barsak hastalıkları

ÖZOFAGUS HASTALIKLARI
Öğr.Dyt.Özlem EŞSİZ
Hasan Kalyoncu Üniversitesi
www.gencdiyetisyenler.com
AKALAZYA
GASTROÖZOFAJİYEL REFLÜ
HİATAL HERNİA(FITIK)
DİĞER ÖZOFAGUS HASTALIKLARI
AKALAZYA
 Özofagusun motor hastalığıdır
 Gevşeme yetersizliği
 Özofagusun düz kasları arasındaki sinir ağının
bozulması
 20-40 yaşlarda daha çok görülür.
BULGULAR
• Disfaji : Sıvı ve katı besinleri yutmada güçlük
• Odinofaji : Ara sıra yutma sonucu ağrı duyulması
• Rejuritasyon : Sıklıkla bulantısız sıvı veya
yemeğin geri gelmesi
• Halitozis : Ağızda kötü koku ve tat oluşması
• Hastalarda yetersiz beslenmeye bağlı ağırlık
kaybı
KOMPLİKASYONLAR
• Özofagial karsinom
• Pnömoni
• Bornşektazi
• Akciğer apsesi
ORTA ŞİDDETTE AKALAZYA BESLENME TEDAVİSİ
• Öğün sayısı arttırılmalıdır(6 öğün )
• Her lokmadan sonra bir miktar su alınmalıdır.
• Mukozayı irritee eden besinler
yasaklanır(sirke,hardal,çay,kahve,alkol)
• Besinler iyice çiğnenmeli
• Malnutrisyon görülen hastalarda enteral
solüsyonlarla beslenmeye destek sağlanır
ŞİDDETLİ AKALAZYADA BESLENME TEDAVİSİ
• Yüksek proteinli,bol enerjili,az posalı besinler
tercih edilir
• Enteral solüsyonlar ek verilebilir
• Dehidrasyon önlenmesi için yeterli miktarda
sıvı gerekir
Gastro-Özofajiyel Reflü Hastalığı
• Mide içeriğinin fazla miktarda yutma
borusunun içine doğru geri kaçması sonucu
ortaya çıkar.
• Genellikle yemeklerden sonra günde 8-10 kez
görülen fizyolojik bir olaydır
• En sık 30-40 yaş grubunda ortaya cıkar.
Nedenleri
•
•
•
•
•
•
Şişmanlık
Genetik
Hamilelik
Viral enfeksiyonlar
Mide fıtığı
Gastrik boşalımın gecikmesi
BULGULAR
•
•
•
•
•
•
•
Pirozis(göğüs kemiğinin arkasında yanma)
Ağza acı su gelmesi
Karın ve göğüs ağrısı
Bulantı
Geğirme
Kanama
Yutma güçlüğü
Komplikasyonlar
•
•
•
•
•
Darlık
Özofajial ülser
Gastrit
Özofagus kanseri
İltihabi bağırsak hastalıkları
BESLENME TEDAVİSİ
• Asitli yiyecek ve içeceklerden uzak
durulmalıdır
• Kahve,çay,çikolata ve ürünleri
tüketilmemelidir.
• Yağlı yiyeceklerden ve kızartmalardan uzak
durulmalıdır
• Günde 6-8 öğün beslenilmelidir.
• Yemek yerken sıvı tüketimi azaltılmalıdır.
• Yemekler çok sıcak ve soğuk tüketilmemelidir
BESLENME TEDAVİSİNDE AMAÇ
• Özofajial reflüyü önlemek
• Ağrı ve irritasyonu önlemek
• ideal vücut ağırlığını korumak
• Sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırmak.
HİATAL HERNİA(FITIK)
• Midenin üst kısmının özofagusun hiatus
kısmından göğüs boşluguna çıkıntı
yapmasıdır.
• Hamilelik ,şişmanlık,aşırı sıvı alımı da fıtık
oluşumuna neden olur.
• Gastro-Özofajial reflü hastalığı için risk
faktörüdür.
BULGULAR
• Disfaji (yutma güçlüğü)
• Odinofaji (yutma sonucu ağrı duyulması)
• Pirozis (yanma)
• Kilo kaybı
• Kusma
• Halitozis(nefesin kötü kokması)
• Siyolore ( salya akması )
BESLENME TEDAVİSİ
• Öğün sayısı arttırılır.Öğünlerin yağ oranı
azaltılır.
• Aşırı sıcak yemekler tüketilmemelidir.
• Yemekten en az 3 saat sonra yatılmalıdır.
• Mukoza membranını irrite eden besinler
tüketilmemelidir.(turunçgiller,domates)
• Obezite mevcutsa diyafram basıncın azalması
için zayıflatılmalıdır.
