Slayt 1 - files.eba.gov.tr

TEMEL DIŞ TİCARET
İŞLEMLERİ VE
MUHASEBESİ
Hazırlayan: Süleyman YEŞİL
BÖLÜM 1
TEMEL KAVRAMLAR
Dış Ticaret: Ülkeler arasında gerçekleşen mal ve
hizmet alış verişleridir.
Bir ülkenin ithalat ve ihracat toplamıdır.
İthalat: Dış Alım. Bir ülkenin, başka bir ülkeden yaptığı
mal veya hizmet alımıdır. Ülkeden döviz çıkışına sebep
olur.
İhracat: Dış Satım. Bir ülkenin, başka bir ülkeye mal
veya hizmet satışıdır. Ülkeye döviz girişi sağlar.
Dış Ticaret Açığı
İthalat > İhracat  DIŞ TİCARET AÇIĞI
Gelişmekte olan dünya ekonomisi
içinde Türkiye’nin güçlü bir ülke
olabilmesi için daha fazla üretim
yapması ve ürünlerin dış pazarlarda
satılarak döviz girdisinin sağlanması
gerekir
Ülkeleri Dış Ticarete İten Nedenler:
Ulusal bir ekonominin dünya ekonomisi ile
olan ilişkilerinin nedenlerini dört başlık
altında incelemek mümkünüdür;
1.Yurt İçi Talep Karşılandıktan Sonraki
Üretim Fazlası:
Sanayi devriminden önce ekonomiler için
temel sorun, üretimin nasıl arttırılabileceği
iken sanayi devriminden sonra üretilen
malların hangi pazarlarda (uluslar arası
piyasalarda) pazarlanabileceği sorusuna
cevap aranmaya başlanmıştır. Ulusal
ekonomilerce üretilen mallardan yurt içi talep
sonrası arta kalan kısım, ülkelerin dış
ticarete girmesini zorunlu kılan unsurlardan
biri haline gelmiştir.
2.Yerli Üretimin Yetersizliği:
Ülkeleri dış ticarete yönelten en önemli nedenlerde
biri de, belirli malların bazı ülkelerde hiç
üretilmemesi / üretilememesi veya yerli üretimin iç
talebi karşılamaya yeterli olmamasıdır. Günümüz
şartları değerlendirildiğinde hiçbir ülkenin kendi
kendine yetemeyeceği (otarşi) bir gerçektir. Gerek
doğal kaynakların yeryüzündeki dengesiz dağılımı
gerek teknik bilgi ve uzman emeğinin yetersizliği
gerekse ekonomik gelişim farklılıkları ülkeleri dış
ticarete yönelten en önemli nedenler arasındadır.
3.Uluslararası Fiyat Farklılıkları:
Üretilen mallar her ne kadar aynı olsa da ülkeler
arasında üretim maliyetleri farklıdır. Başta
teknolojik gelişmişlik farklılıkları olmak üzere
ülkelerin sahip oldukları üretim faktörlerinin
farklılıkları ülkeler arasında maliyet farklılıklarına
neden olduğu kadar verimlilik farklılıklarına da
neden olabilmektedir. Ülkeler bu verimlilik farklılığı
nedeniyle, en az maliyette ürettikleri malları dış
pazarlarda satarken yüksek maliyetle üretmek
zorunda oldukları malları dışarıdan almayı tercih
edeceklerdir.
4.Mal Farklılaştırması:
Belirli bir mal grubunu üreten firmalardan oluşan
topluluğa endüstri ismi verilmektedir. Bu firmalar
her ne kadar birbirine benzer mallar üretseler de,
üretime konu mallar tıpa tıp aynı değildir. Gerek
dış görünüş gerek kullanış gerekse de faktör
bileşimleri bakımından birbirlerinden ayrılan
özellikleri vardır. Tüketici tercihlerinin ve rekabet
şartlarının neden olduğu bu durum yerli ve yabancı
mallara olan talebi de yönlendiren en önemli
faktörlerden birisidir.
Dış Ticaret Türleri
•Normal Ticaret
•Bağlı Ticaret
•Sınır Ticareti
•Serbest Bölge Ticareti
Normal Ticaret: Ülkeler arası serbest döviz
ile yapılan ve mevzuat ile özel bir ayrıcalık
tanınmayan ticarettir.
Bağlı Ticaret: İki ülke arasında yapılan ticari
sözleşmede, ihracatçı ülkenin, ithalatçı ülkeden
ihracat bedeli için döviz dışında başka bir işlem ya
da taahhüt talep etmesi şeklinde yapılan ticarettir.
