler ve diğer yaban hayatı türleri üzerine
faaliyetle beraber hiçbir ticari kaygı güdülmeyeceğinden bu türlerin avlanması, kasıtlı olarak
öldürülmesi veya alıkonması, yumurtalarına zarar verilmesi gibi etkiler söz konusu olmayacaktır.
Faaliyet ve sonrasında işletmede çalıştırılacak personelin işletme çevresinde gerek yaban
hayatını gerekse sucul ekosistemleri korunması yönünde bilgilendirilmesi hususunda gerekli
çalışmalar yapılacaktır. Faaliyet kapsamında çalıştırılacak personel hiçbir şekilde avlanmayacak
ve avlanmayı müsaade etmeyecektir.
Alınan bu önlemler sonucunda söz konusu faaliyetle bu türler üzerine zararlı herhangi bir
etki beklenmemektedir.
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
45
3. P R O JE N İN İNŞAAT VE İŞLET M E AŞAMASINDA Ç EV R ESEL E T K İL E R İ
VE A LIN A CA K Ö N L E M L ER
Atık üretimi sadece inşaat aşamasıda oluşacaktır. İmalatlar tamamlandıktan sonra dere
yatağı terk edilecek ve çevresel etkileri son bulacaktır.
Çevresel Etkileri sadece inşaat dönemi
için değerlendirilmiştir.
K atı A tıklar ve Çevre Ü zerine E tkileri:
Projede çalışacak 10 personelden kaynaklanan evsel katı atıkların miktarı 13,4 kg/gün
olarak hesaplanmıştır. Personelden kaynaklı evsel nitelikli atıklar personelin barınma sahası olan
Tekkale Köyünde kiralanacak olan alanda oluşacaktır. Evsel nitelikli atıklar biriktirme
kaplarında toplanarak görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzer faktörler yönünden çevreyi
kirletmeyecek şekilde kapalı kaplarda muhafaza edilecek ve belli periyotlarda Yusufeli
Belediyesine ait çöp toplama araçları ile alınacaktır. Katı atıklar, belediye katı atık depolama
sahasına taşınacaktır.
“Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” Madde 18’de belirtildiği personelden kaynaklı
katı atıklar (cam, kağıt, plastik, metal, alüminyum, pil, ilaç ve organik kökenliler) deniz, göl,
akarsu ve benzer alıcı ortamlara, araziye çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine neden
olabilecek yerlere dökülmeyecektir. Faaliyet süresince 14.03.1991 tarih 20814 sayılı Katı
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine riayet edilecektir.
Proje faaliyetlerinin gerçekleştirileceği sahalarda katı atık oluşumu beklenilmemektedir.
Proje imalatlarının gerçekleştirileceği alanlarda temel kazıları sonucu ortaya çıkan kazı
malzemesi yine aynı alanda taşıma yapılmadan tanzim çalışmaları için kullanılacaktır.
Personelden kaynaklı ambalaj atıkları 2.68 kg/gün olacaktır.
Kağıt, plastik, cam ve
metal gibi geri dönüşümü mümkün olan ambalaj atıkları ise ayrı ağzı kapalı plastik katı atık
toplama kutularında biriktirilerek tibbi belirli periyotlar ile lisanslı geri dönüşüm firmalarına
verilecektir.
24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Hükümlerine
uyulacaktır.
Proje kapsamında personelden kaynaklı Tıbbi Atıklar 34,0 kg/yıl olacaktır. Tıbbi atıklar
Yusufeli Devlet Hastanesine teslim edilecektir. 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı Tıbbi Atıkların
Kontrolü Yönetmeliği uyulacaktır.
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
46
Su K irliliği ve Çevre Ü zerine E tkileri:
Proje kapsamında çalışacak işçilerden kaynaklanacak evsel nitelikli atık su miktarı 1500
lt/gün olarak hesaplanmıştır. Proje kapsamında çalışacak personel Tekkale Köyünde barınacağı
için oluşacak atık sular da bu alanda oluşacaktır. Dolayısı ile atık sular Tekkale Köyü altyapı
sistemine deşarj edilecektir. İş makinesinden kaynaklanan atık yağlar yetkili istasyonlarda
30.07.2008 tarih 26952 sayılı Atık Yağların Kontrolü yönetmeliğine uygun olarak bertaraf
edilecektir.
