4.Ünite - Zaman İçinde Bilim

IV.ÜNİTE
ZAMAN İÇİNDE
BİLİM
BULUŞLARIN SERÜVENİ
ÖĞRENME ALANI:
BİLİM-TEKNOLOJİ ve TOPLUM
ÖZGÜR GÜVERCİN
7.Sınıf SOSYAL BİLGİLER
BİLİM NEDİR?
“Belli bir konuyu bilme isteğinden
yola çıkan, belli bir ereğe yönelen bir
bilgi edinme ve yöntemli araştırma
süreci.”
“Genel geçerlik ve kesinlik nitelikleri
gösteren yöntemli ve dizgesel bilgi.”
En çok buluş hangi medeniyete aittir?
LİDYA
ÇİN
FENİKE
MISIR
SÜMER
ÇİVİ YAZISI
Sümer/Mezopotamya
MÖ 3200
TEKERLEK
Sümer/
Mezopotamya
MÖ 3000
Ürün Toplama
Makinesi
Babil /
Mezopotamya
MÖ 3500
MÖ 1300
ALFABE
MÖ 700
PARA
MÖ 540
Geometri
Okulu
Fenikeliler/
Suriye
Lidyalılar/
Anadolu
Thales-İyon/
Anadolu
NOT: Buluşlar genellikle
sorunlara çözüm bulmak için yani
ihtiyaçlar sonucu ortaya çıkmıştır.
BARUT, PUSULA, KAĞIT, MATBAA
ÇİN İCAT ETMİŞTİR
TALAS SAVAŞI
TÜRK ve MÜSLÜMANLAR
ÖĞRENMİŞTİR
AVRUPA
HAÇLI SEFERLERİ İLE ÖĞRENECEKTİR
İlk Takvimi - MISIR Medeniyeti
bulmuştur.
(Güneş Yılı Esaslı Takvim)
Ay Yılı Takvimini - SÜMER
Medeniyeti bulmuştur. Ziggurat
tapınağın son katındaki gözlemevi
sayesinde bulunmuştur.
NOT: Bu iki medeniyette
ASTRONOMİ gelişmiştir diyebiliriz.
TEKERLEK = SÜMER (MÖ 3200)
Tekerlek nerelerde kullanılmıştır?
• Kütüklerle yükler taşınmıştır.
(Taş,Gemi)
• Kağnı, at arabası, araba, dişli.
ÖNEMİ: Ulaşımı hızlandırmış,
kültürel etkileşimi artırmıştır.
BARUT = ÇİN (MÖ 5000)
BARUT hangi aletlerde kullanıldı?
Havayi fişek, maytap.
• Tüfek, tabanca, top (Şahi)
•
ÖNEMİ: Önce eğlence daha sonra
savaş aleti olarak kullanıldı. Büyük
toplar yapılınca surlar yıkılabildi.
BARUT ve TOP
FEODALİTE’NİN (DEREBEYLİK)
YIKILMASINA SEBEP OLACAKTIR
KRALLIKLAR
GÜÇLENECEKTİR
MÜREKKEP = ÇİN-MISIR
(MÖ 1300)
Mürekkep nerelerde kullanılmıştır?
•
•
•
•
Çin’de taşa yazı yazıldı.
Mısırlılar papirüslere yazı yazmışlardır.
(Tüy kalem)
Kağıt bulunmuştur.
Doğal boyalar. (bitkiden)
Mürekkep, yazı ve kağıdın
yaygınlaşmasının sonuçları
nedir?
• Kitaplar yazıldı.
• Okuma-yazma oranı arttı.
• Kültürel gelişime sebep oldu.
Sümerlilerin Ziggurat adı verilen tapınağın
son katından gözlem yaparak Ay yılı
takvimini bulmuş olmalarından yola
çıkarsak, Ziggurat tapınağı Sümer
medeniyetine hangi alanda fayda
sağlamıştır?
A. Felsefe
B. Tarih
C. Eğitim
D. Astronomi
Sümerlilerin Ziggurat adı verilen tapınağın
son katından gözlem yaparak Ay yılı
takvimini bulmuş olmalarından yola
çıkarsak, Ziggurat tapınağı Sümer
medeniyetine hangi alanda fayda
sağlamıştır?
A. Felsefe
B. Tarih
C. Eğitim
D. Astronomi
MUM
• Yaklaşık 2000 yıl önce
kullanılmaya başlanan mum,
aydınlatma işini görmüştür.
