6.Sınıf Ağırlık ve Kütle (sunu)
advertisement
AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O AĞIRLIK BİR KUVVETTİR Neler Öğreneceğiz? Dünya’daki kütle çekim kuvvetinin varlığını Yerçekimi kuvvetinin yönünü Kütleye etki eden yerçekimi kuvvetinin ağırlık olduğunu Bir kuvvet olan ağırlığın dinamometere ile ölçülmesini Bir kütlenin farklı gezegenlerde ağırlığının farklı olacağını Kütle ile ağırlığın farkını öğreneceğiz. Anahtar Kavramlar Ağırlık Kütle çekim kuvveti Ekrandaki kız nasıl marketten havada alışveriş ediyor? AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O Dükkanda alışveriş yapan kişiler neİ.Ö.O yapmaktalar? AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA Atılan bu top birkaç saniye sonra niçin yere düşüyor? AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O YERÇEKİMİ OLMASAYDI NE GÜZEL OLURDU RAHATCA YÜRÜRDÜM AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O hiç de kolay değil Uzayda bonibon şekerlerini yemek Yer çekimi kuvveti olmasaydı kalemler sırada durmazdı. Bu adam ne yapıyor? Yer çekimine meydan mı okuyor? Bisikletler havada uçardı. Yolda yürümez, havada süzülürdük. Yer çekimi kuvvetinin varlığını Isaac Newton tarafından keşfedilmiştir. Kitap okurken başına elma düşen Newton bu durumunun neden düştüğünü irdelemiş, kendi adıyla Newton Kanunlarını bulmuştur. AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O Yer çekimi dünyadaki bir kütle çekim kuvvetidir. Her gök cismi kütle çekim kuvvetine sahiptir. AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O Nasıl ki dünyamızın yer çekimi kuvveti varsa, Ay’ın, Uranüs’ün, Mars’ın ve diğer milyonlarca gök cisminin kendi kütle çekim kuvvetleri vardır. AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O Her gök cisminin kütle çekim kuvveti büyüklüğüne göre değişir. EN ÇOK Daha büyük kütleli gök cisimlerinin çekim kuvveti daha fazladır. AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O Ay kütle olarak Dünya’mızdan küçük olduğu için Ay’ın sahip olduğu kütle çekim kuvveti de küçüktür. Galaksideki diğer gök cisimleri de sahip oldukları kütlenin büyüklüğü ile doğru orantılı olarak daha büyük kütle çekim kuvvetine sahiptir. AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O Kütle çekim kuvvetini hayatımızın içersinde ağırlık olarak gözlemliyor olsak da bu doğru değildir. Kütle ve ağırlık kavramları birbirinden farklıdır. Gelin bu farkı izleyip anlamaya çalışalım. AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O 5 kg 5 kg 5 kg 5 kg Kütle cisimdeki madde miktarıdır. Yani farklı gezegenlere gitsek bile bir cismin kütlesi değişmez. AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O 8,5 116,5 18,5 55 50 NN NN Ağırlık ise cisme etki eden yer çekimi kuvvetidir. Çekim kuvvetine bağlı olduğu için aynı cismin ağırlığı farklı gezegenlerde değişiktir. AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O Bir insanın kütlesi ayda değişmez ancak ağırlık farklı ölçülür. AY AY YERİN (DÜNYA’NIN) ÇEKİM KUVVETİ HER ZAMAN YERİN MERKEZİNE DOĞRUDUR Azalır Azalır Azalır Azalır YERÇEKİMİ KUVVETİ KUTUPLARDA EN BÜYÜKTÜR. YERİN MERKEZİNE DOĞRU VE DÜNYA’DAN UZAKLAŞTIKÇA AZALIR. Yerkürenin cisimlere uyguladığı çekim kuvvetine yerçekimi kuvveti denir. Yerçekimi kuvveti daima yerkürenin merkezine doğrudur. Bütün cisimler birbirlerine az da olsa çekim kuvveti uygularlar. Bu çekim kuvvetine kütle çekim kuvveti denir. AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O 10000 km yükseklikte 9 N ağırlığında ölçülür. 