Çocukta Kusma - Bebekvar.net

Çocukta Kusma
Yazar Administrator
Perşembe, 03 Temmuz 2008 20:37 - Son Güncelleme Çarşamba, 27 Ekim 2010 12:32
Değişik nedenlere bağlı olarak şeker metabolizmasında ortaya çıkan dengesizlikler çocuklarda
yineleyen kusmalara yol açabilir. Asetonemik kusma denen bu krizleri önlemek için yağ alımını
azaltmak ve önemli bir etken olan psikolojik nedenleri ortadan kaldırmak gerekir.
Kusma mide içeriğinin, çoğunlukla kramp biçiminde mide kasılmalarıyla ağızdan boşaltılmasıdır.
Kendi başına bir hastalık olmayıp çeşitli rahatsızlıkların bir belirtisidir. Bebeklik döneminden
başlayarak oldukça sık görülen bir olaydır. Bütünüyle zararsız bir durum olabileceği gibi ağır bir
hastalığın işareti de olabilir. Kusmayı değerlendirirken kusmanın biçimini, çocuğun yaşım ve
çocukta kusmaya eşlik eden öbür belirtileri dikkate almak gerekir. Çocukta hemen her türlü
enfeksiyon kusma tepkisine yol açabilir. Ayrıca ruhsal etkenler de kusmada rol oynayabilir. Ama
inatçı kusmalara daha sık olarak merkez sinir sistemi, idrar yollan ve sindirim sistemi
bozukluklarında rastlanır.
BEBEKTE KUSMA
Yenidoğanda yemek borusunun ya da onikiparmakbağırsağının doğuştan kapalı olması, mide
kapısında (pilor) darlık, diyafram fıtığı gibi sindirim sistemiyle ilgili doğuştan oluşum bozuklukları
ve doğumda beyin zedelenmesi ağır kusmalara yol açar. Doğum sırasında yutulan amniyon
sıvısı ilk 24 saat içinde zararsız kusmalara neden olabilir. Yenidoğanda daha seyrek olarak
böbreküstü bezi yetmezliğine ve idrar yolundaki oluşum bozukluklarına bağlı kusmalar da
görülebilir. Bebeklerde özellikle sindirim sistemi enfeksiyonları en yaygın kusma nedenidir. Ama
ayırıcı tamda kusmanın tipi göz önüne alınmalıdır. Buna göre bebek kusmaları birkaç gruba
ayrılabilir:
Regürjitasyon
Regürjitasyonu gerçek kusmadan ayırt etmek gerekir. Bu durum beslenmeden sonra alman
besinin bir bölümünün ağızdan geri gelmesi biçiminde ortaya çıkan zararsız kusmadır.
Öncesinde bulantı olmaz ve gerçek kusmada olduğu gibi şiddetli mide kasılmalanyla ortaya
çıkmaz. Çocukta kusmaya bağlı kilo kaybı görülmez. Regürjitasyon tipi kusmalar 8-12. aylarda
kendiliğinden düzelir. Öğünler arasındaki süreyi uzatma, bebeği dik durumda besleme,
beslemeden sonra bir süre dik konumda tutma ve beslediktenhemen sonra bebeğin altını
değiştirme gibi işlemlerden kaçınma bu tür kusmaların önlenmesinde yararlı olur.
Regürjitasyonun belirgin bir nedeni yoktur. Bazı durumlarda midenin aşın dolmasından
kaynaklanır. Bebeğin genel durumu iyidir ve başka bir belirtiye rastlanmaz. Regürjitasyonun
daha ağır ve kronik biçimine ruminasyon (geviş getirme) adı verilir. Ruminasyon, genellikle
yalnız bırakılan, uzun süre hastanede yatan ve sinirli bebeklerde görülür. Yutulan besinlerin
yemden ağza getirilip çiğnenmesi olarak tanımlanabilir. Bu durumda bebeğe daha kıvamlı
besinlerin verilmesi, beslendikten sonra dik tutulması, daha yavaş beslenmesi, beslenme
sırasında onu huzursuz eden davranışlardan kaçınılması yararlıdır. Sütçocuklannda sık kusma
görüldüğünde, bu durumun nedeni mutlaka araştırılmalıdır. Böylece kusmayla kendini belli eden
ağır hastalıklar atlanmamış olur. Zararsız kusmaları önlemede beslenme sırasında ve
1/3
Çocukta Kusma
Yazar Administrator
Perşembe, 03 Temmuz 2008 20:37 - Son Güncelleme Çarşamba, 27 Ekim 2010 12:32
beslenmeden sonra çocuğun gaz çıkarmasına yardımcı olunması, beslenmeyi izleyen 15-20
dakika boyunca bebeğin üst bölümünün yumuşak bir yastıkla 30° kadar yükseltilmesi ve aynı
zamanda sağ yana döndürülerek yatırılması yararlıdır.
Doğuştan mide kapısı darlığı
(konjenital pilor stenozu). Yaşamın 2. ve 3. haftalarında başlayan fışkırma biçimindeki
kusmalarla kendini belli eden doğumsal bir hastalıktır.
Pilor spazmı. Bazı bebekler doğumdan başlayarak hırçın olur, çok ağlar, az uyur ve aşın
hareketlidir. Böyle bebeklerde karın ağrılarına, belirli bir nedene bağlanamayan kusmalara ve
ishallere sık rastlanır. Yaşamın ilk günlerinden başlayarak bazen fışkırma biçiminde ve inatçı
olabilen kusmalar görülür. Pilor spazmı denen bu kusmalar, bebeğin susuz kalmasına ve kilo
kaybma yol açmaz. Röntgen bulgularında bir anormallik yoktur. Pilor spazmında gevşetici ilaç
tedavisi yapılır.
