Slayt 1

SPİROMETRİ ve ARTER
KAN GAZLARI
Prof.Dr.Sevgi BARTU SARYAL
AÜTF Göğüs Hastalıkları
Anabilim Dalı
SPİROMETRİ
Bir bireyin inhale ya da ekshale ettiği hava
volümünün zamanın bir fonksiyonu olarak
değerlendirildiği fizyolojik bir testtir.
Spirometrik testlerde ölçülen primer sinyal
volüm (hacim) veya akım olabilir.
(ATS /ERS Task Force: Standardization of
Spirometry: ERJ 2005;26: 153-161.)
ENDİKASYONLAR
2005
TANI:
 Semptom,FM veya laboratuvar bulgularının değerlendirilmesi
 Hastalığın akciğer fonksiyonlarına etkisinin değerlendirilmesi
 Akciğer hastalığı riski bulunan bireylerin saptanması
 Preoperatif riskin belirlenmesi
 Prognozun değerlendirilmesi
 Egzersiz programı öncesi sağlık durumunun belirlenmesi
İZLEM:
 Tedavinin etkilerinin ve hastalık seyrinin izlenmesi
 Akciğere toksik ajanlara maruziyetin değerlendirilmesi
 İlaçların akciğere yan etkilerinin izlenmesi
MALULİYET DEĞERLENDİRMESİ:
 Rehabilitasyon programı için hastaların değerlendirilmesi
 Sigorta ve tazminat değerlendirmeleri
 Kanuni nedenlerle hastaların değerlendirilmesi
TOPLUM SAĞLIĞI:
 Epidemiyolojik çalışmalar
 Referans değerlerinin oluşturulması
 Klinik araştırmalar
SFT LABORATUVARI PERSONELİ (ATS 1986)
MEDİKAL DİREKTÖR
Pulmoner fizyoloji deneyimi, SFT ekipmanı hakkında geniş
bilgi, test sonuçlarını yorumlama deneyimi.
TEKNİK DİREKTÖR
Yüksek okul (biyoloji, matematik). 3-4 yıl SFT lab. deneyimi
(test uygulaması ve sorun giderme), en az 2 yıl süpervizörlük
SÜPERVİZÖR
Yüksek okul (biyoloji, matematik), 2-3 yıllık lab. deneyimi
SFT TEKNİSYENLERİ
En az lise, tercihen yüksek okul (biyoloji, matematik)
Spirometre için en az 6 ay, DLCO ve egzersiz için 1 yıl, sorun
giderme için 1-2 yıl deneyim.
TESTE HAZIRLIK
 Yaş, boy ve ağırlık kaydedilmeli
 Test öncesi: En az 1 saat sigara içilmemeli, 4
saat süreyle alkol alınmamalı, 30 dak.önce
ağır egzersiz yapmamalı, dar giysi giymemeli,
2 saat önce ağır yemek yememeli, 4 saat
önce kısa etkili bronkodilatör almamalı
 Test sırasında: 5-10 dak dinlendirilmeli, testler
anlatılmalı, zorlu ekspirasyon manevraları
sırasında oturtulmalı
 Karşılaştırma amacıyla aynı cihaz kullanılmalı
 Oda ısısı ve basınç kaydedilerek BTPS
düzeltmesi yapılmalı
 KONTRENDİKASYON:
Myokard infarktüsü sonrası 1 ay test
yapılmamalıdır.
 SONUÇLARIN YETERSİZ OLMASI:
 Herhangi bir nedenle göğüs veya karın
ağrısı
 Ağızlıkla artan oral veya fasial ağrı
 Demans veya konfüzyon
SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİNİN
SIRALANMASI
 Dinamik çalışmalar: spirometri, akımhacim eğrileri, PEF
 Statik akciğer volümleri
 Bronkodilatör inhalasyonu
 Diffüzyon kapasitesi
 Dinamik çalışmaların yinelenmesi
( bronkodilatöre yanıt)
ERS/ATS Task force: ERJ 2005;26:153-161
DİNAMİK SPİROMETRİ
 Solunum fonksiyon testlerinin ilk basamağıdır
 Ventilatuar kapasitenin değerlendirilmesinde
kullanılır
 Ventilatuar kapasitede bozulmanın en önemli
sebebi havayolları obstrüksiyonudur.
 Zorlu inspirasyon ve ekspirasyon sırasında
değerlendirilir
Ölçülen volüm zaman ile ilişkilendirilir,
VOLÜM-ZAMAN veya AKIM -VOLÜM eğrileri ile
ifade edilir.
ZORLU VİTAL KAPASİTE MANEVRASI
ZORLU VİTAL KAPASİTE (FVC): Derin inspirasyondan sonra zorlu, hızlı ve derin ekspirasyonla atılan
hava volümüdür. Normal: FVC = VC
Havayolları obstrüksiyonu: FVC < VC
FEV1:
Zorlu ekspirasyonun 1.
saniyesinde atılan volüm
Normalde volümlerin % 80’i
ilk saniyede atılır.
Genellikle büyük
havayollarını yansıtır.
Havayolları obstrüksiyonunda belirgin azalır.