MİDE HASTALIKLARI
• Dispepsi-Hazımsızlık
• Gastrit (akut-kronik)
• Ülser
• Mide kanseri
• Postgastrektomi sendromla
Dumping sendromu
Afferent (bliud) loop sendromu
GASTRİT
Mide mukozasının iltihaplanmasıdır
• 2 grupta incelenir
AKUT GASTRİT
•
•
•
•
NEDENLERİ
Kimyasal uyarıcılar
Çok aşırı yemek
Kabuklu deniz hayvanlarına karşı alerji
Otoimmün hastalıklar
BULGULAR
• Yanma,mide ağrısı
• Anoreksi
• Bulantı ve kusma
• Toksin ve enfeksiyonlara bağlı gastritlerde
Diyare,ateş,titreme,baş ağrısı,kas krampları
• Hafif epigastrik hassasiyet
KRONİK GASTRİT
NEDENLERİ
•
•
•
•
Akut gastrit nedenleri
Yetersiz ve dengesiz beslenme
Genetik
Alkol ve sigara kullanımı
BULGULAR
• Büyük çoğunluğunda bulgu görünmez
• Zaman zaman :
Gastrointestinal bulgular
Karın ağrıları
Bulantı,kusma,diyare
Ağırlık kaybı
Anemi
İştahsızlık
BESLENME ÖNERİLERİ
• Günde en az 6 öğün tüketiniz
• Yiyecek ve içecekleri çok sıcak ve soğuk
tüketmeyiniz
• Yemeklerdeki tüm besinleri çiğden koyup
kavurmadan pişiriniz
• Mideniz ağrıdığında ya da ekşidiğinde 1
bardak ılık su içebilirsiniz
GASTRİT İÇİN DİYET
Besin grupları
Ölçü miktarları
Yenilebilir besinler
Yenilmemesi gereken
besinler
İçecekler
1-2 çay bardağı
Süt,ıhlamur,ada çayı
Çay,kahve,kakao
Peynir,yumurta
1 kibrit kutusu,1
tane
Katı pişmiş yumurta
Beyaz ,kaşar peynir
Kızarmış yumurta ve
peynirler
Meyveler
1 orta boy
Muz,elma,şeftali
Kabuksuz tüketin
Yağ
1 tatlı kaşığı
Sıvı yağ
Et-tavuk-balık
1 küçük porsiyon
Fırında pişen etler ve
ızgara
Kızartılmış ve
kavurma etler,sucuk
ekmek
1-2 dilim
Beyaz ekmek
Sıcak,kepekli
Tahıllar ve ürünleri
½ - 1 porsiyon
Pirinç,patates
Kurubaklagiller,
bulgur,düğü
PEPTİK ÜLSER
•
•
•
•
Akut ülser
Bulguları daha şiddetlidir.
Ani başlar kısa sürer
Fibrotik doku bırakarak iyileşir.
Stres ülseri ile eş anlamlıdır
Kronik ülser
• Semptomları yavaş yavaş başlar ve kronik
bir seyir gösterir
• İyileşirken tabanında ya da çevresinde aşırı
bağ dokusu oluştugundan yerinde fibrotik
nedbe dokusu bırakır
BELİRTİLERİ
• Epigastrik bölgede(karnın üst kısmı) kemirme
ve yanma şeklinde ağrı
• Öğün aralarında ağrı
• Gece uykudan uyandırabilir
• İştahsızlık,kilo kaybı
BAŞLICA GÖRÜLDÜĞÜ YERLER
 En sık duedonum ve midede görülür
 Özofagus alt ucu,jejenum
 Mide cerrahisi sonunda anastomoz yerinde de
görülebilir
ÜLSER AĞRISININ ÖZELLİKLERİ
•
•
•
•
•
Ağrının karakter ve şiddeti
Ağrının yeri ve yayılışı
Periyodik oluşu
Ritmik oluşu
Yiyecekler,alkaliler veya kusma ile geçer
KOMPLİKASYONLARI
Kanama; sık görülen bi komplikasyondur.Ağızdan
veya dışkı ile olabilir
Hematemez;ağızdan kan gelmesidir.
