gfsunum11

Elektrik

Elektriksel kuvvetler, Elektriksel alan,
Elektrik potansiyeli

Elektrik akımı, direnç ve değişken direnç

Ohm kanunu

Elektrik santralleri, Elektrik enerjisinin
nakli ve kullanımı.
Elektrik

Statik elektrik ve Dinamik elektrik.
Statik elektrik: Durgun, pratik olarak iş yapmayan elektrik
türüdür, kontrolsüz bir enerji şeklidir ve zaman zaman
boşalmalar yapar.
 2000 yıl önce Thales
 Van De Graaf jeneratörü - 20 milyon volt kadar statik
elektrik
Dinamik elektrik: Bu elektrik kaynakları elektron devinimi
sağlarlar. Elektronlar negatif kutuptan
pozitif kutba doğru hareket ederler. Dinamik elektrik;
 1-) D.C. Direct Current:
 2-) A.C. Alternatif Current:
Elektriklenme
Elektrostatikte yalıtkan cisimlerin elektrik yükleri ile
yüklenmesi 3 farklı şekilde olabilir
 1. Etki ile elektriklenme: Bir cisme (-) veya (+) yüklü bir
cisim yaklaştırıldığında oluşan geçici bir elektriklenme
çeşididir.
 2. Dokunma ile elektriklenme: Cisimler arasında elektron
geçişi bittikten sonra iki cisimde aynı cins yükle yüklenir.
Örneğin: Nötr bir cisme (+) yüklü bir cisim dokundurulursa
son yük durumunda her ikiside (+) yüklenir.
 3. Sürtünme ile elektriklenme: Sürtünen cisimler arasında
elektron geçişi olur ve elektron kaybeden (+), kazanan (-)
yükle yüklenir. Örneğin: Yün kumaş ile ebonit (plastik)
çubuk birbirine sürtüldüğünde yün kumaş pozitif, ebonit
çubuk negatif yükle yüklenir.
Elektrik Yükü
Elektrik yükü madde içinde
taşınır.

Geleneksel olarak pozitif ve
negatif olarak isimlendirilen iki tür yük vardır.

Durgun iki nokta yük arasındaki kuvvet noktaları
birleştiren doğru boyuncadır.
Bu sebepten proton ve elektrona yüklü parçacık, nötrona
ise yüksüz parçacık denir. Elektrik yükü dendiği zaman
bu yüklü parçacıklar anlaşılmalıdır.

Elektriksel Kuvvet-Coulomb

Proton ve elektron gibi yüklü parçacıklar arasındaki itme veya
çekme kuvvetlerine elektrostatik kuvvet denir. Yüklerin
birbirini çekmesinden zıt yüklü olduklarını anlarız. Yük
miktarları q1 ve q2 olan noktasal yükler arasındaki kuvvet

bağıntısından bulunur. k sabitinin boşluk veya hava için
değeri:
Elektriksel Alan



Elektrik alan bir noktadaki
+1 C yüke etki eden
kuvvettir.
Şekildeki +q1 yüklü cisim
sayesinde uzaydaki
herhangi bir A noktasında
bir elekrik kuvveti etkisi
vardır. Kuvvet formülünde
q2 yerine 1 C yazılırsa
olur.
Elektriksel Potansiyel Enerji

Yüklü iki cismi birbirinden d kadar uzağa
yaklaştırmak için bir enerji harcamak gerekir.
Çünkü yükler birbirini iter veya çeker. Yük
miktarları q1 ve q2 olan iki cismi sonsuz
uzaklıktan d uzaklığına getirmek istiyorsak
yapılması gereken iş :
Elektriksel Potansiyel

Bir q yükünden d kadar
uzaktaki bir noktada 1 C
yükün potansiyel enerjisine
o noktanın potansiyeli denir.
Potansiyel enerji formülünde
q2 yerine 1 yazarsak;
Elektrik akımı-Ohm Yasası

Elektrik devrelerinde akım akması için mutlaka
voltaj (gerilim) gerekmektedir.

Akımın pratikte artı uçtan eksi uca doğru olarak aktığı
kabul edilir. Bunun sebebi formüllerde bolca eksi
işareti yazmaktan kurtulmaktan başka bir şey
değildir.
Akım = yük/zaman I=q/t (I:Akım; q:Yük; t:Zaman)

Elektrik akımı-Ohm Yasası



Gerilim için V (birimi volt), Akım için I (birimi amper)
ve Direnç içinde R (birimi ohm) kullanılmaktadır.
Bir elektrik devresinin bir noktasında, giren akım
çıkan akıma eşittir.
Bir kapalı devrede, gerilimin akıma oranı sabittir ve
devre elemanının direnç değerini verir. Bu kanun
OHM KANUNU olarak adlandırılır.
Elektrik akımı-Dirençler

Elektrik akımına karşı bir iletkenin gösterdiği zorluğa iletkenin
direnci denir. Direnç R ile gösterilir. Birimi ise ohm (Ω) dur.
Direnç devrelerde
sembolüyle gösterilir.

İletken bir telin direnci:
1. Telin uzunluğuna (l)
2. Telin kalınlığına (S)
3. Telin cinsine yani yapıldığı maddenin öz direncine (ρ)
4. Sıcaklığa
bağlıdır.
DEĞİŞKEN DİRENÇ

Elektrik santralleri

Hidroelektrik
santrallerinde; su
enerjisi, elektrik
enerjisine dönüştürülür.

Rüzgar enerjisinden
faydalanmak için
türbinleri döndürecek
büyük pervanelere
ihtiyaç vardır.
Elektrik santralleri

Güneş enerjisinden
faydalanmak için ya
güneş panellerinden
meydana gelmiş
santrallere.

Dalga enerjisinden
elektrik elde etmek için
dalga enerji dönüşüm
santrallerinden
faydalanılır.
Elektrik santralleri

Nükleer ve termik
santraller en çok çevre
kirliliğine yol açan ama
en sıklıkla kullanılan
santrallerdir.
Elektrik Nakli-Kullanımı

Santrallerde üretilen
elektrik iletken kablolarla
şehir merkezlerindeki ana
dağıtım merkezlerine
oradan mahallelerde
bulunan daha küçük çaplı
trafolara gelir. Buradan
da evlerimize dağıtılır.
Trafo lafı
‘Transformatör’den gelir.
Elektrik Nakli-Kullanımı




Elektrik Dikkatli kullanılmalıdır.
Elektrik akımına kapılmış bir insanın
kalbi durabilir.
Binalarda topraklamaya azami önem
gösterilmelidir.
Bütün elektrikli alet ve makinelerin
yalıtkan kısımlarından tutulmalı ve
kavranmalıdır.