• 19.yüzyılda gazyağıyla
aydınlatma yaygınlaşınca
önemini yitirmiştir.
CAM = MEZOPOTAMYA
(MÖ 300)
•
•
Eski dönemlerde kral ve
zenginlerin sahip olabileceği
değerli taşlara alternatif olarak
üretilmiştir.
Roma döneminde her alanda
kullanılmıştır.
NOT: Çeşm-i Bülbül, Anadolu cam
atölyelerinde üretilen bir cam
türüdür. Günümüzde modern cam
sanayi teknikleri bile bu camı
üretememektedir.
Çeşm-i Bülbül
YAZI
İnsanlar kendini ifade etme arzusu ile
resim yapmaya başlamışlardır.
Mağara Resimleri: Yontmataş Devri
YAZI: Sümer Medeniyeti (Çivi yazısı)
Yazının icadı ile TARİH devirleri
başlamıştır. Yazıdan önceki dönem ise
“Tarih öncesi”dir.
Yazının İcadı
MÖ 3500
Tarih Öncesi
Devirler
Milat (Hz.İsa’nın
doğumu)
0
Tarih
Devirleri
NOT: Güney Amerika uygarlığı olan
İnkalar “Khipu” (Kipus) adı verilen
düğümlerden oluşan ip demetlerini
kullanarak anlaşma sağlıyorlardı.
Çince’de 40 bin kadar şekil ve harf
kullanılmaktadır. Bundan dolayı
öğrenilmesi oldukça zor bir dildir.
Türkçe’nin ilk örnekleri Orhun
Anıtları’dır. Bu yazıya Hakanca denir.
BULUŞ EŞLEŞTİRMESİ
Güneş yılı takvimi
ÇİN
Ay yılı takvimi
LİDYA
Para
SÜMER
Yazı (Çivi Yazısı)
MISIR
Resim Yazısı
(Hiyeroglif)
Barut
SÜMER
MISIR
Bazı buluşlar başka buluşların
alt yapısını oluşturur ya da
kendinden önceki buluşun
önemini arttırır.
Mürekkep
Barut
Cam
Tekerlek
Matbaa
Top
Mikroskop
Araba
Aşağıdaki buluşlardan hangisi
insanlığa ilerleyen zamanlarda
fayda yerine zarar getirmiştir?
A. Mürekkep
B. Matbaa
C. Tekerlek
D. Barut
Aşağıdaki buluşlardan hangisi
insanlığa ilerleyen zamanlarda
fayda yerine zarar getirmiştir?
A. Mürekkep
B. Matbaa
C. Tekerlek
D. Barut
Tarih Devirleri, aşağıdaki
medeniyetlerin hangisinde
başlamıştır?
A. Mısır
B. Mezopotamya
C. Anadolu
D. Roma
Tarih Devirleri, aşağıdaki
medeniyetlerin hangisinde
başlamıştır?
A. Mısır
B. Mezopotamya
C. Anadolu
D. Roma
Biruni, Selçuklu hükümdarı Gazneli
Mahmut’un ve Sultan Mesut’un
himayesinde bilimsel çalışmalar yapmıştır.
Buna göre, aşağıdakilerden
hangisine ulaşılabilir?
A. Biruni tıp alanında araştırma yapmıştır.
B. Türk hükümdarları bilime önem vermiştir.
C. Gaznelilerde gaza ve cihat anlayışı gelişmiştir.
D. Biruni din ilimleri üzerinde çalışmıştır.
Biruni, Selçuklu hükümdarı Gazneli
Mahmut’un ve Sultan Mesut’un
himayesinde bilimsel çalışmalar yapmıştır.
Buna göre, aşağıdakilerden
hangisine ulaşılabilir?
A. Biruni tıp alanında araştırma yapmıştır.
B. Türk hükümdarları bilime önem vermiştir.
C. Gaznelilerde gaza ve cihat anlayışı gelişmiştir.
D. Biruni din ilimleri üzerinde çalışmıştır.
Yeniçağ Avrupası’nda meydana
gelen aşağıdaki gelişmelerden
hangisinin coğrafi keşiflerin
başlamasında etkili olduğu
söylenebilir?
A. Barut’un ateşli silahlarda kullanılması.
B. Kağıdın Avrupa’da kullanılması.
C. Okuma-yazma oranının artması.
D. Pusula’nın sapma açısının hesaplanması.
Yeniçağ Avrupası’nda meydana
gelen aşağıdaki gelişmelerden
hangisinin coğrafi keşiflerin
başlamasında etkili olduğu
söylenebilir?
