Önlenebilir körlük

 Az
görme: İyi gören gözde görme
keskinliğinin 0.1-0.4 arasında olması ve/veya
görme alanının santral 20 derecenin altında
olması
 Körlük:
İyi gören gözde görme keskinliğinin
0.05’ten az olması ve/veya görme alanının
santral 10 derecenin altında olması
WHO International Statistical Classification of Diseases, Injuries and
Causes of Death (10th revision)
DR. ÖZKAN AYDOĞAN
GÜMÜŞLER ASM DENİZLİ
Kuş olsan da kurtulmazdın elimden
Eğer görsem idi göz ile seni
Önlenebilir körlükle mücadele
 1999-WHO (Dünya Sağlık Örgütü)/IABP
(International agency for the prevention of
blindness)
 Amaç
 Farkındalığı arttırmak
 Koruyucu, tedavi edici, rehabilite edici
hizmetleri arttırmak
 Strateji
 Hastalık kontrolü
 İnsan kaynaklarını geliştirmek (eğitim,
motivasyon vb.)
 Alt yapıyı geliştirmek (Teknoloji, cihaz vb.)

•Vision 2020 action plan, 2006-2010 (WHO)
 Katarakt
 Kırma
kusurları
 Trahom
 Çocukluk çağı körlükleri
 Glokom
 Diyabetik retinopati
 Yaşa bağlı makula dejenerasyonu
Vision 2020 action plan, 2006-2010 (WHO)
 Katarakt,
normalde saydam olan lensin
matlaşması sonucu gelişir
 Katarakt geliştiğinde buzlu bir camın ardından
bakılıyor gibi görme ağrısız bir şekilde azalır
 Lens,
irisin arkasında yer alır ve keskin bir
görüntü oluşturmak üzere ışığı retinaya
odaklar. Katarakt geliştiğinde lens ışığı
düzgün bir şekilde odaklayamaz ve
retinada net bir görüntü oluşmaz.
 Katarakt
başlangıçta lensin tümünü
kaplamaz ve görmede belirgin oranda
bozukluk yapmaz. Katarakt lensin büyük
bir bölümünü kapladığında görme bozulur
Vision 2020 action plan, 2006-2010 (WHO)
 52
ve 64 yaşları arasında katarakt olma
şansı yaklaşık %50'dir, ancak görmede
azalma 65 yaşından sonra başlar.
 75 yaşına gelindiğinde herkesin bir parça
kataraktı vardır.
 75 ve 85 yaşları arasındakilerin yaklaşık
%50'si katarakt nedeni ile görme kaybı
yaşamaktadır.
Vision 2020 action plan, 2006-2010 (WHO)
 Akiz
katarakt sebepleri
Yaşa bağlı kataraktlar
Presenil kataraktlar
Travmatik kataraktlar
Toksik kataraktlar
Sekonder kataraktlar
 Konjenital kataraktlar
 Steroidler;
sistemik ya da topikal
kataraktojenik özelliğe sahiptirler
 Chlorpromazine;
 Miyotikler;
 Busulphan;
 Amiodarone;
 Altın;
İleri seviyede bir katarakt görüntüsü
Glokom, görme siniri hasarının oluştuğu bir dizi
durum için kullanılan bir terimdir.
 Glokomun başlıca nedeni göz içindeki basıncın
yüksekliğidir
 Göz içindeki basınç 11-21 mm Hg arasında
normal kabul edilir. 21 mm Hg ve üzerindeki
değerler glokom şüphesi olarak değerlendirilir

Bazı hastalarda göz içindeki basınç sınır
değerlerin üzerine çıkmamasına rağmen görme
sinirinde hasarlanma oluşabilmektedir.
 Bazen de göz içindeki basınç sınır değerlerin
üzerinde olmasına rağmen, görme sinirinde
etkilenme tespit edilememektedir

 60
milyon glokom hastası (2010)
 8.4 milyon kişi glokom nedeniyle kör
 Primer (açık açılı/kapalı açılı) /sekonder
 Erken evrelerde asemptomatik
 Risk faktörleri
 Yaş (40 yaş üstü)
 Aile öyküsü
 Geç dönemde görme kaybı geri dönüşümsüz
•Vision 2020 action plan, 2006-2010 (WHO)
 Glokom
önlenebilir değil ancak tedavi ile
görmeyi korumak mümkün



Göz damlası
Lazer
Cerrahi
 40
yaş üzerinde yılda bir kez göz muayenesi
 Makula
, retina tabakasında görme hücrelerinin
en yoğun olarak bulunduğu bölge, keskin ve
kaliteli görmeyi sağlayan retina bölgesidir.

