8.Sınıf Adaptasyon ve Evrim
advertisement
ADAPTASYON VE EVRİM ADAPTASYON • Farklı ekosistemlerde yasayan canlılar çevreye uyum sağlamak için belirgin özellikler kazanmıştır. Canlıların belirli ortam koşullarında yasama ve üreme şansını artıran fiziksel yapılar, davranışlar gibi kalıtsal özellikler kazanmasına adaptasyon adı verilir. Canlılar beslenme, barınma, avlanma, üreme ve düşmanlarından korunma gibi yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için adaptasyon gösterirler. • Deve kuşları çok hızlı koşabilmek için uzun ve güçlü bacaklara sahiptir. • Aynı ekosistemde yasayan canlılar hayatta kalmak için benzer adaptasyonlar geliştirir. Sıcak iklimlerde yasayan türdeşlerinden farklı olarak kutup ayılarının dengelerini sağlayabilmek için bacak boyları kısadır ve ayakları geniş tabanlıdır. Ayni şekilde, kutuplarda yasayan penguenlerin vücut yapıları da bu özellikler bakımından kutup ayıları ile benzerdir. Her iki hayvan türü de soğuktan korunmak için derilerinin altında yağ biriktirirler. • Bazı hayvanların kış uykusuna yatması, göç etmeleri, bitkilerin yapraklarını dökmesi birer adaptasyondur. Soğuk bölgelerde yasayan canlılar gibi sıcak bölgelerde yasayan canlılar da yasadıkları bölgede hayatta kalabilmek için benzer adaptasyonlar gösterirler. Çölde yasayan tilki, fare ve tavsanın kulakları ve kuyrukları uzun, vücut yüzeyleri geniştir. Bu özellikleri onların vücutlarındaki isi kaybını artırarak vücut sıcaklıklarını korumalarını sağlar. Sadece hayvanlar değil bitkiler de adaptasyon gösterir. Yine çöle özgü bir bitki olan kaktüsün yapraklarının diken seklinde, kıvrık ve tüylü olması, gövdesinde su depo etmesi bitkinin su kaybını azaltır. Örnekler Evrim Teorisi Evrim Nedir? • Biyolojide evrim, canlı türlerinin nesilden nesile kalıtsal değişime uğrayarak ilk halinden farklı özellikler kazanmasıdır.Bu teoriye göre hayvanlar, bitkiler ve Dünya'daki diğer tüm canlıların kökeni kendilerinden önce yaşamış türlere dayanır ve ayırt edilebilir farklılıklar, başarılı nesillerde meydana gelmiş genetik değişikliklerin bir sonucudur. Evrim, bir canlı popülasyonunun genetik kompozisyonunun zamanla değişmesi anlamına gelir. Genlerdeki mutasyonlar, göçler veya çeşitli türler arasında yatay gen aktarımları olması dolayısıyla türün bireylerinde yeni veya değişmiş özelliklerin ortaya çıkması, evrim sürecini yürüten temel etmendir. Evrimciler İddaa Ediyor;İnsan Maymundan Geliyor İyi de Maymun Nereden!?! Bu resimlerde maymunun dolayısıyla insanın atalarını görüyoruz. Bu resimler bize balıklardan balıkların da tek hücrelilerden geldiğini iddaa ediyor. Evrime inanmıyoruz… • 2005 yılında çağdaş ülkeler seviyesindeki 34 ülkeye evrime inanıp inanmadıkları sorulmuş. 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Türkiye ABD İzlanda Fransa Danimarka İngiltere Japonya 1. Çeyrek Evrimin 2 Araştırmacısı: Lamarck&Darwin • Tabii ki de bir çok evrim araştırmacısı olmuştur fakat bu iki araştırmacının teorileri daha çok benimsenmiştir. LAMARCK:Lamarck evrimin ilk araştırmacılarındandır.