10GruplardaBeslenme

1-3 YAŞ ÇOCUKLARIN BESLENMESİ





Bu dönem çocuğun iyi bir yemek yeme
alışkanlığı kazanması gereken dönemdir.
Anne sütü bir yaşından itibaren azaltılarak
kesilebilir.
Ancak memeden kesme işlemi ani ve
ürkütücü olmamalıdır.
Meme başına kırmızı biber, salça, diş
macunu vb. sürme veya çocuğu uzaklaştırma
gibi uygulamalar yapılmaktadır. Bunlar
çocuğun ruhsal yönden zarar görmesine
neden olabilir.
Emzirme sayısı azaltılıp, verilen ek besin
miktarı arttırılırsa süt yapımı azalacaktır.



Çocuk meme emmek istediğinde
oyalanarak mümkün olduğunca
unutması sağlanabilir.
Herhangi bir hastalığı olmadığı zaman
bu işlemlere başlanmalıdır.
Bu arada süt vb. satın alamayacak
kadar ekonomik sorunu olan annelerin
çocuklarını iki yaşına kadar
emzirebilecekleri belirtilmektedir.
Ancak diğer ek besinlerin de yeter
miktarda verilmesi gerekmektedir.




Ailelerin çocuğun iyi bir beslenme
alışkanlığı kazanmasında rolü büyüktür. Bu
konuda dikkat edilecek noktalar şunlardır:
Her çocuğun büyüme ve gelişme hızı
farklıdır. Bazıları iri bazıları küçük
yapılıdır.Tükettikleri besinleri başka
çocuklarınkiyle kıyaslamak hatalı olur.
Çocuklara öğün aralarında iştahını
azaltacak, fazla besin değeri olmayan
besinler verilmemelidir.
Yeni besinlere alıştırırken kızıp bağırıp
çağrılmamalıdır
Çocuğun döke saça da olsa kendi başına
yemesine izin verilmelidir.


Israrla istemediği besinler varsa
zorlanmamalı, aynı gruptan başka besinler
verilmelidir. (Süt yerine ayran gibi).
Yemek yemesi için ceza veya ödül verilmesi
gibi uygulamalardan kaçınılmalıdır. Ancak iyi
bir davranış gösterdiğinde ödüllendirilmelidir.
Bazı küçük hataları görülmezden gelinmeli,
doğrusu gösterilmelidir. Beğenilmeyen
davranışlar devam ediyorsa fiziksel ceza
yerine hoşlandıkları şeyleri yapmaktan
alıkonulması doğru olur. Fiziksel ceza çocuğu
saldırgan yapar.




Çocuğun yemeği mutlaka ayrı tabağa
konmalı, ne miktar yediği gözlenmelidir.
Tabağındaki yiyeceği bitirmeden başka
yiyecek verilmemelidir.
Çocukların mideleri yetişkinlerinkine göre
küçük olduğundan daha sık acıkabilirler.
Ara öğünler (kuşluk ve ikindi) verilmesi
uygun olur.
Çocuklarda görülmek istenen davranışları
ebeveynler önce kendileri göstermelidir.