Örneğin; 1984 yılında Türkiye ile Rusya arasında
imzalanan doğalgaz alım - satım anlaşması
kapsamında Türkiye Rusya’dan doğal gaz
almaktadır. Rusya’da buna karşılık bu doğalgaz
bedelinin %35’i kadar Türkiye’den ihracat malı
satın alma ve yine doğal gaz bedelinin %35’i
kadarda Türk müteahhitlere ödeme yapma
yükümlülüğünü üstlenmiş bulunmaktadır.
Sınır Ticareti: Komşu iki ülke arasında özel
anlaşmalara dayanılarak yürütülen ve her iki
ülkenin sınır ve kıyı bölgelerine yakın
yerleşim yerlerini kapsayan ticarettir.
Serbest Bölge Ticareti: Bir ülkenin sınırları içinde
bulunmakla birlikte, gümrük sınırları dışında kalan, ülkede
geçerli olan mali, ekonomik, kambiyo ve gümrük
mevzuatının kısmen veya tamamen dışında tutulduğu
bölgelerde yapılan ticari faaliyetlerdir. Serbest bölgelere
gümrük beyannamesi düzenlenerek mal gönderilmesi
ihracat olarak kabul edilmekle birlikte serbest bölgelerden
ülke içine yine gümrük beyannamesi düzenlenmek suretiyle
mal gönderilmesi de ithalat olarak kabul edilmektedir.
Dış Ticaret Ödeme Şekilleri
Dış ticarette beş çeşit ödeme şekli
bulunmaktadır. Bunlar;
Peşin Ödeme,
Mal Mukabili Ödeme,
Vesaik Mukabili Ödeme,
Akreditifli Ödeme,
Kabul Kredili Ödeme.
Peşin Ödeme : İthalatçının, ihracatçıya
malların sevkinden önce ödeme yapmasıdır.
Dış ticarette peşin ödeme ithalatçı açısından
riskli olmakla birlikte ihracatçı için ön
finansman niteliğindedir. Peşin ödemeye
ilişkin transfer talepleri, bankalarca talebi
izleyen beş iş günü içinde sonuçlandırılır.
Mal Karşılığı Ödeme : İthalatçının satın
aldığı malın bedelini o malın, satış
sözleşmesinde gösterilen varma yerine
ulaşmasından ve teslim alınmasından sonra
ödenmesidir. Satıcı, malı yükledikten sonra
mala ilişkin vesaiki doğrudan alıcıya
gönderir. Bu ödeme türü ihracatçı açısından
risklidir.
Mal mukabili ödemenin olumsuzlukları
şunlardır;
Alıcı malı aldıktan sonra bedelini
ödemeyebilir,
Alıcı malı gümrükten zamanında
çekmeyerek malın devlete kalmasına neden
olabilir,
Alıcı malları almaktan vazgeçerek, iade
edilmesini sağlayabilir ki bu durum satıcı için
maliyet demektir,
Kötü niyetli alıcı, fiyat indirimi için
zorlamada bulunabilir.
Vesaik Mukabili Ödeme : Satıcının malları
yükledikten sonra, ülkesindeki bir bankaya
yüklenen mala ilişkin vesaiki, bedelin tahsil
koşullarını belirtmek suretiyle ibraz ederek,
alıcının ülkesindeki bankaya mal bedelinin
tahsili koşuluyla göndermesi işlemidir.
Vesaik mukabili ödemede işlemi başlatan
taraf ihracatçıdır.
Akreditifli Ödeme : Dış ticarette yaygın
olarak kullanılan bir ödeme şeklidir. iki farklı
ülkede faaliyet gösteren ve birbirini
tanımayan firmalar arasındaki ticarette satış
bedellerinin ödenmesi bakımından büyük bir
güvence sağlar. Burada mal bedelinin
ödenmesi bir bankanın güvencesi altındadır.
Akreditifli ödeme hem ithalatçıyı hem de
ihracatçıyı koruyan bir işlem türüdür.
Akreditif bir banka tarafından açılır.
Akreditif, ithalatçının bankasının, ihracatçıya
hitaben yazdığı bir ödeme garantisidir.
(Bankanın malın alıcıya ulaşmasıyla birlikte
paranın ödeneceğine dair garanti vermesi)
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN BELGELER
Dış ticaret işlemlerinde işletmenin türüne ve özelliğine
göre belgeler kullanılır.
Çok sayıda belge bulunmakla birlikte dış ticarette
kullanılan belgelerden bazıları şunlardır:
1)Ticari Belgeler
•Proforma Fatura
•Ticari Fatura
•Özel Fatura
•İmalatçının Analiz Belgesi
•Kontrol (Gözetim) Belgesi
•Koli Listesi
•Spesifikasyon Listesi
•Çeki Listesi
•Gümrük Müşavirlik Faturası
* Proforma Fatura (Proforma Invoice)
Proforma fatura bir teklif faturasıdır. Hiç bir mali
yükümlülük yaratmamaktadır. Bu fatura karşılığı
mal sevkiyatı yapılmaz ve para ödenmez.