Kooperasyon ve efora
bağımlıdır.
FEV1/FVC:
Genç erişkinde % 75’in üzerindedir, yaşla azalır.
Obstrüktif ve restriktif patolojilerin ayırımında kullanılır.
Havayolları obstrüksiyonu < % 70. Hafif-orta dereceli
obstrüksiyonun değerlendirilmesinde yararlıdır.
Restriktif patolojilerde oran korunur.
Maksimal Ekspirasyon Ortası Akım Hızı (MMFR,
FEF25-75%): Zorlu ekspirasyon sırasında volümlerin %
25-75’inin atıldığı perioddaki ortalama akım hızıdır.
Orta ve küçük havayollarından gelen akımı yansıtır.
Obstrüktif hastalıkların erken döneminde azalır.
AKIM-VOLÜM EĞRİSİ
Tepe Akım Hızı (PEFR):
•Derin inspirasyondan
sonra zorlu ekspirasyon
sırasında elde edilen
maksimal akım hızıdır.
•Sağlıklı kişide santral
havayollarının çapı ve
ekspiratuar kasların
gücünü yansıtır.
Vmax%v, MEF%v ,
FEF%v: TLC düzeyinden zorlu ekspirasyon
yapılırken belirli
volümlerde elde edilen
akım hızlarıdır.
ZORLU İNSPİRASYON
ZORLU İNSPİRATUAR
VİTAL KAPASİTE (FIVC):
Derin ekspirasyondan sonra
zorlu inspirasyonla alınan
maksimum hava volümü.
FIV1: Zorlu inspirasyonda
1.sn’de alınan hava volümü
PIF: Zorlu inspirasyonda
elde edilen maksimal akım.
FIF50: % 50 volüm inhale
edildiğinde gözlenen
maksimum inspiratuar akım
FVC MANEVRASI YAPTIR
HAYIR
Kabul edilebilir
EVET
HAYIR
Kabul edilebilir
manevra  3
EVET
HAYIR
Tekrarlanabilir
En yüksek
FVC ve FEV1’i
sapta
EVET
KAYDET VE YORUMLA
En iyi test eğrisinden
(En yüksek FVC+FEV1)
ile diğer parametreleri
belirle
SPİROMETRİ
KABUL EDİLEBİLİRLİK KRİTERLERİ
 Spirogramda
artefakt
bulunmamalıdır:
öksürmemeli, erken bitirilmemeli, efor değişkenliği olmamalı, ağızlıktan kaçak olmamalı veya
kapatılmamalı
 Test başlangıcı iyi olmalı: ekstrapolasyon volümü
FVC’nin % 5’i veya 0.15 lt’den az, tepe akıma
ulaşma süresi 120 msn’den kısa olmalı
 Yeterli ekshalasyon yapılmalı: ekshalasyon süresi
6 sn olmalı, V-T eğrisinde plato çizilmeli,
ekshalasyon sonunda 1 sn V değişikliği olmamalı
(yaşlı veya obstrüksiyonu olanlarda 15 sn’ye
uzatılabilir)
TESTİN KABUL EDİLMEME NEDENLERİ
A: Tereddütlü başlangıç
B: Yetersiz eforla üfleme
C: Başlangıçta şiddetli öksürük
D: Ekspirasyonun erken sonlandırılması
SPİROMETRİ
TEKRARLANABİLİRLİK KRİTERLERİ
3 kabul edilebilir spirogramda:
• En yüksek iki FVC arasındaki fark < 0.2 lt
• En yüksek iki FEV1 arasındaki fark <0.2 lt
ise TEST SONLANDIRILIR.
 Bu kriterler yoksa:
• Yeni testlerde uygunluk saptanana VEYA;
• Toplam 8 test yapılana VEYA;
• Testleri sürdüremeyene kadar
TEKRARLANIR.
 En iyi üç test kayda alınır.
BRONKODİLATÖR YANITININ
DEĞERLENDİRİLMESİ
• Bazal SFT yapılır
• Salbutamol 4 kez 100g spacer aracılığı ile
uygulanır.
• 15 dakika sonra SFT tekrarlanır.
• FEV1 %12 ve  200 ml  Pozitif yanıt
• Son konsensusta bazale göre yüzde
değişkenliğin ve absolü farkın değerlendirilmesi
önerilmiştir.
Laboratuarda bronkodilatör yanıtının negatif olması klinik
yanıt olmayacağı anlamına gelmez!
ERS/ATS 2005
STATİK AKCİĞER VOLÜMLERİ
Akciğerler ve intratorasik havayollarında
bulunan hava volümü;
 Akciğer parankimi ve çevreleyen organ ve
dokular,
 Yüzey gerilimi,
 Solunum kaslarının oluşturduğu güç,
 Akciğer refleksleri,
 Havayollarına ait özellikler
tarafından belirlenmektedir.
İnspiratuar Kapasite(IC):
Normal ekspirasyondan
sonra derin inspirasyonla
alınan maksimum volüm
(%75 VC)
IRV
İnspiratuar Rezerv
Volüm (IRV):Normal
IC
inspirasyondan sonra
derin inspirasyonla alınan
hava volümü
Vital kapasite (VC):
Derin bir
inspirasyondan sonra
derin ekspirasyonla
