TEORİK DAĞILIMLAR TEORİK DAĞILIMLAR İlgilenilen bir olayın gerçekleşme durumu, teorik bir dağılıma uyuyor ise olayın gerçekleşme olasılığı hesaplanarak olası sonuçlar tahmin edilebilir. Çok sayıda teorik dağılım mevcuttur. Veteriner Hekimlik alanında sıkça kullanılan dağılımlar; 1- Binomiyal Dağılım KESİKLİ DAĞILIM 2- Poisson Dağılım 3- Normal Dağılım SÜREKLİ DAĞILIM Binomiyal Dağılım Sayımla belirtilen kesikli değişkenlerin dağılımıdır. Bir olayın (p) oluş olasılığının büyük, n denek sayısının küçük olduğu durumlarda olasılık hesaplanmasında kullanılır. Binomiyal dağılımda incelenen olayın birbirinden bağımsız iki olası sonucu vardır. Binom dağılımında denemeler birbirinden bağımsızdır. Bir sonucun ortaya çıkması diğer olayın ortaya çıkmasını etkilemez. n P(r ) r r pq nr r nr n! r 0,1,2,..., n p q (n r )! r! n: Toplam olay sayısı r: İstenen olayın oluş sayısı p: İstenen olayın gerçekleşme olasılığı q: İstenen olayın gerçekleşmeme olasılığı Binomiyal Dağılım Doğum esnasında bir domuz yavrusunun dişi olma olasılığı %50’dir. Ultrason sonucu 4 yavru doğurması beklenen bir dişi domuzun 1,2 ve 3 yavrusunun dişi olma olasılığı hesaplansın 4 p(1) 0,51x (10,5)41 4! 0,51x (10,5)41 0,25 (4 1)!1! 1 4 p(2) 0,52 x (10,5)42 4! 0,52 x (10,5)42 0,375 (4 2)!2! 2 4 p(3) 0,53 x (10,5)43 4! 0,53 x (10,5)43 0,25 (4 3)!3! 3 Poisson Dağılımı Sayımla belirtilen değişkenlerin dağılımıdır. İncelenen olayın görülme olasılığı (p) küçük, n büyük olduğunda olasılık hesaplamak için kullanılır. r x X P(r ) r! e r: İstenen olayın oluş sayısı Bir bölgedeki veteriner kliniğine gece muayene için gelen hasta sayısının Poisson dağılım gösterdiği bilinsin, Kliniğe gece ortalama 4 hasta geldiğine göre; Herhangi bir gece kliniğe 2 hasta gelme olasılığı 2 P(2) 4 e 2! 4 16 0,018 0,144 2 Normal Dağılım Ölçümle belirtilen (sürekli) değişkenlerin dağılımıdır. Birden fazla dağılım vardır. - Normal dağılım ortalamaya göre simetriktir. - Eğri ile x ekseni arasındaki toplam alan 1 birim karedir. - Aritmetik ortalama, ortanca ve tepe değeri birbirine eşittir. Standart Normal Dağılım Her farklı ortalama ve standart sapma farklı dağılımlar ürettiğinden, her dağılım için ayrı eğri altında alan hesaplamasının getireceği hesaplama zorluklarından kurtulmak için dağılımın standart tek bir dağılıma dönüştürülmesi yoluna gidilmiştir. Standartlaştırma için uygulanılan formül; z x s x z1 Örnek: Bir toplumda kan basıncı değerlerinin ortalamasının 130 mmHg, standart sapmasının 25 mmHg ile normal dağılım gösterdiği bilinmektedir. x xarasında bulunan kişi yüzdesi nedir? z mmHg -Kan basıncı 110-140 s 110 130 0,8 25 z2 140 130 0,4 25 Z1=0,2881 Z2=0,1554 + 0,4435