doğu cephesi

T.C. İNKILAP TARİHİ
KURTULUŞ SAVAŞI
“CEPHELER”
• SEVR ANTLAŞMASI
• DOĞU CEPHESİ
• GÜNEY CEPHESİ
• BATI CEPHESİ
ÖZGÜR GÜVERCİN
8.Sınıf İNKILAP TARİHİ
SEVR ANTLAŞMASI
(10 Ağustos 1920)
TBMM’nin açılması üzerine İtilaf
Devletleri, TBMM’nin gücünü
kırabilmek için barış antlaşmasının
bir an önce yapılmasını sağlamaya
çalışmışlardır.
TARTIŞMA:
1. İtilaf Devletleri,
neden Osmanlı ile
yapılacak barış
antlaşmasını sonraya
bırakmıştır?
TARTIŞMA:
* Osmanlıyı
paylaşamama.
* Mondros’un,
işlerini yeterince
görüyor olması.
SEVR’in maddeleri:
1. Doğu Trakya ve Batı Anadolu,
Yunanistan’a bırakılacak.
2. Mersin-Sivas arası Fransa’ya.
3. Arabistan ve Musul dahil Irak
İngiltere’ye.
4. Antalya-Konya arası İtalya’ya.
5. Doğu Anadolu’da Ermeni ve Kürt devleti
kurulacaktır.
6. İstanbul ve Anadolu’nun bir bölümü
Osmanlı’nın.
7. Boğazlar bütün devletlerin gemilerine
açık olacak ve bir komisyon tarafından
yönetilecek. Komisyonda Türk delege
bulunmayacak.
8. Osmanlı ordusu ağır silah
bulundurmayacak. (Savunma etkisiz)
9. Kapitülasyonlar en ağır biçimde
uygulanmaya devam edecek.
10. Azınlıkların hakları Türklerden daha
fazla olacak.
SEVR’İN ÖZELLİKLERİ
1. Osmanlı’nın savunma gücü kırılmıştır.
2. Türk tarihinde, uygulanmayan
antlaşmalardan biridir.
3. Meclis tarafından onaylanmaması onu
hukuken geçersiz hale getirmiştir.
4. Boğazlar üzerinde Türk egemenliği
sona ermiştir.
5. İşgallerin geçici olmadığını
göstermiştir.
1.Osmanlı hükümeti, Sevr Antlaşmasını
geçerli hale getirebilmek için “Saltanat
Şurası” adında bir kurul toplamıştır.
Osmanlı hükümeti, bu kurulu
toplamakla aşağıdakilerden hangisinin
eksikliğini gidermeye çalışmıştır?
A. Anayasanın B. Hükümetin
C. Padişahın D. Mebusan Meclisinin
1.Osmanlı hükümeti, Sevr Antlaşmasını
geçerli hale getirebilmek için “Saltanat
Şurası” adında bir kurul toplamıştır.
Osmanlı hükümeti, bu kurulu
toplamakla aşağıdakilerden hangisinin
eksikliğini gidermeye çalışmıştır?
A. Anayasanın B. Hükümetin
C. Padişahın D. Mebusan Meclisinin
TBMM’nin Sevr’e Tepkisi;
 Misak-ı Milli’ye aykırı olduğu için
tanınmamıştır.
 Antlaşmayı imzalayanlar vatan haini
ilan edilmiştir.
 Padişah ve İstanbul hükümetinin
teslimiyetçi politikaları Milli
Mücadeleye katılımı arttırmıştır.
NOT: İt.Devletleri Sevr’i kabul ettirmek
için Yunanı Ankara üzerine salmıştır.
KUVVA-İ MİLLİYE =
MİLİS KUVVETLER =
HALKTAN OLUŞMUŞ KUVVETLER
TARTIŞMA:
2. Kuvay-i Milliye’nin
olumlu ve olumsuz
özellikleri nelerdir?
TARTIŞMA:
• Yunan
ilerleyişini
yavaşlatmıştır. TBMM’ye karşı
çıkan isyanları bastırmıştır.
• Düzensizdirler. Zorla para
toplamışlardır. Askerlik
tekniğinden yoksundurlar.
KUVVA-İ MİLLİYE
Halktan zorla para alıyor ve halkı
cezalandırıyordu.
BU DURUM:
Devlet düzenine ters düşmektedir.
ÇÜNKÜ:
Cezalandırma ve yargılama yetkisi
sadece devlete aittir.
TBMM OCAK 1921’de
Kuvay-i Milliye birliklerini düzenli orduya
dönüştürmüştür.
VURGU:
“Düzenli Ordu” dur.
