CANLILARDA ENERJİ DÖNÜSÜMÜ ATP (ADENOZİN TRİ FOSFAT

1
Mustafa ayar Biyoloji Öğretmeni – Uzman Öğretmen
CANLILARDA ENERJİ DÖNÜSÜMÜ
ATP (ADENOZİN TRİ FOSFAT)
*ATP:
→Canlılarda enerji gerektiren tepkimelerde,
enerji aktarımında kullanılan organik bir bileşiktir.
→Tüm canlılar ATP molekülünü sentezler.
ATP molekülünün Yapısında;
•
•
•
5 C’lu olan Riboz Şekeri (pentoz)
Azotlu organik baz olan Adenin Bazı
Üç fosfat grubu vardır.
Hücreler Hayatsal
faaliyetlerinde doğrudan
ATP moleküllerini kullanırlar.
Hücresel solunumda elde
edilen enerji ATP’nin
son iki bağında depolanır.
(yüksek enerjili fosfat bağları)
→Adenin ile riboz şekeri arasında glikozit bağı bulunur.
→Riboz şekeri ile fosfat arasında ester bağı bulunur.
→Son iki fosfat molekülü arasında fosfat bağı bulunur.
→Glikozit ve ester bağı fazla enerji depolamaz.
→Bu bağlar yıkıldığında açığa çıkan
enerji yaşamsal olaylarda kullanılmaz.
→Fosfat bağlarının her biri yüksek enerji depolar. (7300 cal)
2
Mustafa ayar Biyoloji Öğretmeni – Uzman Öğretmen
→Bu bağlar parçalandığında açığa çıkan enerji,
yaşamsal olaylarda kullanılır.
→ATP molekülünün sentezlenmesine
fosforilasyon adı verilir.
→Böylece ATP molekülünde enerji depolanmış olur.
→Enerjiye ihtiyaç duyulduğunda ATP molekülünün
parçalanmasına defosforilasyon denir.
→Böylece serbest kalan enerji yaşamsal olaylarda kullanılır.
ATP molekülünün Özellikleri;
•
•
•
•
•
•
Her hücre kendi ATP’sini üretir.
ATP zardan geçemez.
ATP zardan geçemediği için sadece hücre içinde kullanılır.
ATP için gereken enerji solunumdan elde edlir.
ATP’nin yapımı Dehidrasyon sentezidir, yıkımı ise Hidrolizdir.
ATP sentezine fosforilasyon denir.
ATP yapılırken içerisine enerji depoladığı için endergoniktir,
yıkılırken dışarıya enerji verdiği için ekzergoniktir.
3
Mustafa ayar Biyoloji Öğretmeni – Uzman Öğretmen
 Fosforilasyon <=
Fosforilasyon (fosfor ilavesi):
Bir moleküle fosfat (P) grubunun eklenmesi.
Örnek::: ATP oluşumu…
Fosforilasyon Çeşitleri




Substrat düzeyinde fosforilasyon
Oksidatif fosforilasyon
Fotofosforilasyon
Kemosentetik fosforilasyon
1. Substrat Düzeyinde Fosforilasyon




Enzimler aracılığı ile ATP sentezidir.
Bütün hücrelerde her zaman gerçekleşir.
O2 ‘li solunumda glikoliz ve krebste,
O2 ‘siz solunumda glikoliz tepkimelerinde görülür.
2. Oksidatif Fosforilasyon



e- (elektron) ve H+ (hidrojen) lerdeki fazla enerjiden
O2 yardımı ile ATP sentezidir.
O2‘li solunumda ETS olaylarında görülür.
Prokaryot canlılarda mezozomda,
ökaryot canlılarda mitokondride gerçekleşir.
3. Fotofosforilasyon




Işık, klorofil ve ETS aracılığı ile ATP sentezidir.
Enzimler kullanılır.
Yalnızca fotosentez yapan canlılarda görülür.
Bu enerji sadece besin sentezinde kullanılır.
4. Kemosentetik Fosforilasyon



Kimyasal enerjiden ATP üretilmesidir.
NH3 ‘ün oksitlenmesiyle olur.
Sadece kemosentez yapan bazı bakterilerde görülür.
4
Mustafa ayar Biyoloji Öğretmeni – Uzman Öğretmen
cevap:c
cevap:d