SONUÇ ODAKLI İZLEME VE DEĞERLENDİRME SİSTEMLERİ Türkiye’de Kalkınma Plan ve Programlarının İzlenmesi ve Değerlendirilmesi Projesi (MEDP) Proje Kapanış Çalıştayı Yılmaz ILGIN DPT, Daire Başkanı ANKARA 29 Eylül 2010 Proje/Program Döngüsü Proje Döngüsü Program Döngüsü Tanımlama Planlama/ Programlama İzleme ve Değerlendirme Proje Tanımlama/ Oluşturma Proje Hazırlama/ Uygulama İzleme ve Değerlendirme Hazırlama Değerlendirme/ Kabul Uygulama Analiz Proje Seçimi/ Finansman Finansman 2 Yeni Kamu Mali Yönetim ve Kontrol (KMYK) Sistemi 5018 sayılı KMYK Kanunu (Çerçeve Kanun) - Çok yıllı bütçeleme - Kurumsal stratejik planlama - Performans esaslı bütçeleme - İç kontrol ve denetim 3 5018 sayılı KMYK Amaç MADDE 1.- Bu Kanunun amacı, kalkınma planları ve programlarda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve malî saydamlığı sağlamak üzere, kamu malî yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm malî işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve malî kontrolü düzenlemektir. 4 5018 sayılı KMYK 5018 sayılı KMYK Kanununda ifade edilir ki: Stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme "MADDE 9.- Kamu idareleri; kalkınma planları, programlar, ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel ilkeler çerçevesinde geleceğe ilişkin misyon ve vizyonlarını oluşturmak, stratejik amaçlar ve ölçülebilir hedefler saptamak, performanslarını önceden belirlenmiş olan göstergeler doğrultusunda ölçmek ve bu sürecin izleme ve değerlendirmesini yapmak amacıyla katılımcı yöntemlerle stratejik plan hazırlarlar. " ... “Kamu idareleri, yürütecekleri faaliyet ve projeler ile bunların kaynak ihtiyacını, performans hedef ve göstergelerini içeren performans programı hazırlar .” 5 Türkiye’deki Mevcut İzleme Sistemleri Kamu Yatırım Programının 3’er aylık harcama izleme sistemi Faaliyet bazlı Yıllık Program İzleme Sistemi Bütçe İzleme Sistemi (Say 2000) İl Koordinasyon İzleme Sistemi (İKİS) AB Programları İzleme Sistemi 6 Sonuç Odaklı İzleme (performans izlemesi) Sonuç Odaklı İzleme; Belirli göstergeler hakkında sistematik veri toplamak ve analiz etmek suretiyle, yönetime ve ilgili taraflara, bir proje, program veya politikanın beklenen sonuçlara kıyasla ne kadar iyi uygulandığı ile ilgili karşılaştırmalı bilgiler sağlamak için yürütülen sürekli bir faaliyettir. 7 Uygulama İzlemesine ve Sonuç Odaklı İzlemeye Birlikte Bakış Geleneksel izleme, uygulamanın izlenmesine odaklanır girdilerin, faaliyetlerin ve çıktıların izlenmesini kapsar Bu yaklaşım bir proje, program ve politikanın ne kadar iyi uygulandığı üzerinde odaklanır Genellikle iş planları ve bütçelere uygunluğun değerlendirilmesi için kullanılır Bu, 8 Uygulama İzlemesine ve Sonuç Odaklı İzlemeye Birlikte Bakış Sonuç Odaklı İzleme; hükümetin (veya herhangi bir organizasyonun) ne kadar etkili bir şekilde performans gösterdiği ile ilgili düzenli bilgi toplamayı kapsar Sonuç Odaklı İzleme; bir proje, program veya politikanın ortaya konulmuş amaçlarına ulaşılıp ulaşılmadığını kanıtlar 9 Sonuçlar Temel İzleme Çeşitleri