let***m*n tanımı ve temel ögeler

İLETİŞİMİN TANIMI
VE
TEMEL ÖGELERİ
İLETİŞİM
İletişim; bilginin, fikirlerin, duyguların, becerilerin, simgeler
kullanılarak iletilmesidir.
İnsanın kendini sosyal bir varlık olarak ifade etmesi için iletişim
zorunludur. İnsan, çevresi ile iletişim kurarak yaşar. Onun her
davranışı, konuşması, susması, duruşu ve oturma biçimi,
kendini ifade etmesi; yani çevresine mesaj iletmesidir.
İletişim kurmaktaki asıl amaç, anlaşılabilir mesajların
gönderilmesi ve karşı tarafın tutum ve davranışlarında değişiklik
yapmaktadır. Eğer davranışlarda değişiklik meydana gelmemişse
ileti var; ama iletişim yoktur.
İLETİŞİMİN ÖNEMİ
♦ İletişim, toplumsal bir varlık olan insan yaşantısının
kaçınılmaz ve önemli bir boyutunu oluşturur. Toplum içinde
yaşayan her insan, farkında olsun veya olmasın, birbirleriyle
iletişim içindedir. İnsanlar duygu, düşünce ve hayallerini,
sorunlarını birbirlerine iletişimle aktarırlar. İletişimle insanlar
birbirlerini anlarlar, sorunlarını paylaşırlar, problemlerine
çözümler üretirler. Yani insan hayatının merkezinde iletişim
vardır.
♦ İletişimin gerçekleşmediği durumlarda insan, kendini boşlukta
görür ve büyük bir yalnızlık hisseder. Hatta hiç konuşmayan insan
zamanla konuşmasını bile unutabilir. Özellikle günümüzde
iletişimsizlik sorunları yaşanmaktadır. Çoğu zaman telefon,
İnternet gibi araçlarla çok uzaktaki insanlarla iletişim kurarken
yanı başımızdaki arkadaşlarımızla, annemizle, babamızla,
kardeşimizle sağlıklı bir iletişim kuramıyoruz.
♦ İletişim, tüm tarafların üzerinden bilgi alışverişi yapılacak
ortak bir dili anlamalarına ihtiyaç duyar. İletişimin gerçekleşmesi
için bazı unsurların bir araya gelmesi gerekir. İletişimde belirli
mesajlar kodlanarak bir kanal aracılığıyla bir kaynaktan bir
hedefe (alıcıya) aktarılır.
Yani bir konuşmacı (kaynak) ortak bir dil aracılığıyla kodladığı
kelimeleri (ileti) ses dalgaları (kanal) yoluyla alıcıya (hedef)
aktarır.
İletişimi açıklamak için altı temel öge
kullanılır;
ÖRNEK :
♦ Yükselen işletmesinin müdürü Ahmet Bey, tüm çalışanlara “Önümüzdeki ay
işletmemizde denetim yapılacaktır, herkes kolları sıvasın”. Şeklinde elektronik
posta (mail)göndermiştir. Bu iletişimde ögeler şunlardır:
► Kaynak : Ahmet Bey,
► Alıcı (hedef) :Tüm çalışanlar,
► Mesaj (bilgi, haber) : denetimin yapılacağı,
► Kanal (araç) : İnternet
► Kod : Herkes kolları sıvasın!
► Filtre (algı) : Herkes denetime hazırlansın!
► Dönüt (Geribildirim): Herkesin sıkı bir şekilde denetime hazırlanması
Eğer bütün çalışanlar denetim için işlerinde hazırlığa başlamazlarsa, iletişim
amacına ulaşmamış olur.
1. Gönderici (Kaynak, Verici):
İleti sürecini başlatan ve mesaj gönderen kişidir. Gönderici
iletişimin en önemli ögesidir. Çünkü gönderici olmadan iletişim
gerçekleşmez.
2. Alıcı (Hedef):
Duygu, düşünce, istek ve bilgilerin aktarıldığı kişi ya da
topluluktur. Başka bir deyişle alıcı, iletinin gönderildiği insan ya
da topluluktur.
* Alıcı iletişime açık olmalıdır.
3. İleti (Mesaj):
Göndericinin alıcıya aktardığı duygu, düşünce, hayal, istek ve
bilgilere "ileti" denir. Başka bir deyişle ileti, göndericinin alıcıya
aktardığı mesajdır.
* İleti mesaj mutlaka açık ve anlaşılır olmalıdır.
4. Kanal (Araç):
İletinin göndericiden alıcıya ulaştığı yol veya araca kanal denir.
İletişimde gönderici iletisini alıcıya söz, yazı, rakam gibi belli
araçlar yardımıyla aktarır. Bu araçlara kanal adı verilir.
Konuşmada kanal sözdür.
5. Bağlam (Ortam):
İletişim unsurlarının birlikte meydana getirdikleri ortamdır.
6. Dönüt (Geri Bildirim):
Alıcının, göndericiye verdiği tepkiye (cevaba) dönüt denir.
ÖRNEK :
Ali, arkadaşı Efe'ye cep telefonundan: "Toplantı başladı mı?" mesajını
gönderdi. Efe de onun mesajını: "Hayır, daha başlamadı." diye cevapladı.
