Çevresel Etmenler - İstanbul Tabip Odası

Basın Açıklaması
09.11.2010
AİLE HEKİMLİĞİ İSTANBUL’DA BÜYÜK
SORUNLARLA BAŞLADI
İlk olarak 2005 yılı Eylül ayında Düzce’de hayata geçirilen “Aile Hekimliği
Pilot Uygulaması” 1 Kasım 2010 tarihi itibariyle İstanbul’da da başlatıldı.
İstanbul Tabip Odası olarak, İstanbul’un böyle bir uygulama için gerekli
altyapı ve uygun koşullara sahip olmadığı konusundaki uyarılarımızı,
uygulamanın sakıncalarını ilgili kurumlara ve kamuoyuna iletmiş, sürecin yakın
takipçisi olacağımızı ve kamuoyu ile paylaşacağımızı duyurmuştuk.
Bu doğrultuda, aile hekimliğinin ilk haftasında İstanbul’un her iki yakasında
Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM) ve Aile Sağlığı Merkezleri’ne (ASM) yaptığımız
ziyaretlerdeki gözlemlerimiz ile meslektaşlarımızla gerçekleştirdiğimiz toplantı
ve görüşmelerden, vatandaşlarımızdan ulaşan şikayetlerden edindiğimiz bilgileri
kamuoyuyla paylaşmak istiyoruz:
1- Beş yıldır hazırlıkları yapılan aile hekimliği uygulaması İstanbul’da
yaklaşık bir milyon iki yüz bin nüfusa tekabül eden 400’ü aşkın eksik Aile
Sağlığı Birimi’yle başlamıştır.
2- Birçok ASM’de elektrik, su ve doğalgaz sıkıntısı yaşanmasının yanı sıra
daha binası dahi olmayan ASM’ler mevcuttur. İstanbul genelinde ilk başta
belirlenen 940 ASM’nin bir kısmı bu nedenle iptal edilmiştir.
3- Bazı ASM’lerde hem gerekli personel, hem de muayene masası, paravan,
tansiyon aleti, otoskop gibi en temel malzemeler eksiktir.
4- Binası hazır olmayan Aile Sağlığı Birimi hekimleri, yakınlarda bulunan
binaların bir odasına yerleştirilmiştir, yeterli donanımın olmadığı mekânlarda
hizmet sunmaları istenmektedir.
5- Sağlık Müdürlüğü tarafından aile hekimlerine verilen kendilerine kayıtlı
kişilerin listesini içeren birçok CD hatalı veya boş çıkmış, bazıları ise bütün
uğraşlara rağmen açılamamıştır.
6- Birçok aile hekimi bilgi kayıt programının çalışmadığından şikayetçi olmuş,
programın kullanımına ilişkin yeterli eğitim, bilgilendirme yapılmadığı
gözlenmiştir. Bazı hekimler dışarıdan program satın alıp bilgilerini girmişler
fakat Sağlık Bakanlığı’na veri gönderememişlerdir.
7- Birçok vatandaş bağlı olduğu aile hekimini öğrenememiştir. İstanbul’da
yaklaşık 1,5 milyon kişinin aile hekimliği kaydının olmadığı tahmin
edilmektedir.
8- Bağlı bulunduğu aile hekimini internetten öğrenen birçok vatandaş ise,
adres ve iletişim bilgilerine yer verilmediği için aile hekimlerine
ulaşamamıştır.
9- Aile hekimi olmak için müracaat eden ancak daha sonra vazgeçen
hekimlerin yerine yeni atamalar yapılmamış, bağlı bulunan nüfus diğer aile
hekimlerine dağıtılmıştır.
10- ASM’lerin levhaları mevcut olmayıp kimin tarafından yaptırılacağı belli
değildir.
1
11- Yeni ASM kurmaya çalışan aile hekimlerine bazı kamu yöneticileri
tarafından belli adresler işaret edilmektedir.
12- Bazı vatandaşların oturdukları yerden çok uzak yerleşimlerdeki Aile
Sağlığı Birimlerine kayıt ettirildikleri, aile hekimine ulaşabilmek için iki toplu
taşıma aracı kullanmak zorunda kaldıkları, ulaşımda güçlükler yaşandığı gelen
bilgiler arasındadır.
13- Bazı vatandaşlar sistemde birden fazla aile hekimine kayıtlı
olduklarını, kendi aile hekimlerinin kim olduğu bilgisine ulaşamadıklarını
bildirmişlerdir.
14- Başta sağlık personeli eksiği olanlar olmak üzere birçok ASM’de gebe ve
çocuk izlemleri yapılamamaktadır.
15- Otomasyon sistemini kullanamayan aile hekimleri hasta bilgilerini eskiden
olduğu gibi elle, poliklinik defterine yazmaktadırlar. Ancak, bebek, çocuk, gebe
aşılarını kayıt edecekleri defterleri bulunmamaktadır.
16- Birçok aile hekiminin bilgisayarı eksik olup, bazı kişi ve kurumlar
tarafından belli adreslere yönlendirildikleri öğrenilmiştir.
17- Bazı
aile
hekimlerinin
bilgileri
doktor
bilgi
bankasına
aktarılmadığından Ankara’ya gidip diploma tescil numarası kaydettirmek
zorunda kalmışlardır.