Çok yemek yemeye zorlayarak iştahsızlığı
önlemek mümkün değildir. Nedeni
araştırılmalıdır. Barsak parazitleri, aralarda
abur-cubur yenmesi, ruhsal sorunlar vb
açısından araştırılmalı, gerekiyorsa doktor,
diyetisyen vb. başvurulmalıdır.
Yemek yemeden önce ellerini yıkaması,
dişlerin düzenli fırçalanması, yıkanmadan
sebze-meyve yenmemesi gibi alışkanlıklar da
kazandırılmalıdır.
Okul Öncesi Çocuklarda Enerji ve Besin Öğesi
Gereksinimi
Besin Öğesi
1-3 Yaş
4-6 Yaş
Enerji (kal/kg)
90
90
Protein (g)
23
30
Vit. A (mcg)
400
500
Vit. D (I.U)
80
10
Vit. E (mg)
5
7
0.5
0.9
Thiamin (mg)
Besin Öğesi
1-3 Yaş
4-6 Yaş
0.8
1.1
Niasin (mg)
9
12
Vit C (mg)
45
45
800
800
Demir (mg)
15
10
Çinko (mg)
10
10
Riboflavin (mg)
Kalsiyum (mg)
Örnek Yemek Listesi
 Sabah: 1 yumurta, 1 kibrit kutusu
büyüklüğünde beyaz peynir, 1 yemek kaşığı
bal ya da pekmez, 1 dilim ekmek, 1 bardak
süt ,
 Kuşluk: 1 bardak meyve suyu veya 1 meyve,
1 poğaça vb.
 Öğle: Kıymalı sebze yemeği veya iki köfte,
Yoğurt, 1 dilim ekmek
 İkindi: 1 küçük kase sütlaç
 Akşam: 1 kase tarhana veya mercimek
çorbası, Pilav veya makarna, Yoğurt,
Meyve veya domates vb.
 Yatarken: 1 su bardağı süt
4-6 YAŞ ÇOCUKLARIN BESLENMESİ



Daha önceden iyi bir beslenme alışkanlığı
kazanmış olan çocuklar bu dönemde sorun
yaratmaz. Küçükler için yapılan öneriler bu
yaş çocuklar için de geçerlidir. Ayrıca;
Çocuk ailesi ile birlikte sofraya oturarak
kendisi yemeğini yemelidir.
Televizyon, vb. yerlerde gördüğü reklamların
etkisinde kalarak yararlı olmayan besinlere
(kola,
şekerleme
vb)
yönelmesi
engellenmelidir.
Besinlerin yararları ve zararları konusunda
bilgi verilmesi uygun olur. Bunları kavrayabilir.


Diş çürükleri için de önlem alınması
gerekir. Fazla şekerli besin yememeli,
yedikten
sonra
dişlerini
suyla
çalkalamalı,
günde
iki
kez
fırçalamalıdır. Sularda yeterli flor
bulunmayan yerlerde bu dönem
çocuklara
flor
içeren
tabletler
verilebilir.
Bu
konuda
hekime
danışılmalıdır.
Çocuklara yetişkinlerin yediği besin
gruplarından verilir, porsiyonlar ½’si
kadardır.
Örnek Yemek Listesi:





Sabah: 1 yumurta, 1 dilim peynir, 1 dilim
bal veya reçel sürülmüş ekmek, 1 bardak
süt
Kuşluk: 1 meyve
Öğle: Etli sebze veya kurubaklagil yemeği
(1 küçük tabak), 2 kaşık pilav, 1 küçük
kase yoğurt,Salata veya meyve
İkindi: 1 bardak süt veya meyve suyu
Akşam: 2-3 köfte veya etli sebze yemeği,
Makarna veya çorba, yoğurt, 1 dilim
ekmek
7-12 YAŞ ÇOCUKLARIN BESLENMESİ



Bu yaşlarda çocuklar okula giderler. Ev
dışında da beslenmesi gerekebilir.
Mutlaka her sabah düzenli kahvaltı
etmelidirler. Zamanı ona göre ayarlamaları
sağlanmalıdır.
Okulda satılan yiyecekler konusunda
eğitilmelidirler. Açıkta satılan besinleri
almamalıdırlar.
Kantinde satılanların da sağlığa uygun olup
olmadığı idarecilerce sık sık
denetlenmelidir.



Tüm gün eğitim verilen okullarda öğlen
yemeği çıkarılıyorsa yemek listelerinin
uzmanlarca çocukların gereksinimlerine
uygun ve temiz hazırlanması sağlanmalıdır.
Evden yiyecek götüren çocuklara içine
peynir, köfte, yumurta vb. den biri konmuş
sandviç yanında domates, havuç , meyve,
ayran verilebilir.
Bu yaşlarda fast-food tipi beslenmeye
alışılmamalıdır. Sürekli bu tip beslenme
fazla yağ, düşük vitamin ve posa alımına yol
açarak sağlığa zarar verebilir.


