Lecture 1

PSYC 306
Industrial and Organizational
Psychology
Lecture 1
What is IO Psychology?

The application of psychological principles to
the problems concerning human beings
operating within organizational context.

IO psychology is an area of scientific study
and professional practice that addresses
psychological concepts and principles in the
world of work.
What Is IO Psychology?



Psychology is the science of human behavior
I/O psychology is the science of human
behavior at work
Dual focus: Organization & employee



Efficiency/productivity of organizations (I)
Health/well-being of employees (O)
Dual role: Scientist & practitioner
Industrial Side
(“Personnel Psychology”)







Job analysis, evaluation, design
Performance appraisal & feedback
Assessments of abilities & skills
Fairness in personnel decision-making
EEO, workplace discrimination, affirmative
action, sexual discrimination
Staffing: recruiting, selection, placement
Training & development
Ergonomics & work conditions
Organizational Side









Teamwork & social behavior
Communication
Decision-making
Organizational culture & chance
Job satisfaction, attitudes, job stress
Motivation
Leadership
Union-management relations
Conflict management
What type of organizations do IO
psychologists serve?



Profit & nonprofit
Public & private
Size and types of organizations (e.g., small,
large, family-owned)




Hospitals
Schools
Police force
NGO
IO as a Profession

Graduate degree necessary (MA or Ph.D.)

IO Professional Associations






Society for Industrial and Organizational Psychologists
(SIOP)
Academy of Management (AoM)
European Association of Work and Organizational
Psychology (EAWOP)
Society of Occupational Health Psychology (SOHP)
Society for Human Resource Management (SHRM)
PERYÖN (Personel Yönetim Derneği)
http://www.socialpsychology.org/io.htm
ENDÜSTRİ & ÖRGÜT PSİKOLOĞUNUN İŞ TANIMI
Türk Psikologlar Derneği EÖ Çalışma Grubu
TANIM