A. Barut’un ateşli silahlarda kullanılması.
B. Kağıdın Avrupa’da kullanılması.
C. Okuma-yazma oranının artması.
D. Pusula’nın sapma açısının hesaplanması.
Avrupa’da derebeylik
yönetiminin sona ermesinde,
aşağıdakilerden hangisi
doğrudan etkili olmuştur?
A. Matbaanın icadı
B. Pusulanın geliştirilmesi
C. Topun icadı
D. Kağıdın ucuza mal edilmesi
Avrupa’da derebeylik
yönetiminin sona ermesinde,
aşağıdakilerden hangisi
doğrudan etkili olmuştur?
A. Matbaanın icadı
B. Pusulanın geliştirilmesi
C. Topun icadı
D. Kağıdın ucuza mal edilmesi
Aşağıdakilerden hangisi
insanlığı daha az etkilemiştir?
A. Kadeş Antlaşması
B. Yazının bulunması
C. Fransız İhtilali
D. Kavimler Göçü
Aşağıdakilerden hangisi
insanlığı daha az etkilemiştir?
A. Kadeş Antlaşması
B. Yazının bulunması
C. Fransız İhtilali
D. Kavimler Göçü
PUSULA
DENİZCİLİĞİN GELİŞMESİNE
COĞRAFİ KEŞİFLERİN
YAPILMASINA SEBEP
OLMUŞTUR
 İpek
COĞRAFİ KEŞİFLER’in
NEDENLERİ
ve baharat yolunun
Müslümanların elinde bulunması.
 Avrupa’da coğrafi bilgilerde gelişme
sağlanması.
 Avrupa’nın, doğunun zenginliklerini
ele geçirmek istemesi.
 Avrupa’da
cesur gemicilerin yetişmesi
ve gemicilik sanatının ilerlemiş olması.
asya
avrupa
osmanlı
mısır
afrika
ÇİN
hindistan
COĞRAFİ KEŞİFLER
AMERİKA’nın KEŞFİ
(Kristof Kolomb, Ameriko Vespuçi)
ÜMİT BURNU’nun KEŞFİ
(Bartelmi Diyaz, Vasko Dö Gama)
DÜNYANIN DOLAŞILMASI
(Macellan, Del Kano)
Coğrafi Keşiflerin Sonuçları

Avrupalılar, sömürge imparatorlukları kurdular.
 Akdeniz
limanları, İpek ve Baharat yolları
eski önemini kaybetti. Bunun yerine Atlas
Okyanusu limanları önem kazandı.
 Avrupalılar yeni bitki ve ürünleri tanıdılar.
(domates, patates, tütün)
 Hıristiyanlık yayıldı. Buna karşılık dünyanın
düz olduğunu söyleyen kilise ve din
adamlarına güven azaldı.
 Ticaretle
uğraşan Burjuva sınıfı zenginleşti.
 Keşfedilen yerlere, özellikle Amerika’ya
Avrupa’dan bir çok insan göç etti.
 Amerika’da Aztek ve İnka medeniyetlerinin
varlığı ortaya çıktı. Sömürgeciler tarafından
tahrip edilmiştir.
 Zenginleşen
Avrupa, kültür ve sanat
hareketlerini destekleyerek, Rönesans
ve Reform hareketlerinin doğmasına
zemin hazırladı.
KAĞIT ve MATBAA
OKUMA-YAZMA
ORANININ ARTMASINA
BİLİMİN GELİŞMESİNE
RÖNESANS ve REFORM’a
SEBEP OLACAKTIR
RÖNESANS
15. Yüzyılda
İTALYA’da BAŞLADI
KAĞIT ve MATBAA,
YUNAN ESERLERİ,
ZENGİNLİK,
İSTANBUL’UN FETHİ.
Rönesans’ın sonuçları
 Skolastik
düşünce (kilise düşüncesi) etkisini
kaybederek, pozitif düşünce ortaya çıktı.
Deney ve gözleme dayalı bilim gelişti.
 Bilim
ve teknikte ilerlemeler oldu.
(Dünyanın dönüşü, kan dolaşımı)
 Kilisenin otoritesi zayıfladı. Reform
hareketlerine zemin hazırladı.
Rönesans dönemi
bilginleri
William
Shakespeare
Leonardo da Vinci
Giovanni Bellini
Michelde Montaigne
Ben kimim? 