En önemli amacı, ihracatçının ürününün bu fatura
ile ithalatçıya teklif edilmesidir. Proforma fatura,
alıcı ile satıcı arasında gerçekleşen anlaşmanın en
pratik kanıtıdır.
* Ticari Fatura (Commercial Invoice)
Ticari fatura, uluslararası ticarette kullanılan en temel
belgelerden birisi olup ihracatçı tarafından
düzenlenmektedir. Proforma Fatura bilgilerinin aynen Ticari
Faturaya aktarılması zorunludur.
Ticari Faturalar, Proforma faturaya, dayanarak satıcı
tarafından düzenlenen mal veya hizmetin satışını gösteren
belgelerdir. Ticari fatura, gümrük işlemlerine, döviz
transferlerine esas olarak alınan kesin faturadır.
Ticari Fatura Örneği
* Özel Fatura
Türkiye’ de ikamet etmeyenlere döviz
karşılığı mal satışında KDV istisnası
uygulanan, şekli Maliye Bakanlığı tarafından
belirlenen ve yetki belgesi verilen satıcılar
tarafından düzenlenen faturadır.
Özel Fatura Örneği
* İmalatçının Analiz Belgesi
Boya, çimento, asit gibi kimyasal maddeler
ile analiz gerektiren malların nem oranı,
erime derecesi ve bu malların formüllerini
oluşturan element ve bileşiklerin ad ve
oranlarını gösteren belgedir.
* Kontrol (Gözetim) Belgesi
Fiili ihracatı başlatılacak malın kalitesinin,
alım-satım sözleşmesinde ismi yazılı olan
malın kalitesiyle aynı olup olmadığının tespit
edilmesi için bağımsız bir “gözetim şirketi”
tarafından hazırlanan belgedir.
* Koli Listesi
Kolilerle sevk edilen malların, her koli
içindeki miktar ve ölçüleri ile koli sayısını
gösteren belgedir.
*Spesifikasyon Belgesi
Malların uluslararası standartlarının
ayırımını yapan ve imalatçı firmanın TS veya
ISO Belgesine bağlı olarak düzenlediği
belgedir.
* Çeki Listesi
Çeki listesi, ticari fatura kapsamı eşyanın
çeşitli cins ve türde kaplara konulması
halinde, her kapta hangi miktarda eşya
bulunduğunu göstermek amacıyla
düzenlenen bir belgedir.
Çeki Listesi Örneği
*Gümrük Müşavirlik Faturası
Firmalar, ithalat ve ihracat işlemlerinin
karmaşıklığı nedeniyle bünyelerinde ya
gümrük müşaviri bulundurur ya da gümrük
müşavirliği şirketlerinden yardım alır.
Gümrük müşavirliği şirketlerinden alınan
hizmet karşılığı yapılan ödeme sonucunda
gümrük müşavirliği şirketinin kestiği
faturadır.
2) Resmi Belgeler
•
•
•
•
Gümrük Beyannamesi (İthalat ve İhracat)
Menşe Şahadatnamesi
Helal Belgesi
Boykot / Kara Liste Sertifikaları
* Gümrük Beyannamesi
Gümrüğe gelen malların muayenesinin yapılabilmesi için
ihracatçı veya ithalatçı firmanın gümrük müşaviri
tarafından, gümrük idaresine verilmek üzere hazırlanıp
düzenlenmiş standart belgedir.
Gümrük Beyannamesi Örneği
* Menşe Şahadetnamesi
Menşe Şahadetnamesi (ya da ürün kimliği), uluslararası
ticarete konu olan ürünlerin menşeini (kaynağını, nerede
üretildiğini) belirten belgelerdir.
İhracatı yapan firmanın üyesi bulunduğu yerel ticaret ya da
sanayi odalarınca onaylanan bir belgedir.
Ülkeler yaptığı ithalatlarda ithal ürünlerinin
hangi ülke menşeli olduğunu bilmek isterler.
Çünkü, ithalat işlemlerinde, ürünlerin
menşeine göre muameleye (indirimli gümrük
vergisi vb.) tabi tutulması gerekmektedir.
Menşe Şahadetnamesi
* Helal Sertifikası (Belgesi)
Helal Belgesi, güvenilir, dini bilgisi ve bilinci tam, muteber,
işinin ehli ve tarafsız bir kurumun, belgelendirmeye tabi
olan üretimi denetlemesini, dini kaideler, helal standartlarla
uygunluk içerisinde üretimin yapıldığını teyit etmesini ve
buna bağlı olarak, uygunluk verilmiş kabul edilirliği olan bir
belge vermesini içeren bir uygulama işlemi grubudur.
Gıdalarda helal olma şartı ile birlikte, sağlığa
uygunluk da olması gereken şartlardandır.