atılan hava volümü,
(ml veya lt)
VC
VT
Tidal volüm (VT): Her
normal solukla alınan
verilen hava volümü
ERV
Ekspiratuar Rezerv
Volüm (ERV):
Normal ekspirasyondan sonra derin ekspirasyonla atılan
hava volümü
(%25VC)
Total akciğer
kapasitesi (TLC):
Derin inspirasyonda
akciğerlerde bulunan
hava volümü
(TLC=FRC+IC)
TLC
Rezidüel volüm (RV):
Derin ekspirasyondan
RV sonra akciğerlerde
kalan hava volümü
(RV=FRC-ERV)
Fonksiyonel
rezidüel kapasite
(FRC): Normal
ekspirasyon
bitiminde
akciğerlerde kalan
hava volümü
FRC
N2 WASHOUT
He DİLÜSYON
VOLÜMLERİN ÖLÇÜMÜ
VÜCUT PLETİSMOGRAFI
AKCİĞER VOLÜM DEĞİŞMELERİ
150
VOLÜM (%)
TLC
100
50
FRC
RV
0
Normal Normal Amfizem Fibrozis Sol.kas Obez.
(genç) (yaşlı) Erken İleri
güçs.
TLC’de AZALMA
İNTRAPULMONER
Pnömonektomi
Kollaps
Konsolidasyon
Ödem
Fibrozis
EKSTRAPULMONER
Plevra hastalığı: Effüzyon, kalınlaşma,
Pnömotoraks
Göğüs duvarı deformitesi: Skolyoz, torakoplasti
Solunum kas güçsüzlüğü
Abdomende yer tutan olaylar
Obezite
RV’de ARTMA
İNTRAPULMONER
Yaygın havayolu obstrüksiyonu
Pulmoner vasküler konjesyon
Mitral stenoz
EKSTRAPULMONER
Ekspiratuar kas güçsüzlüğü: Spinal hasar
Myopatiler
MAKSİMUM İSTEMLİ VENTİLASYON (MVV)
 Amplitüdü ve frekansı
yüksek solunumla bir
dakikada atılan volüm
(Sürekli , düzenli ve ritmik
efor, en az 12 sn)
 Solunum kasları, akciğertoraks sisteminin
kompliansı, solunum
kontrolu, havayolu ve doku
rezistansından etkilenir.
 Orta-ileri havayolu obstrüksiyonunda, solunum kas
disfonksiyonunda azalır.
 Restriktif hastalıklarda azalır veya normaldir.
CO DİFFÜZYON TESTİ (DLCO)
DLCO (ml/mmHg/dk) : CO gazının belirli bir
basınç farkı altında bir ünite zamanda
alveolokapiller membrandan geçişini
yansıtır.
DLCO/VA (1/ ml/mmHg/dk ): Total
diffüzyonun alveoler volüme oranıdır.
Akciğerlerin gaz alış veriş fonksiyonunu
yansıtır.
DLCO’da ARTMA (ATS- 1995)
Polisitemi
Alveoler hemoraji
Pulmoner kan akımında artma : Sol-sağ
intrakardiak şant
Egzersiz
Gebelik
Yatar pozisyon
DLCO’da AZALMA
GENEL NEDENLER
İleri yaş
Obezite
Anemi
Karboksihemoglobin – sigara
Diurnal varyasyon
DLCO’da AZALMA
OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIKLARI
 Amfizem
 Kistik fibrozis
PARENKİMAL AKCİĞER HASTALIKLARI:
 İnterstisyel akciğer hastalıkları: fibrojenik tozlar
(asbestozis), biyolojik tozlar ( allerjik alveolit),
ilaç reaksiyonları (amiodarone, bleomisin)
 İdiopatik akciğer fibrozisi
 Sarkoidozis
DLCO’da AZALMA
KARDİOVASKÜLER HASTALIKLAR
 Akut myokard infarktüsü
 Mitral stenoz
 Primer pulmoner hipertansiyon
 Pulmoner ödem
 Akut ve tekrarlayan tromboembolizm
 Yağ embolisi
DİĞER NEDENLER
 Kronik böbrek yetmezliği
 Kronik hemodiyaliz
 Marijuana, kokain kullanımı
 Akut ve kronik ethanol alımı
 Bronşiolitis obliterans organize pnömoni (BOOP)
SOLUNUM FONKSİYON
TESTLERİNİN
YORUMLANMASI
PREDİKSİYON
NOMOGRAM VE
FORMÜLLERİ
Volümler boy ile doğru,
yaş ile ters orantılıdır.
Kadın ve erkek için ayrı
formüller vardır.
Etnik farklar vardır.
OBSTRÜKSİYON ŞİDDETİNİN
DERECELENDİRİLMESİ
HAFİF
ORTA
ORTA-İLERİ
İLERİ
ÇOK İLERİ
FEV1 %
> 70
60-69
50-59
35-49
< 35
ERS/ATS 2005
RESTRİKSİYON ŞİDDETİNİN
DERECELENDİRİLMESİ
VC (%) , TLC (%)
NORMAL
 81
HAFİF RESTRİKSİYON
66-80
ORTA RESTRİKSİYON
51-65
İLERİ RESTRİKSİYON
 50
DİFFÜZYONUN
DERECELENDİRİLMESİ
%DLCO
NORMAL:
80-120
HAFİF AZALMA:
60-79
ORTA AZALMA:
40-59
İLERİ AZALMA:
20-39
ÇOK İLERİ AZALMA: < 20
Madama V.1998
OBSTRÜKTİF VENTİLATUAR BOZUKLUK
Kr
Amfizem
bronşit
FEV1
FVC
FEV1/FVC
Revers.
Volüm
DLCO



