Türkiye İşgücü Piyasasında Eğitim-İş Uyumsuzluğunun Belirleyicileri

V. Anadolu International Conference in Economics,
May 11-13, 2017, Eskişehir, Turkey.
Türkiye İşgücü Piyasasında Eğitim-İş Uyumsuzluğunun Belirleyicileri ve
Uyumsuzluğun Ücret ve İş Bulmaya Etkisi
1
2
Uğur Aytun , Oytun Meçik , Yılmaz Kılıçaslan
3
Özet
Türkiye’de işgücü piyasasının etkin çalışmasını engelleyen temel sorunlardan bir tanesi eğitim-iş uyumsuzluğudur.
Bu uyumsuzluğu ortaya çıkaran temel mekanizma, çalışanın sahip olduğu eğitim seviyesi ile işin gereksinim
duyduğu eğitim seviyesinin örtüşmemesidir. Bu uyumun gerçekleşmemesinin; düşük verimlilik, iş ve ücret
tatminsizliği gibi olumsuzluklara sebep olmasının yanında daha geniş kapsamda ekonomik ve sosyal sorunlara yol
açtığı da bilinmektedir. Bu çalışma, Türkiye ekonomisinde eğitim-iş uyumsuzluğunun belirleyicilerini ve
uyumsuzluğun ücret ve iş bulma üzerindeki etkilerini araştırmayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, TÜİK Hanehalkı
İşgücü Anketi 2012-2015 dönemi verileri kullanılarak, eğitim-iş uyumsuzluğunun belirleyicileri ve uyumsuzluğun
ücret ve iş bulma üzerine etkileri sırasıyla Multinomial Logit, Mincer ve Logit modelleri ile tahmin edilmiştir.
Bulgular, uyumsuzluk modelinde; aşırı ve yetersiz eğitimin (iş kolunun ortalama eğitim seviyesinin üzerinde veya
altında olmanın) belirleyicilerinin (sektörün bölgedeki uzmanlaşma derecesi, eğitim seviyesi, tecrübe, kamuda
çalışma/çalışmama) farklı yönlerde etkilere sahip olduğunu, kayıtdışılık durumu dışındaki demografik ve sosyoekonomik belirleyicilerin ise (göçmen olup olmama, cinsiyet, medeni durum) her iki uyuşmazlık durumunda da aynı
etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Uyumsuzluğun ücrete etkisi ise Türkiye’deki benzer çalışmaların aksine, aşırı
eğitimin ücret getirisi negatif, yetersiz eğitimin ise pozitif olarak tespit edilmiştir. Son olarak, iş bulma modeli ile
aşırı eğitimlilerin daha geç, yetersiz eğitimlilerin de daha erken istihdam edildikleri görülmüştür.
JEL Kodları: J6, J82
Anahtar Kelimeler: Eğitim Uyumsuzluğu, Yetersiz Eğitim, Aşırı Eğitim, Türkiye
1
Anadolu Üniversitesi, İktisat Bölümü, 26470, Eskişehir, e-mail: uguraytun@gmail.com
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İktisat Bölümü, Eskişehir, e-mail: oytunmecik@gmail.com
3
İletişim Yazarı. Anadolu Üniversitesi, İktisat Bölümü, 26470, Eskişehir, e-mail: ykilicaslan@anadolu.edu.tr
2