What is I/O Psychology?

ENDÜSTRİ & ÖRGÜT PSİKOLOĞUNUN İŞ TANIMI
Türk Psikologlar Derneği EÖ Çalışma Grubu
TANIM

Endüstri & Örgüt (EÖ) Psikolojisi, örgütlerdeki psikolojik süreçleri
ve iş ilkelerini inceleyen bir bilimsel ve aynı zamanda da
profesyonel uygulama alanıdır. Akademisyen olarak EÖ
psikologları, çalışma ortamındaki bireysel, grup ve örgütsel
süreçleri incelerler. Uygulayıcı olarak ise, üretkenliği ve çalışma
hayatının kalitesini artırmak için psikolojinin ilkelerini ve araştırma
tekniklerini iş ortamında uygularlar. Ayrıca, EÖ psikologları, kamu,
özel ve sivil toplum kuruluşlarında danışman ve katalizör rollerini
üstlenerek çalışma ortamındaki insanlarla ilgili konu ve sorunlara
çözüm üretirler.
Endüstri ve Örgüt Psikologlarının GÖREV TANIMLARI
Ölçme ve Değerlendirme
Eleman seçme ve yerleştirme, performans değerlendirme, eğitim yönetimi,
örgütsel değişim ve gelişim sürecinde ve çalışan tutumları vb. tespitinde örgütsel
gereksinimler doğrultusunda kullanılan ölçme ve değerlendirme araçlarının bilimsel
temeller (geçerlilik, güvenilirlik, normlar, standardizasyon, adaptasyon)
doğrultusunda oluşturulması ve uygulanmasını sağlar.
1.
2.
3.
İş analizi ve/veya yetkinlik analizi yapar; sınıflandırma, seçme, eğitme ve diğer personel
görevleri için ihtiyaç duyulan ölçütleri oluşturmada gerekli olan fiziksel, zihinsel, eğitimsel ve
diğer meslek gerekliliklerini belirleyici çalışmalar yapar.
Eleman cezbetme, seçme ve yerleştirme sistemini geliştirir. Eleman cezbetmede kullanılacak
metodları belirler. Eleman seçme, yerleştirme ve terfi etmede kullanmak amacıyla görüşme
tekniklerin değerlendirme ölçekleri; bilgi, beceri, yetenek, kişilik ve ilgi alanlarını belirlemede
kullanılan psikolojik test ve envanterleri uygular. Ayrıca, EÖ psikoloğu, belirlenmiş yetkinlikleri
doğrultusunda (bkz Yetkinlikler 3,5,7) ölçüm araçları geliştirebilir.
4.
İşyeri programlarının bireysel ve kurumsal verimliliğe, etkililiğe ve üretkenliğe
etkilerini istatistik yöntemlerini ve uygulamalarını kullanarak inceler.
5.
Grupların ve bireylerin çalışma performanslarını ölçebilmek için kriterler
belirler ve bu kriterlerin geçerli ve güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi için sistemler
geliştirir.
GÖREV TANIMLARI (devam)
Çalışanların verimini, bedensel ve ruhsal sağlığını
arttırmaya yönelik faaliyetler
6. Çalışanın verimliliğini ve iş doyumunu arttırmak için, öğrenme,
motivasyon vb. ilkelerini kullanarak ücretlendirme, teşvik ve ödüllendirme
yöntemleri geliştirir ve/veya uygulamaya koyar.
7. Mesleki ve kişisel uyumu geliştirmek için çalışanlara danışmanlık yapar.
Çalışanların kişisel ve sosyal psikolojik sorunlarına koçluk yapar ve
gerekli durumlarda onları yardım alabilecekleri profesyonellere
yönlendirir.
8. Çalışanların psikolojik sağlığı ve iş doyumunu arttırmanın yanısıra,
koruyucu hekimliğe yardım etmek amacıyla işyeri hekimliğiyle işbirliği
yapar. Meslek hastalıklarının (ör., fiziksel, kimyasal ve mekaniksel
hastalıklar) önlenmesi için psikolojik testleri kullanarak tarama yapar ve
erken teşhisinde yardımcı olur.
9. İş koşulları, saatleri ve çalışma düzeninin çalışanların psikolojik ve
fizyolojik yapılarına uygunluğunun ölçülmesi ve buna bağlı gerekli
düzenlemelerin yapılmasında aktif rol alır. Bununla beraber, iş şartlarının
motivasyonu ve verimi arttıracak yönde düzenlenmesini (ör., iş
zenginleştirme) sağlar.
GÖREV TANIMLARI (devam)
Çalışanların Eğitimi ve Gelişimi
10. Eğitim ve gelişim ihtiyaçlarını belirler.Öğrenme ve bireysel farklılık
ilkelerini uygulayarak eğitim programları hazırlar; eğitim programlarının
etkisini değerlendirir ve ölçer.
11.
Çalışanların kariyer gelişimini sağlamak için kariyer planları yapar,
kariyer yolları belirler ve bunların uygulamaya konması yönünde gerekli
girişimlerde bulunur.
GÖREV TANIMLARI (devam)
Örgütsel İyileştirme
12.