(-)

N



(-)


Astım
Küçük
h. y.
hast





N
N
N
N
(-)
N
N
Yukarı
h.y. hast



(-)
N veya 
N
NORMAL
ASTIM
KOAH
RESTRİKTİF VENTİLATUAR BOZUKLUK
Parenkim
Plevra,
Göğüs duvarı
Nöromüsküler
FEV1



FVC



N veya 
N veya 
N veya 
Revers.
(-)
(-)
(-)
Volüm



DLCO

N
N
FEV1/FVC
VOLÜM ZAMAN EĞRİSİ
AKIM-HACİM EĞRİSİNDE
DEĞİŞMELER
A: Sağlıklı birey
B: İleri obstrüksiyon (amfizem)
C: İleri restriksiyon (radyasyon fibrozisi)
D: Yukarı havayolu obstrüksiyonu (trakeal stenoz)
SANTRAL ve YUKARI HAVAYOLLARI
OBSTRÜKSİYONU
 Ekstratorasik ( farinks, larinks, ekstratorasik trakea) ve
intratorasik (intratorasik trakea ve ana bronşlar)
havayollarında gözlenir.
 FEV1 ve/veya VC etkilenmezken, PEF belirgin olarak azalır.
 FEV1/PEF (ml/lt/dk) oranında artma varsa inspiratuar ve
ekspiratuar akım-volüm eğrisi çizdirilmelidir. FEV1/PEF> 8
yukarı havayolu obstrüksiyonunu düşündürmelidir.
 Başlangıç eforunun yetersiz olması da bu oranın artmasına
neden olur.
 En az 3 akım-volüm eğrisi çizdirilmelidir.
ERS/ATS 2005
YUKARI HAVAYOLLARI OBSTRÜKSİYONU:
FEF50/FIF50 > 1, FEV1/FEV0.5 1.5
ERS 2003
Değişken intratorasik yukarı
havayolu obstrüksiyonu
Değişken ekstratorasik yukarı
havayolu obstrüksiyonu
İNTRATORASİK
OBSTRÜKSİYON
PEF
Azalmış
FIF50
Normal veya azalmış
FIF50/FEF50
>1
Fiks yukarı havayolu
obstrüksiyonu
EKSTRATORASİK OBSTRÜKSİYON
DEĞİŞKEN
FİKS
Normal veya azalmış
Azalmış
<1
Azalmış
Azalmış
1
ERS/ATS 2005
FEV1/VCLLN
Hayır
Evet
VC LLN
Evet
VC LLN
Hayır
TLC LLN
DLCO LLN
Hayır
Evet
Normal
TLC LLN
Evet
Hayır
Normal
Evet
DLCO LLN
Mikst
DLCO LLN
Hayır
Hayır
Evet
Göğüs duvarı,
Nöromüsk.hast
Pulmoner
Vasküler hast.
Hayır
Obstrüksiyon
Restriksiyon
Evet
Hayır
Evet
Astım,
kr. bronşit
İPF
Amfizem
ARTER KAN GAZLARI
ARTER KAN GAZLARININ
YORUMLANMASI
1. Oksijenlenmenin değerlendirilmesi : PaO2, SaO2
2. Ventilasyonun değerlendirilmesi :
PaCO2
3. Gaz alışverişinin değerlendirilmesi : P(A-a)O2
4. Asit- baz dengesinin değerlendirilmesi:
a)Genel değerlendirme
b) Primer asit baz bozukluğunun değerlendirilmesi:
pH
c) Kompanzasyonun değerlendirilmesi: PaCO2,
HCO3
d) Asit-baz bozukluğunun değerlendirilmesi (akutkronik, basit-mikst )
FİZYOLOJİK ESASLAR
 Arter kan gazları üç fizyolojik olay (alveoler ventilasyon,
oksijenlenme ve asit baz dengesi ) hakkında bilgi verir.
DENKLEM
FİZYOLOJİK OLAY
PaCO2 denklemi
Alveoler ventilasyon
Alveoler gaz denklemi
Oksijenlenme
Oksijen kontenti
denklemi
Henderson-Hasselbach
denklemi
Oksijenlenme
Asit-baz dengesi
ALVEOLER VENTİLASYON
Denklem 1:
PaCO2 = VCO2 x 0.863
VA
PaCO2
Kan
Ventilasyon
>45 mmHg
Hiperkapni
Hipoventilasyon
>35-45 mmHg
Normokapni
Normal ventilasyon
< 35 mmHg
Hipokapni
Hiperventilasyon
HİPERKAPNİ NEDENLERİ
Dakika ventilasyonu (VE) yetersizliği ( f
ve/veya  Vt):
 Solunum merkezini deprese eden ajanlar
 Solunum kas güçsüzlüğü
 Santral hipoventilasyon
Ölü boşluk (VD) artışı:
 Parenkimal akciğer hastalığı (V/Q dengesizliği)
 Hızlı, yüzeyel solunum
OKSİJENLENME
Denklem 2:
CaO2 = Hb’e bağlı oksijen + plasmada eriyik O2
(ml O2/dl) (Hb x 1.34 x SaO2) ( 0.003 x PaO2)
HİPOKSEMİ: Arter kanında parsiyel oksijen basıncının 80
mmHg’nın altına düşmesidir.
RESPİRATUAR
Pulmoner sağ-sol şant
V/Q dengesizliği
Diffüzyon kısıtlanması
Hipoventilasyon
NONRESPİRATUAR
Kardiak sağ-sol şant
Azalmış PIO2
Anemi
Karbon monoksit artışı
Methemoglobin artışı
PaO2
P(A-a)O2
SaO2
CaO2