Yatılı okullarda okuyanlar için de
uzman kişilerce yemek listeleri
hazırlanmalı, başka seçeneği olmayan
çocukların mümkün olduğunca yeterli
ve dengeli beslenmeleri sağlanmalıdır.
Bu grup çocuklar yetişkinler için
hazırlanan yemek listeleri önerilir.
Yalnız miktarlar 2/3 porsiyon olarak
düzenlenir.
Okul çağı Çocuklarda Enerji Ve Besin Öğeleri
Gereksinimi
Besin Öğesi
6-10 E-K 11-14 E
11-14 K
Enerji (kal/kg)
70
55
47
Protein (g/kg)
1.0
1.0
1.0
Vit. A(mcg)
700
1000
800
Vit. D (I.U)
400
400
400
Vit. E (mg)
7
10
8
Tiamin (mg)
1.0
1.3
1.1
Besin Öğesi
6-10 E-K 11-14 E
11-14 K
Riboflavin(mg)
1.2
1.5
1.3
Niasin(mg)
13
17
15
Vit C (mg)
45
50
50
800
1200
1200
Demir (mg)
10
12
15
Çinko(mg)
10
15
12
Kalsiyum (mg)
ADÖLESAN DÖNEMİNDE BESLENME


Bu dönemde çocuklar hızlı bir büyüme,
gelişme süreci yaşayarak yetişkinliğe adım
atarlar.
Kızlarda salgılanan hormonlar vücutta yağ
dokusunu
arttırırken,
erkeklerdeki
hormonlar yağsız doku kitlesini arttırır.
Böylece iki cinsin vücut yapısı farklılaşır.

Bu dönemde besin gereksinimindeki
değişiklikler şöyle sıralanabilir:
Bu yaşlarda kemik kütlesi artışı
fazladır, bu artış 18 yaşından sonra
yavaşlayarak 30 yaşına kadar sürer.
30 yaşından sonra kemiklerden
kalsiyum çekilmeye başlar. Bu nedenle
adölesan dönemde bol kalsiyum almak
ve uygun sportif faaliyetler yapmak
gerekir.



Her iki grubun da daha fazla enerji,
protein, vitamin almaları gerekir.
Kızlarda menstruasyon başladığından
demir gereksinimi artar.
Bu yaşlarda ağır sporlar yapanlarda
veya işçi olarak çalışanlarda enerji ve
besin öğesi gereksinimleri daha da
artacağından
büyüme
gelişmenin
etkilenmemesine
dikkat
edilmesi
gerekir.



Özellikle
kızlarda
iştah
sapmaları
gelişebilir.
Kendi vücudunu beğenmeyip yemek yemeği
reddetme (anoraksi) duygusuna kapılanlarda
aşırı zayıflık, hatta ölüm görülebilir.
Bilinçsiz diyetler uygulayanlar olabilir.
Bir de aşırı yiyip sonradan kusma şeklinde
belirlenen durum (bulimia) vardır. Bu
konuda
gençlerle
iletişim
kurularak
gerekirse psikolog ve hekim yardımına
başvurulmalıdır.





Beslenme konusunda dikkat edilecek
noktalar şunlardır:
Düzenli kahvaltı etmek,
Günde en az üç öğün yemek,
Okullarda satılan yiyeceklere dikkat
etmek,
Sürekli hazır, fast food besinler
yememek,
Arkadaşlara özenip sigara, alkol vb.
kullanmaya başlamamak,





Bol meyve, sebze yemek,
Her gün en az yarım kilo süt-ayran
içmek
Kola ve meşrubatlardan uzak durmak
Anemiden korunmak için (özellikle
kızlar) verilen önerilere dikkat etmek
Düzenli yapabileceği spor dallarına
zaman ayırmak. Hiç olmazsa haftada 5
gün yarım saat tempolu yürüyüşler
yapmak.





