BAĞIMLI HASTALARLA İLGİLİ ÖZEL DURUMLAR Uzm. Dr. Ebru ALDEMİR Ege Üniversitesi Madde Bağımlılığı, Toksikoloji ve İlaç Bilimleri Enstitüsü İLAÇ YAZDIRMAK İSTEYEN BAĞIMLIYA YAKLAŞIM • Onunla ilgilendiğinizi gösterin ve kendinize güvenli davranın • İkna etmenizi kolaylaştırır • Bu ilaçları kullanmasını gerektiren fiziksel ya da ruhsal bir rahatsızlığı var mı araştırın • Bulamazsanız, bunları kullanmasının gerekli olmadığını belirtin • Başka ne tür maddeler kullandığını soruşturun. • Neden ısrarla bu ilaçları talep ettiğini sorun • Talep ettiği ilaçların bağımlılık yaptığını hatırlatın • Karşınızdaki kişi bunun zaten farkında olabilir, ancak bunu belirtmeniz tartışmayı daha gerçekçi bir düzeye çeker • İsterse, yeşil ya da kırmızı reçeteye bağlı olmayan anksiyolitik ilaçlar yazabileceğinizi veya bir uzmana yönlendirebileceğinizi söyleyin • Onunla ilgilendiğinizi gösterir • İsteklerini başka yardım yolları göstererek yanıtlayın • Eğer bırakmayı isterse kendisine yardımcı olabileceğinizi anlatın • Sınırlarınızı koyun • Neler yapıp, neler yapamayacağınızı açıkça söyleyin • Sınırlarınızı net olarak koyduğunuz taktirde ısrar azalır • Tehditlerini sakin ve güvenli biçimde yanıtlayın • Tehdit olarak söylediği her şeyi yapabileceğini, ona “yapamazsın” demediğinizi, ancak sizin elinizden gelen başka bir şey olmadığını söyleyin • Öfkelenmeyin • Öfkelenmek kontrolü kaybetmenize yol açabilir. • • • • Az konuşun Aynı şeyleri tekrar tekrar söyleyin Tutarlı olun Sabırlı olun. 3-5 kez sonra sıkılır Yapmamanız gerekenler • • • • • • • • Korkutmak Mantıkla iknaya kalkmak ya da ders vermek Ahlakla açıklamak, öğüt vermek Yargılamak, eleştirmek ya da suçlamak Hak vermek, onaylamak ya da övmek Utandırmak, saçma bulmak Yorumlamak, analiz etmek Rahatlatmak, teselli etmek ya da şefkat göstermek ÖFKELİ YA DA SALDIRGAN HASTA İLE GÖRÜŞME • Öfkeli hasta alkol ve madde etkisi altında ise hekim için bir tehlike oluşturabilir • Kişinin inhibisyonları kalkmıştır ve çevreye zarar verebilir. • Eroin gibi maddeleri kullananlar madde bulamayıp başka bir maddenin arayışına girdikleri zaman, kendilerine engel olabilecek kişilere zarar verebilirler • • • • Kendinize güvenli davranın Sakin olun Telaşlansanız da belli etmeyin Bedeninizle kendinize olan güveninizi ortaya koyun. Dik durun • Ancak kendinize güveniniz ona meydan okuma tarzında olmasın • Doğrudan göz kontağı kurmayın. • Meydan okuma olarak görebilir. Gözlerinin altına bakılabilir • Kendisiyle konuşmak istediğinizi söyleyin • Sorunun ne olduğunu anlatmasını isteyin • Neden bağırdığını sorun • Odanın koşulları • Kapıya yakın konumlanın • Kol mesafesini koruyun BAĞIMLILIK YAPAN MADDELERİN REÇETELENMESİ • Bağımlılık potansiyeli olan ilaçlar, bağımlılık potansiyellerine göre yeşil ve kırmızı reçete kapsamındadır • Ancak yine de uygunsuz şekilde reçete edilebilmektedir • Bağımlılık potansiyeli olan ilaçların uygunsuz yazılmasının kaynaklandığı nedenler • • • • • Bilgi yetersizliği Hasta baskısı Bu tür ilaçları gereğinden fazla yazma Tedavi edilemeyen hastalar Fazla yazıldığı için veya başka bir nedenden dolayı hasta tarafından kullanılmayan ilaçlar • • • • • Birçok hekime giden hastalar Reçeteyi dikkatsiz yazma Reçetelerin iyi korunamaması Hekimin kandırılması Hekimin kazanç amacı gütmesi • Bağımlılık yapıcı ilaçların yazılmasında dikkat edilmesi gereken noktalar • Bir ilacın bağımlılık yapabilecek olması, onun yazılmamasını gerektirmez • • • • Bu tür ilaçları yazmaktan kaçınmamalıdır Endikasyonun doğru konduğuna emin olunmalıdır İlaç eczacının anlayabileceği bir şekilde reçeteye yazılmalıdır Fazla miktarda ilaç yazılmamalıdır • Hekim imzası ile ilaç arasında hekim fazla boşluk bırakmamalıdır • Tanıdık bile olsa hasta baskısı ile ilaç yazılmamalıdır • Hastanın aynı ilacı birkaç hekimden alıp almadığı kontrol edilmelidir Kaynaklar • Madde Bağımlılığı Tanı ve Tedavi Klavuzu El Kitabı • Alkol Madde Bağımlılığı Tanı ve Tedavi El Kitabı, Ögel K ve Evren C. Alkol Madde Kullanım Bozukluğu Olan Hastaya Yaklaşım, 2012 • Ögel K. Sigara, Alkol ve Madde Kullanım bozuklukları: Tanı, Tedavi ve Önleme. Yeniden Yayınları. İstanbul, 2010 • http://www.yeniden.org.tr/konular2/27-bagimlilik-bilgi-merkezi-doktor-veeczacilar-icin-bilgiler.html • Psikiyatride Güncel. Alkol ve Madde Kullanım Bozukluğunda Yaklaşım ve Tedavi (Ed. Cüneyt Evren)