İmalatın yapılacağı derede yüzeysel su kaynağının kirletilmemesi için azami gayret
gösterilecek, kirletici faaliyetlerden kaçınılacaktır.
H ava K irliliği ve Çevre Ü zerine E tkileri:
Proje faaliyetlerinden kaynaklan toz emisyonları ile iş makinelerinde kullanılan yakıt
sonrasında egzoz emisyonu oluşumu söz konusudur.
Arazi hazırlama işlemi yapılmayacağı için bu aşamada toz oluşumu gerçekleşmeyecektir.
Proje faaliyetlerinin başlaması ile faaliyetlerde kullanılacak hazırbetonun taşınmasında sırasında
toz oluşumu beklenmektedir.
Proje sahası dere yatağı içinde olduğundan ve bölgede ana yollar dere yatağı boyunca
uzandığı için faaliyet sahalarına bu ana yolar (asfalt) ile rahatlıkla ulaşım sağlanmaktadır. Asfalt
yol ile imalatlar arasındaki mesafe ise stabilize olduğundan sadece bu kısımlar için toz emisyonu
hesaplanmıştır. İmalatların farklı alanlarda ve farklı sahalarda olması dolayısıyla toplam toz
emisyonu 0,107 kg/saat hesaplanmamıştır. Faaliyet kapsamında oluşacak olan toz emisyonu
miktarı 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliğinde yer alan 1 kg/saat lik değerin altında kalmaktadır. Ayrıca malzeme nakliye
güzergahının stabilize olan kısımlarda sulama yapılarak toz oluşumunun önüne geçilecektir.
Sahadaki faaliyet sırasında meydana gelen tozlar Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliğinde verilen "Normal işletme şartlarında ve haftalık işgünlerindeki işletme
saatleri için kütlesel debiler" değerlerinin oldukça altında kalmaktadır. Faaliyet sırasında temel
kazılarından çıkacak olan pasa malzemenin ıslak halde olacağı ve taşıma yapılmadan yerinde
kullanılacağı için toz emisyonu oluşumu beklenmemektedir. Proje sahasındaki ulaşım yollarında
su ile sulama yapılarak toz oluşumunun önüne geçilmeye çalışılacaktır.
İşletme sırasında iş makineleri ve tranmikser egzozlarından kaynaklanacak kirletici
değerleri Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Kütlesel Debiler'de verilen
1 kg/saat sınır değerlerin altında olduğundan dağılım modellemesi yapılmayacaktır. Hesaplanan
saatlik emisyon değerlerinin çok düşük olması ve meteorolojik etkiler dolayısıyla atmosferde
seyrelerek dağılacağından çalışma alanında ve çevre atmosferinde sınır değerlerin altında kirlilik
.
Yusufeli ilçesi Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin Güngörmez Deresi Taşkınlarından Korunması Projesi
47
oluşacaktır. Faaliyette çalışan iş makinesinin egzoz ölçümleri düzenli olarak yapılacak ve izin
verilen egzoz emisyonu sınır değerlerinin aşılmamasına dikkat edilecektir.
G ü rü ltü K irliliği ve Ç evre Ü zerine E tkileri
Faaliyetlerin gerçekleştirileceği sahalarda faaliyetler ile alıcı ortam arasında en düşük
uzaklık 50 metredir. Gürültü seviyesinin yükselmesine engel olmak için, iş makinelerinin
bakımları düzenli olarak yapılacak, iş makineleri ile çalışan personele gerekli olabilecek her türlü
koruyucu teçhizat sağlanacaktır. Ayrıca, çalışan personelin gürültüye maruz kaldığı süre,
04.06.2010 tarih ve 27601
sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği’nde belirlenen sınır değerleri geçmeyecektir. Projede bulunan imalatların yapımı
aşamasında çalışma alanına en yakın yerleşim biriminde (50 m) ulaşacak olan gürültü
seviyesinin
66.78
dBA
olacağı
tahmin
edilmektedir.
Bu
değer
Çevresel
Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Tablo- 5' de belirtilen şantiyeler için 70 dBA
sınırının altında kalmaktadır. Bundan dolayı söz konusu faaliyetin yörede gürültü kirliliğine yol
açmayacağı söylenebilir.