BU DURUM:
Devlet kurulduğunun kanıtıdır. Çünkü
ordu devlete ait bir kuruluştur.
nota: uyarı
Vilayet-i sitt: 6 vilayet
gayri nizami: düzensiz
gerilla savaşı: gayri
nizamidir
KURTULUŞ SAVAŞI CEPHELERİ
DOĞU ve GÜNEY
CEPHELERİ
Doğu=ERMENİ
Gümrü Antlaşması
Güney=FRANSIZ
Ankara Antlaşması
BATI CEPHESİ
(YUNAN)
I.İnönü
II.İnönü
Eskişehir Kütahya
Sakarya
Büyük Taarruz
DOĞU
cephesi
BATI
cephesi
GÜNEY
cephesi
DOĞU CEPHESİ
KAZIM
KARABEKİR
KUVVA-İ MİLLİYE,
GÜNEY CEPHESİ
KILIÇ ALİ
KUVVA-İ MİLLİYE,
ALİ FUAT CEBESOY,
İSMET İNÖNÜ,
BATI CEPHESİ
REFET BELE
ERMENİ
YUNAN
İTALYAN
FRANSIZ,
ERMENİ
TARTIŞMA:
3. Urfa, Antep, Maraş illerine
İngilizler girdiği zaman Türk
halkı tepki göstermemiştir.
Fakat, İngilizler bu toprakları
Fransızlara verdikten sonra
halk tepki göstermiştir. Kuvay-i
Milliye oluşturulmuştur.Sebep?
TARTIŞMA:
Fransızlar, güney bölgelere
girerken ERMENİ leri
kullanmışlardır.
• Ermeniler ve Rumlar yüzyıllardır
Osmanlı vatandaşı iken şimdi
devlet kurmaya kalkmışlardır.
Halk buna tepki göstermiştir.
•
YUNAN
Londra konf.
Mudanya, Lozan
İTALYAN
ERMENİ
Gümrü Ant.
FRANSA
Ankara ant.
DOĞU CEPHESİ
3Aralık 1920 GÜMRÜ Antlaşması
TBMM-Ermenistan
• Ermeniler Misak-ı Milliyi
tanımışlardır.
• TBMM’nin dış politikada kazandığı
ilk siyasi başarıdır.
• TBMM’nin İlk Askeri ve Siyasi
başarısıdır.
DOĞU CEPHESİ
TBMM-Gürcüler
BATUM Antlaşması
(21 Şubat 1921)
I.İnönü Zaferi’nden sonra
Savaşı göze alamayan Gürcüler,
Ardahan, Artvin ve Batum’dan
çekilmişlerdir.
I.İnönü,
II.İnönü,
Eskişehir-Kütahya,
Sakarya,
Büyük Taarruz.
BATI CEPHESİ
I.İnönü Savaşı (6-10 Ocak 1921):
Sonuçları:
•
TBMM düzenli ordularının Batı
Cephesinde kazandığı ilk askeri başarı.
•
1921 Anayasası kabul edilmiştir(Teşkilatı Esasi)
İstiklal Marşı kabul edilmiştir. (12 Mart 1921)
•
Londra Konferansı
• Afganistan Dostluk Antlaşması
• Moskova Antlaşması
•
Kanun-i Esasi = 1876 Anayasası
(İlk Osmanlı Anayasası)
Teşkilat-ı Esasi = 1921 Anayasası
(Yeni Türk Devleti’nin ilk Anayasası)
LONDRA Konferansı
(23 Şubat-12 Mart 1921)
TBMM Hükümeti, İstanbul Hükümeti,
İngiltere, Fransa, İtalya, Yunanistan.
• Sevr Antlaşmasını yumuşatıp,
TBMM’ye kabul ettirmek için toplandı.
• TBMM ve Misak-ı Milli’nin dünyaya
duyurulması gibi önemli bir faydası
olmuştur.
•
MOSKOVA Antlaşması
(16 Mart 1921)
TBMM ve Sovyetler Birliği’nden birinin
tanımadığı bir antlaşmayı diğeri de
tanımayacaktı. (Uluslar arası alanda
birlikte hareket edeceklerine kanıt
olarak gösterilebilir)
• Sovyetler, Misak-ı Milli tanıyacak.
• Osmanlı ile Rus Çarlığı arasındaki
antlaşmalar geçersiz kabul edildi.
•
Moskova Antlaşması ile;
•
•
•
•
•
Misak-ı Milli’yi Sovyetler kabul etmiş,
Doğu sınırı güvenceye alındı,
15 Kolordu kuvvetleri Batıya
aktarıldı,
Sovyetler, milli mücadeleye para ve
silah yardımları yapacaktır,
İlk kez büyük bir devlet Misak-ı
Milli’yi tanımıştır.