Etki Sonuç İzleme Sonuç Uygulama Çıktı Faaliyet Uygulamayı İzleme (Araçlar ve Yöntemler) Girdi 10 Sonuç Odaklı Değerlendirme; Sonuç Odaklı Değerlendirme; Planlanan, devam eden veya tamamlanmış bir müdahalenin uygunluğunun (relevance), etkinliğinin (efficiency), etkililiğinin (effectiveness), etkisinin (impact) ve sürdürülebilirliğinin (sustainability), mümkün olduğu kadar sistematik ve objektif olarak analiz edilmesidir. Amaç, edinilen tecrübelerin sonraki karar alma süreçlerinde kullanılmasıdır. 11 Proje/Program Değerlendirme Zamanı Arzulanan durum Ulaşılan fayda ve etki Mevcut durum Zaman Tamamlama sonrası (Ex-post) veya etki değerlendirmesi Proje/Program bitimi (End of project) veya son değerlendirme Ara dönem (Mid-term) değerlendirmesi Uygulama öncesi (Ex-ante) Değerlendirme-Analiz Sonuç Odaklı İzleme ve Değerlendirme İzleme ve değerlendirme, kamu sektörünün ne kadar başarılı olup olmadığı konusunda veri toplama ve bulguları raporlama ile ilgili, iki ayrı ancak birbirleriyle ilişkili stratejilerdir. Sonuç odaklı izleme ve değerlendirme, Hükümetlerin ve kurumların ne kadar başarılı olduklarını ölçmektedir Bir yönetim aracıdır Sonuçlara zaman içinde nasıl ulaşıldığının değerlendirilmesinin önemini vurgular 13 Hükümetin Performansıyla İlgilenenler Hükümet görevlileri / Parlamento Program yöneticileri ve personeli Sivil toplum (STÖ, Medya, Özel sektör vs.) Uluslararası kuruluşlar 14 Sonuç Göstergelerinin Seçimi İyi bir performans göstergesi: Açık (Tam ve net) (Clear) Uygun (Konu ile ilgili) (Relevant) Ekonomik (Makul maliyetli) (Economic) Yeterli (Performans için yeterli) (Adequate) İzlenebilir (Doğrulanmaya elverişli) (Monitorable) 15 Sonuç Odaklı İzleme ve Değerlendirme Yapmanın Sebepleri Kamu kesiminin başarı seviyesi ile ilgili çok önemli bilgi sağlar Proje, program veya politikanın zaman içindeki durumu ile ilgili bakış açısı sağlar Programların sonuçlarını raporlayarak kredibilite ve kamuoyunun güvenini kazanmayı teşvik eder Bütçe tekliflerinin değerlendirilmesini ve formüle edilmesine yardımcı olur Potansiyel umut verici program ve uygulamaları belirlemeye yarar 16 Sonuç Odaklı İzleme ve Değerlendirme Yapmanın Sebepleri (devam) Kuruluşlar ve onların paydaşları için önem arz eden sonuçlara ulaşılmasına dikkat çekmeye odaklanır Yöneticilere sık sık ve zamanında bilgi sağlar Temel amaç ve hedeflerin oluşturulmasına yardım eder Yöneticilerin zayıf noktaları tespit ederek düzeltici tedbirler almasına imkan sağlar Hesap verebilirliğin artırılmasına yarar 17 KALKINMA PLAN VE PROGRAMLARININ İZLENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ PROJESİ (MEDP) Kalkınma Plan ve Programlarının İzlenmesi ve Değerlendirilmesi Projesi 04.10.2007 tarihinde DB Hibe Anlaşmasının onayı ile yürürlüğe girmiş olup, 04.10.2010 tarihinde sonuçlanması planlanmıştır. Proje ile Kalkınma Planları, Orta Vadeli Program ve Yıllık Programların daha izlenebilir dokümanlar haline gelmesi ve bu dokümanların sonuç odaklı izlenmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. 