İlaç Allerjisinde Uluslararası Uzla ı (ICON) Raporu

İlaç Allerjisinde Uluslararası Uzlaşı
(ICON) Raporu
ÖZET
İlaç Allerjisinde Uluslararası Uzlaşı
(ICON) Raporu
Allergy 2013; basım aşamasında
Pascal Demoly, N. Franklin Adkinson, Knut Brockow, Mariana Castells,
Anca M. Chiriac, Paul A. Greenberger, David A. Khan, David M. Lang, HaeSim Park, Werner Pichler, Mario Sanchez-Borges, Tetsuo Shiohara, Bernard
Yu-Hor Thong.
Translator: Ozlem Cavkaytar, MD, Research and Clinical Fellow.
Validation: Assoc. Prof. Ozge Uysal Soyer, MD.
All: Hacettepe University Faculty of Medicine, Department of Pediatric Allergy,
Ankara, TURKEY.
İçindekiler
4 ÖNSÖZ
4 TANIMLAR
5 SINIFLAMALAR
6 PATOFİZYOLOJİ
7 KLİNİK PREZENTASYONLAR
8 DOĞAL SEYİR
8 TANI
10 ÖYKÜ
10 DERİ TESTLERİ
11 İLAÇ PROVOKASYON TESTLERİ
12 BİYOLOJİK TESTLER
13 TEDAVİ
15 KISALTMALAR
ÖNSÖZ
İlaç hipersensitivite reaksiyonları (İHR) allerjiyi taklit eden tüm ilaç
reaksiyonlarını kapsar. İHR’ları tüm istenmeyen ilaç reaksiyonlarının %15’ten
fazlasını oluşturur ve genel popülasyonun % 7’sinden fazlasını etkiler. İHR’ları
allerjik olabilir veya olmayabilir. İmmünolojik mekanizma ile olan İHR’ları “ilaç
allerjisi” olarak isimlendirilir. İHR’ları tipik olarak öngörülemez, tedavi değişimi
gerektirir ve potansiyel olarak hayatı tehdit edebilir. Uygun tedavi seçeneklerinin
sunulmasını ve gerekli korunma önlemlerinin alınmasını sağlayan kesin tanı,
tam bir ilaç allerjisi değerlendirmesini gerektirir. İlaç allerjisi ile ilgili tıbbi kararları
desteklemek amacıyla genel veya spesifik ilaç veya ilaç grubu ile ilgili çeşitli
rehber ve uzlaşı raporları mevcuttur. Bununla birlikte, İHR’larının tanı ve tedavisi
için standart sistematik bir yaklaşım halen oldukça zordur. EAACI, AAAAI,
ACAAI ve WAO tarafından 2012’de oluşturulan “International Collaboration
in Asthma Allergy and Immunology” (iCAALL), “International Consensus
on (ICON) Drug Allergy” raporu ile bu karşılanmamış gereksinim üzerinde
durmaktadır. Bu raporun amacı :
• Mevcut birçok rehberde bulunan temel mesajları vurgulamak.
• Farklılıkları eleştirel yönden gözden geçirmek ve yorumlamak, böylece
kısa ve öz bir kaynak sağlamaktır.
TANIMLAR
• İlaç hipersensitivite reaksiyonları (İHR’ları) klinik olarak allerjik
reaksiyonlara benzeyen istenmeyen ilaç etkileridir.
•İlaç allerjileri tam bir immünolojik mekanizmanın gösterilebildiği
İHR’larıdır.
•İlaç reaksiyonundan şüphelenildiğinde genel iletişim için tercih
edilen terim İHR’udur.
4
SINIFLAMALAR
İHR’larının genel kabul görmüş sınıflaması tedavi, çalışmaların karşılaştırılması
ve tanısal tekniklerin validasyonu için faydalıdır.
Klinik olarak: İHR’ları ilaç tedavisi sırasında semptomların başlangıç zamanına
göre erken ve geç olarak sınıflandırılır (Figür).
Erken İHR’ları en son ilaç alımından 1-6 saat sonra ortaya çıkar (Genelde
yeni tedavi başlangıcında ilk dozdan 1 saat sonra ortaya çıkar). Tipik
semptomlar ürtiker, anjiyoödem, konjonktivit, rinit, bronkospazm, gastrointestinal semptomlar (bulantı, kusma, diyare, karın ağrısı), anafilaksi veya
anafilaktik şok şeklindedir. Erken İHR’ları muhtemelen Ig-E ilişkili mekanizma
ile ortaya çıkar.