MENSTURASYON DÖNEMİNDE
BESLENME
Bu dönemde oluşan bazı değişiklikler;
Vücutta sıvı birikimi artar, kilo fazlalaşır.
Ancak menstruasyondan sonra normale
döner.
Magnezyum düzeyinin düştüğü saptanmıştır.
Sinirsel gerginlik olabilir.
Tatlılara karşı istek artar.
Kanaması fazla olanlarda demir yetersizliği
anemisi gelişebilir.




Bu dönemde dikkat edilecek noktalar
şöyle sıralanabilir:
B grubu vitaminler sinir sistemi için
olumlu etki yapar. Bu dönem yeterli
alınmalıdır
Magnezyum içeren besinler alınmalıdır.
Fazla tatlı ve karbonhidrat alınmamaya
çalışılmalıdır.
Demir içeren besinlerin alımına dikkat
edilmelidir .
MENOPOZ DÖNEMİNDE BESLENME



Bu dönemde oluşan hormonal değişiklikler
kadınları sağlık açısından pek çok riske
sokar. Bunlar şöyle sıralanabilir.
Vücutta yağ dokusu artar. Şişmanlık başlar.
Kalp-damar hastalıkları oluşma riski artar
(Östrojen azlığına bağlı).
Kemiklerden
kalsiyum
atımı
hızlanır,
osteoporoz başlar.



Bu dönemde beslenmede dikkat edilecek
noktalar şunlardır:
Fazla kalsiyum almanın pek yararı yoktur,
ancak süt ve ürünleri protein kaynağı olarak
yararlı olur. Yağı azaltılmış olanlar tercih
edilmelidir.
Kanama olmadığı için demir gereksinimini
karşılamak zor olmaz. Kırmızı etler gerekli
olmayabilir.
Kalp hastalıklarından korunmak için doymuş
yağ ve kolesterol içeren besinleri fazla
tüketmemek yerinde olur.



Enerji alımını sınırlamak için yağlı
besinlerden, hamur işlerinden, şekerli
besinlerden uzak durulmalıdır.
Bol meyve, sebze yenmelidir.
Tuz alımını sınırlamakta yarar vardır.
Hem hipertansiyonu hem de kemik
kaybını önlemede yararı olur.
YAŞLILARIN BESLENMESİ


Yaşlılığın getirdiği değişiklikler şöyle
sıralanabilir:
Metabolizma yavaşlar. Yağsız kütle kırk
yaşından sonra her on yılda % 2-3 azalır.
Sindirim, dolaşım, boşaltım işlevlerinde
değişmeler olur. Glikoz toleransı, kardiyak
indeksi, oksijen tüketme yeteneği, sinir
iletim hızı, tat ve koku algılama yetenekleri,
kas gücü, sindirim organlarının mekanik
hareketi ve salgıları azalır. Metabolik
artıkların böbreklerden atım hızı yavaşlar.



Diş
kayıpları
vb.
çiğnenmesini engeller.
sorunlar
besinlerin
Kemiklerden kalsiyum çekilmesine bağlı olarak
sorunlar başlar.
Yaşın artmasıyla birlikte kronik hastalıklar da
görülmeye başlar (kalp-damar, hipertansiyon,
osteoartroz, diyabet vb.)
Yaşlıların Günlük Besin Öğesi Gereksinimleri
Besin Öğesi Değişim
Önerilen Miktar
Enerji
Azalır
DMH x 1.5 (30 k.kal/kg)
Protein
Değişmez
0.7- 1g /kg
Yağ
Azalır
% 25
CHO
Değişmez
% 60
Posa
Değişmez
25-30g
Kalsiyum
Artar
1300 mg
Mg
Artar
5 mg/kg
Fe
Azalır (K)
10 mg
Besin Öğesi Değişim
Önerilen Miktar
Zn
Biraz artar
15 mg
İyot
Değişmez
130-150 mcg
Se
Biraz artar
35-50 mcg
Cr
Biraz artar
200 mcg
A vitamini
Biraz artar
650-750 mcg
D vitamini
Artar
400 I.U
E vitamini
Artar
20-30 mg
K vitamini
Değişmez
80 mcg
Tiamin
Değişmez
1.0-1.2 mg
Besin Öğesi Değişim
Önerilen Miktar
Riboflavin
Değişmez
1.2-1.3 mg
Niasin
Değişmez
13-15 mg
B6 vitamini
Artar
1.5-1.7 mg
B12 vitamini Artar
2.5-3 mcg
Folik asit
Artar
400-500 mcg
C vitamini
Artar
75-90 mg
Tuz
Azalır
<5g
Sıvı
Artar
1.5-2 litre