Bu Şartlarda verilen sertifikaya da Helal
Sertifikası-Belgesi demekteyiz.
http://www.helalgidasertifikasi.info/
* Boykot / Kara Liste Sertifikaları
İhracat sırasında malın herhangi bir
nedenle, savaş halinde olan ülkeden geçip
geçmeyeceğinin, boykotlu ülkeler üzerinden
nakliyesinin yapılıp yapılmayacağının,
taraflardan herhangi birinin boykot / kara
liste kapsamında olmadıklarının gösterildiği
belgedir.
3) Taşıma Belgeleri
•
•
•
•
Karayolu Konşimentosu
Deniz Konşimentosu
Havayolu Konşimentosu
Demiryolu Konşimentosu
Konşimento, ya da taşıma senedi: Üzerinde taşıyıcı, alıcı
ve ürüne ait her türlü bilginin yer aldığı kıymetli evraktır.
Malın alıcısına genellikle önceden gönderilen bu belge ,
alıcının mal üzerindeki mülkiyet hakkını gösterir. Alıcı ,bu
belge olmaksızın malları teslim alamaz.
4) Sigorta Belgeleri
• Sigorta Poliçeleri: Dış ticarete konu olan
malların yüklendikleri yerden ithalatçıya teslim
edilecekleri ana kadar uğrayabilecekleri
hasarlara karşı sigorta edildiklerini gösteren
belgedir.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
Tek düzen hesap planına uyumlu, ithalat ihracat kayıt
sürecinin gerçekleştirilmesi için
dış ticaret ile ilgili muhasebe işlemlerinin,
muhasebenin temel ilke ve kavramlarına,
muhasebe standartlarına uygun yapılması gerekir.
Bu da ihtisas muhasebesi içinde yer alan "Dış Ticaret
İşlemleri Muhasebesi" ile
yapılır.
Dış Ticaret Muhasebesi İçin Gerekli Ön Bilgiler
Dış ticaret muhasebesi alanında görev alacak ve
muhasebe kayıtlarının yapacak personelin ve meslek
mensuplarının,
İthâlat ve ihracat yönetmeliğini,
Kambiyo mevzuatını,
Dış ticarette kullanılan teslim şekillerini,
Dış ticarette yer alan ödeme şekillerini,
Dış ticarette kullanılan belgelerin özelliklerini,
taşınması gereken esasları, düzenlenme yerini ve
şekillerini,
Tek düzen hesap planında yer alan ve dış ticaret ile
ilgili özellik arz eden hesapların işleyişini,
İthâlat ve ihracat dosyalarının kapatılma,
orjinallerinin saklanma süre ve koşullarının bilinmesi
gerekir.
Dış Ticarette Hesap Planı
Ülkemizde, 1 Ocak 1994 yılından itibaren
işletmelere Tek Düzen Hesap Planına göre kayıt yapma
zorunluluğu getirilmiştir.
Tek Düzen Hesap Planında ana hesaplar
belirtilmiştir. İşletmeler kendi ihtiyaçlarına göre
yardımcı hesaplar açabilirler.
Dış Ticaret ile ilgili işlemler yapan işletmeler de
kendi ihtiyaçlarına göre yardımcı hesaplar
açmaktadırlar.
ÖRNEK: 100 KASA HESABI
100.KASA HS.
100.01… TL. Kasası
100.02… Yabancı Para Kasası
100.02.01… Dolar Kasası
(… Dolar x… Lira )
100.02.02… Euro Kasası
(… Euro x…Lira )
Kambiyo (Döviz): Değiştirme, bozdurma, değer ve
fiyat anlamına gelmektedir.
Kambiyo, yabancı ülke paraları üzerinden
düzenlenen ticari senetler, çek, poliçe, bono gibi
belgeleri de içerir.
Ülkemizde kambiyo ve döviz aynı anlama
gelmektedir. Her türlü yabancı para, belge ve araçları
bu kavramlarla ifade edilmektedir.
Efektif: Banknot (kâğıt para) şeklindeki bütün yabancı
paralara efektif denir.
Döviz kavramı ise, geniş anlamda bütün yabancı para
ödeme araçlarını kapsayan bir kavram olarak
kullanılmaktadır.
Döviz kavramı içinde, yabancı para cinsinden
düzenlenmiş her türlü kâğıt (bono, poliçe, kredi mektubu,
havale ve benzeri varlıklar ) ve hesap girerken, efektif
kavramı içine sadece nakit yabancı paralar girmektedir.
Kur: Ulusal paranın yabancı paralar karşısındaki
değerine, fiyatına kur denir. Kur iki türlüdür.
Alış Kuru: Döviz ve efektif alışlarında uygulanan kurlara
denir. Döviz alışlarında uygulanan kurlara döviz alış, efektif
alışlarında uygulanan kurlara efektif alış kuru denir.