Önceden “anafilaktoid” reaksiyon terimi ile anafilaksiyi taklit eden Ig-E bağımlı
olmayan İHR’ları kastedilmekteydi. Şu anda bu terimden vazgeçilmiştir ve
“allerjik olmayan” İHR’u tercih edilmektedir.
Geç İHR’ları ilk ilaç alımından en az 1 saat sonra herhangi bir zamanda
ortaya çıkar. Sık semptomlar makülopapüler ekzantem ve geç dönemde
ortaya çıkan ürtikeri içerir. Genelde geç T- hücre bağımlı allerjik mekanizma
ile ilişkilidir.
Erken (< 1s) Geç (> 1s)
Geç dönem
Akselere
Ekzantem
(Gecikmiş)
Ürtiker
(Erken)
0 4 8 12162024 2 4
Saatler
Günler
Figür 1 - İlaç hipersensitivite reaksiyonlarının kronolojisi. Patofizyolojik olarak belirlenmiş olan 6 saate kadar (geç) uzayan erken
tip reaksiyonları ve nadiren de olsa 8-12 saat sonra (akselere) başlayan geç tip klinik belirtileri yeterli biçimde yansıtmamasına
rağmen erken ve geç reaksiyonların bir saatten önce ve sonra ortaya çıkan reaksiyonlar şeklinde sınıflandırılması bilimsel
çalışmaların karşılaştırılmasını kolaylaştırır ve tanısal tekniklerin geliştirilmesine ve valide edilmesine katkı sağlar.
Bu sınıflamayı yaparken İHR’larını etkileyen ilaç uygulama yolu, ilaç
metabolitleri veya kofaktör varlığı ya da beraberinde reçete edilen diğer
ilaçlar dikkate alınmalıdır.
5
Mekanistik olarak: İHR’ları allerjik (tablo) ve allerjik olmayan şeklinde
sınıflandırılabilir:
Tip
İmmün cevabın
tipi
I
Reaksiyonların tipik
kronolojisi
Patofizyoloji
Klinik semptomlar
IgE
Mast hücre ve bazofil
degranülasyonu
Anafilaktik şok,
anjiyoödem, ürtiker,
bronkospazm
İlaç alımından sonra
1-6 saat içinde
II
IgG ve kompleman
IgG ve kompleman
bağımlı sitotoksisite
Sitopeni
İlacın alınmaya başlanmasından
5-15 gün sonra
III
IgM veya IgG ve
kompleman veya
FcR
İmmün kompleks
depolanması
Serum hastalığı, ürtiker,
vaskülit
Serum hastalığı/ürtiker için ilacın
başlanmasından 7-8 gün, vaskülit
için 7-21 gün sonra
IVa
Th1 (IFNγ)
Monositik inflamasyon
Egzema
İlacın başlangıcından
1-21 gün sonra
IVb
Th2 (IL-4 ve IL-5)
Eozinofilik
inflamasyon
Makülopapüler
ekzantem, DRESS
MPE için ilacın başlangıcından bir
gün ya da günler sonra, DRESS
için 2-6 hafta sonra
IVc
Sitotoksik T hücreleri
(perforin, granzim
B, FasL)
CD4 veya CD8 ilişkili
keratinosit ölümü
Makülopapüler
ekzantem, SJS/TEN,
püstüler ekzantem
Fiks ilaç erupsiyonu için ilaç
başlanmasından 1-2 gün,
SJS/TEN için 4-28 gün sonra
IVd
T hücreleri
(IL-8/CXCL8)
Nötrofilik
inflamasyon
Akut jeneralize
ekzantematöz püstülozis
Tipik olarak ilaç
başlanmasından1-2 gün sonra
(daha uzun da olabilir)
DRESS, İlaç reaksiyonu, eozinofili, sistemik semptomlar; SJS, Stevens Johnson Sendromu; TEN , Toksik epidermal nekrolizis;
MPE, makülo-papüler ekzantem.
PATOFİZYOLOJİ
İlaç allerjileri antikorlar veya aktive edilmiş T hücrelerinin ilaçlara veya
metabolitlerinden herhangi birine karşı yönlendiği istenmeyen reaksiyonlardır.
•
Erken İHR’ları duyarlanmadan sonra antijen spesifik B lenfositler
tarafından IgE üretimi sonucu gelişir. İlaç alımını takiben antijen (tahminen
bir hapten protein kompleksi) daha önceden sentezlenmiş mediyatörlerin
(örn: histamin, triptaz, TNFα gibi bazı sitokinler) ve yeni mediyatörlerin (örn:
lökotrienler, prostaglandinler, kinin ve diğer sitokinler) salınımını uyararak
mast hücre ve bazofillere çapraz bağlı olan IgE’ye bağlanır.