Melena; dışkıda kan görülmesidir
Perforasyon ;ülserin oldugu yerden organın
delinmesi
Obstrüksiyon; yemeklerden sonra olan kusma
Mide kanseri
ÜLSERDE BESLENME TEDAVİSİ
YİYECEK GRUBU
SERBEST YİYECEKLER
YASAK YİYECEKLER
İçecekler
Süt, salep, muzlu süt,
ıhlamur
Çay, kahve, limonata, boza,
karbonatlı içecekler,Hazır
meyve suları, alkollü
içecekler
ET,PEYNİR,YUMURTA
Haşlanmış yumurta
Yağda kızartılmış yumurta
ve her çeşit peynirler,et
cinsi yiyeceklerin hepsi
TAHIL KURU VE
BAKLAGİLLER
Beyaz ekmek, sade kraker,
bisküvi, peksimet, pirinç,
makarna, kuskus, erişte,
şehriye
Sıcak ekmek, kepekli undan
yapılmış ekmekler,bütün
kurubaklagiller, bulgur,
yarma,buğday, irmik
SEBZE VE MEYVE
Püre şeklinde havuç,
bezelye, taze fasulye,
kabak, semizotu, ıspanak,
patates, haşlanmış,elma
şeftali
Diğer bütün meyveler,
meyve suları, diğer meyve
kompostoları ve diğer
bütün sebzeler
DİYETİNİZİ UYGULAYABİLMENİZ İÇİN
DİKKAT EDECEĞİNİZ HUSUSLAR
•
•
•
•
•
Yiyeceklerinizi yavaş yiyiniz, iyi çiğneyin
Yiyecek ve içeceklerinizin çok sıcak veya soğuk olmamasına dikkat ediniz
Az ve sık yiyiniz (günde 8 öğün)
Et suyu ve et suyu ile pişirilmiş her türlü yemek ve çorbalardan sakınınız.
Yeterli ve dengeli beslenebilmek için her yiyecek grubunun serbest
olanlarından bir çeşit yemeğe çalışınız
• Bu diyeti uyguladığınız süre içinde SİGARA KULLANMAYINIZ. Sakız
çiğnemeyiniz
• Yemeklerin pişirilmesi sırasında yağı yakmamaya dikkat ediniz.
ÖRNEK YEMEK LİSTESİ
• YATAKTAN KALKINCA
: Bir çay bardağı süt, 2 bisküvi
• SABAH
: 1 çay bardağı süt, 1 yumurta, tanesiz reçel,
yağ,
1 dilim ekmek
• ARA ÖĞÜN
: 1 çay bardağı süt, 2 bisküvi
• ÖĞLE
: Pirinç pilavı, ıspanak püre, muhallebi, 1 muz,
1 dilim ekmek
• ARA ÖĞÜN
: 1 çay bardağı süt, 2 bisküvi
• AKŞAM
: Bezelye unu çorba, haşlama patates,
makarna, elma komposto, 1 dilim ekmek
• YATARKEN
: 1 çay bardağı süt
• GECE
: 1 çay bardağı süt
BESLENME TEDAVİSİNDE GENEL
İLKELER
•
•
•
•
•
En az 6 öğün beslenme
Fazla sıcak,soğuk besinler verilmez
Çay ,kahve,meşrubat,kakao verilmez
Kızartmalar verilmez
Şeker ve şekerli gıdalar hastalarda pirozise
neden olur
• Mideyi tahris edici besinler verilmez
MİDE KANSERİ
• Mide dokusunda malignant hücre sayısının
arttığı bir hastalıktır.
• Sindirim sisteminin en sık görülen kanseridir
NEDENLERİ
• Beslenme ve çevresel faktörler en önemli
nedenlerdir.
BESLENMEYE BAĞLI NEDENLER
• Tütsülenmiş,tuzlanmış besinlerin aşırı
tüketimi
• Nitrit ve nitrat içeren besinlerin aşırı alımı
•
•
•
•
•
•
•
•
BULGULAR
Ağırlık kaybı
Bulantı,kusma
Kanama
Kramp şeklinde ağrı
Dolgunluk hissi
Yanma
Halsizlik
Anemi
KANSERDE BESLENME İLKELERİ
• ideal vücut ağırlığı korunmalıdır.
• yağ ve şeker tüketimi azaltılmalıdır.
• işlenmiş etlerden(sucuk, salam, sosis...) ve
sakatatlardan uzak durulmalıdır.
• yiyeceklerde pişirme yöntemi olarak, haşlama,
buğulama veya fırında pişirme yöntemleri tercih
edilmelidir.
• aşırı tuz tüketiminden kaçınılmalıdır.
• besinlerin saklama koşullarına dikkat edilmelidir.
KANSER HASTALARININ UZAK
DURMASI GEREKEN BESİNLER
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Tüm turşu çeşitleri, salamura gıdalar.
Konserve gıdalar, sosis, salam, sucuk gibi ürünler.
Çiftlik tavuğu, çiftlik yumurtası, kırmızı et ve sakatat
çeşitleri.
