2.ÜNİTE: KUVVET VE HAREKET A) KALDIRMA KUVVETİ 1. Sıvıların Kaldırma Kuvveti Ağırlık: Dünyanın cisimlere uyguladığı yer çekimine ağırlık denir. Dinamometre ile ölçülür. Sıvı içine bırakılan bir cisme her yönden kuvvet etki eder. Bu kuvvetler cisim üzerinde cismi yukarı doğru iten bir bileşke oluşturur. İşte bu kuvvet, cismin hafiflemiş hissedilmesine sebep olan kaldırma kuvvetidir. Kaldırma kuvveti F K ile gösterilir. Kaldırma kuvveti = cismin havadaki ağırlığı – cismin sıvıdaki ağırlığı Cisme etki eden kaldırma kuvvetini bulunuz. ÖRNEK: FK = 5 – 3 = 2 N ÖRNEK: Bir cismin havadaki ağırlığı 18N, sıvıdaki ağırlığı 3N’dur. Cisme sıvının uyguladığı kaldırma kuvveti kaç Newton’dur? FK =18 – 3 = 15N Kaldırma kuvveti nelere bağlıdır? 1. Cismin batırıldığı sıvının yoğunluğu arttıkça kaldırma kuvvetinin büyüklüğü de artar, azaldıkça azalır. 2. Cismin sıvıya batan hacmi arttıkça kaldırma kuvvetinin büyüklüğü de artar, azaldıkça azalır. ÖRNEK Yoğunlukları farklı üç sıvı içine şekildeki gibi aynı cisim aynı dinamometreyle tartıldığında farklı değerler ölçülüyor. Buna göre sıvının yoğunlukları arasındaki ilişki nasıldır? 2. Cisimlerin Yoğunluğu Yoğunluk: Bir maddenin birim hacminin kütlesine yoğunluk denir. d ile gösterilir. BİRİM TABLOSU yoğunluk kütle hacim 3 3 g/cm g cm 𝑘ü𝑡𝑙𝑒 𝑚 g/mL g mL Yoğunluk = d= 𝑉 ℎ𝑎𝑐𝑖𝑚 kg/m3 kg m3 kg/L kg L ÖRNEK: Kütlesi 30g olan bir cismin hacmi 6 cm3 ‘tür. Cismin yoğunluğu kaçtır? d= ÖRNEK: 𝑚 𝑉 = 30 6 = 5 g/cm3