Yukarıdaki iletişimde iletişimi başlatan kişi Ali'dır. O hâlde Ali "gönderici
(kaynak)" durumundadır. Ali'ın soru yönelttiği kişi olan Efe ise "alıcı"dır.
Gönderici olan Ali'ın, alıcı olan Efe'e aktardığı "Toplantı başladı mı?" sözü, yani
mesajı "ileti"dir. Gönderici, iletisini telefonla aktardığı için burada telefon
"kanal" durumundadır. Gönderici ve alıcının sözlerini yansıtan harfler veya dil
(Türkçe) "şifre"dir. Alıcının (Efe), göndericiye (Ali) verdiği "Hayır, daha
başlamadı." cevabı ise bu iletişimdeki "dönüt"ü oluşturmaktadır.
Başlıca İletişim Yolları;
1. Sözlü İletişim: Karşılıklı konuşmaya dayalı iletişimdir.
2. Yazılı İletişim: yazı yoluyla sağlanan iletişimdir.
3. Hareketlerle İletişim: Jest, mimik ve çeşitli hareketlerle
sağlanan iletişimdir.
JEST VE MİMİK
♦ Jest herhangi bir olayı açıklamak için oyuncunun yaptığı el kol
hareketleridir. Mimik ise herhangi bir olayı açıklamak için
oyuncunun yaptığı yüz hareketleridir.
JARGON
♦ Bozulmuş dil anlamına gelen Fransızca bir kelimedir. Fikri,
mesleki veya belli bir kesit içinde ortak yönleri olan, ortak zevk,
iş, uğraş veya birliktelik içinde olan kişilerin kullandığı, zümre
dışındaki insanların anlamayacağı şekilde oluşturulan bir dil veya
ortak ağız, ortak ifade olarak tanımlanır.
♦ Jargon oluştururken yabancı dillerden de yararlanılır.
ÖRNEK:
- Yardırmak → Bir işi en çabuk tarafından yapmak için acele
etmek, hızlı olmak
- Salağa yatmak → Aklı kısa rolü oynamak
ARGO
♦ Genel dilin sözcüklerine yan anlamlar kazandırarak genel
dilden ayrılan, bir meslek ya da topluluk arasında kullanılan özel
dile argo denir.
ÖRNEK:
- Okutmak → Elden çıkarıp satmak
- Racon → Adet, usül
- Keklemek → Kandırmak, Aldatmak
- Araklamak → Çalmak
- Tırnakçı → Hırsız
- Volta → Bir aşağı, bir yukarı yürümek
LEHÇE
♦ Farklı (ülke sınırları ile ayrılmış) coğrafyalarda konuşulan ortak
bir ana dilden kaynaklanan ve birbirine benzeyen dil gruplarına
denir.
ÖRNEK:
‘ Gelmek ’ kelimesi;
- Azerice → Galmak,
- Kazak Türkçesi → Kelüv
- Uygur Türkçesi → Kalmak
AĞIZ
♦ Aynı ülke sınırları içinde konuşulan farklı sözcük, söyleyiş ve
vurgu özellik taşıyan dil grubudur.
ÖRNEK :
- Karadeniz ağzı
- Ege ağzı
- Trakya ağzı
ŞİVE
♦ Bir dilin bölgeden bölgeye veya şehirden şehire değişen küçük
kollarına denir. Dilin izlenebilen tarihi dönemlerde ayrılmış
kollarıdır.
ÖRNEK:
-Türkiye Türkçesi,
-Kazak Türkçesi,
-Kırgız Türkçesi,
-Azerbaycan Türkçesi.
GÖSTERGELER
♦ Kendi dışındaki bir şeyi gösteren, düşündüren, onun yerini
alabilen, sözcük, nesne, görünüş veya olgulara gösterge adı
verilir.
A. DİL GÖSTERGESİ
♦ Söz veya yazı ile gerçekleştirilen her türlü etkinlik, eylemdir.
Örneğin her sözcük, bir dil göstergesidir. Ancak “resim, işaret, jest
ve mimikler” dil dışı göstergelerdir.
B. DİL DIŞI GÖSTEGE
♦ 2 ye ayrılır.
♦ Doğal Gösterge: İlk baharda ağaçların yeşermesi gibi her türlü
doğal durum, doğal göstergedir.
♦ Sosyal gösterge: Görgü kuralları, trafik lambaları gibi unsurlar,
sosyal göstergedir.
İKON
♦ Gösterenle gösterilenler arasındaki ilişkinin benzerliğe
dayandığı göstergelerdir.
ÖRNEK:
- Fotoğraf, resim, arma, portre, şemalar...
SİMGE
♦ Bir toplumda gösterenle gösterilen arasında sürekliğini
koruyan uzlaşımsal ve genellikle nedensiz ilişkiye dayanan görsel
biçimdir.
ÖRNEK:
- Terazinin - eşitliği, kalbin - aşkı, kum saatinin ise saati temsil
etmesi birer simgeye örnektirler.
* İkon ve simge “dil dışı göstergelerden sosyal gösterge grubuna”
girmektedir.