N










N
N
N

N
N
N
N










HİPOKSİ : Dokulara oksijen verilimindeki yetersizliktir.
1. Hipoksemi
a) PaO2  (RESPİRATUAR: Pulmoner sağ-sol şant, V/Q
dengesizliği, diffüzyon kısıtlanması, hipoventilasyon.
NONRESPİRATUAR : Kardiak sağ-sol şant, PIO2 )
b) SaO2 (hipoksemiyle birlikte, CO zehirlenmesi,
methemoglobinemi, asidemi gibi oksijen dissosyasyon
eğrisini sağa kaydıran durumlar)
c) Azalmış hemoglobin ( anemi)
2. Dokulara oksijen sunumunun azalması
a) Kardiak output  (şok, konjestif kalp yetmezliği)
b) Sol-sağ sistemik şant
3. Dokunun oksijen alımında azalma
a) Mitokondrial zehirlenme ( siyanür zehirlenmesi)
b) Oksijen dissosyasyon eğrisinin sola kayması (alkalemi, CO
zehirlenmesi, hemoglobinopati)
ALVEOLER HAVA DENKLEMİ
Denklem 3:
PAO2 = PIO2 – (PACO2) x FIO2 + (1-FIO2) 
R
PAO2 = FIO2(PB – 47) – 1.2(PaCO2)
P(A-a)O2 = PAO2 –PaO2
Gaz alışverişi hakkında bilgi verir.
Alveoloarteriyel (P(A-a)O2) Gradienti
Ventilasyon/perfüzyon dengesizliği,
 Gerçek şantlar,
 Diffüzyon kısıtlanmasında ( efor ) artar.
Alveoler hipoventilasyonda P(A-a)O2 normaldir.
ASİT-BAZ DENGESİ
Denklem 4: Henderson- Hasselbach Denklemi:
pH = pK + log HCO3-
0.03PaCO2
PRİMER ASİT-BAZ BOZUKLUKLARI
Respiratuar Asidozis
Respiratuar Alkalozis
Metabolik Asidozis
Metabolik Alkalozis
RESPİRATUAR ASİDOZİS
Solunum merkezi inhibisyonu: Akut: 1)İlaçlar: Opiatlar, sedatif, anestezikler
2) Kronik hiperkapnide oksijen uygulaması
3) Kardiak arrest
4) Santral uyku apnesi
Kronik: 1) Morbid obezite (Pickwick sendromu)
2) Santral sinir sistemi lezyonları (nadir)
3) Metabolik alkalozis
Solunum kasları ve toraks duvarı hastalıkları:
1) Kas güçsüzlüğü: Myastenia gravis krizi, aminoglikozidler, Guillain-Barré
sendromu, ileri hipokalemi veya hipofosfatemi, medulla spinalis travması,
poliomyelitis, amyotrofik lateral sklerozis, multipl sklerozis, miksödem
2) Kifoskolyozis
Yukarı havayolları obstrüksiyonu:Yabancı cisim aspirasyonu, Laringospasm
Gaz alışverişini etkileyen hastalıklar:
Akut: 1)Altta yatan hastalığın ekzaserbasyonu
2) ARDS, Akut kardiojenik pulmoner ödem
3) Şiddetli astım atağı veya pnömoni
4) Pnömotoraks veya hemotoraks
Kronik: KOAH
RESPİRATUAR ASİDOZİS
Akut etki
Kompanzasyon
pH= HCO3pH = HCO3PaCO2
PaCO2
• Her 10 mmHg PaCO2 için:
• Akut: HCO3: 1 mEq/lt, pH: 0.07
• Kompanze (günler): HCO3: 3-4 mEq/lt,
pH: 0.03
RESPİRATUAR ALKALOZİS
Hipoksemi:
• Pulmoner hastalıklar: Pnömoni, interstisyel fibrozis,
pulmoner emboli, ödem
• Konjestif kalp yetmezliği
• Hipotansiyon, derin anemi
• Yüksek rakım
Solunum merkezinin uyarılması
• Psikojenik veya volonter hiperventilasyon