Satış Kuru: Döviz ve efektif satışlarında uygulanan kurlara
denir. Döviz satışında uygulanan kurlara döviz satış kuru,
efektif satışlarda uygulanan kurlara efektif
satış kuru denir.
Türkiye’deki uygulamada, kurların üç farklı şekilde oluştuğu
görülmektedir:
T.C. Merkez Bankası’nca ilan edilen kurlar
Bankalarca ve özel finans kurumlarınca, belirlenen kurlar
Serbest piyasada oluşan döviz kurları
Muhasebe temel kavramlarından parayla
ölçülme kavramı gereği işlemler ulusal
para birimi (TL) ile yapılır. Bu nedenle,
yabancı paraları Türk Lirasına
dönüştürmede işlem tarihindeki kur esas
alınır.
DÖVİZ İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
1) 100 KASA HESABI
Yabancı paralar kasa ve diğer hesaplara kaydedilirken,
miktar ve döviz kuru olarak gösterilmesi yararlı olur.
Bu işlemin muhasebe fişlerinde alt hesaplarda veya
açıklama bölümünde dikkate alınması iç ve dış
denetimi kolaylaştırır. Uygulamada dövizin miktar ve
kur düzeyinde kontrolünü sağlar.
Kayıtlı kur ile işlem günündeki kur arasında
Olumlu kur farkları 646. Kambiyo Kârları Hesabına alacak
kaydedilir.
Olumsuz kur farkları ise 656. Kambiyo Zararı Hesabına
borç kaydedilir.
• VUK’ na göre, "Yabancı paralar borsa rayici ile
değerlenir. Yabancı paranın borsa rayici yoksa,
değerlemeye uygulanacak kur Maliye Bakanlığınca tespit
olunur
ÖRNEK: Murat Tekstil Pazarlama İthâlat ve İhracat Ltd. Şti’nin, yurt
içi, yurt dışı finansal olaylarında kullanmak üzere satın aldığı, sattığı ve
dönem sonunda değerlemeye tabi tuttuğu yabancı para hareketleri
aşağıdaki gibidir.
a. 05.12.2012 Tarihinde, işletme serbest piyasadan 100.000.-dolar
satın almıştır. İşlem günü 1 dolar = 1,40 TL’dır.
b. 18.12.2012 tarihinde, işletmenin yabancı para kasasında 1dolar
=1,40 TL’dan kayıtlı 20.000.- dolar satılmıştır. Satış günü 1 dolar =
1,35 TL’ dır
c. 26.12.2012 tarihinde, işletmenin yabancı para kasasında 1 dolar
= 1,40 TL’dan kayıtlı 30.000.-dolar satılmıştır satış günü 1dolar =
1,45 TL’dır.
d. 31.12.2012 tarihinde, işletmenin yabancı para kasası,
dönem sonu (bilânço günü) itibari ile değerleme
işlemine tabi tutulur. 31.12.2012 tarihli Maliye
Bakanlığının açıkladığı döviz kuru 1 dolar = 1.37 TL’dır.
Veya
e. 31.12.2012 tarihinde, işletmenin yabancı para kasası,
dönem sonu (bilanço günü) itibarıyla değerleme
işlemine tabii tutulmuştur.31.12.2012 tarihli Maliye
Bakanlığının açıkladığı döviz kuru 1 dolar =1,44 TL dır.
a. Dolar alış kaydı
İTHALAT İŞLEMLERİNİN MUHASEBE KAYITLARI
1) PEŞİN ÖDEME
2) MAL MUKABİLİ ÖDEME
3) VESAİK MUKABİLİ ÖDEME
4) KABUL KREDİLİ ÖDEME
5) AKREDİTİFLİ ÖDEME
ÇOK ÖNEMLİ NOT:
İTHALAT EDİLEN MAL, FİRMAYA GELENE
KADAR YAPILAN BÜTÜN ÖDEMELER
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
HESABININ BORCUNA KAYDEDİLİR.
MAL GÜMRÜKTEN ÇEKİLİP FİRMANIN
STOKLARINA GİRİNCE
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
HESABI; 153 TİCARİ MALLAR HESABINA
DEVREDİLEREK KAPATILIR.
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI HESABI
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.09 İTHALAT GİDERLERİ
1) İTHALATTA PEŞİN ÖDEME VE MUHASEBE KAYITLARI
Örnek: Murat Tekstil Pazarlama A.Ş., Çin’deki Beta Textile
Ltd. Company firmasından tekstil ürünleri ithalatı
yapmaktadır. İthalata ait işlemler şöyledir:
1) Murat Tekstil Pazarlama A.Ş., ithal edeceği mal bedeli için
20.000 Doları ihracatçı firmaya 01.12.2011 tarihinde
bankadan transfer etmiştir. (1 Dolar =1.5 TL)
2) Murat Tekstil Pazarlama A.Ş, 1.500.-TL tutarındaki banka
işlem masraflarını 02.12.2011 tarihinde banka hesabından
ödemiştir.
