Slayt 1 - WordPress.com

İMMÜNOLOJİ
Tıbbın bir alt dalıdır, Türkçe’ye bağışıklık bilimi olarak
geçmiştir.
Canlının immün sistemi (bağışıklık sistemi) ile ilgilenir.
Organizmanın kendinden olanı ve olmayanı ayırt
etmesi ve kendinden olmayana karşı gösterdiği
reaksiyonlar ile ilgilenen bilim dalıdır.
Geleneksel olarak immün sistem farklı fonksiyonlara sahip 2 bölüme
ayrılarak incelenir:
1. DOĞAL İMMÜNİTE (innat ya da nativ immünite olarak da isimlendirilir).
2. SPESİFİK İMMÜNİTE (kazanılmış ya da adaptif immünite olarak da
bilinir).
DOĞAL İMMÜNİTE
Nonspesifik savunmalar; vücuda zarar veren unsurların hepsine karşı
direnç gösteren savunma tipidir.
Doğal İmmünitenin elemanları
- Anatomik ve biyokimyasal faktörler,
deri ve mukozalar,
deri florasında bulunan bakterilerin oluşturduğu organik asitler,
yağ bezlerinin salgıladığı doymamış yağ asitleri,
ter salgısındaki laktik asidin antimikrobial etkisi,
mukoza salgılarında bulunan lysozim, burun mukozasındaki kıllar,
trakea ve bronşların kirpikli epitelleri,
ağız, bağırsak, üst solunum yolu, vagina ve üretrada normalde bulunan m.o.’ların varlıkları ve salgıları
-
İltihabi reaksiyon
Ateş
Kan ve dokulardaki fagositik hücreler (makrofajlar, nötrofiller)
Doğal öldürücü hücreler (naturel killer, NK)
Kompleman sistemi gibi bazı plazma proteinleri
SPESİFİK İMMÜNİTE
Spesifik savunmalar; sadece belirli bir mikroorganizma türüne etki edip
diğerlerine etki etmemektedir. Doğumdan sonra gelişmeye başlar.
Aktif & Pasif İmmünite
Hümoral İmmünite & Hücresel İmmünite
Spesifik İmmünitenin elemanları
Antikorlar
TC hücreler
DOĞAL İMMÜNİTE
SPESİFİK İMMÜNİTE
Tekrarlayan
enfeksiyonlarda direnç
kazanılmaz
Tekrarlayan enfeksiyonlarda
direnç kazanılır
Çözünebilen
faktörler
Lizozim,
kompleman,
akut faz proteinleri (CRP,
interferon)
Antikor
Hücreler
Fagositler
Natural Killer hücreler
T Lenfositler
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ ORGANLARI
(İMMÜN SİSTEM ORGANLARI= LENFOİD ORGANLAR)
Birincil lenfoid organlarda
lenfositlerin üretimi işi yapılırken,
İkincil lenfoid organlarda
lenfositler antijenlerle yüzleşirler.
İMMÜN SİSTEM HÜCRELERİ
• Myeloid seri hücreleri
-Monosit-Makrofaj
-Nötrofil
-Eozinofil
-Bazofil
-Mast Hücreleri
-Eritrosit
-Platelet
Lenfoid seri hücreleri
-B lenfosit
-T lenfosit
-NK hücresi
Nötrofiller immun sistemin üçüncü fagositik hücreleridir. İnnat
bağışıklık sisteminin çok önemli hücreleridir. Nötrofil işlevinde
kalıtsal bir bozukluk bakteri kökenli infeksiyonların üstesinden
gelinmesini zorlaştırır ve tedavi edilmezse ölümle sonuçlanır.
Eosinofil parazit infeksiyonlarına karşı gelişen bağışıklık sisteminin
bir parçasıdır.
Basofil muhtemelen mast hücrelerine benzer bir işleve sahiptir.
Mast hücreleri bileşiklerden açığa çıkan antijenlere karşı bölgesel
inflamator cevabı tetikleyen doku hücreleridir.
TCR
TCR
TH hücresi
TC hücresi
B hücresi
Yüzey molekülleri
•immunglobulin reseptörü,
•kompleman reseptörü,
•MHC molekülleri,
•sitokin reseptörleri
Antijen sunan hücreler
Makrofajlar
Dendritik hücreler
B lenfositler
MHC I ve MHC II molekülleri tarafından
Antijenin T lenfositlere sunulması
İMMÜNOGENETİK
Yabancı hücre ve bileşenleri organizmanın kendi
hücrelerinden üst düzey bir doğrulukla ayırt edebilen bu
sistemde fonksiyon alan gen ve gen ailesini inceleyen
genetik alt dalı “İmmünogenetik” olarak adlandırılır.