• Geç tip allerjik İHR’ları çoğunlukla T lenfosit aktivitesiyle ilişkilidir.
Hapten hipotezine göre, bir reaksiyonu uyarmak için, ilaç hapten gibi hareket
etmeli ve proteine geri dönüşümsüz olarak bağlanarak antijen haline
gelmelidir. İmmün reseptör ile farmakolojik ilişki (p-i) konsepti ise alternatif
bir hipotezdir ve ilacın immün reseptörler (T hücre reseptörü veya HLA
6
molekülü) ile direkt etkileşebileceğini ve MHC-peptid oluğunu (örn: Abacavirin
HLA-B*5701’e bağlanması) değiştirerek T hücreyi aktifleştirebileceğini
savunur.
Yorum:
Viral enfeksiyonlar hipersensitivite reaksiyonlarını taklit edebilir, fakat
ayrıca hafif (örn: EBV ilişkili ampisilin döküntüsü) ve ciddi (örn: HHV-6
ve DRESS arasındaki bağlantı) reaksiyonlara yol açacak şekilde ilaçlarla
etkileşebilir.
Allerjik olmayan İHR’ları patofizyolojide (sıklıkla yanlışlıkla gerçek ilaç allerjisi
olarak algılanır) aşağıdaki mekanizmaları içerir:
• Spesifik olmayan mast hücre veya bazofil histamin salınımı (örn: opiyatlar,
radyokontrast maddeler ve vankomisin).
• Bradikinin akümülasyonu (anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri).
• Kompleman aktivasyonu (örn: protamin).
• Araşidonik asit metabolizmasının olası değişimi (örn: aspirin ve NSAİİlar).
• Bronkospazmı ortaya çıkaran bazı belli başlı maddelerin farmakolojik
etkisi (örn: beta blokörler, sülfit içeren karışımlardan açığa çıkan sülfür
dioksit).
KLİNİK PREZENTASYONLAR
Erken tip İHR’ları: Tipik semptomlar arasında ürtiker, anjiyoödem, rinit,
konjonktivit, bronkospazm, gastrointestinal semptomlar (bulantı, kusma,
diyare), veya kardiyovasküler kollapsa yol açacak anafilaksi (anafilaktik şok)
bulunmaktadır.
Geç tip İHR’ları: Genelde geç ortaya çıkan ürtiker, makülopapüler döküntü,
fiks ilaç erupsiyonu, vaskülit, büllöz hastalıklar (HSS/DRESS/DiHS, TEN, SJS,
jeneralize büllöz fiks ilaç erupsiyonları gibi) akut jeneralize ekzantematöz
püstülozis (AGEP) ve simetrik ilaç ilişkili intertrijinöz ve fleksürel ekzantemler
(SDRIFE) gibi farklı kutanöz semptomlarla sonuçlanır ve hepatit, böbrek
yetmezliği, pnömoni, anemi, nötropeni ve trombositopeniyi de kapsar.
7
DOĞAL SEYİR
IgE antikor cevabı zaman içinde sabit kalmamasına rağmen, IgE duyarlılığı
yıllar boyu kalıcıdır. T-hücre hafızası geç reaksiyonlar için daha güçlü bile
olabilir. Bu yüzden ilaç allerjisi olduğunda ilaçtan ve çapraz reaktif ilaçlardan
hayat boyu kaçınma önerilmektedir.
TANI
• Birçok vakada uygun korucu önlemlerin alınması için İHR’unun kesin
tanısı gereklidir.
•Sadece İHR öyküsüne dayanan yanlış sınıflamalar bireysel tedavi
seçeneklerini etkiler ve hasta için tüm yönleriyle ilaç allerjisi
araştırılmasına göre daha zararlı olabilir.
•Kesin tanıyı sağlayan klinik ipuçları tam bir klinik öykü, standardize
deri testleri, güvenilir in vitro testler ve ilaç provokasyon testlerini
kapsar.
•Daha önceden allerjik ilaç reaksiyonu öyküsü olmayan kişilere tarama
önerilmemektedir.
Ne zaman değerlendirilmelidir?
• Daha önceden İHR öyküsü varsa ve bu ilaca eşit etkili, yapısal olarak
benzemeyen alternatif ilaç olmadığında risk/olası yarar oranı pozitif ise.