3) Murat Tekstil Pazarlama A.Ş, 03.12.2011 tarihinde, ithal
edilen mala ait 3.000.- TL tutarında sigorta poliçesi
bedelini peşin olarak ödemiştir.
4) Murat Tekstil Pazarlama A.Ş 04.12.2011 tarihinde
navlun bedeli olarak 2.800 TL’yi taşıyıcı şirkete
bankadan ödemiştir.
5) Murat Tekstil Pazarlama A.Ş, 23.12.2011 tarihinde
5.000 TL + 900 TL KDV’lik çeşitli ithalat giderlerini peşin
olarak ödemiştir.
6) Mallar 25.12.2011 tarihinde gümrükten çekilerek şirketin
stoklarına alınmıştır.
1) İthalat mal bedelinin ihracatçı firmaya banka havalesi ile gönderilmesi
-------------------------- 01/12/2011-------------------------------159 VERİLEN SİPARİŞ AVASLARI HESABI
30.000
159.09 İTHALAT SİPARİŞ GİDERLERİ
102 BANKALAR HESABI
---------------------------------------------------------------------------
30.000
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
30.000
2) İthalata ait banka işlem masraflarının ödeme kaydı
-------------------------- 02/12/2011------------------------------159 VERİLEN SİPARİŞ AVASLARI HESABI
1.500
159.09 İTHALAT SİPARİŞ GİDERLERİ
102 BANKALAR HESABI
---------------------------------------------------------------------------
1.500
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
30.000
1.500
3) İthal edilen mala ait sigorta bedelinin ödenmesi
-------------------------- 03/12/2011------------------------------159 VERİLEN SİPARİŞ AVASLARI HESABI
3.000
159.09 İTHALAT SİPARİŞ GİDERLERİ
100 KASA HESABI
100.01 TL KASASI
---------------------------------------------------------------------------
3.000
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
30.000
1.500
3.000
4) İthal edilen mala ait taşıma (navlun) bedelinin ödenmesi
-------------------------- 04/12/2011------------------------------159 VERİLEN SİPARİŞ AVASLARI HESABI
2.800
159.09 İTHALAT SİPARİŞ GİDERLERİ
102 BANKALAR HESABI
---------------------------------------------------------------------------
2.800
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
30.000
1.500
3.000
2.800
5) İthal edilen mala ait çeşitli ithalat giderlerinin ödenmesi
-------------------------- 23/12/2011------------------------------159 VERİLEN SİPARİŞ AVASLARI HESABI
5.000
159.09 İTHALAT SİPARİŞ GİDERLERİ
191 İNDİRİLECEK KDV
100 KASA HESABI
100.01 TL KASASI
---------------------------------------------------------------------------
900
5.900
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
30.000
1.500
3.000
2.800
5.000
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
30.000
1.500
3.000
2.800
5.000
42.300
İTHAL EDİLEN MALIN FİRMANIN DEPOSUNA GİRİNCEYE KADAR OLAN
TOPLAM MALİYETİ 42.300 TL OLMUŞTUR. (İTHAL MALIN FİRMAYA
TOPLAM MALİYETİ)
6) İthal edilen malın şirketin stoklarına girmesi
-------------------------- 25/12/2011------------------------------153 TİCARİ MALLAR HESABI
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI HESABI
159.09 İTHALAT SİPARİŞ GİDERLERİ
---------------------------------------------------------------------------
42.300
42.300
BORÇ 159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI ALACAK
BORÇ 153 TİCARİ MALLAR ALACAK
30.000 42.300
1.500
3.000
2.800
5.000
42.300
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI HESABININ KAPATILIP İTHAL MAL
BEDELİNİN 153 TİCARİ MALLAR HESABINA AKTARILMASI.
2) İTHALATTA AKREDİTİFLİ ÖDEME VE MUHASEBE KAYITLARI
a) Vadeli Akreditif
b) Görüldüğünde Ödemeli Akreditif
a) Vadeli Akreditif
Vadeli akreditifle ithal edilen malın bedeli yurt dışındaki
satıcı firmaya malın tesliminden daha sonra ödenir.
