FADİME AKAGÜNDÜZ SEVGİ SUBAŞI Aralık 2011 TANI EĞİTİM OTİSTİK BİREYLERİN ÖZELLİKLERİ SINIFLANDIRMA DEĞERLENDİRME ARAÇLARI OTİZMİN NEDENLERİ OTİZM NEDİR? Yaşamın ilk 3 yılında fark edilen, bireyin sosyal etkileşim, iletişim ve davranışlarını olumsuz yönde etkileyen gelişimsel bir bozukluktur. Otizmin Hakkında: • İlk olarak 1943’te Amerikalı psikiyatrist Leo Kanner tarafından tanımlanmıştır. • Otizm beynin yapısını ve işleyişini olumsuz yönde etkileyen sinir sistemindeki sorunlardan kaynaklandığı düşünülmektedir. • Otizmin çocuk yetiştirme şekliyle ya da ailelerin sosyo-ekonomik konumuyla ilgisi yoktur. Otizm anne karnında tesbit edilemez. Hamilelik sırasında bilinemez. Doğum sonrası oluşan bir hastalıktır. 1960’lı yıllara kadar otizm… Genetik faktörler Beyin hasarı Kimyasal maddeler Gelişimsel açıdan tanı Tıbbi açıdan tanı TANI TANI • Tıbbi açıdan tanı: Otizm tanısında kesinleştirecek tipte kan, idrar ya da beyin tetkiki geliştirilmemiştir. • Otizm, yaygın gelişim bozukluğu, atipik otizm ya da PDD-NOS gibi değişik adlarla tanı konulmaktadır. • Bunun sebebi her bireyde farklı düzeylerde ve farklı şiddetlerde kendini göstermesidir. SINIFLANDIRMA Otizmli bireyler heterojen bir yapıya sahiptirler. Bu çocuklar bazı özellikleri temel alınarak sınıflandırılmaya çalışılmış; zihinsel beceri düzeyi, otistik belirtilerin ortaya çıkış yaşı ya da belirtilerin sayısı/ derecesine göre alt gruplar oluşturmuşlardır. Atipik grupta, otistik özellikleri en az olan ve ortalama olarak en üst düzey zekaya sahip bireyler yer almaktadır. Mental Bozuklukların Tanımsal ve Sayısal Kitabı (DSM) Çocukluk Otizmi Dereceleme Ölçeği (Chilhood Autism Rating Scale) Davranış Değerlendirme Ölçeği (Behavior summarized Evaluaion) BİLİŞSEL BECERİLER SOSYAL BECERİLER DİL VE KONUŞMA BECERİLERİ DAVRANIŞSAL ÖZELLİKLER OTİSTİK BİREYLERİN ÖZELLİKLERİ SAĞALTIM YÖNTEMLERİ ¼ i hiç konuşmamakta %50 si farklı düzeylerde sözel iletişim kurmaktadır. • Ekolali • İşaretleri ekolotik olarak kullanma. • Şahıs zamirleri kullanmada güçlük • Monoton konuşma • Dile dayalı şakaları anlamada güçlük • Konuşma konusunda sınırlılık • Neden, niçin, nerede, nasıl sorularını yanıtlamada güçlük PEKİ EKOLALİ NEDİR ? Otizm, en çok sosyal becerilerin gelişimini etkiler. • Göz kontağının az olması, • İletişimde yüz ifadeleriyle jest ve mimiklerini kullanamama, • İlgilerini paylaşma isteğinin olmaması, • Ortak dikkatteki sınırlılık, • Taklit becerilerindeki sınırlılık, • Oyun becerilerindeki yetersizlik. Bilişsel ve sosyal becerilerdeki yetersizlikleri en çok diğer kişilerin duygu, düşünce isteklerinin farkında olma ve anlamada görülür. “Davranışsal olarak tekrarlanan hareketleri belirgin özellikleridir.” Bunlardan bazıları: Sallanma, Kendi etrafında dönme, Anlamsız ses çıkarma, Çevredeki değişikliklere karşı tepki gösterme. SAĞALTIM YÖNTEMLERİ Eğitim, olabildiğince erken başlamalıdır. Programda iletişim ve sosyal beceriler öncelikle yer almalıdır. Öğretim görselleştirilmelidir. KAYNAKLAR • Sucuoğlu, B., Otizm ve otistik bozukluğu olan çocuklar. Özel eğitime giriş. Ankara: Gündüz Yayıncılık • www.beratçelik.com • www.wikipedia.com • www.google.com/görseller • www.uzmantv.com