18- Bazı aile hekimlerinin sistemde kayıtları olmadığından reçeteleri
eczanelerden geri dönmektedir.
19- TSM’lerde görevli hekimlere sürekli olarak geçici görev çıkarılmaktadır. Üç
gün içinde üç ayrı geçici göreve gönderilen meslektaşımız mevcuttur.
20- TSM’lerden ASM’lere geçici göreve giden bazı hekimlerden cari
harcamalara ortak olması istendiği öğrenilmiştir.
21- Aile hekimlerinin ücretlerinin ne zaman ödeneceği belirsizdir. Hiçbir
güvence içermeyen yıllık sözleşmeleri konusunda ya da gelirlerinin katsayı
düşürülerek azaltılıp azaltılmayacağı konusunda herhangi bir olumlu emare
görülmemektedir.
22- Birçok sağlık ocağında mevcut olan devlet malı sarf malzemeleri 28
Ekim 2010 günü esrarengiz bir şekilde sıfırlanmıştır ve bu durumun
hukuki sorumlusunun kim olduğu belirsizdir.
23- Bazı sağlık ocaklarının aile hekimliklerine devri sırasında sağlık kayıtları
tahribata uğramış, yok olmuştur.
24- Adli nöbetleri TSM hekimlerinin mi, ASM hekimlerinin mi tutacağı
konusunda değişik ilçelerde farklı uygulamalar mevcut olup kargaşa
yaşanmaktadır
25- Zamanı yaklaşmakta olan okul aşılarını kimin yapacağına ilişkin
belirsizlik sürmektedir.
26- Laboratuvar hizmetlerinin nasıl verileceğine ilişkin belirsizlik mevcut olup
1 Kasım 2010 itibarıyla İstanbul’da birinci basamakta laboratuvar
hizmetleri bütünüyle durmuştur.
27- Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezleri açık olmakla birlikte
akıbetleri belirsizdir ve birçok merkezde aile planlaması hizmetleri
verilememektedir.
2
28- Verem Savaş Dispanserleri çalışmaya devam etmekte ancak hekim
eksikliği yaşanmaktadır. Sağlık ocaklarının yürüttüğü ve veremin tedavi ve
kontrol altına alınması için büyük önemi olan Doğrudan Gözetimli
Tedavi sistemi ASM’lere devredilmiştir, ancak bu koşullar altında
sürdürülmesi mümkün görülmemektedir.
29- Hastane acil servislerinde hizmet veren birçok pratisyen aile hekimliğini
seçerek ayrılmıştır. Acil nöbetleri; aralarında göz, biyokimya, patoloji gibi
yıllardır genel tıp uygulamasından uzak olan uzman hekimlere tutturulmaktadır.
İş yükü iyice artmış olan acil servislerde büyük bir karmaşa yaşanmaktadır.
Durumun telafisi için acil konusunda yeterli deneyime sahip olmayan
mecburi hizmet atamalı yeni mezun hekimler görevlendirilmeye
başlanmıştır. Bu durum hekimliğe ilk adımlarını atan hekimler için de acillere
başvuracak hastalarımız için de sıkıntılıdır.
30- Aile hekimliği uygulaması nedeniyle 112 Acillerde görevli hekimlerin
sayısı beşte birden aşağıya düşmüştür ve hizmetlerde büyük aksamalar
yaşanmaktadır. Birçok durumda hastaya doktorsuz olarak gidilmekte,
ambulanslarda görevli doktorlar görev bölgeleri dışındaki vakalar için de
görevlendirilmekte ve meydana gelen sorunlar yüzünden hastalarla karşı
karşıya bırakılmaktadırlar.
Yukarıda otuz madde halinde saydıklarımız İstanbul’da Aile Hekimliği
Uygulamasının bir haftalık bilançosunun sadece bir kısmıdır.
Bütün bunların ötesinde aile hekimliği “Pilot Uygulaması”na bir de
“Geçiş Dönemi Uygulaması” getirilmiş ve aile hekimlerinin 1 Şubat 2011
tarihine kadar müracaat eden hastaları kendilerine kayıtlı olmasa bile muayene
ve tedavi etmeleri öngörülmüştür.
Bir başka ifadeyle;
İSTANBUL’DAKİ AİLE HEKİMLİĞİ UYGULAMASI SAĞLIK BAKANLIĞI
TARAFINDAN FİİLİ OLARAK ÜÇ AY ERTELENMİŞTİR AMA BU DURUM
KAMUOYUNA AÇIKLAN(A)MAMAKTADIR.
Sağlık hizmetinin ciddiyet, iyi bir planlama ve süreklilik
gerektirdiğini, “hele bir başlayalım, gerisi gelir” anlayışı ile sağlık
hizmetinin düzenlenemeyeceğini Sağlık Bakanlığı’na bir kez daha
hatırlatmayı görev biliyoruz.
Aile hekimliğini izlemeye ve vatandaşlarımızı bilgilendirmeye devam
edeceğiz.
Kamuoyuna saygılarımızla duyururuz.
İSTANBUL TABİP ODASI
YÖNETİM KURULU
3