Aşağıda sayılan nedenlerden dolayı gürültü seviyesi farklılıklar gösterecektir.
- İmalatlarda kullanılacak olan makinelerin sürekli olarak kullanılmayacağı
- İş makinelerinin açık alanda çalışacağı,
- Proje yapım aşamasında gürültülerin belli zaman aralıklarında değişken olacağı,
- Gürültü kaynaklarının yerlerinin sabit değil değişken olacağı,
- Gürültü ile alıcı arasındaki mesafelerin değişken olacağı,
-Gürültünün imalatların gerçekleştirilme hızına bağlı olarak son bulacağı, hususları göz
önüne alınarak etkinin azalacağı düşünülmektedir.
Tüm faaliyet süresince 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak
yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” hükümlerine
uyulacaktır.
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
48
N O TLA R VE KAYNAKLAR
1.
09.08.1983 tarih ve 2872 nolu Sayılı Çevre Kanunu
2.
03.10.2013 tarih ve 28784 sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği
3.
04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi
ve Yönetimi
Yönetmeliği
4.
14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
5.
31.12.2004 tarih ve 25687sayılı Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği
6.
14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
7.
03.07.2009 tarih ve 27277
sayılı
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği.
8.
29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar
Hakkında Yönetmeliği
9.
Yusufeli İlçesi, Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri Ve Tarım Arazilerinin Tekkale Deresi
Taşkınlarından Korunması İşine Ait İstikşaf Raporu DSİ, 2012
10.
Ordu-Trabzon-Rize-Giresun-Gümüşhane-Artvin Planlama Bölgesi
1/100000 ölçekli
Çevre Düzeni Planı ( Çevre ve Şehircilik Bakanlığı)
11.
Türkiye İstatistik Kurumu (www.tuik.gov.tr)
12.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Ankara,
13.
Türkiye Bitkileri Kırmızı Bitkileri (Red Data Book) Ankara, 200
14.
BERN, Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarını Koruma Sözleşmesi, 1984
15.
Artvin İl Çevre Durum Raporu, 2011
16.
ODTÜ,1995.Türkiye'nin Çevre Sorunları; TÇSV,1989
17.
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği ile İlgili Genel Bilgiler; Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı,1993
18.
Su Kirliliği ve Kontrolü-Çevre Bakanlığı, O.USLU, A.TÜRKMAN
19.
Çevre Sağlığı ve Teknolojisi, Prof. Dr. N. Kor
20.
Türkiye'nin Biyolojik Zenginlikleri, Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını,1990
21.
Artvin İl Çevre Durum Raporu (Yrd. Doç. Dr. Aydın Tüfekçioğlu,
Yrd. Doç. Dr. Sinan Güner, Yrd. Doç. Dr. Fahrettin Tilki, Yrd. Doç. Dr.Tülay Cengiz)
22.
Çoruh Havzası Toprakları mülga Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Topraksu Genel
Müdürlüğü Yayınları:756
23.
1/1.000.000 Ölçekli Türkiye Erozyon Haritası (Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi Başkanlığı)
.
Yusufeli ilçesi Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin Güngörmez Deresi Taşkınlarından Korunması Projesi
49
24.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü 2013­
2014 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Karar Kitapçığı
25.
Artvin İlinin Çevre Jeolojisi ve Doğal Kaynakları, MTA, Aralık 1998
Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi
50
EKLER
1-Proje için Seçilen Yerin
Koordinatları
EKLER
1-PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI
Nokta No
UTM Koordinatları
1
2
3
4
2 -Proje
Koordinat Sırası
Datum
Türü
D.O.M.
Zon
Ölçek Faktörü
y
709726
709974
710232
710872
Sağa-Yukarı
ED-50
UTM
39
37
6 derecelik
| x
4519403
4518966
4518695
4517910
Coğrafik Koordinatları
Koordinat Sırası
Datum
Türü
D.O.M.