MİSAK-I MİLLİ’NİN
Ermenistan
MİSAK-I MİLLİ’Yİ TANIYAN
Sivas
Kongresi
NETLEŞMESİ
İLK
BÜYÜK DEVLET
MİSAK-I MİLLİ’NİN
ULUSLARARASI ALANDA İLK
KEZ TANINMASI
Rusya
MİSAK-I MİLLİ’Yİ
Londra
TANIYAN İLK DEVLET Konferansı
Yunanlıların Anadolu’da dağıttığı
sahte Mustafa Kemal fotoğrafı
BATI CEPHESİ
II.İnönü Savaşı
(23 Mart - 1 Nisan 1921):
Sonuçları:
• İtalya, Anadolu’daki birliklerini
çekmeye başlamıştır.
• Fransa, ateşkes için görüşmelere
başlamıştır.
•
Halkın TBMM’ye olan güveni artmıştır.
BATI CEPHESİ
Kütahya-Eskişehir Savaşları
(10-25 Temmuz 1921)
Sonuçları:
Türk ordusu Sakarya Nehrinin
doğusuna çekilmiştir.
• Meclis’in Ankara’dan Kayseri’ye
çekilmesi gündeme gelmiştir.
• 3 ay süre ile M.Kemal’e
Başkomutanlık yetkisi verilmiştir.
•
BATI CEPHESİ
Sakarya Meydan Muharebesi
•
•
•
•
(23 Ağustos-13 Eylül 1921)
Sonuçları:
Kars Antlaşması (SSCB, Gürcistan,
Ermenistan, Azerbaycan)
Ankara Antlaşması (Fransa)
İtalya, Anadolu’yu tamamen boşaltmıştır.
Mustafa Kemal’e, Gazilik unvanı ve
Mareşallik rütbesi verilmiştir.
Mareşal, bazı ülkelerdeki en yüksek askeri rütbe.
Deniz kuvvetlerindeki eşiti büyükamiraldir.
İngilizce Marshal ve Amerikan İngilizcesinde
Marshall olarak geçmektedir. 3 meydan
muharebesi katılan ve en az 1 inden başarıyla
çıkan komutana verilen ünvandır. Osmanlıca
karşılığı muşir dir.
 Mustafa Kemal Atatürk'e mareşal rütbesi
Sakarya Meydan Muharebesi'nden sonra (19
Eylül 1921), Fevzi Paşa ve İsmet Paşa'nın yasa
önerisiyle TBMM tarafından verilmiştir.
 Fevzi Çakmak'a ise mareşal rütbesi özel kanuna
istinaden TBMM'nin kararı ile Mustafa Kemal
Atatürk tarafından, Dumlupınar Zaferi'nin
akabinde (31 Ağustos 1922) verilmiştir.
ANKARA Antlaşması ile;
• İlk kez İtilaf devletlerinden biri
TBMM ile bir antlaşma
yapmıştır.
NOT: Fransa, TBMM’yi ve
Misak-ı Milli’yi tanıyan ilk İtilaf
devleti olmuştur. İtilaf bloğu
dağılmaya başlamıştır.
“Ordular! ilk hedefiniz
Akdeniz’dir, ileri.”
BATI CEPHESİ
Büyük Taarruz (26 Ağustos 1921)
•
•
•
•
•
•
Hazırlıklar:
Doğu ve Güney birlikleri Batıya aktarıldı.
Sovyet Rusya büyük yardımlar yaptı.
Başkomutanlık yetkisi sınırsız uzatıldı.
Sonuçlar:
Mudanya Ateşkes Antlaşması(11 Ekim 1922)
Saltanat’ın kaldırılması (1 Kasım 1922)
Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923)
*Anadolu, işgallerden tamamen
temizlenmiştir.
*Kurtuluş Savaşının, savaş
dönemi bitmiş, antlaşmalar
dönemi başlamıştır.
*Büyük Taarruz, Kurtuluş
Savaşı’nın son silahlı
mücadelesidir.
Ankara’nın
koyunu
sonra
çıkar
oyunu
Gümrü
Gürcistan
Moskova
Ermenistan
Ankara(1921)
Rusya
Batum
Fransa
Türkler her şeyini
feda eder, ama
istiklalini asla.
LOYD GEORGE
.:KURAL:.
DEVLETLER ARASI
İLİŞKİLER ÇIKAR
İLİŞKİSİDİR !!!