Muhasebeleştirmede Dikkat Edilecek Noktalar:
a) Akreditif açıldığı öğrenildiği anda durum NAZIM
HESAPLARA kaydedilir.
b) İthal mal bedeli ve ithal edilen malla ilgili her türlü
yapılan giderler;
* Ticari Mal ithalinde => 159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
* Duran Varlık ithalinde => 259 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
hesaplarından birinin BORCUNA,
320 SATICILAR HESABI’nın ALACAĞINA kaydedilir.
c) İthalata ait yapılan peşin ödemeler için ise;
100 KASA HESABI veya
102 BANKALAR HESABI alacaklandırılır.
d) Akreditif bedeli bankadan ödendiğinde NAZIM HESAPLAR
ters kayıt yapılarak kapatılır.
e) İthalat tamamlandıktan ve ürün firma tarafından teslim
alındıktan sonra;
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI -> 153 TİCARİ MALLAR HESABINA
259 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI -> 253 TESİS MAKİNE CİHAZLAR HESABINA
devredilerek kapatılır.
Örnek: Akın Tekstil AŞ, Belçika’daki Alfa Engineering Co. Ltd.
Firmasından makine ithalatı (dokuma tezgahı) için teklif
almıştır. Teklifin değerlendirilmesi sonucu 150.000 Euro’luk
akreditifli (Gayri Kabili Rücu Akreditifli) makine ithalatı
konusunda sözleşme yapılmıştır. İthalat bilgileri şunlardır:
Akın Tekstil AŞ, 01.12.2011 tarihinde İş Bankasına ilgili
belgelerle birlikte 150.000.- Euro tutarında kredili akreditif
başvurusunda bulunmuştur.
1. İş Bankası 02.12.2011 tarihinde 150.000.- Euro’luk akreditifli
açtığını Akın Tekstil AŞ'ye bildirmiştir.
2. Akın Tekstil AŞ, 02.12.2011 tarihinde %1 oranında ithalat
için harç yatırmıştır. (1 Euro = 2 TL kuru üzerinden)
3. Alfa Engineering Co. Ltd. firması makineyi Belçika’dan THY
uçağına teslim ederek Gümrük çıkış beyannamesini
onaylatmıştır. Makine ihracatıyla ilgili vesaikleri bankasına
10.12.2011 tarihinde teslim etmiştir. Vesaiklerin incelenmesinden
sonra 1 Euro = 2.15 TL kuru üzerinden İş Bankası 150.000.
Euro’yu muhabir bankaya (Akın Tekstil AŞ adına kredi açarak)
transfer etmiştir.
4. Makinenin İstanbul Kurtköy Havalimanından işletmeye
nakliyesi esnasında aşağıdaki giderler oluşmuştur. Bu oluşan
giderler nakit olarak ödenmiştir.
•Gümrük Komisyoncusuna 150 TL
•Nakliye Firmasına 300 TL
•Nakliye KDV’si 54 TL
•Gümrük Vergisi 1.000 TL
•Banka İşlem Masrafları 750 TL
•Sigorta 500 TL
5. 20.12.2011 tarihinde Akın Tekstil AŞ, İş Bankasında açtırmış
olduğu 150.000.- Euro tutarındaki krediyi (akreditif karşılığı) 1
Euro = 2.50 TL kuru üzerinden nakit olarak kapatmıştır.
6. Akın Tekstil AŞ, 31/12/2011 tarihinde makine ile ilgili
ithalat dosyasını kapatarak avans hesabındaki bakiyeyi ilgili
duran varlık hesabına aktarmıştır.
İstenilen: Akın Tekstil AŞ’nin yevmiye kayıtlarını
düzenleyiniz.
1) Akreditif Açıldığında NAZIM HESAPLARDA izlenir.
2) İthal Edilen Mala Ait İthalat Harcının Ödenmesi
3- ) A) Makinelerin Engineering Co. Ltd. tarafından
gönderilerek vesaiklerinin teslim edilmesinden sonra
Akın Tekstil AŞ’nin düzenlemesi gereken muhasebe
kaydı
3-) B-) Makine için açtırılan akreditifin banka tarafından
ödendiğinin anlaşılmasından sonra NAZIM
HESAPLARIN kapatılması kaydı.
4) Makinenin Havaalanından İşletmeye Kadar Olan
Nakli Esnasında Oluşan Giderlerin Kaydı
5) Akreditifli Kredinin Kur Farkı İle Ödenmesi
Kaydı
6) İthalat Dosyasının Kapatılması ve 259 No’lu Hesabın
İlgili Duran Varlık Hesabına Devri.
İHRACAT İŞLEMLERİ VE MUHASEBE KAYITLARI
1) İHRACATTA PEŞİN ÖDEME VE MUHASEBE KAYITLARI
İthalatçının mal bedelini ödedikten sonra, ihracatçının
malları sevk etmesi şeklidir. Bu ödeme şeklinde tüm
risk malın alıcısı tarafından üstlenilmektedir.