•
Diğer ilaçlar için daha önceden ciddi İHR’u varsa (hastayı korumada en iyi
yol suçlu ajanı bulmaktır).
Ne zaman değerlendirilMEMELİDİR?
• İlaç allerjisi ilişkili olmayan vakalar (uyumsuz semptomatoloji, uyumsuz
kronoloji, o dönemden beri reaksiyon olmaksızın ilacın kullanılabilmesi,
ilaç alımı olmadan reaksiyon olması).
•
Alternatif tanı (örn: herpes virüs döküntüsü, kronik ürtiker).
•
Her ilaç provokasyonunda çok ciddi reaksiyon olması: kontrol edilemeyen
reaksiyon ve hayatı tehdit eden ciddi reaksiyonlar varlığında.
8
Zamanlama
• Allerji ile ilgili testler tüm klinik semptomlar düzeldikten 4-6 hafta sonra
yapılmalıdır.
Olası ilaç allerjisi
şüphesi ?
Hayır
Evet
Evet
POZİTİF
Sonuçlar
Deri testi
mümkün mü* ?
NEGATİF
Hayır
Hayır
İlaç provokasyon
testi mümkün
mü*?
Evet
NEGATİF
Sonuçlar
POZİTİF
* İlaç allerjisini test etmek için kullanılan mevcut biyolojik testlerin sensitivitesi düşüktür.
** Kontraendikasyonların yokluğunda (6. Kutucuk).
*** Eğer hiçbir alternatif yoksa (örn: NMBA, kemoterapötik ilaçlar), yakın takip altında premedikasyon ve/veya
desensitizasyon ile ilacın tekrar kullanmasına izin verilir.
9
I. Öykü (örn: EAACI-DAIG/ENDA anketinin doldurulması):
• Semptomatoloji: İHR ile uyumlu olup olmadığı.
• Semptomların kronolojisi: Daha önce aynı ilacın alımı, en son doz ile
semptom başlangıcı arasındaki süre, tedavi sonlanmasının etkisi.
• Alınan diğer tedaviler: Hem reaksiyon sırasında hem de reaksiyondan
sonraki süre içinde alınan aynı sınıfa ait ilaçlar.
• Tıbbi özgeçmiş: Daha önceki allerjileri veya belli başlı ilaçların kullanımında
alevlenecek kronik ürtiker/kronik rinosinüzit gibi tıbbi durumlar (örn:
aspirin ve COX-2 selektif olmayan diğer NSAİİların kullanımı sırasında).
II.Deri testleri
Erken tip İHR’ları için, basit, hızlı, ucuz ve özgünlüğü yüksek olmasından
dolayı ilk taramada deri prik testi önerilmektedir. İntradermal testler deri prik
testleri negatif olduğunda uygulanır ve seçiciliği artırır. Seçicilik ve prediktif
değerler değişkendir ve ß-laktam antibiyotikler, NMBAlar, platin tuzları ve
heparine karşı görülen erken tip İHR’ları için yüksektir, fakat tüm diğer ilaçlar
için orta derecede veya düşüktür.
10
Geç tip İHR’ları için yama testleri ve/veya intradermal geç okuma testleri
uygulanmalıdır. Birçok ilaç için standardize ve valide edilmiş test protokolleri
yetersiz düzeydedir ve literatürdeki protokoller tartışmalıdır.
Eğer ilaç uygun reaktif şekilde elde edilemiyorsa genelde ilacın immünojenik
olan kısmı ana ilaç değil de ilacın metabolik yan ürünü olduğundan tanıyı
kesinleştirmek için ilaç provokasyon testi gerekir.
III. İlaç provokasyon testleri (İPT)
İPT, ilaç allerjisi tanısında altın standarttır, İPT ile İHR dışlanır ya da kesinleşir
ya da allerji yapmayacağı tahmin edilen ilaca tolerans gösterilir.
• NSAİİlar, lokal anestetikler, ß-laktam dışı antibiyotikler ve ß-laktam
antibiyotikler için deri testi negatifleştiğinde İPT gereklidir.
• Öykü klinik olarak uygun pozitif prediktif değere sahipse, İPT direkt
olarak alternatif ilaçla yapılır.
• Eğer mümkünse oral yol tercih edilmelidir.
İPT için alınacak önlemler ve kontraendikasyonlar aşağıda önerilmiştir:
•İPT’leri, kontrol edilemeyen ciddi veya hayatı tehdit edici
İHR’larında kontraendikedir:
-Ciddi kutanöz reaksiyonlar (örn: SJS, TEN, DRESS, vaskülit,
AGEP).