5000 km yükseklikte 17 N ağırlığında, 10000 km 5000 km Yer çekimi kuvveti dünyamızın farklı noktalarında farklılık AHMET HARMANBAŞI gösterir. MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O Dünya üzerinde 50 N ağırlığındaki bir kutu, Gök cisimlerinin çekim kuvveti her zaman merkeze doğrudur. Dünyamızdaki yer çekimi kuvveti de sürekli bizi dünyanın AHMET HARMANBAŞI merkezine doğru çeker. MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O Bu nedenle dünyanın neresinde olursak olalım uzay boşluğuna düşmeyiz AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O Elbette kütlesi en büyük olandır. Resimdeki gezegenlerden sizce hangisinin kütle çekim kuvveti en büyüktür? AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O KÜTLE VE AĞIRLIK • Bir cisme etki eden yerçekimi kuvvetine ağırlık denir. Ağırlık, cismin bulunduğu yerdeki çekim kuvvetine bağlıdır.Ağırlık dinamometre ile ölçülür. “G” ile gösterilir. • Kütle, maddenin değişmeyen bir özelliğidir. Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür. “m” ile gösterilir. Bir cismin ağırlığını bulmak için kütle ile yerçekimi çarpılır. G=m.g Kütle Madde miktarıdır. Ağırlık Maddeye etki eden yerçekimi kuvvetidir. Eşit kollu terazi ile ölçülür. Dinamometre ile ölçülür. Birimi gram ya da kg dır. Birimi newtondur. Her yerde aynıdır, değişmez. Bulunduğu gezegene göre değişir. Gök cismi 1 kg’lık cisme uygulanan yaklaşık çekim kuvveti Güneş 247 N Merkür 3,7 N Venüs 8,9 N Dünya 10 N Ay 1,7 N Mars 3,8 N Jupiter 23,3 N Satürn 9,2 N Uranüs 8,6 N Neptün 11 N MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O KÜTLE AĞIRLIK g=9,8 N/Kğ SORU=1 Birbirine bağlı X , Y cisimleri şekildeki gibi dengedeyken X cismini taşıyan ipteki gerilme kuvveti, Y cismini taşıyan iptekinin üç katıdır. 3T X X ciminin ağırlığı 20 N olduğuna göre; Y cisminin ağırlığı kaç N dur? A)10 B)20 C)30 D)60 T Y SORU=2 T1 Ağırlıkları sırsıyla 10 N, 20 N ve 30 N olan X, Y, Z cisimlerini taşıyan iplerdeki gerilme kuvvetleri T1, T2, T3 olmaktadır. Buna göre aşağıdaki eşitliklerden hangileri doğrudur? 10 N X T2 Y 20 N I. T1= 60 N T3 II. T2 = 30 N III. T1= T2+ T3 A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III Z 30 N SORU=3 • Öğretmen, “kuvvet” konusu ile ilgili yukarıdaki kavram haritasını, numaralandırılmış kısımlarını boş bırakarak tahtaya çiziyor. 1, 2 ve 3 kutucuklarına yazılacak kavramlar nelerdir? 1 AĞIRLIK 2 BÜYÜKLÜK 3 NEWTON SORU=4 Ağırlık ile ilgili bilgi veren öğrencilerden hangisinin verdiği bilgi yanlıştır? B) A) Ağırlık bir kuvvettir. C) Ağırlık, cisimlerin bulunduğu yere göre değişir. Ağırlık birimi Newton’dur. D) Bir cismin ağırlığı eşit kollu terazi ile ölçülür. Doğru / Yanlış Kuvvet eşit kollu terazi ile ölçülür. D Cisim sabit süratle gidiyorsa dengelenmiş kuvvetlerin etkisindedir. Y Zıt kuvvetlerin doğrultuları da zıttır. D Hareket halindeki bir cisme hareketine zıt yönde bir kuvvet uygulanırsa cisim yavaşlar. Y Bir ağacın dalından düşen limon dengelenmiş kuvvet etkisindedir. D İki kuvvetin bileşkesi bu kuvvetlerin toplamından büyük farkından küçük olamaz. Y AHMET HARMANBAŞI MERSİN ÇANKAYA İ.Ö.O D Yerkürenin cisimlere uyguladığı ve yerin merkezine yönelik olan kuvvete kütle çekim kuvveti denir. D Bir cisme uygulanan yerçekimi kuvvetine ağırlık denir. D Evimizde tartıldığımız baskül kütlemizi ölçmek için ayarlanmıştır. D Gök cisminin büyüklüğü arttıkça cisme etki eden yerçekimi kuvveti de artar. Y Deniz seviyesinden yukarıya çıkıldıkça bir cismin ağırlığı artar. Boşluk Doldurma 1) Kuvvet ……….. itme ve ……….. çekme olarak tanımlanır. 2) Mıknatıs, …………………… temas gerektirmeyen kuvvet çeşididir. 3) İki ya da daha fazla kuvvetin yaptığı etkiyi tek bileşke kuvvet denir. başına yapan kuvvete ……………… 4) Kuzeye doğru hareket ederken doğuya dönen bir arabanın ………… doğrultusu ve ……….. yönü değişmiştir 5) Bileşke kuvvet bulunurken; doğrultuları ve toplanır , yönleri aynı kuvvetlerde kuvvetler ………. farklı yönlü kuvvetlerde kuvvetler …………. çıkarılır