Örnek:
1) Hilal Mobilya İmalat A.Ş, Azerbaycan’daki Yahşi Büro
Malzemeleri Ticaret A.Ş. firması ile tanesi 50. Euro’dan
1000 adet ofis koltuğu ihracatına ilişkin sözleşme
imzalanmıştır. Halk Bankası 01.10.2011 tarihinde döviz
tevdiat hesaplarına 50.000 Euro’nun ulaştığının ve
hesaba işlendiği bildirilmiştir. (İşlem günü döviz kuru 1
Euro= 2.- TL’dir)
2) Banka bu işlemler ile ilgili olarak 250.- TL’lik masrafı
Hilal AŞ’nin ticari mevduat hesaplarımızdan tahsil
etmiştir.
3) İhracat ile ilgili 50.000.- Euro’luk 1000 adet ofis
koltuğunun üretimi tamamlanmıştır. 15.10.2011
tarihinde faturası düzenlenmiş ve aynı gün fiili ihracat
yapılmıştır. (15.10.2011 tarihli döviz kuru 1 Euro = 2.10
TL’dir.)
4) İhracat ile ilgili alınan avans, 16.10.2011 tarihinde
kapatılmıştır.
İstenenler: Hilal Mobilya İmalat AŞ’nin ihracat işlemlerine
ait muhasebe kayıtlarını yapınız.
1) AVANSIN İHRACATÇI FİRMANIN
BANKA HESABINA ULAŞMASI
DURUMUNDAKİ KAYIT
2) YAPILAN SATIŞA (İHRACATA) AİT MASRAFIN BANKA
HESABINDAN ÖDENMESİ
3) ÜRETİMİ TAMAMLANAN KOLTUKLARIN
FİİLİ İHRACATININ YAPILMASI
4) İHRACAT İLE İLGİLİ ALINAN AVANSIN KAPATILMASI
KAYDI (KUR FARKI ZARARI İLE)
2) MAL MUKABİLİ ÖDEME
A) TARAFLAR
•İhracatçı (Drawer, Exporter, Principal): İhracatçı,
ihraç konusu malları ithalatçıya iletilmek üzere
taşıyıcısına teslim eder. Malların sevkinden sonra,
bu sevke ilişkin sevk evraklarını kendi ülkesindeki
bankasına (muhabir bankaya) verir.”
• Muhabir Banka: İhracatçının seçtiği bir bankadır.
İhracatçının belgelerini ithalat-çının ülkesindeki
bankaya göndermektedir.
• İthalatçı (Dravee, Importer): İthalatçı mallarını
gümrükten çektikten sonra malların bedelinin
transferi için amir bankaya müracaat ederek
bedelini öder.
• Tahsil Eden (Amir Banka): Amir banka tarafından
tahsil edilen mal bedeli Türk Parası transfer belgesi
veya Döviz Satış Belgesi düzenlenerek, muhabir
banka-ya transfer edilir.
Örnek: Bilge AŞ. Hollanda’da yerleşik ZET
firması ile 10/10/2010 tarihinde 200.000
Euro’luk (1000 adet) bisiklet ihracatı konusunda
proforma fatura üzerindeki fiyattan anlaşmaya
varmışlar ve sözleşme imzalamışlardır.
1) 200.000 Euro tutarındaki bisikletlerin fiili ihracatı 20.10.2010 tarihinde
(1 Euro = 2.10 TL kuru üzerinden) yapılarak beyannamesi düzenlenmiştir.
İhraç edilen bisikletler için yapılan masraflar şunlardır.
• Akreditif masrafları 1.000 TL
• Yükleme - Boşaltma ücreti 200.- TL (Antrepo giderleri )
• Ardiye gideri 250 TL (Antrepo giderleri )
• Gümrük vergisi 300 TL
• Gümrük müşavir ücreti 150 TL
• Sigorta masrafı 1.000 TL
• Yurt içi nakliyesi 2.000 TL
• A.TR onayı 50.- TL
• Konsolosluk ihracatı 100- TL
• T. İhracatçılar birliği aidatı ( TİM ) 200.- TL
• TSE onay ücreti 150. TL
• Satılan malın maliyeti 315.000.- TL
2) ZET firması ihraç edilen bisikletlerin bedelini
15.11.2010 tarihinde Bilge AŞ’nin Vakıflar Bankasında
bulunan vadesiz döviz tevdiat hesabına transfer etmiştir.
Vakıflar Bankası DAB düzenleyerek (1 Euro = 2.25- TL
kuru üzerinden) Bilge AŞ’nin hesabına 100.- TL
masrafı kestikten sonra bakiyeyi işlemiştir.
• İstenilenler:
• 1) İhracat maliyet tablosunu düzenleyiniz
ve tablodan edinilecek bilgileri listeleyiniz.
• 2) Bilge AŞ’nin ihracat yevmiye kaydını
düzenleyiniz.
• 3) Bilge AŞ’nin ihracat bedelini alış kaydını
düzenleyiniz.