Çalışmalarında fosillerden yararlanmış ve kullanılan organların gelişip kullanılmayanların köreleceğini hatta yok bile olabileceğini iddaa etmiştir. DARWIN:Darwin türleşmenin ve canlılardaki değişimin oluşmasında yararlı mutasyonlar ile bölgeler arasındaki coğrafik ayrım olduğunu düşünmüştür.Bu durum,doğal seleksiyonla güçlü yapıya sahip olan canlıların yeni türlere dönüşmesinde rol oynar demiştir. LAMARCK • • • • • • • Fosiller üzerinde çalışan Lamarck (Lamark), *Çeşitli omurgasız hayvan türlerine ait fosilleri inceleyerek onları zaman sırasına göre dizmiştir. * Sonunda bazı türlerin yavaş yavaş diğerlerine dönüştüğünü ve bu olayın günümüzde de devam ettiğini ileri sürmüştür. *Lamarck'a göre canlı dünyası denizde yaşayan basit organizmalarla başlamıştı. *Bu organizmalar daha sonra karaya geçmiş ve bu değişim bugünkü türler oluşuncaya kadar devam etmişti. *Bu kurama göre canlı türlerinde görülen ve jeolojik zamanın ilk dilimlerinden başlayarak günümüzde de devam eden değişimlere evrim adi verilir. *Lamarck, türlerin yasadıkları çevreye daha iyi uyum sağlamak için evrim geçirdiğini savunur ve bu düşüncesini desteklemek için zürafa örneğini verir. • Ona göre, zürafanın boynu bozkırlardaki yaprakları yiyebilmek için sürekli olarak uzamıştır. Normalden daha uzun boyna sahip zürafalar bu özelliği yavrularına aktarmıştır. Bu nedenle Lamarck, "Bir organ fazla kullanılıyorsa gelişmesini sürdürerek, daha etkin bir yapı kazanır." görüsünü ortaya atmıştır. Kullanılan vücut bölümlerinin geliştiğini, kullanılmayanların ise köreldiğini savunmuştu. Eğer canlılar Lamarck'in görüşlerinde belirtildiği gibi bir evrim geçiriyor olsaydı, kaslarını geliştiren sporcuların çocuklarının da kaslarının gelişmiş olması gerekmez miydi? Lamarek'in düşünceleri, türlerin evrimleşmesi konusunda başka araştırmalara da yol açmıştır DARWİN • Darwin, temel olarak iki fikir ileri sürmüştür. • Birincisi, türler içerisinde sayısız varyasyon (tür içindeki çeşitlilikler) bulunmaktadır. Bu varyasyonların büyük bir çoğunluğu genetiktir. • ikincisi ise doğal seçilimdir. Yaşamsal faaliyetler için gerekli besin, su, barınak, ışık gibi faktörler canlılar arasında yasam mücadelesine neden olur. Bu savaşta basarili olanlar yaşamını sürdürürken, ortam koşullarına uyum sağlayamayanlar ise yok olur. • Varyasyon, genetik biliminde kullanılan bir terimdir ve "çeşitlenme" demektir. Bu genetik olay, bir canlı türünün içindeki bireylerin ya da grupların, birbirlerinden farklı özelliklere sahip olmasına neden olur. • Köpeklerdeki Varyasyon • Örneğin yeryüzündeki insanların hepsi temelde aynı genetik bilgiye sahiptirler, ama bu genetik bilginin izin verdiği varyasyon potansiyeli sayesinde kimisi çekik gözlüdür, kimisi kızıl saçlıdır, kimisinin burnu uzun, kimisinin boyu kısadır. DOĞAL SEÇİLİM(SELEKSİYON) • Darwin doğal seçilim sonucu yeni türlerin ortaya çıkabileceğini ifade etmiştir. 1800'lü yılların ortasına kadar İngiltere'de yasayan güve kelebekleri açık renkliydi.Ağaç gövdeleri de açık renkliydi ve likenlerle kaplıydı. Böyle bir ortamda güve kelebeklerinin kuşlar tarafından fark edilip avlanması zordu. Sanayi devrimiyle birlikte likenler ortadan kalkmış, ağaç gövdeleri ise kurumla kaplanmıştı. 1890'1i yıllara gelindiğinde bu yörede güve kelebeklerinin %98'i siyah renkliydi. Bu çevre şartlarına uyum sağlayan güve kelebeklerinin yasama şansı artarken diğerlerininki azalmıştır. Güve kelebeklerinde görülen bu durum doğal seçilime örnektir. YAPAY SELEKSİYON • Yapay Seleksiyon : İnsanlar tarafından canlılar arasındaki üstün ırkların seçilerek üretilmesi ve güçsüzlerin yok edilmesine yapay seleksiyon denir. Yapay Seleksiyona Örnekler : • 1- Süt verimi yüksek ineklerin üretilmesi. 2- Yumurta ve et verimi yüksek tavukların üretilmesi. 3- Hormonlu bitkilerin yetiştirilmesi. 4- Mısır bitkisi 7 bin yıl önce New Mexico’da yerliler tarafından bulunmuştur. Boyu 10–15 cm uzunluğundadır. Yerliler ürettikleri mısırların içinden uzun boylularının tohumlarını alarak ekmişler ve daha uzun mısır elde etmişlerdir.