• Karaciğer yetmezliği
• Gram negatif septisemi
• Salisilat intoksikasyonu
• Metabolik asidoz sonrası
• Gebelik
• Nörolojik durumlar: Serebrovasküler travma, pons
tümörleri
Mekanik hiperventilasyon
RESPİRATUAR ALKALOZİS:
Akut etki
pH= HCO3PaCO2
Kompanzasyon
pH = HCO3PaCO2
• Her 10 mmHg PaCO2 için:
• Akut: HCO3: 2 mEq/lt, pH: 0.08
• Kompanze (günler): HCO3: 5mEq/lt,
pH: 0.03
METABOLİK ASİDOZİS
Diyetle alınan H+ ‘nun atılamaması:
• NH4+ yapımında azalma: Renal yetmezlik,
hiperaldosteronizm
• H+ sekresyonunda azalma: Distal renal tubuler asidozis
H+ yükünde artma veya HCO3- kaybı:
• Laktik asidozis
• Ketoasidozis
• Salisilat, methanol veya formaldehit, etilen glikol,
paraldehit, sülfür, toluen, amonyum klorür, TPN sıvıları.
• Masif rabdomyolizis
• Gastrointestinal HCO3- kaybı: Diyare, pankreatik, bilier
veya intestinal fistüller, üreterosigmoidostomi
• Renal HCO3- kaybı: Proksimal renal tubuler asidozis
METABOLİK ASİDOZİS
Akut etki
Kompanzasyon
pH= HCO3pH = HCO3PaCO2
PaCO2
• Tam kompanzasyon (> 12 saat):
• Beklenen PaCO2 = (1.5 x serum CO2) +
(8±2) veya;
• pH’nın son iki rakamı ± 2 (ör: pH 7.25
PaCO2 25 ± 2)
METABOLİK ALKALOZİS
Hidrojen Kaybı
Gastrointestinal kayıp: Kusma veya nazogastrik suction,
antasit tedavi, klor kaybettiren diyare
Renal kayıp: Loop veya tiazid grubu diüretikler,
mineralokortikoid fazlalığı, kronik hiperkapni sonrası,
düşük klor alımı, yüksek doz karbenisillin veya penisilin
derivesi kullanımı, hiperkalsemi ve süt-alkali sendromu
Hidrojen iyonunun hücre içine kayması : Hipokalemi
Bikarbonat retansiyonu
Masif kan transfüzyonu
NaHCO3 verilmesi
Süt-alkali sendromu
METABOLİK ALKALOZİS
Akut etki
pH= HCO3PaCO2
Kompanzasyon
pH = HCO3PaCO2
• Kompanzasyon: Her 1 mEq/lt HCO3  için
PaCO2 0.6-0.7 mmHg 
ÖRNEKLER
OLGU 1: 77y E. Sigara (+). 5 yıldır efor dispnesi, MRC 2
düzeyinde. Öksürük ve balgam çıkarma (+).
6 dakika yürüme mesafesi: 396 m.
Efor öncesi SaO2: % 93
Efor sonrası SaO2: % 89
FVC (lt)
BEKLENEN
3.00
ÖLÇÜLEN %
2.11
70
FEV1 (lt)
FEV1/FVC (%)
FEF25-75 (lt/sn)
PEF (lt/sn)
2.21
73
2.40
6.74
0.96
45
0.42
3.37
43
DLCO (ml/dk/mmHg)
20.5
12.9
63
DLCO/VA (1/ml/dk/mmHg)
20.5
12.9
79
17
50
VC (lt)
TLC (lt)
RV (lt)
RV/TLC (%)
FRC (lt)
ERV (lt)
IC (lt)
pH
PaO2
BEKLENEN
3.15
6.11
2.71
ÖLÇÜLEN
2.39
6.07
3.68
%
76
99
136
45
3.51
61
4.40
0.72
125
7.35-7.45
80
1.36
7.45
66.5
PaCO2 (mmHg)
35-45
38.8
SaO2 (%)
HCO3 mmol/lt
BE: 3.7 mmol/lt
96-97
22-26
± 2.5
93.8
27.2
3.7
(mmHg)
OLGU 1: YORUM
İleri derecede havayolları obstrüksiyonu
Belirgin periferik havayolları obstrüksiyonu
Diffüzyon kapasitesinde hafif derecede azalma