BİR YAŞINDAN SONRAKİ KUSMALAR
Bunlar genellikle ruhsal etkenlere ve basit enfeksiyonlara bağlıdır. Okula yeni başlayan
çocuklarda da sabahlan ruhsal kökenli kusmalar görülebilir. Karın ağnsı ve bulantının eşlik ettiği
kusmalarda apandisit, bulantısız ve inatçı kusmalarda ise kafaiçinde yer kaplayan oluşumlar
düşünülmelidir. Asetonemik kusma. Yüksek ateşle seyreden bir hastalığa, kısa bir süre aç
kalmaya, şekeri az, yağı fazla bir beslenmeye, aşın güç harcamaya ve metabolizma dengesini
kısa süreli bile olsa bozabilen ruhsal etkenlere bağlı olarak yineleyen kusmalar ortaya çıkabilir.
Bu durum aseton krizleri ya da asetonemik kusma olarak tanınır. Birçok anne asetonemik
kusma krizleriyle karşılaşmıştır. Deneyimli anneler bu kusmalann ağır bir hastalık belirtisi
olmadığı, çocuğun içinde bulunduğu duruma bağlı olarak geçici bir rahatsızlıktan kaynaklandığı
sonucuna vararak fazla telaşlanmaz. Gerçekten de çocuğun organizmasında genel bir bozulma
görülmez ve bu çocuklann büyük bölümü hasta olarak kabul edilmez. Asetonemik kusma temel
olarak şeker, yağ ve protein metabolizmasındaki dengesizliklerden kaynaklanır. Bu maddeler
sindirim sürecinden geçerek bağırsak duvarını aşar, kana kanşarak vücudun kimyasal
laboratuvan olan karaciğere ulaşır. Burada şeker, yağ ve proteinlerden ortak bir metabolizma
ürünü olan aktif aseton ortaya çıkar. Aktif aseton şeker metabolizmasının son evresine katılarak
yıkıma uğrar. Karaciğer vücudun enerji gereksinimini karşılamak için kimi zaman yağlan
parçalamak zorunda kalır. Bu durumda açığa çıkan asetonun tümü şeker metabolizmasında
kullanılarak yıkıma uğratılamaz ve artık aseton birikir. Artan aseton molekülleri keton cisimlerini
oluşturacak biçimde bir araya gelir. İşte bu keton cisimleri kusmayı başlatan etkenlerdir.
Karaciğerde biriken keton cisimleri kan dolaşımına, oradan da idrara geçer. Keton cisimlerinin
yapısında bulunan aseton uçucu bir maddedir ve akciğerlerden solunum yoluyla dış ortama
çıkar. Bu nedenle bu tip kusmalarda çocuğun idrarında keton cisimleri bulunur ve ağzı da
aseton kokar. Kusmaya yüz kızarması ya da solukluğu, uyku hali ve ruhsal belirtiler eşlik
edebilir. Çocuklukta dengesiz beslenmeye bağlı olarak kan şekerinin düşmesi gibi etkenlerle
keton cisimlerinin üretiminde artış görülebilir. Ayrıca yüksek ateş ve aşın kas gerginliği gibi
vücut enerji depolannı kullanmayı gerektiren durumlarda da kanda keton cisimleri birikerek
kusmaya yol açabilir. nöbet genellikle çocuk 1-2 yaşındayken ortaya çıkar ve ergenlik
döneminde kendiliğinden kaybolur. Bir, iki, hatta üç gün boyunca çocuk sürekli kusabilir. Artık
kusacağı besin kalmayınca mukus, yeşil safra ve bazen kanlı mukus çıkarır. Hiçbir şey
2/3
Çocukta Kusma
Yazar Administrator
Perşembe, 03 Temmuz 2008 20:37 - Son Güncelleme Çarşamba, 27 Ekim 2010 12:32
yiyemeyen çocuğun içeceği bir yudum su bile kusmayı uyarabilir. Su kaybına bağlı olarak dil ve
dudaklar kurudur. Karın gergin ve ağnlıdır. İnatçı bir kabızlık görülür. Kusma nöbetinin sıklığında
azalma olmazsa çocuğun durumu giderek kötüleşir. Nöbetler sırasında çocuk kesinlikle yatakta
dinlenmeli ve ağır durumlarda damar içi sıvı uygulamasına geçilmeli, asidoza (kanda asitlik
düzeyinin yükselmesi) yönelik tedavi başlatılmalıdır.
Çocuklardaki kusmalar nedenleri bakımından aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir
• Midenin aşırı dolmasına bağlı kusmalar.
• Beslendikten hemen sonra yatırılması ve altının değiştirilmesi gibi işlemlere bağlı kusmalar.
• Beslenme sırasında aşın hava yutulmasına bağlı kusmalar.
• Kusmalı ishal, akut ishal, bağırsak tıkanması, pilor spazmı, apandisit ve sindirim sisteminde
doğuştan oluşum bozuklukları gibi sindirim sistemi hastalıklarına bağlı kusmalar.
• Menenjit, beyin apseleri ve beyin tümörleri gibi merkez sinir sistemi hastalıklarına bağlı
kusmalar.
• Sinirli çocuklarda görülen kusmalar.
• Üst solunum yolları enfeksiyonlarına ve özellikle başlangıç evresinde olmak üzere başka
enfeksiyonlara bağlı kusmalar.
• Yinelenen (asetonemik) kusmalar.
Yazının kaynağı: Medicana
{loadposition user8}
3/3