Hazır meyve suları, kolalı içecekler, çeşme suyu, hazır
çorbalar.
Alkol, tütün gibi ürünler.
Ağır yağda pişirilmiş ürünler,
Margarin, hazır ayran, yoğurt, süt ve vb…
Beyaz ekmek, hazır tatlılar, pastalar.
Direk kömür ya da odun ateşinde yapılan ızgaralar.
Tuz, şeker, beyaz un, acılı baharatlar.
Greyfurt
KANSER HASTALARININ TÜKETEBİLECEĞİ
BESİNLER
• Hazır su, kaynak suyu, hoşaf suyu, taze sıkılmış meyve suları,
blenderden geçirilmiş taze meyve suları.
• Esmer pirinç, nohut, soya fasulyesi, mercimek gibi doğal
tahıl ve bakliyat ürünleri. Çavdar, kepek, mısır ekmeği.
• Balık eti, dana eti, kuzu eti, köy yumurtası(akı).
• Doğal süt, keçi peyniri, doğal yoğurt, kefir.
• Zeytin yağı, soya yağı, fındık yağı, tereyağ.
• Taze sebze ve meyve, haşlanmış patates.
• Roka, maydanoz, brokoli, havuç, mor lahana, turp ve
soğandan oluşan salata çeşitleri.
• Ceviz içi, fındık içi, hurma, kayısı(gün kurusu), kuru incir,
kara üzüm, dut kurusu, erik kurusu gibi gıdaların günlük
diyete dağıtılması.
• Yeşil çay, siyah çay(şekersiz ilk dem), kuşburnu çayı, nanelimon çayı, maden suyu.
DUMPİNG SENDROMU
• Midenin tamamen alınması ya da bir
bölümünün alınması sonucu oluşan tablodur.
Bu tarz bir operasyondan geçen kişi midesinin
kalan kısmı ile sindirim yapar, ya da ince
bağırsaktan oluşmuş bir ön mide ile sindirim
yapar.
ERKEN DUMPİNG
• Besin hızlıca ince bağırsaklara ulaşır.
Bağırsaktaki kan yollarından sıvı emerler ve
kalp çarpıntısı, tansiyon düşüşü, baş dönmesi,
bulantı ve terleme gibi dolaşım sistemi
semptomları ortaya çıkar.
GEÇ DUMPİNG
• Birden gelen aşırı karbonhidrat nedeniyle kan
şekeri seviyesi geçici olarak hızla yükselir ve
kısa bir süre sonra hızla düşer. Bu nedenle
yemekten 2-3 saat sonra kan şekeri düşüşü
meydana gelebilir ve bu durum, huzursuzluk,
titreme, güçlü iştah ve bilinçte bulanıklık
belirtileri ile kendisini gösterir.
ÖNERİ VE YASAKLAR
• 1- Yemekler az miktarda sık sık yenilmelidir. (6-8 öğün)
2- Çok soğuk yiyecekler yenilmemelidir.
3- Şeker ve şekerli yiyecekler, tatlılar, pastalar, kek ve
kurabiyeler yenilmemelidir.
4- Yemek esnasında su içilmemeli, yemeklerden en az 45
dakika önce veya sonra içilmelidir.
5- Meyvelerden çok şekerli olanlar yenilmemelidir (üzüm,
incir, dut)
6- Her öğünde sulu yiyecekler yarım porsiyondan fazla
alınmamalıdır.
7- Yemek öncesi ve sonrasında hasta dinlenmelidir.
ÖRNEK YEMEK LİSTESİ
• SABAH:
KUŞLUK:
Yarım su bardağı şekersiz süt veya
Yarım su bardağı
Bir çay bardağı şekersiz çay
süt
Bir kibrit kutusu kadar peynir veya bir yumurta
2 adet tuzlu bisküvi
5 adet zeytin
Bir ince dilim ekmek
• ÖĞLE
3 Yemek kaşığı zeytinyağlı sebze yemeği
2 Yemek kaşığı pirinç pilavı veya makarna
Bir köfte kadar et
Yarım kase yoğurt
Bir ince dilim ekmek
İKİNDİ:
Yarım kase yoğurt
1 ince dilim ekmek
ÖRNEK YEMEK LİSTESİ
• AKŞAM
Yarım kase yoğurt
3 Yemek kaşığı etli sebze yemeği
2 Yemek kaşığı pirinç pilavı veya makarna
Bir ince dilim ekmek
Bir porsiyon meyve (1 adet elma)
• GECE
Bir kibrit kutusu kadar peynir
Bir ince dilim ekmek
www.gencdiyetisyenler.com