Örgütsel gelişime ve değişime aracılık ve rehberlik eder.
13.
Örgütlerin, örgütsel birimlerin ve bireylerin, yeterliliklerini ve etkililiklerini
arttırmak için örgütsel yapılar, iletişim sistemleri, liderlik, grup ilişkileri ve
motivasyon sistemleri konularında araştırmalar yapar ve değişiklikler önerir.
14.
Aydınlatma, ses, sıcaklık ve havalandırma gibi işyerinin fiziksel ortamı ve iş
aletlerinin ergonomik tasarımı ile ilgili konularda sorunları tespit eder, verimliliği
arttırmak ve kaza oranını azaltmak amacıyla değişiklikler önerir.
15.
İş ve çalışma hukuku meselelerinde, işverenlere ve çalışanlara danışmanlık
yapar. İşe alım, ücret, terfi ve işten çıkarma gibi süreçlerin adil ve hukuki
prensiplere ve yasalara uygun olmasını sağlamak için çaba gösterir. Ayrımcılık,
cinsel taciz ve diğer tüm insan hakları ihlallerinin tesbiti ve giderilmesinde aktif
rol alır (örn. eğitimler temin eder, yönetime ve çalışanlara danışmanlık yapar).
16.
Şirket birleşmeleri, yeniden yapılanma, üretim azalması, teknoloji değişikliği,
emeklilik gibi nedenlerle işten ayırmalarda yaşanan sürecin işten çıkarılacak ve
kurumda kalacak çalışanlar için en az zarar verecek şekilde yürütülmesinde
yardımcı olur.
YETKİ VE SORUMLULUKLARI
EÖ psikoloğu yukarıdaki tüm görevlerin yerine getirilmesinde yetkilidir.
Bunların psikoloji biliminin bulguları ve ilkelerine, insan hakları ve
hukuki temellere, adalet ve eşitlik ilkelerine uygun olarak
yapılmasından sorumludur. Görev ve sorumluklarını yerine getirirken
psikoloji biliminin ve EÖ psikolojisinin etik ilkelerine uymakla
yükümlüdür. Yetkili olduğu görevleri yerine getirirken çalışanların
çıkarları ve kurumun çıkarları arasındaki dengeyi sağlamaktan
sorumludur.
EÖ psikoloğu, EÖ psikolojisinin uzman olduğu alt dallarında (örn.
performans değerlendirme), yeterli deneyimi de olduğu takdirde bilir
kişi olarak mahkemelerde görev yapabilir.
Yetkinlikler - Bilgi
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
EÖ psikolojisinin etik, yasal ve profesyonel bağlamı
Psikolojinin alanlarının genel bilgisi
Araştırma yöntemleri
İstatistik yöntem ve veri analizi
Tutum kuramı, ölçülmesi ve değişimi
Kariyer gelişimi
Örgütsel iletişim kuramı
Performans kriterleri kuramı ve kriterlerin geliştirilmesi
Örgütlerde sağlık ve stres
İnsan performansı ve ergonomi
Bireysel farklılıkları anlama ve değerlendirme
İş değerleme ve ödüllendirme
İş / görev analizi ve sınıflandırılması
Yargı ve karar verme
Liderlik ve yöneticilik
Örgüt geliştirme
Örgüt kuramı
Performans değerlendirme ve geribildirim
Eleman cezbetme, seçme ve yerleştirme
Küçük gruplar kuramı ve takım süreçleri
Eğitim: Kuramı, program geliştirme ve değerlendirme
İş motivasyonu
Psikometri
Yönetim danışmanlığı
Yetkinlikler - Beceri
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Yazılı ve sözlü iletişim
Eleştirel düşünme
Analitik düşünme
Öğrenmeye ve gelişime açık olma
Parçaları bütün içinde görebilme
Karmaşık problemleri çözme
Sosyal algıda duyarlılık
Nesnellik ve tarafsızlık
Yaratıcılık
Problemleri öngörme ve sezebilme
EĞİTİM
Türkiye’de EÖ psikoloğu olmak veya ünvanını almak için lisans derecesinin
Psikoloji olması gerekmektedir.
Psikoloji lisans derecesinin üzerine:
a.
EÖ alanında en az yüksek lisans yapmalı, veya
b.
İşletme Fakültesi altındaki İnsan Kaynakları veya Örgütsel Davranış
programlarında en az yüksek lisans derecesini tamamlamalı, veya
c.
Psikolojinin EÖ ile ilgili başka bir alanından (ör., Klinik veya Sosyal
psikoloji) en az yüksek lisans veya işletme alanında en az yüksek lisans
derecesini almış ve bunun üzerine yetkili resmi kurum tarafından
onaylanmış EÖ Psikolojisi sertifikasyon programını tamamlamış
olmalıdır.
A Brief History of IO Psychology in the US
(Katzell &
Austin, 1992)
1900 -1917
WWI - 1920
1930 - WWII
Lewin – Leadership and group
dynamics
 Great depression years –
unemployment
 Humanization of work
Forces