Zon
Ölçek Faktörü
Enlem(K)
40.79728218211
40.79328583583
40.79078086833
40.78355192924
Enlem -Boylam
WGS-84
Coğrafik
Boylam(B)
41.48573958
41.48852967
41.49149371
41.49880736
alanıve yakın çevresinin mevcut arazi kullanımını değerlendirmek için; yerleşim
alanlarının, ulaşım ağlarının, enerji nakil hatlarının, mevcut tesislerin ve Ek-5’de yer alan
Duyarlı Yöreler Listesinde belirtilen diğer alanların (proje alanı ve yakın çevresinde
bulunması halinde) yerlerine ilişkin verileri gösterir bilgiler 1/25000 ölçekli hâlihazır harita
(çevre düzeni planı, nazım, uygulama imar planı, vaziyet planı veya plan değişikliği teklifleri,
topografik harita) üzerine işlenerek kısaca açıklanması, jeoloji haritası ve depremsellik
2.1. Yerbulduru Haritası
2.2. Topoğrafik Harita
709500
710000
710500
711000
711500
712000
709500
710000
710500
711000
711500
712000
2.3. Faaliyet Sahasına Ait
Fotoğraflar
/
2.4. Jeoloji Haritası
2.5. Genel Vaziyet Planı
2.6. Depremsellik
Depremsellik:
Proje sahası, Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem
Araştırma Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına
göre; proje sahası 3. derece deprem bölgesindedir.
Şekil-2.1 : Türkiye'nin Deprem Haritası
1 .D e rece
2 . D e rece
3 . D e rece
4 . D e rece
5 . D e rece
II m e r k e z i
ilçe m e r k e z i
Bucak m erkezi
Diri F a y l a r ( M T A )
Yol
N
O to b a n
D em iry olu
N e h ir
ilçe sınırı
İl sınırı
DEPRE M A R AŞ TIR M A DAİRESİ A N KA R A
Şekil-2.2 : Artvin İli Deprem Haritası
o 5 KnJ
2.7. Taahhütname
TAAHHÜTNAME
FAALİYETİN YERİ
: Artvin îli Yusufeli İlçesi Tekkale Köyü-Güngörmez Deresi
FAALİYETİN SAHİBİ : DSİ 26. Bölge Müdürlüğü
FAALİYETİN TÜRÜ
: Taşkın Koruma Projesi
DSİ Genel Müdürlüğü 26. Bölge Müdürlüğü tarafından yapılması planlanan “Yusufeli
İlçesi Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin Güngörmez Deresi Taşkınlarından
Korunması Projesi.” hazırlanmıştır. Bu kapsamda 03.10.2013 tarih ve 28784 sayılı Çevresel Etki
Değerlendirmesi Yönetmeliğine göre Bölge Müdürlüğümüzce hazırlanan “Proje Tanıtım
Dosyası” ve eklerinin taahhüdümüz altında olduğunu beyan, kabul ve taahhüt ederiz.
Faaliyet Sahibi
M uam m er KELEŞ
DSİ 26.
/$
jr
2.8. Çevre Düzeni Planı
FAALİYET ALANI
N
T.C.
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI
Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü
A
1:881,127
G Ö S T E R İM
SINIRLAR
İDARİ SINIRLAR
DOĞAL KARAKTERİ KORUNACAK ALANLAR
« — • ÜLKE SINIRI
f i K İ * JEOLOJİK ÖZELLİĞİ NEDENİYLE
KORUNACAK ALAN (Kanyon »b.)
” • PLANLAMA BÖLGESİ
—
İL SINIRI
—
— İLÇE SINIRI
:
■BELEDİYE SINIRI
PLANLAMA SINIRLARI
:
| PLANLAMA ALT BÖLGESİ SINIRI
ÖZEL PROJE ALANI
ÖZEL KANUNLARA TABİ ALANLAR
; 1 1 1 KÜLTÜR VE TURİZM KORUMA VE
• l " GELİŞİM BÖLGESİ/TURİZM MERKEZİ
MİLLİ PARK
£ 2 2 : TABİAT PARKI / TABİATI KORUMA ALANI
ALTYAPI
PLAJ. KUMSAL
•
BELDE MERKEZİ
•
KOV MERKEZİ
ARAZİ KULLANIMLARI
I H
-
- KAMÜ KURULUŞ ALANI
KONUT DIŞI KENTSEL ÇALIŞMA ALANI
H
KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ
■
I ORGANZE SANAYİ BÖLGESİ
H
SANAYİ ALANI
0
LOJİSTİK TESİS (SEMBOL)
BUYUK VE AÇIK ALAN KULLANIŞLARI
H
KORUNAN ALANLAR
- < « - KENTSEL SIT ALANI
.