MAJOR HİSTO KOMPATİBİLİTE KOMPLEKS
(BÜYÜK DOKU UYGUNLUK KOMPLEKSİ (MHC))
- Tüm omurgalılarda bulunan bir grup gen
- İnsanda 6. kromozom üzerinde yaklaşık 4 milyon bp’lik bir yer kaplar
- İnsan lökosit antijeni (HLA) olarak ta bilinir
- MHC proteinleri antijen işleme ve sunmayla ilişkilidir.
- MHC I, MHC II ve MHC III şeklinde 3 sınıfa ayrılır.
Sınıf I MHC proteinleri; nükleuslu tüm hücre yüzeylerinde bulunur
peptid antijenleri TC hücrelere sunarlar
Sınıf II MHC proteinleri; B lenfositleri, makrofajlar, dendritik hücreler
üzerinde bulunurlar
peptid antijenleri TH hücrelere sunulurlar
Sınıf MHC III proteinleri; Genler bağışıklıkta önemli rolleri olan kompleman
sistemde görev alan proteinlerin sentezinden
sorumludurlar.
Differential distribution of MHC molecules on cells
Tissue
MHC class I
MHC class II
T cells
B cells
Macrophages
Other APC
+++
+++
+++
+++
+/+++
++
+++
+
+++
+++
+
+
+
-
-
Thymus epithelium
Neutrophils
Hepatocytes
Kidney
Brain
Erythrocytes
-Sırayla 95, 207 ve 50 farklı alelleri vardır
DR, DP, DQ
- Sırayla 406, 120 ve 72 farklı alelleri var
Toplam 80 adet olan MHC genleri 4 Mb büyüklüğündedirler.
-Her birey bu alellerden ikisine sahiptir.
-Aleller eş baskındır.
MHC I ve II kişilerarası üst düzeyde farklılık gösterirler fakat bir kişiye
ait bütün hücreler için uniform (benzer) yapıdadırlar.
MHC class I and MHC class II molecules
ANTİKORLAR
• Antikor veya İmmunglobulinler (Ig)
• B hücreleri üzerinde hücre yüzey antijen reseptör
proteinleri olarak
veya
• Serum ve diğer vücut sıvılarında çözünür protein olarak
bulunurlar
• Aynı kişiye ait farklılık gösteren bağışıklıktan
sorumlu proteinler VDJ yapısına sahip Ig
proteinleri olup, enfeksiyon nedeni olan antijene
özgül olarak plazma hücrelerince sentezlenirler.
Ig sınıfları
• Fiziksel, kimyasal, immünolojik özelliklerine
göre 5 sınıfa ayrılırlar
• Ig G, Ig A, Ig M, Ig D, Ig E
• Ig’lerin %80’i Ig G’dir.
Ig G; Plasentadan geçebilen tek antikor.
İkincil immün cevapta fazla miktarda sentezlenir
Ig A; tükrük, gözyaşı, ağız sütü gibi vücut sıvıları ve mide,
bağırsak, solunum ve ürogenital sistemlerin mukozal
salgılarında bulunur
IgM; birincil immün cevapta ilk sentezlenen antikor
IgE; erken tip aşırı duyarlılık reaksiyonlarında önemlidir
Ig D; İkincil antikor yanıtta önemli olabilir
Antikorlardaki çeşitliliğin nedenleri
• Somatik rekombinasyon
• Hipermutasyon
Ağır zincirde;
200 V geni
50 D geni
4 J geni
Sabit bölge genleride μ, δ, γ, є veya α
Hafif zincirde;
150 V geni
5 farklı J geni
Sabit bölge genleri de κ veya λ olabilir
T-Hücre Reseptörleri (TCR’ler)
•
T hücrelerinin yüzeyinde bulunan membrana entegre bir protein
α zincirde ; yaklaşık 80 değişken (V) gen
61 birleştirici (J) segment
β zincirde ; yaklaşık 50 değişken (V) gen
2 çeşitlilik (D) geni
13 birleştirici (J) segment