Beslenmede şunlara dikkat edilmelidir:
Enerji miktarı eskiye göre azaltılarak kilo
almamaya çalışılmalıdır. Fazla kilolu olanlar
biran önce zayıflamalıdır, çünkü kronik
hastalıklar riski fazladır.
Öğün sayısı arttırılarak az az sık sık
yenilmelidir. Sindirim güçlükleri azaltılır.
Sıvı
miktarı
arttırılıp
tuz
miktarı
azaltılmalıdır. Böylece böbreklere fazla
yüklenilmez.Tuz sınırlanması hipertansiyonun
önlenmesi için de önerilir.





Sık görülen kabızlığı önlemek için yeterli posa
alınmalıdır. Bunun için bol sebze, meyve
yenmelidir.
Diyetteki yağ miktarı azaltılmalı, özellikle
doymuş yağlardan kaçınılmalıdır.
Kızartmalardan, ağır tatlılardan , hamur
işlerinden kaçınılmalıdır. Tatlı olarak sütlaç,
muhallebi, kompostolar tercih edilmelidir.
Yiyecekler haşlama veya ızgara olarak
hazırlanmalıdır.
Günde iki veya üç kez çay-kahve alınabilirse
de bitkisel çaylar, süt, ayran, meyve suyu daha
uygun içeceklerdir.
Örnek Yemek Listesi:
Sabah:Yumurta veya 1 kibrit kutusu kadar
peynir, Domates, Zeytin , Çay, Ekmek
Kuşluk: Süt veya çay ve meyve
Öğle: Kıymalı sebze yemeği, Yoğurt, Pilav ,
Ekmek,
İkindi: Sütlaç
Akşam: Mercimek çorba, Fırında köfte,
Salata, Ekmek
Gece: Meyve
SPORCULARIN BESLENMESİ

Spor
yapanlarda
beslenmede
oluşan
değişiklikler şöyle özetlenebilir:
Enerji gereksinimleri artar. Antrenman
süresine ve spor tipine göre gereksinim farklı
olur.
- Bir dakikadan kısa süren egzersizde kastaki
ATP ve kreatin fosfat kullanılır.
- 8 dakikaya kadar sürekli dayanıklılık
egzersizlerinde karbonhidratlar kullanılır.
- 10 dakika- 1 saat arası egzersizlerde CHO +
yağlar kullanılır.
- Bir saatten uzun süren egzersizlerde yağlar
kullanılır.



Vücudun uzun vadeli enerji deposu
yağlardır. Ancak CHO’ların % 4-5 daha
elverişli
enerji
kaynağı
olduğu
belirtilmiştir.
Kasların glikojen deposu ne kadar
yüksekse egzersizde başarı o kadar
yüksek olur.
Kas glikojen deposunun sürekliliği için
kompleks CHO’ların daha etkili olduğu
bulunmuştur. Normalde kas glikojen
deposu
2
saatlik
egzersizde
bitmektedir.


Antrenman ve müsabakalarda terlemeyle
vücuttan su ve mineral kaybı olur.
Sodyum,
potasyum,
kalsiyum
gibi
mineraller atılır. Yeterli alınmazsa
kramplar oluşabilir.
Kas dokusunun artması için çok fazla
protein alınmasına gerek yoktur. Fazla
alınan protein vücuttan kalsiyum ve su
kaybedilmesine, kalp-damar
hastalıklarına ve kilo artışına neden olur.