Endüstri & Örgüt (EÖ) Psikolojisi, örgütlerdeki psikolojik süreçleri
ve iş ilkelerini inceleyen bir bilimsel ve aynı zamanda da
profesyonel uygulama alanıdır. Akademisyen olarak EÖ
psikologları, çalışma ortamındaki bireysel, grup ve örgütsel
süreçleri incelerler. Uygulayıcı olarak ise, üretkenliği ve çalışma
hayatının kalitesini artırmak için psikolojinin ilkelerini ve araştırma
tekniklerini iş ortamında uygularlar. Ayrıca, EÖ psikologları, kamu,
özel ve sivil toplum kuruluşlarında danışman ve katalizör rollerini
üstlenerek çalışma ortamındaki insanlarla ilgili konu ve sorunlara
çözüm üretirler.
Endüstri ve Örgüt Psikologlarının GÖREV TANIMLARI
Ölçme ve Değerlendirme
Eleman seçme ve yerleştirme, performans değerlendirme, eğitim yönetimi,
örgütsel değişim ve gelişim sürecinde ve çalışan tutumları vb. tespitinde örgütsel
gereksinimler doğrultusunda kullanılan ölçme ve değerlendirme araçlarının bilimsel
temeller (geçerlilik, güvenilirlik, normlar, standardizasyon, adaptasyon)
doğrultusunda oluşturulması ve uygulanmasını sağlar.
1.
2.
3.
İş analizi ve/veya yetkinlik analizi yapar; sınıflandırma, seçme, eğitme ve diğer personel
görevleri için ihtiyaç duyulan ölçütleri oluşturmada gerekli olan fiziksel, zihinsel, eğitimsel ve
diğer meslek gerekliliklerini belirleyici çalışmalar yapar.
Eleman cezbetme, seçme ve yerleştirme sistemini geliştirir. Eleman cezbetmede kullanılacak
metodları belirler. Eleman seçme, yerleştirme ve terfi etmede kullanmak amacıyla görüşme
tekniklerin değerlendirme ölçekleri; bilgi, beceri, yetenek, kişilik ve ilgi alanlarını belirlemede
kullanılan psikolojik test ve envanterleri uygular. Ayrıca, EÖ psikoloğu, belirlenmiş yetkinlikleri
doğrultusunda (bkz Yetkinlikler 3,5,7) ölçüm araçları geliştirebilir.
4.
İşyeri programlarının bireysel ve kurumsal verimliliğe, etkililiğe ve üretkenliğe
etkilerini istatistik yöntemlerini ve uygulamalarını kullanarak inceler.
5.
Grupların ve bireylerin çalışma performanslarını ölçebilmek için kriterler
belirler ve bu kriterlerin geçerli ve güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi için sistemler
geliştirir.
GÖREV TANIMLARI (devam)
Çalışanların verimini, bedensel ve ruhsal sağlığını
arttırmaya yönelik faaliyetler
6. Çalışanın verimliliğini ve iş doyumunu arttırmak için, öğrenme,
motivasyon vb. ilkelerini kullanarak ücretlendirme, teşvik ve ödüllendirme
yöntemleri geliştirir ve/veya uygulamaya koyar.
7. Mesleki ve kişisel uyumu geliştirmek için çalışanlara danışmanlık yapar.
Çalışanların kişisel ve sosyal psikolojik sorunlarına koçluk yapar ve
gerekli durumlarda onları yardım alabilecekleri profesyonellere
yönlendirir.
8. Çalışanların psikolojik sağlığı ve iş doyumunu arttırmanın yanısıra,
koruyucu hekimliğe yardım etmek amacıyla işyeri hekimliğiyle işbirliği
yapar. Meslek hastalıklarının (ör., fiziksel, kimyasal ve mekaniksel
hastalıklar) önlenmesi için psikolojik testleri kullanarak tarama yapar ve
erken teşhisinde yardımcı olur.
9. İş koşulları, saatleri ve çalışma düzeninin çalışanların psikolojik ve
fizyolojik yapılarına uygunluğunun ölçülmesi ve buna bağlı gerekli
düzenlemelerin yapılmasında aktif rol alır. Bununla beraber, iş şartlarının
motivasyonu ve verimi arttıracak yönde düzenlenmesini (ör., iş
zenginleştirme) sağlar.
GÖREV TANIMLARI (devam)
Çalışanların Eğitimi ve Gelişimi
10. Eğitim ve gelişim ihtiyaçlarını belirler.Öğrenme ve bireysel farklılık
ilkelerini uygulayarak eğitim programları hazırlar; eğitim programlarının
etkisini değerlendirir ve ölçer.
11.
Çalışanların kariyer gelişimini sağlamak için kariyer planları yapar,
kariyer yolları belirler ve bunların uygulamaya konması yönünde gerekli
girişimlerde bulunur.
GÖREV TANIMLARI (devam)
Örgütsel İyileştirme
12.
Örgütsel gelişime ve değişime aracılık ve rehberlik eder.
13.
Örgütlerin, örgütsel birimlerin ve bireylerin, yeterliliklerini ve etkililiklerini
arttırmak için örgütsel yapılar, iletişim sistemleri, liderlik, grup ilişkileri ve
motivasyon sistemleri konularında araştırmalar yapar ve değişiklikler önerir.
14.
Aydınlatma, ses, sıcaklık ve havalandırma gibi işyerinin fiziksel ortamı ve iş
aletlerinin ergonomik tasarımı ile ilgili konularda sorunları tespit eder, verimliliği
arttırmak ve kaza oranını azaltmak amacıyla değişiklikler önerir.
15.
İş ve çalışma hukuku meselelerinde, işverenlere ve çalışanlara danışmanlık
yapar. İşe alım, ücret, terfi ve işten çıkarma gibi süreçlerin adil ve hukuki
prensiplere ve yasalara uygun olmasını sağlamak için çaba gösterir. Ayrımcılık,
cinsel taciz ve diğer tüm insan hakları ihlallerinin tesbiti ve giderilmesinde aktif
rol alır (örn. eğitimler temin eder, yönetime ve çalışanlara danışmanlık yapar).
16.
Şirket birleşmeleri, yeniden yapılanma, üretim azalması, teknoloji değişikliği,
emeklilik gibi nedenlerle işten ayırmalarda yaşanan sürecin işten çıkarılacak ve
kurumda kalacak çalışanlar için en az zarar verecek şekilde yürütülmesinde
yardımcı olur.
YETKİ VE SORUMLULUKLARI
EÖ psikoloğu yukarıdaki tüm görevlerin yerine getirilmesinde yetkilidir.
Bunların psikoloji biliminin bulguları ve ilkelerine, insan hakları ve
hukuki temellere, adalet ve eşitlik ilkelerine uygun olarak
yapılmasından sorumludur. Görev ve sorumluklarını yerine getirirken
psikoloji biliminin ve EÖ psikolojisinin etik ilkelerine uymakla
yükümlüdür. Yetkili olduğu görevleri yerine getirirken çalışanların
çıkarları ve kurumun çıkarları arasındaki dengeyi sağlamaktan
sorumludur.
EÖ psikoloğu, EÖ psikolojisinin uzman olduğu alt dallarında (örn.
performans değerlendirme), yeterli deneyimi de olduğu takdirde bilir
kişi olarak mahkemelerde görev yapabilir.
Yetkinlikler - Bilgi
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
EÖ psikolojisinin etik, yasal ve profesyonel bağlamı
Psikolojinin alanlarının genel bilgisi
Araştırma yöntemleri
İstatistik yöntem ve veri analizi
Tutum kuramı, ölçülmesi ve değişimi
Kariyer gelişimi
Örgütsel iletişim kuramı
Performans kriterleri kuramı ve kriterlerin geliştirilmesi
Örgütlerde sağlık ve stres
İnsan performansı ve ergonomi
Bireysel farklılıkları anlama ve değerlendirme
İş değerleme ve ödüllendirme
İş / görev analizi ve sınıflandırılması
Yargı ve karar verme
Liderlik ve yöneticilik
Örgüt geliştirme
Örgüt kuramı
Performans değerlendirme ve geribildirim
Eleman cezbetme, seçme ve yerleştirme
Küçük gruplar kuramı ve takım süreçleri
Eğitim: Kuramı, program geliştirme ve değerlendirme
İş motivasyonu
Psikometri
Yönetim danışmanlığı
Yetkinlikler - Beceri
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Yazılı ve sözlü iletişim
Eleştirel düşünme
Analitik düşünme
Öğrenmeye ve gelişime açık olma
Parçaları bütün içinde görebilme
Karmaşık problemleri çözme
Sosyal algıda duyarlılık
Nesnellik ve tarafsızlık
Yaratıcılık
Problemleri öngörme ve sezebilme
EĞİTİM
Türkiye’de EÖ psikoloğu olmak veya ünvanını almak için lisans derecesinin
Psikoloji olması gerekmektedir.
Psikoloji lisans derecesinin üzerine:
a.
EÖ alanında en az yüksek lisans yapmalı, veya
b.
İşletme Fakültesi altındaki İnsan Kaynakları veya Örgütsel Davranış
programlarında en az yüksek lisans derecesini tamamlamalı, veya
c.
Psikolojinin EÖ ile ilgili başka bir alanından (ör., Klinik veya Sosyal
psikoloji) en az yüksek lisans veya işletme alanında en az yüksek lisans
derecesini almış ve bunun üzerine yetkili resmi kurum tarafından
onaylanmış EÖ Psikolojisi sertifikasyon programını tamamlamış
olmalıdır.