-Sistemik reaksiyonlar (örn: DRESS, iç organ tutulumu, hematolojik
reaksiyonlar).
-Anafilaksi kar/zarar oranı gözden geçirildikten sonra test
edilebilir.
•İPT’leri ağıdakilerden biri varsa endike değildir:
- Suçlanan ilaç gerekli değilse birçok yapısal olarak benzer olmayan
alternatifler varsa.
- Eşlik eden ciddi bir hastalık veya hamilelik varsa (ilaç mevcut
hastalık için gerekli değilse veya hamilelik sırasında ya da
doğum sırasında gerekmiyorsa).
•İPT’i en güvenli ortamda yapılmalıdır:
- Eğitimli personel: testlerin farkında, pozitif reaksiyonun erken
bulgularını tanımaya hazır ve hayatı tehdit edici bir reaksiyonu
başarıyla yönetmeye hazır olmalıdır.
- Acil resusitasyon ekipmanı bulundurulmalıdır.
11
Yorum:
• Negatif İPT’i gelecekte o ilaca toleransın devam edip etmeyeceğini
öngöremez; yine de negatif prediktif değeri (NPV) yüksektir, mesela
ß-laktamlar için %94-98 veya NSAİİlar için %96’dır.
• Test sırasında yanlış negatif İPT’ine neden olan desensitizasyona değinilmiştir
fakat mevcut literatürde herhangi bir referans bulunmamaktadır.
• Negatif İPT’inden sonra yeniden duyarlanma (örn: deri testinin pozitifleşmesi)
rapor edilmiştir (%0.9 ile %27.9 arasında değişir). Ciddi erken reaksiyon
öyküsü olan fakat ilk değerlendirmede provokasyon sonucu negatif olan
hastalarda 2-4 hafta sonra testin tekrar edilmesi isteğe dayalıdır (fikir birliği
yoktur).
IV. Biyolojik testler
• İlaç spesifik IgE: genelde elde mevcut değildir veya çoğu valide
edilmemiştir. Valide edilmiş testler ise genelde sensitif değildir, fakat
oldukça spesifiktir (>%90). Tahmin edilen klinik sonuç tam valide
edilmediği halde kantitatif inhibisyon testleri birçok ilaç arasında in
vitro çapraz reaktiviteyi ortaya koyabilir.
• Histamin ve Triptaz: anafilaksi vakalarında histamin ve/veya triptazın
kan seviyesinin ölçümü degranülasyonun nedeni ne olursa olsun
bazofil ve mast hücrelerin dahil olduğunu gösterir.
• İlaç ilişkili tip II ve tip III reaksiyonlar: Coombs’ testi, in vitro hemoliz
testi, kompleman faktörleri, dolaşan immün komplekslerin ölçümü
önerilmektedir. İlaç ilişkili sitopeni, aşıya karşı tip III hipersensitivite
reaksiyonu veya dekstran allerjisi düşünülen vakalarda seçiciliği
bilinmemesine rağmen ilaç spesifik IgM veya IgG ölçümü ilgi çekebilir.
• Genetik belirteçler: HLA B*5701 taraması abakavire karşı olan İHR
riskini azaltır ve tedaviye başlamadan önce tarama gereklidir (eğer
yama testi negatifse PPV %55 ve NPV %100). Karbamazepine karşı
İHR, Çinlilerde HLA B*1502 ile ilişkilidir.
• T hücreleri içeren testler: sadece uzman laboratuvarlarda ümit vericidir.
• Bazofil aktivasyon testleri: ümit vericidir fakat şu anda belirli ilaçlar
için valide edilmektedir.
12
TEDAVİ
Genel önlemler
• Anafilaksi en kısa zamanda ve uygun bir şekilde tedavi edilmelidir ve
tüm şüphelenilen ilaçlar kesilmelidir.
• Anafilaktik olmayan reaksiyonlarda eğer ilaca devam etmenin riski
yararından ağır basarsa ve tehlike/ciddiyet bulguları varsa (aşağıya
bakın) ilaç kesilmelidir.
• Genel koruyucu önlemler Tıbbi Raporların Güvenliği Komitesine olan
açıklamayı da içermektedir.
Bireysel koruyucu önlemler
• İHR’u olan hastalara olası alternatif ilaç listesi ve düzenli aralıklarla
güncellenen uzak durulması gereken ilaç listesi verilmelidir.