H
BARAJ
DENİZ
GOL-GÖLET
AKARSU
Q
AR-GE FINDIK
(p
AR-GE TARIM
Ç 5
AR-GE İLERİ TEKNOLOJİ
Q
ARICILIK ENSTİTÜSÜ
%
ARICILIK FAALİYETLERİ « 8 A L ÜRETİMİ
\
JEOLOJİK SAKINCALI ALAN
0
EKOMÜZE
t a ş k in a l a n i
Q | FINDIK ENSTİTÜSÜ
\
DİĞER KORUMA ALANLARI
KENT BÖLGE
DOĞAL VE EKOLOJİK NİTELİĞİ
KORUNACAK ALANUR
....... YASAN HAYATİ KORUMA 1GELİŞTİRME ALANI
•
KENTSEL HİZMET MERKEZİ
@
MADEN SANAYİ
rrı
“
MADENCİLİK v* TAŞA TOPRAĞA OAYAU
SANAYİNİN GELİŞECEĞİ SAHALAR
@
ORMAN SANAYİNİN GEUŞECEĞI SAHALAR
0)
ORMANCILIK ENSTİTÜSÜ
------- ÜÇÜNCÜ DERECE YOL
S
SERBEST BÖLGE
------- İKİNCİ DERECE YOL
S
SU ÜRÜNLERİ ENSTİTÜSÜ
Q
TARIM VE HAYVANCILIĞA DAYALI SANAYİ
0
TAŞA VE TOPRAĞA DAYALI SANAYİ
0
YENİLİKÇİ ENDÜSTRİLER
S
ÇAY ENSTİTÜSÜ
(2
KIŞ SPORLARI ALANI
ULAŞIM
KARAYOLLARI
—
OTOYOL - EKSPRES Y a
—
BİRİNCİ DERECE YOL
DEMİRYOLU
DENİZYOLLARI VE KIYI YAPILARI
B
BALIKÇI BARINAĞI (SEMBOL)
±
UMAN /LİMAN GERİ ALANI (SEMBOL)
±
TERSANE (SEMBOL)
------- DENİZ ULAŞIM BAĞLANTILARI
! ! ! BÖLGEYE ÖZEL URUN ALANI (Bağcılık. Çay Fındık vö )
(JMAN / UMAN GERİ ALANI
. . . TARIM ARAZİSİ
ALT BÖLGE MERKEZİ
TARİHİ SIT ALANI
] ÇAYIR - MERA
SU YÜZEYLERİ
^
KULLANIM SINIRLAMASI GETİRİLEN ALANLAR
DEMİRYOLLARI
TARIMSAL ARAZİ KULLANIMLARI
KATI ATIK BERTARAF VE
.
GERİ KAZANIM TESİSİ
% 1
STRATEJİK KARARLAR
* g * DOĞAL VE ARKEOLOJİK SIT ALANI
* 3
ARGE 1TEKNOPARK ALANI (SEMBOL)
g
SİT ALANLARI (ALAN)
BÖLGESEL / KENTSEL SPOR ALANI
ÜNİVERSİTE ALANI
S
_
1
H IM ASKERİ ALAN
BÖLGE PARKI / BÜYÜK KENTSEL YEŞİL ALAN
1:::: 1 s o s y a l d o n a t i a l a n l a »
DOĞALGAZ BORU HATTI
ATIK VE ARITMA TESİSLERİ
ORMAN ALANI
DİĞER ARAZİ KULLANIM ALANLARI
ÇALIŞMA ALANLARI
s n : BÜYÜK ALAN KULLANIMI GEREKTİREN
—
y f l AĞAÇLIK KARAKTERİ KORUNACAK ALAN
YERLEŞİM ALAN LARI
KENTSEL YERLEŞME ALANI
SULAMA ALANI
■:AĞAÇLANDIRILACAK ALAN
= T = DOĞAL SİT ALANI
İL MERKEZİ
ENERJİ - SULAMA
ORMAN VE AĞAÇLANDIRILACAK ALANLAR
K8
HAVAALANI / HAVA LİMANI
KAYALIK TAŞL1KALAN
=■*•= ARKEOLOJİK SIT ALANI
İLÇE MERKEZİ
+
MAKİLİK -FUNDALIK-ÇALILIKALAN
İOARİ MERKEZLER
•
HAVAYOLLARI
------- MANİA SINIRI
| | | [ | ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGESİ
•
A
W
TERSANE
2. 9. Yeterlilik Belgesi
asa««
ÎJ
TC.