İleri yaştaki pekçok insanda vücudun normal
yaşlanmasıyla orantılı olarak makula
dejenerasyonu gelişecektir. İki farklı tipte
dejenerasyon olabilmektedir
Kuru tip makula dejenerasyonu: Çoğu hastada
bulunan dejenerasyon tipidir. Yaşlanmaya bağlı
olarak gelişir ve makula dokularının incelmesiyle
karakterizedir. Bu durumda görmede kayıp yavaş
yavaş gelişecektir.
 Yaş tip makula dejenerasyonu: Hastaların
%10'unda bulunur. Gözün arka kısmından gelişen
anormal damarlanmalar ve buralardan meydana
gelen sızıntılar ve kanamalarla karakterizedir. Bu
durumda görme kaybı ani ve ciddi seviyededir

 Gelişmiş
ülkelerde en sık körlük nedeni
 Tüm körlüklerin %8.7’sinden sorumlu
 Risk faktörleri
Yaş
 Irk
 Sigara
 Aile öyküsü
 Yüksek kolesterol
 HT
 Yüksek vücut-kitle indeksi

NORMAL SAĞ GÖZ RESMİ
Yaş tip YBMD, makular koroid
neovaskülarizasyonu, hemoraji
NORMAL SOL GÖZ RESMİ
Kuru tip YBMD, makulada
drusen

Makuladaki hastalıkların takibinde Amsler Grid
denilen bir test kullanılır (kareli kağıt testi)
 37
milyon hastanın %4.8’inde körlük
nedeni DR
 171 milyon DM, 2030’da 366 milyon olması
bekleniyor
 %50’si DM olduğunu bilmiyor
 Her yıl 2 milyon hasta diyabetik
komplikasyonlardan ölüyor



Bizim ülkemizde yaklaşık 5 milyon
diyabetli hasta var.
Tip 2 diyabet başladığı andan itibaren
insüline geçiş zamanı ortalama 9.6 yıl. Bu
zaman insüline geçişteki gecikmeyi
göstermekte
İnsüline geçildiği anda %72 oranında
makroanjiopati, %61.3 oranında
mikroanjiopati komplikasyonu saptanmış.
 Tip
2 diyabet hastalarında HbA1c ortalama
8 civarında.
 İstenen HbA1c hedefi 6.5
 20-65
yaşlar arasında körlüğün en sık
nedenlerinden biri DR’dir.
15 yıl sonunda %10 diyabetik hastada ciddi
görme azlığı, %2 hastada körlük ortaya çıkıyor
 20 yıl sonunda %75’ten fazlasında DR görülüyor

 Patogenez:
prekapiller arteriyolleri, kapiller
yatağı ve venülleri etkileyen mikroanjiyopati
 Mikroanjiyopatinin 2 komponenti:
mikrovasküler tıkanıklık ve mikrovasküler
sızıntı
 DM
süresi
 kötü metabolik kontrol
 hipertansiyon
 nefropati
 gebelik

Diabetik retinopatinin ortaya çıkışı ve
prognozunu etkileyen sistemik faktörler içinde
en önemlisi Diabetin Metabolik Kontrolüdür.

Özellikle haftanın iki günü ve günde 4 kez
yapılan ölçümler (sabah açlık, sabah tokluk,
öğlen tokluk ve akşam tokluk kan şekeri
ölçümleri) ve Hb A1C ölçümleri ile kan şekeri
yakından takip edilmelidir.

Tokluk kan şekeri ölçümleri %70-140 mg arasında
olmalı veya 3 ayda bir yapılacak olan Hb A1C
ölçümleri 6.5 mg/dl den az olmalıdır.
 Diyabetik
makulopati:
Görme azalmasının en sık nedeni
 Zemin



DR:
mikroanevrizma
eksuda
retinal hemorajiler
 Preproliferatif
DR: İskemi bulguları
 Proliferatif DR: Neovaskülarizasyon
 Tip
2 diyabette her yıl, tip
1 diyabette ise 5 yıldan
sonra heryıl görme
keskinliği ve fundus
muayenesi yapılmalıdır.
Görme keskinliği daima bir göz kapatılarak sırası
ile test edilir.
 Kapatılan göze basınç uygulanmamalıdır .
 Genelde hastanın tam karşısına yaklaşık 6 m
uzağa yerleştirilmiş 10 kademeli ve kültür
seviyesine göre çeşitli şekiller ve harfler
dizisinden oluşmuş görme eşeli kullanılır.
 En yaygın ve kullanışlı olanı Snellen eşelidir.

Hasta tek gözü ile eşelin en alttaki en küçük
harflerden oluşmuş onuncu sırasını okuyabilirse
görme “tam” veya “10/10 ” olarak ifade edilir.
 Hasta eşelde ilk sırayı yani en büyük harfi
göremiyorsa , görmesi 1/10’un altındadır

 Fundus
bakısında diabetik retinopati
görünümleri.