E-reçete nedir? - Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi

ELEKTRONİK REÇETELEME
(E-REÇETE)
Dr. Faruk ERDEN
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi,
Farmakoloji Anabilim Dalı
Öğretim Üyesi
E-reçete nedir?
• Sağlık hizmet sunucularının sistemleri
üzerinde, hekimler tarafından,
Kurumun duyurduğu ve tanımladığı
şekilde oluşturulup MEDULA sistemine
elektronik ortamda
kaydedilerek elektronik reçete numarası
verilmiş olan reçeteler e-reçete (elektronik
reçete) olarak tanımlanmaktadır.
MEDULA sistemi, sağlık hizmetlerine ilişkin
bilgilerin ve ödeme işlemlerinin-kurallarının
elektronik ortamda yürütülmesini sağlar.
Medikal---- Ulak sözcüklerinden devşirilmiştir?
Sunulan hizmete ilişkin MEDULA sisteminden
alınan provizyonlar ön izin niteliğindedir,
mevzuat ile açıkça belirtilmediği sürece hiçbir
zaman tek başına yeterli sayılmaz.
Hekim Şifresi
• 8 Haziran 2012 tarihi itibariyle
https://medeczane.sgk.gov.tr/doktor adresinden
"SGK Kurumsal Hekim Şifresi" verilmeye
başlandığı belirtildi.
• Elektronik reçetelerin oluşturulacağı sağlık
hizmet sunucularının yazılım alt yapılarını
tamamlaması amacıyla, Medula Eczane Reçete
Web Servislerinin Kullanım Kılavuzu
hazırlanarak https://medeczane.sgk.gov.tr/doktor
adresinde yayımlanmıştır.
SGK KURUMSAL HEKİM ŞİFRESİ
SGK tarafından yalnızca hekimlere verilen şifredir.
Bu şifre hekime aittir. Bir başkası ile paylaşılamaz.
Hekim dilediği zaman şifresini değiştirebilmektedir.
Şifrenin hekim tarafından periyodik olarak güncellenmesi gerekir.
SGK Kurumsal Hekim Şifresi ile şunlar görülebilir
https://medeczane.sgk.gov.tr/doktor adresinden bu şifre ile giriş
yapıldığında
- Hastanın elinde bulunan henüz bitmemiş ilaçlar,
- Raporlu ilaçlar,
- E-raporlar MEDULA sisteminden görüntülenebilecektir.
Ülkemizde, 1 Temmuz- 2012'de
e-reçete başladı
• E-reçete ile yazılan reçete, Kocaeli’nde bütün
eczanelere düşecek. Eczaneye gidiyorsunuz,
kimlik numaranızı girince reçete karşısına
çıkıyor.
• Her yıl 360 milyon ilaç faturası kesiliyor. Bu
fişleri koyacak yer kalmıyor.
• Şifre almayan hekimlerin, e-reçete
düzenleyemeyecekleri gibi hastanın geçmişte
kullanmış olduğu ilaçları ve ilaç raporlarını
da görme imkanları söz konusu olmayacak.
Sağlık hizmet sunucularının e-reçete oluşturulabilmeleri için;
Kurum tarafından yayımlanan Medula Eczane Reçete Web
Servislerinin Kullanım Kılavuzunda uygun olarak AHBS (Aile
Hekimliği Bilgi Yönetim Sistemi) ve HBYS (Hastane Bilgi
Yönetim Sistemi) sistemlerinin MEDULA sistemine e-reçete
entegrasyonunun yapılmış olması zorunludur.
E-reçete oluşturulma işleminde hekim ve hastane otomasyon
sisteminin oluşturacağı bilgiler mevcuttur.
Hekim oluşturduğu bilgiler ve sağlık hizmet sunucusunun
otomasyonunun oluşturduğu bilgiler bir araya gelerek e-reçeteyi
oluşturmaktadır.
• Reçete üzerinde e-reçete numarası var ise bu
reçete eczane tarafından elektronik olarak
karşılanacaktır.