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK
BAKANLIĞI
I VI vt
♦LMNLUHMI
j vy» ı n m u r ¡K.J
-TNtC
JURLUO
'
YETERLİK BELGESİ
Bu belge, 17/07/2008 tarihli ve 26939 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği’nin 18 ve 26 ncı Maddesi ve 18/12/2009 tarihli ve
27436 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yeterlik Belgesi Tebliği uyarınca ÇED
Başvuru Dosyası veya ÇED Raporu veya Proje Tanıtım Dosyası hazırlamaya yetkili olmak üzere
verilmiştir.
'
i
\
\
!
i
Belge No
: 40
Veriliş Tarihi : 3 0 .0 9 .2 0 1 3
Kuruluş Adı
: DEVLET S U
İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Î
Bu belge verildiği tarihten itibaren 3 (üç) yt! süre ile geçertidir.
2. 10. Proje Tanıtım
Dosyasını Hazırlayan
Personel Tablosu
YETERLİLİK BELGESİ KAPSAMINDA ÇALIŞTIRILMASI TAAHHÜT EDİLEN
PERSONEL TABLOSU
Projenin Adı
: Yusufeli İlçesi Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin
Güngörmez Deresi Taşkınlarından Korunması Projesi.
Proje Sahibi
: Devlet Su İşleri 26 . Bölge Müdürlüğü / Artvin
Proje Mevkii
Yeterlilik Belge No
: Artvin İli, Yusufeli İlçesi, Tekkale Köyü - Güngörmez Deresi.
: 40
Tebliğin İlgili Maddesi
Kapsamında
Çalıştırılacak Personel
Çevre Mühendisi
(Madde 5/1-a)
Adı - Soyadı
Saniye Pelin
ÇİLESİZ
Mühendislik veya mimarlık
fakülteleri veya fakülte
Nihat ATAMAN
veya akademik veya dört
yıllık yüksekokul veya fen
veya edebiyat
fakültelerinin..............
Dilek GÜLER
Mezunu personel
(Madde 5/1-b)
Rapor Koordinatörü
(Madde 5/1-c)
Fikriye BALTACI
Mesleği
Çevre Mühendisi
Maden Mühendisi
Raporda
Sorumlu
Olduğu
Bölüm
Bölüm-3
İmzası
\ ) ^
Bölüm -1
A
/
Biyolog
Kimyager
Bölüm-2
Tüm Rapor
_
/
2.11. Proje İnceleme Bedeli
Necafibey Cad. No: 63 Çankaya / ANKARA
T e l: 0.312 229 75 13
Mithatpaşa Vergi D a ire s i: 153 052 2399
ÇEVRE re ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI
DÖİER SERMAYE İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ
C
I Sayın
06
ARTVİN DSİ ÇORUH Ff&îdELhfil ¿6. BÜLGt iTIJD« lIİORN\
Q^
I
m m dsi 2ğ. bolse m . m m perkez
S e r i: A S ıra No:
_ .Tarih,
ARTVJH
Müş. V.0KFVIN
Ijjes. NoP^039M79
ygggggpı
FATURA
479347
.
iakıp pfos l5?..'V ? 09.12.2013
İrsaliye No
j
İrsaliye Tarihi
AÇIKLAMA
CED RAPORU FORrSAT '££13-1 /PROJE BEDELİ 1 1HLYDN TL
MİLYON TL «WSI/YUSLFELI TEKKâLE KOYU
]ÜPLAft h©EL
KDV (%İB)
üENEL i OPLfiM
BİRİM FİYATI
10
.¿22.CölL
TUTARI
9 .¿22,03TL
9 a322,öolL
i .6 7 /,V / iL
11.ÖÖÖ.OÖTL
Yalnız :
B. Y eri:Ö ZE N İlÖ Î® âaİİılİM SarDA/ÖTic. Ltd. Şti. K. Karabekir Cad. Efeler İş Merkezi No:89/1 Tel:341 00 99 Kızılbey V.D. 687 003 3373 İskltler/ANKARA Anlaşma Tarihi: 21.10.2011- 665 Basım Yılı: 2012