Özel diyetle ( 3 gün az karbonhidrat, bol
protein ve bol yağ alımı ile bol
antrenman; sonraki 3 gün az yağ, az
protein ve bol karbonhidrat alımı ile az
antrenman) kaslardaki glikojen miktarı
arttırılabilir.
Son gün dinlenilir.
Vücutta su tutucu, gaz yapıcı, posalı
besinler alınmaz. Son öğün müsabakadan
3 saat önce yenir. Yeterli sıvı alınır.





Sporcuların enerji gereksiniminin artmasına
bağlı olarak B grubu vitaminlerin de fazla
almaları gerekir.
Ağır spor yapanların antioksidan vitaminleri (C
vitamini, E vitamini ve beta karoten) fazla
almaları gerekir.
Düzenli beslenme önemlidir. En az 3 öğün
beslenilmelidir.
Bazı spor dallarında kilo kaybetmek için
terleme (sauna vb) sakıncalıdır.
Su kaybı % 2’den azsa dayanıklılık azalır, su
içince düzelir, daha çoksa kuvvet azalır, su
içince düzelmez.






Müsabaka
sırasında
kaybedilen
sıvıyı
karşılamak için ara ara sıvı alınmalıdır.
Müsabaka sonrasında yeterli sıvı, boşalan
glikojen depolarını doldurmak için bol
karbonhidrat , meyve ve sebze alınmalıdır.
Sigara oksijen tüketimini arttırdığı için
içilmemelidir.
Alkolün
fazlası
performansı
olumsuz
etkilemektedir.
Az miktar kafeinin olumlu etkisi olabilir.
Aşırıya kaçmadan çay, kahve vb. alınabilir.
Sporcu kızlarda demir yetersizliği anemisine
dikkat edilmelidir.


Kalsiyum alımı için süt ve ürünleri tercih
edilmelidir.
Ergojenik yardımcı olarak kullanılan
ürünler dikkatli seçilmelidir. Protein
tozları, hormon içeren haplar ve birçok
yararı olmayan ürünler kullanılmamalıdır.
En
iyisi
bu
konuda
uzmanlara
danışılmasıdır.
4000 k.kal Sağlayan Bir Diyet Örneği
Sabah: 1 yumurta, 1 kibrit kutusu peynir. 1 kibrit
kutusu yağ, 1 domates veya portakal, 1 SB süt,
3 orta dilim ekmek
Kuşluk: 50 g tahin helvası, 1 SB limonata
Öğlen: 1 porsiyon et veya etli kurubaklagil
yemeği, 1 porsiyon pilav-makarna ya da börek,
1 SB ayran, 1 porsiyon salata, 2 orta dilim
ekmek
İkindi: 1 dilim kek, 1 SB meyve suyu
Akşam: 1 porsiyon etli sebze yemeği, 1 porsiyon
çorba, 1 porsiyon pilav-makarna vb, 1 porsiyon
tatlı, ½ su bardağı yoğurt, 2 orta dilim ekmek
Gece: 2-3 Meyve, 1 avuç fındık, fıstık vb
İŞÇİLERİN BESLENMESİ




Yetersiz-dengesiz beslenme sonucunda;
işçilerin üretim hızı düşer,
vücut direnci azalır, hastalık artıp işe
devamsızlık olur,
ilgi ve dikkat azalmasına bağlı olarak da
iş kazaları, meslek hastalıkları artar.
Ülkemizde yapılan çalışmalarda işçilerde
enerji,
B2 ,
Ca
ve
A
vitamini
yetersizliklerinin
sık
görüldüğü
saptanmıştır.
MESLEKLERİN GRUPLANDIRILMASI
Hafif İşler:
 Büro işleri,
 avukat,
 doktor,
 öğretmen,
 muhasebeci,
 mimar,
 ev aletleri kullanılarak yapılan ev işleri
Orta işler:
 Hafif sanayi işleri,
 terzilik,
 elektrik-gıda –montaj işleri,
 marangozluk,
 mobilya endüstrisi,
 kanal işçiliği,
 matbaa işçiliği,
 gemicilik,
 fırıncılık,
 ev aletleri kullanılmadan yapılan ev işleri,
 öğrencilik,
 tütün işçileri,
 tezgahtarlık
Orta üstü işler:












Tarım işçilerinin bir bölümü,
düz işçiler,
sıva işleri,
yük taşımak,
balya istiflemek,
çiftçilik,
lastik-kauçuk işçileri,
deri sanayi,
kimya-elektrik endüstrisi,
orman işçileri,
maden ocağı işçileri,
demir-çelik işçileri, atletler
Ağır işler
Tomruk işleri
 Madencilik
 Ormancılık
 Demir-çelik sanayii,
 yol ve inşaat işçileri,
 Ağır yük taşıyıcıları,
 Yüksek ısılı fırın işçileri
 Ağaç kesme işleri,
 Soğuk-sıcak demir işçileri
 Tarım işçilerinin bir bölümü





Ortamın sıcaklığı 10-14 derecenin altına her
10 derece indiğinde enerji gereksinimi % 5-10
artar.
Ortamın sıcaklığı 30 derecenin üstünde her 1
derece yükseldiğinde enerji gereksinimi % 5
artar(terle kaybedilen 1 litre su 580 k.kalori
demektir).
Terle birlikte suyun yanısıra elektrolitler de
kaybolur.
İşçilerin çalışma ortamlarında gaz,
kimyasallar, toz, duman vb olması, güneş
ışınları altında çalışması antioksidant
gereksinimini arttırır.

İşçilerin beslenmesinde göz önünde
bulundurulacak
noktalar
şöyle
sıralanabilir:
Alınması gerekli enerji ve besin
öğelerinin
yarısı
iş
yerinden
sağlanmalıdır.
Örneğin
- 1/5’i kahvaltı olarak evde,
- 2.5 / 5’i öğle yemeği ve ara öğünler
olarak işyerinde,
- 1.5 / 5’i akşam yemeği olarak yine evde
verilir.






Enerji gereksinimleri aktivite türüne göre
ayarlanmalıdır. Maden işçisi ile makine başında
duran işçinin gereksinimi aynı değildir.
Ağır işte çalışanların terle azot kaybettikleri,
ortamın çok sıcak ve soğuk olması durumunda
da azot kaybının arttığı bildirilmektedir.
Genç işçilerde büyüme için de protein
gereksinimi fazladır.
B grubu vitaminler enerjiye göre ayarlanır.
Pb, Cd kullanılan işyerlerinde çalışanların Ca,
Fe, Zn, E vitamini gereksinimleri arttırılır.
Radyasyon ve toksik kimyasallarla temas
edenlerin E ve C vitamini gereksinimleri artar.




İşçiye ucuz-dengeli
beslenme olanağı
sağlanmalıdır.
Sağlıklı
mutfak-yemekhane
düzeni kurulmalıdır.
Sık sık eğitimler verilerek evde de dengeli
beslenmeleri öğretilmelidir
Çocuk işçi-çırakların büyüme-gelişmelerini
sürdürebilecek şekilde beslenmeleri için yasal
düzenlemeler getirilmelidir.
İşyeri hekimliği ve iş yeri hemşireliği
üniteleri
kurularak
uzman
kişiler
çalıştırılmalıdır.

Toplu sözleşmelerde ücret saptanırken
hassas davranılmalıdır. Yemeğin enerji
ve besin öğelerine yönelik gerekli
maddelere de yer verilmelidir.
Örnek Yemek Listesi (Ağır işçi-maden
işçisi –2200 kalorilik diyet)
Yenmesi gerekenler
 Et-yumurta-kurubaklagil 100 gr,
 pirinç-makarna-bulgur 100 gr,
 sebze-meyve 250 gr,
 süt veya yoğurt 200 gr,
 Yağ 40 gr,
 şeker-tatlı (sık
sık tahin helvası,
pekmez vb) 100 gr,
 ekmek 300 gr
Menü:
1 kap et veya kurubaklagil yemeği,
1 kap pilav-makarna veya börek,
1 kap sebze yemeği,
ekmek.
Kuşluk 1 SB yoğurt veya süt + meyve,
İkindi 1 kap tatlı + çay