Neden Milli Mücadeleyi
desteklediler?
Rusya: Kendi güvenliği ve yeni
rejimini tanıtmak için.
İtalya: Yunanistan ve İngiltere ile
giriştiği Akdeniz mücadelesi için.
Afganistan: Sömürgeci devletlere
karşı mücadele verdiği için.
Fransa: Anadolu’da tutunamayacağını
anladığı için.
MUDANYA ATEŞKES
ANTLAŞMASI
(11 EKİM 1922)
TBMM(İsmet Paşa)
İngiltere, Fransa, İtalya
YUNANİSTAN katılmamıştır.
MUDANYA ATEŞKES
ANTLAŞMASI
(11 EKİM 1922)
Türk Heyeti:
İsmet İnönü, Asım Gündüz,
Tevfik Bıyıklıoğlu,
Tahsin Bey
Türk-Yunan savaşı sona erecek.
2. Yunan, Meriç Nehri’ne kadar olan doğu
Trakya’yı 15 gün içinde terk edecek.
3. Doğu Trakya, TBMM’nin Jandarma
gücüne bırakılacak.
4. İstanbul, Boğazlar ve çevresi TBMM
hükümetine bırakılacak.
5. İtilaf askerleri, barış imzalanana kadar
İstanbulda kalacak.
1.
6.
Barış imzalanana kadar Türk
kuvvetleri, Çanakkale ve İzmit
civarına yaklaşmayacak.
NOT: Osmanlı Devleti’nin
başkenti olan İstanbul’un
ve Boğazlar’ın TBMM’ye
bırakılması ile Osmanlı
Devleti hukuken sona
ermiştir.
SALTANAT’IN (PADİŞAHLIK)
KALDIRILMASI
(1 KASIM 1922)
İtilaf Devletleri Lozan Barış
görüşmelerine hem TBMM’nin hem
İstanbul Hükümeti’nin katılımını
istemişlerdir. (Amaç; Anadolu’da ikilik,
karışıklık ve iç savaş çıkarmaktır.)
 Saltanat
aynı zamanda ulusal egemenlik
anlayışına da ters düşmektedir.
İtilaf Devletleri’nin ikilik çıkarmaya
çalışması, M.Kemal’e saltanatı
kaldırma fırsatı vermiştir.
Mecliste yapılan oylama ile
saltanat kaldırılmıştır.
Halifeliğin devamı uygun
görülmüştür.
(Ortam müsait olmadığı için
Halifelik kaldırılmamıştır)
SALTANATIN KALDIRILMASININ ÖNEMİ
623 yıllık Osmanlı Devleti tamamen sona
ermiştir.
TBMM, ülkenin tek temsilcisi olmuştur.
Son Osmanlı padişahı VI.Mehmet
Vahdettin, İngiltere’ye sığınarak ülkeyi
terk etmiştir.
Abdülmecit Efendi, TBMM kararı ile halife
seçilmiştir. (Bu durum laikliğe aykırıdır,
fakat halk hazır olmadığı için yapılmıştır)
Saltanatın kaldırılması Laikliğin ilk aşamasıdır.
SALTANATIN KALDIRILMASININ ÖNEMİ
Demokratikleşme yolunda önemli
bir adım atılmıştır.
Cumhuriyet’in ilanı için zemin
hazırlanmıştır.
Lozan’da, İtilaf Devletleri’nin ikilik
çıkarması önlenmiştir.
Milli Egemenlik konusunda büyük
bir adım atılmıştır.
Saltanatın kaldırılması ile, halifenin
elinden siyasi (yönetim) yetkileri
alınmıştır.
VURGU:
“Siyasi yetkinin alınması”
ÇIKARIM:
Dini yetkileri olan bir kişinin elinden
siyasi yetkileri alınınca, LAİKLİK
yolunda ilk adım atılmış oldu.
PRATİK BİLGİ
Karar verme ve yönetme hakkı
bireyden ulusa verilmiş ise;
MONARŞİDEN – DEMOKRASİYE
SALTANATTAN – CUMHURİYETE
geçilmiştir.
Kanun-u Esasi
Laiklik
Mecelle
Milli
Egemenlik
Monarşi
Teşkilat-ı
Esasi
Teokrasi
Medeni
Hukuk
KRONOLOJİK SIRLAMA YAPINIZ
I. TBMM’nin açılması
II. M.Kemal’in Samsun’a çıkması
III. Sivas Kongresi
IV. Amasya Görüşmesi
V. Misak-ı Milli’nin kabulü
VI. Moskova Antlaşması
II, III, IV, V, I, VI