Darwinism- functionalist approach
 Emprical study of mind & behavior
 Capitalism – efficiency
 Industrialization

Need for personnel selection to
army
 War and behaviorism
 [Psychological Corporation
established]

Topics

Individual differences
 Efficiency (decreased fatigue)
 Decomposition of work motions

Screening and selection
 Person and job analysis
 Measurement of vocational
interests

Methods

Statistics

Key
Figures

Key
Research

Mental tests
 Direct observation
 Case studies
 Experimental studies on memory &
attention
Employee attitudes and morale
Experimental and observational
research

Regression
 Simple & partial correlation
 Factor analysis
Munsterberg “Psychology and Industrial Efficiency”
 Scott
 Taylor
 Gilbrenth
Motion studies
 Scientific study of management
 [JAP’s first volume]
Yerkes
 Catell

Hawthorne studies – 1924
Minnesota unemplyment research
project
WWII – 1960s
Mid 60s – Mid 80s
Mid 80s - present
Revulsion against fascism and
authoritariannism
 Post-war prosperity – job
satisfaction, self-fulfillment
 Shift from manufacturing to
service industry

Social – cognitive paradigm
(Skinner’s neo behaviorism) –
importance of reinforcement,
motivation, goal-setting
 Ethic issues
 Legislation and jurisprudence

Forces

Topics

Methods
Fitting people to work and work
to people at the level of
organization and teams.
 “O” gained importance
 Leadership, intra and intergroup
dynamics, decision making,
ergonomics
Continuing interest in validation
studies
 Assessment centers; performance
criteria; fairness in compensation; offjob lives (WFC); health, well-being;
sexual harassment, drug testing,
strategic planning; diversity
management, TQM, etc.

Inreased lab. experiments
Item-response theory; structural
Equation modeling, meta analysis,
event history analysis, survival anaysis,
etc.
Statistics
Key
Research
Lewinian life space conception
 Systems approach
 Workforce diversity
 Globalization
Goal setting (Locke)
 Expectancy theory ( Vroom)
 Contigency Theory of Leadership
(Fiedler)
 Job Characteristics Theory
(Hackman)

Transformational Leadership Theory
(Bass & Avolio)
[Rutgers University offers Ph. O.]

What is the story behind this history?









Tension btw basic & applied science p.14
Tension btw contributing to industry vs. workers
Emphasis on industry & army
Evolution: PM – HRM – SHRM
First IO textbook published before the first Social textbook
IO and marketing hand-in-hand
Many of the famous psychologists contributed to IO – Likert p.49,
Thorndike (p.44), Lewin
Still the biggest problem in IO is the criterion problem
I is atheoretical vs. O is theoretical
http://www.centerforpos.org/the-center/about/beginners-guide/
Time & motion studies: http://www.youtube.com/watch?v=lDg9REgkCQk
Lillian: http://en.wikipedia.org/wiki/Lillian_Moller_Gilbreth
http://www.zideo.nl/playzideo/6b346d536f6c7071