Pulmoner hiperinflasyon
Hafif derecede hipoksemi
OBSTRÜKTİF VENTİLATUAR BOZUKLUK
TANI: KOAH
OLGU 2: 58 y E. Sigara 17 pk-yıl. 25 yıldır efor dispnesi, öksürük,
balgam.
FM: Göğüs ön-arka çap , tabanlarda raller, ekspirium uzun,
seyrek ronkus.
FVC (lt)
FEV1 (lt)
FEV1/FVC (%)
FEF25-75 (lt/sn)
TLC (lt)
RV (lt)
RV/TLC (%)
FRCPL (lt)
FRCHe (lt)
Raw (cmH2O/lt/sn)
sGaw (1/ cmH2O/lt/sn
pH
PaO2 (mmHg)
PaCO2 (mmHg)
BEKLENEN
3.77
2.90
77
2.96
5.57
1.61
29
2.32
2.32
2.24
0.192
7.35-7.45
80
35-45
ÖLÇÜLEN
2.47
0.86
35
0.26
6.62
4.15
63
5.12
3.41
6.47
0.028
7.45
58
34.4
%
66
30
9
119
257
220
147
OLGU 2: YORUM
Çok ileri derecede havayolları obstrüksiyonu
Belirgin perferik havayolları obstrüksiyonu
Pulmoner hiperinflasyon
Havayolu rezistansında orta derecede artma
Orta derecede hipoksemi
OBSTRÜKTİF TİPTE VENTİLATUAR BOZUKLUK
TANI:KOAH
OLGU 3: 45 y. K. Sigara (-).
YAKINMA: 8 aydır progresif efor dispnesi, nonprodüktif öksürük
GRAFİ: Bilateral hiler dolgunluk
TRANSBRONŞİAL BİOPSİ: Kazeifikasyon nekrozu göstermeyen granülom
BEKLENEN
ÖLÇÜLEN
%
FVC (lt)
3.37
3.47
103
FEV1(lt)
2.69
2.40
89
FEV25-75 (lt/sn)
3.49
1.69
48
MVV (lt/dak)
119
108
91
FRC (lt)
2.90
3.23
111
RV (lt)
1.70
1.40
82
TLC (lt)
5.07
4.87
96
DLCO (ml/dk/mmHg)
28.2
9.3
33
5.5
7.35-7.45
2.1
7.45
38
80
54
35-45
32
DL/VA (1/ml/dk/mmHg)
pH
PaO2 (mmHg)
PaCO2 (mmHg)
OLGU 3: YORUM
Küçük havayolları obstrüksiyonu
İleri derecede diffüzyon azalması
Orta derecede hipoksemi, hipokapni
1- OBSTRÜKTİF TİPTE VENTİLATUAR BOZUKLUK
2- DİFFÜZYON DEFEKTİ
TANI: Sarkoidozis
OLGU 4: 36 y., E. Kuartz madeni işçisi.
YAKINMA: Progresif efor dispnesi
GRAFİ: Yaygın nodüler infiltrasyon, konglomeratlar
BEKLENEN
ÖLÇÜLEN
%
FVC (lt)
FEV1 (lt)
FEV1/FVC %
MVV (lt/dak)
4.92
3.98
81
171
1.96
1.39
71
52
40
35
VC (lt)
DLCO (ml/dk/mmHg)
DL/VA (1/ml/dk/mmHg)
4.92
27.7
3.99
1.96
7.9
1.23
7.35-7.45
7.44
80
35-45
67
34
pH
PaO2 (mmHg)
PaCO2 (mmHg)
30
40
31
31
OLGU 4: YORUM
Orta derecede volümlerde azalma
İleri derecede havayolları obstrüksiyonu
Diffüzyon kapasitesinde ileri derecede azalma
Hafif derecede hipoksemi
MİKST TİPTE VENTİLATUAR BOZUKLUK
TANI: Silikozis (r 3/3 + C)
OLGU 5. 52 y., K. Sigara (-)
YAKINMA: 4 yıldır progresif dispne.Kış aylarında sık atak
FM: Kolumna vertebralis dışa doğru eğimli, bilateral tabanlarda raller,
pretibial ödem (+).
BEKLENEN
ÖLÇÜLEN
%
FVC (lt)
FEV1 (lt)
FEV1/FVC (%)
2.98
2.54
79
1.36
1.12
83
46
44
FEF25-75(lt/sn)
MVV (lt/dak)
TLC (lt)
FRC (lt)
3.19
85
4.97
2.70
1.37
48
2.37
1.39
43
56
48
51
RV (lt)
RV/TLC(%)
DLCO (ml/dk/mmHg)
DL/VA (1/dk/mmHg)
1.78
37
24.1
4.84
1.01
43
10.6
5.33
57
pH
7.41
PaO2 (mmHg)