Benim adım Martin Luther.
Almanya’da yaşan bir din adamıyım.
Ama Katolik Kilisesi’nin kurallarına
karşıyım. Bu yüzden İncil’i
Almancaya çevirip herkese
Hıristiyanlığın gerçeklerini
anlatacağım. Dinde REFORM
yapacağım.
REFORM
16. Yüzyılda
ALMANYA’da BAŞLADI
MARTİN LUTHER ÖNCÜ
YENİ MEZHEPLER ORTAYA
ÇIKTI
REFORM’UN NEDENLERİ
*Kilise; aforoz, enterdi ve endülijans yetkileri
ile halkı sömürmüştür.
* Okur-yazar oranının artması halkı
bilinçlendirdi.
* Rönesans ve coğrafi keşiflerin olumlu
etkileri.
* İncilin ulusal dillere çevrilmesi.
* Din adamlarının zengin, halkın fakir olması.
YENİ MEZHEPLER
PROTESTANLIK
(ALMANYA)
KALVENİZM
(FRANSA)
ANGLİKANİZM
(İNGİLTERE)
PRESBİTERYAN
(İSKOÇYA)
MEZHEP SAVAŞLARI ve
ANTLAŞMALAR
ALMANYA’da
(1555 Ogsburg Barışı)
FRANSA (1598 NANT Fermanı)
İle kısmen inanç serbestliği gelmiştir.
Reformun sonuçları
 Kilisenin
halk üzerindeki etkisi azaldı.
 Eğitim-öğretim, dinin etkisinden
kurtuldu. (Laik eğitim başlamış oldu)
 Katolik kilisesi kendini düzenlemek
zorunda kaldı.
 Kilisenin mallarına el koyuldu. (Katolik
kilisesinden ayrılan ülkelerde)
1. İskoçya’daki Kalvenizm’e ne ad verilmiştir?
2. Fransa’da, İhtilalin başlamasında etkili olan
ve soylular, rahipler ve halk temsilcilerinden
oluşan meclisin adı nedir?
3. Kral yada imparatorun yanında meclis var
ise bu yönetim biçiminin adı ne olmalıdır?
4. Kilisenin eğitim ve bilimin gelişmesini
engelleyen düşünce sisteminin adı nedir?
SKOLASTİK
PRESBİTERİYEN
ETAJENERÖ
PARLAMENTO
MONARŞİ
MEŞRUTİYET
Osmanlı Devleti’nin Reform
hareketlerini desteklemesi,
I. ticaretin geliştirilmesi,
II. Haçlı dünyasının parçalanması,
III. İnanç özgürlüğünün sınırlandırılması
politikalarından hangilerini benimsediğine
kanıt olarak gösterilebilir?
A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
Osmanlı Devleti’nin Reform
hareketlerini desteklemesi,
I. ticaretin geliştirilmesi,
II. Haçlı dünyasının parçalanması,
III. İnanç özgürlüğünün sınırlandırılması
politikalarından hangilerini benimsediğine
kanıt olarak gösterilebilir?
A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
FRANSIZ İHTİLALİ
İHTİLALİN ÇIKMASINDA
AYDINLANMA ÇAĞININ
ETKİSİ OLMUŞTUR
BURJUVA (TÜCCAR-ORTA)
SINIFIN ÇALIŞMALARI İLE
ÇIKMIŞTIR
Fransız İhtilali’nin sonuçları
 Milliyetçilik
(ulusçuluk) akımı
yayılmıştır.
 İmparatorluklar parçalanmaya, ulus
devletler kurulmaya başlamıştır.
 Özgürlük, adalet, eşitlik kavramları
dünyada yaygınlaştı.
 Yeniçağ sona erdi, yakınçağ başladı.
Bu nedir?
SANAYİ DEVRİMİ
(Endüstri İnkılabı-Bilimsel Rönesans)
İNGİLTERE’de
BAŞLAMIŞTIR
BUHARLI MAKİNE’nin
YAPILMASI (James Watt)
Sanayi Devrimi’nin Sonuçları
 Üretim
arttı.
 Pazar ve hammadde arayışı arttı.
 Sömürgecilik faaliyetleri hız
kazandı.
 İşçi ve işveren sınıfı oluştu.
 Yeni düşünce akımları ortaya çıktı.
(Kapitalizm, liberalizm, komünizm)
Osmanlı’da geleneksel üretim
(el tezgahı)
Avrupa’da seri üretim
(makine-fabrika)