• Alternatifler için tarama yapmak eğer alternatif ilaç aynı ilaç sınıfından
ise hastane şartlarında İPT’i yapmak gerekir.
• Her hastaya reçete yazılmadan önce doktor tarafından herhangi bir ilaç
allerjisinin olup olmadığının sorgulanması hem tıbbi hem yasal açıdan
gereklidir.
• Premedikasyon ile alınan koruyucu önlemler (örn: yavaş enjeksiyon
ve öncesinde glukokortikosteroidler ve H1-antihistaminiklerle tedavi
edilmesi) özellikle allerjik olmayan İHR’larında yararlıdır, fakat H1antihistaminikler ve glukokortikosteroidler IgE bağımlı anafilaksiyi
önlemeyebilir.
İlaç desensitizasyonu
İlaç desensitizasyonu İHR’undan sorumlu olan bir maddeye karşı geçici olarak
klinik cevapsızlık/tolerans halinin gelişmesidir. Desensitizasyon suçlanan
ilaç gerekli olduğunda ve hiç alternatif ilaç yoksa veya alternatif ilaçlar yeterli
değilse yapılır, örn:
• HIV ile enfekte kişilerde sülfonamid için.
• Bazı kistik fibrozis hastalarında kinolon allerjisi varsa.
• Ciddi enfeksiyonlar varlığında ß-laktam ve anti-tüberküloz ilaçlara
allerjisi olanlarda.
• Tetanoz aşısı allerjisi olanlarda.
• Desferoksamin allerjisi olanlarda hemokromatozis varsa.
• Taksan ve platinum tuzu bazlı kanser kemoterapötik ajanlara allerji
varlığında.
13
•
•
Birçok çeşit hematolojik ve hematolojik olmayan neoplazmın tedavisinde
kullanılan monoklonal antikorlara allerji varlığında.
Aspirin ve NSAİİ kullanılması gereken kardiyak veya romatizmal hastalığı
olan ve bu ilaçlara hipersensitivitesi olan hastalarda.
Yorum:
• Rehberler başarıyla uygulanmış protokollerin kullanılmasını önermektedir.
• Seçilmiş astımlı hastalarda aspirinle alevlenen respiratuar hastalık ya da
nazal polip tedavisi için aspirin desensitizasyonu uygulanır.
• Geç tip hipersensitivite reaksiyonlarında desensitizasyon ile ilgili yayınlar
daha nadir ve tartışmalıdır.
Alarm işaretleri
Hizlica Araştir
Hipersensitivite Sendromu/Eozinofili ve Sistemik Semptomlarla Seyreden İlaç Reaksiyonu/İlacın Tetiklediği Hipersensitivite
Sendromu (HSS, DRESS, DiHS); SJS, Stevens-Johnson Sendromu; TEN, Toksik Epidermal Nekrolizis.
14
Kısaltmalar
AAAAI: Amerikan Allerji Astım ve İmmünoloji Akademisi
ACAAI: Amerikan Allerji Astım ve İmmünoloji Derneği
AGEP: Akut jeneralize ekzantematöz püstülozis
CD: Başkalaşım kümeleri
DAIG: İlaç Allerjisi ile İlgili Grup
İHR(lar)ı: İlaç hipersensitivite reaksiyon(ları)u
İPT(ler)i: İlaç provokasyon test(ler)i
EAACI: Avrupa Allerji ve Klinik İmmünoloji Akademisi
ENDA: Avrupa İlaç Allerjisi Ağı
EBV: Ebstein Barr Virüs
HHV: Human Herpes Virüs
HLA: Human lökosit antijeni
HSS/DRESS/DiHS: Hipersensitivite Sendromu/ Eozinofili ve Sistemik
Semptomlarla olan İlaç Reaksiyonu/İlaç-İlişkili Hipersensitivite Sendromu
iCAALL: Astım, Allerji ve İmmünolojide Uluslararası İşbirliği
ICON: Uluslararası Uzlaşı
IgE: İmmünoglobulin E
MHC: Major histokompatibilite kompleksi
MPE: Makülo-papüler ekzantem
NMBA: Nöromüsküler bloke edici ajan
NPV: Negatif prediktif değer
NSAİİ(lar): Nonsteroidal anti-inflamatuar ilaç(lar)
SDRIFE: Simetrik ilaç-ilişkili intertrijinöz ve fleksürel ekzantem
SJS: Stevens-Johnson Sendromu
TEN: Toksik Epidermal Nekrolizis
TNFα: Tümör nekrozis faktör alfa
WAO: Dünya Allerji Organizasyonu
15
16