PaCO2 (mmHg)
HCO3(mmol/lt)
43.8
50.0
28.5
BE (mmol/lt)
5.1
44
110
OLGU 5: YORUM
Akciğer volümlerinde orta derecede azalma
Diffüzyon kapasitesinde orta derecede azalma
İleri derecede havayolları obstrüksiyonu
Orta derecede hipoksemi, hiperkapni
Respiratuar asidozis+ metabolik alkalozis
MİKST TİPTE VENTİLATUAR
BOZUKLUK
TANI: Kifoskolyoz
Bronşektazi
Solunum ve dolaşım yetmezliği
OLGU 6: 53 y, E. Sigara: (+)
YAKINMA: 3 yıldır progresif efor dispnesi.
FM: Bilateral yaygın kaba, kuru nitelikli raller
GRAFİ: Her iki akciğer alanında yaygın nodüler infiltrasyon
FVC (lt)
FEV1 (lt)
FEV1/FVC (%)
DLCO(ml/dk/mmHg)
TLC (lt)
RV(lt)
RV/TLC (%)
FRC (lt)
pH
PaO2
PaCO2
BEKLENEN
3.04
2.51
78
ÖLÇÜLEN
2.74
2.25
82
%
90
90
22.0
5.06
1.93
35
2.94
7.5
3.32
0.58
17
2.00
7.42
43.2
36.4
34
66
30
68
OLGU 6: YORUM
Hafif derecede volümlerde azalma
Diffüzyon kapasitesinde ileri derecede azalma
İleri derecede hipoksemi
RESTRİKTİF TİPTE VENTİLATUAR
BOZUKLUK
TANI: İdiopatik pulmoner fibrozis
OLGU 7: 45 y E. 6 aydır progresif efor dispnesi.
FVC (lt)
FEV1 (lt)
FEV1/FVC (%)
BEKLENEN
3.82
3.17
79
ÖLÇÜLEN
1.21
1.12
93
%
32
35
FEF 25-75 (lt/sn)
PEF (lt/sn)
MVV (lt/dk)
3.91
8.16
139
1.90
3.83
33
49
47
24
TLC (lt)
RV (lt)
RV/TLC (%)
FRC (lt)
5.86
1.88
32
3.11
3.52
2.21
63
2.28
60
117
PImax (cmH2O)
PEmax (cmH2O)
118
222
30
31
73
25
14
OLGU 7: YORUM
Akciğer volümlerinde ileri derecede azalma
MVV’de ileri derecede azalma
İnspiratuar ve ekspiratuar kas gücünde ileri
derecede azalma
RESTRİKTİF VENTİLATUAR BOZUKLUK
TANI:Müsküler distrofi
OLGU 8 : 10y E. Yangın sonrasında başlayan
inspiratuar dispne, stridor.
FVC (lt)
FEV1(lt)
FEV1/FVC (%)
PEF (lt/sn)
FEF50 (lt/sn)
FIV1 (lt/sn)
FIF50 (lt/sn)
FEF50/FIF50
BEKLENEN
ÖLÇÜLEN
%
2.24
1.88
85
4.29
2.72
2.36
0.74
31
0.78
0.50
0.45
0.42
1.19
105
39
18
18
OLGU 8: YORUM
İnspiratuar ve ekspiratuar akım
hızlarında ileri derecede azalma
Akım volüm eğrisinde inspiratuar
ve ekspiratuar kolda yassılma
FİKS EKSTRATORASİK HAVAYOLU
OBSTRÜKSİYONU
TRAKEAL STENOZ
OLGU 9: 45y E. 4 ay önce anterior MI sonrası 13 gün süreyle
invaziv mekanik ventilasyon uygulanmış. Bir aydır dispne,
hırıltılı solunum, öksürük, balgam mevcut. Sigara: 50 pk/yıl
FVC
(lt)
FEV1
(lt)
FEV1/FVC (%)
FEF50
(lt/sn)
PEF
(lt/sn)
FIV1
(lt)
FIF50
(lt/sn)
FEF50/FIF50
BEKLENEN
ÖLÇÜLEN
%
4.30
3.42
80
4.42
8.39
3.71
1.58
43
1.62
1.88
1.51
1.80
0.90
86
46
37
22
OLGU 9 : YORUM
Orta derecede havayolları obstrüksiyonu
İnspiratuar akım hızlarında azalma
Akım volüm eğrisinde inspiratuar ve
ekspiratuar kolda yassılma
FİKS EKSTRATORASİK
HAVAYOLU OBSTRÜKSİYONU
ENTÜBASYONA BAĞLI TRAKEAL STENOZ