19 Kalkınma Plan ve Programlarının İzlenmesi ve Değerlendirilmesi Projesi Bu proje, sonuç odaklı izleme ve değerlendirme sisteminin kurulmasına yönelik bir başlangıç projesi, bir pilot projedir Pilot sektörler: Sağlık, Ulaştırma ve Çevre Projenin sonunda 10. Kalkınma Planı için bir yol haritası çıkarılması amaçlanmıştır 20 Projenin Amaçları Sonuç odaklı Kalkınma Plan ve Program yapısı Kalkınma Plan ve Programları için sonuç odaklı izleme ve değerlendirme sistemi kurulmasına katkı sağlamak Sonuç odaklı izleme ve değerlendirme konusunda ilgili kuruluşlarda kapasite geliştirmek Kamu kaynaklarının kullanımında hesap verebilirlik ve şeffaflığın artmasına katkı sağlamak 21 Projenin Bileşenleri İzleme ve Değerlendirme için sürdürülebilir kurumsal düzenlemelerin oluşturulması. Kurumsal analiz konusunda teknik yardım Modüler Eğitim Programları Bilgiye ulaşımın kolaylaşması ve sonuçların yayımlanması için sistem oluşturulması Sonuçların ve değerlendirme çalışmalarının yayınlanması için veri tabanı önerisi. 22 Projenin Finansmanı (Dünya Bankası Hibesi) Teknik Yardım (Danışmanlık)…..195 000 ABD Doları Eğitim……………………………..110 000 ABD Doları + --------------- TOPLAM………………………….305 000 ABD Doları 23 Proje Kapsamında Yapılanlar (Sonuçlar) Satın alma danışmanı ile sözleşme imzalandı 10-19 Haziran 2009 tarihleri arasında Ankara’da Sonuç Odaklı İzleme ve Değerlendirme Sistemi konusunda Dünya Bankası uzmanlarınca verilen eğitim düzenlendi Uluslar arası danışmanla proje danışmanı olarak sözleşme imzalandı Proje danışmanı Türkiye’de hali hazırda uygulanmakta olan izleme ve değerlendirme faaliyetlerini inceleyen bir durum analizi raporu hazırladı 3 pilot sektör için Sonuç Zincirleri hazırlandı 24 Proje Kapsamında Yapılanlar (Sonuçlar) 3 pilot sektör için Performans Çerçeve Matrisleri hazırlandı Proje danışmanı tarafından İzleme ve Değerlendirme Sistemi ile ilgili Kavramsal Düzenleme Raporu hazırlandı Ülke örneklerini ve kurumların rollerini inceleyerek öneriler geliştirme üzere uluslararası deneyimi olan ilave bir uluslar arası danışmanla proje kapsamında sözleşme imzalandı 25 Proje Kapsamında Yapılanlar (Sonuçlar) Entegre Sonuç Odaklı Yönetim Sistemi yoluyla Türkiye’nin Kalkınma Plan ve Programlarının güçlendirilmesine yönelik yol haritası ve eylem planını içeren Rapor hazırlandı Pilot kuruluşlardan ve DPT’den olmak üzere toplam 20 uzman eğitici olarak eğitildi Dünya Bankası’yla işbirliğiyle “Politika Oluşturmada ve Kamu Kuruluşlarının Tamamlayıcı Bir Parçası Olarak İzleme ve Değerlendirme” isimli bir Çalıştay gerçekleştirildi26 Proje Kapsamında Yapılanlar (Sonuçlar) Dünya Bankası’nın desteğiyle “10 Adımda Sonuç Odaklı İzleme ve Değerlendirme Sistemi” isimli kitabın çevirisi ve dağıtımı gerçekleştirildi İlgili kuruluşlarla çeşitli toplantılar gerçekleştirildi ve uluslar arası uzmanlar tarafından DPT’de bilgilendirme toplantıları yapıldı DPT ve pilot kuruluş temsilcilerinin katılımıyla Kolombiya’ya çalışma ziyareti gerçekleştirildi Ekim 2010 itibarıyla Proje tamamlanmış olacaktır. 27 TEŞEKKÜRLER ! 28