• Ancak sağlık hizmet sunucuları tarafından
sistemin çalışmaması nedeniyle e-reçete
oluşturulamadığı durumlarda reçeteler manuel
olarak düzenlenecek ve eczaneler tarafından
kabul edilecektir.
E-reçete uygulaması kapsamı dışındaki sağlık
kuruluşları
• Gerekli teknik alt yapının mevcut olmaması nedeniyle bazı sağlık kuruluşları
e-reçete uygulaması kapsamı dışındadırlar. Bu sağlık birimlerinde üretilen
tüm reçeteler eskiden olduğu gibi “manuel” olarak yazılacaktır.
• Sağlık ocağı,
• Verem savaş dispanseri,
• Ana-çocuk sağlığı ve Aile planlaması merkezi,
• 112 acil sağlık hizmeti birimi
• Üniversitelerin mediko-sosyal birimleri,
• Kamu idareleri bünyesindeki kurum hekimlikleri,
• Sağlık merkezi ve toplum sağlığı merkezi,
• Türk Silahlı Kuvvetlerinin sağlık üniteleri ve belediyelere ait poliklinikler
• İşyeri hekimleri e-reçete uygulaması kapsamı dışındadır.
E-Reçete olarak yazılmayacak ilaçlar
- Majistral olarak yazılan ilaçlar,
- Kişiye özel yurt dışından getirtilen ithal ilaçlar
için yazılan reçeteler manuel yazılmaya devam edilecektir.
E-Reçete yazılmayacak kişiler
- MEDULA’dan provizyon alınamamasına rağmen sağlık
hizmeti sunulan kişilere
-Yabancı ülkelerle yapılan “Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri”
kapsamında Kurum tarafından sağlık hizmeti verilen kişilere
ait reçeteler hekimler tarafından “manuel” olarak yazılmaya
devam edilecektir.
E-Reçetenin Avantajları
SGK açısından denetleme kolaylaşacak
Reçete bilgilerinin uzun süreli kaydı sağlanacak
Sahte reçeteler ortadan kalkacak
Reçetelerde standardizasyon sağlanacak
Yanlış ilaç ortadan kalkacak
İlacın tam adının hatırlanamaması sorunu ortadan kalkacak
“Manuel” evrak yükü ortadan kalkacak
E- Reçetede Yer Alan Bilgiler
1- Reçete Alt Türü
(Ayaktan, Yatan, Günübirlik, Taburcu, Acil, Yeşil Alan, Evde Bakım Reçetesi)
Genel olarak reçete alt türünün seçilmesine gerek yoktur.
Hekim gerekli durumlarda (taburcu, yeşil alan, evde bakım) seçer.
Yeşil alan: hasta acilde muayene olur ancak hekim acil olduğunu
düşünmüyorsa reçete alt türü olarak yeşil alanı seçer ve ücretlendirilir.
Ayaktan, Yatan, Günübirlik seçenekleri, e-reçete ekranına yazılım
tarafından seçili olarak getirilecektir.
Acil Reçetesi seçeneği; Takibin provizyon tipinin acil olmasına veya takip
alınan branşa göre yazılım tarafından seçili olarak getirilecektir, acil reçetesine
ücret alınmaz.
YEŞİL Mİ KIRMIZI MI?
• Kırmızı Alan Hastası
BEKLETİLEMEYECEK HASTADIR.
• Yeşil Alan derseniz,
• BEKLEMESİNDE SORUN OLMAZ,
anlamı düşünülür!
2- Reçete Türü (Normal, Kırmızı, Turuncu, Mor, Yeşil)
Ekranda normal seçilmiş olarak gelecektir.
Reçete türü normal seçildiği halde diğer reçete türlerinde bir ilaç
yazılırsa sistem buna izin vermez.
Ancak kırmızı, turuncu, mor ya da yeşil reçete türü seçilirse bu
reçete içerisine bu kapsamdaki ilaçlar ile birlikte normal reçete
türündeki ilaçlarda yazılabilecektir.
Kırmızı, turuncu, mor ve yeşil reçeteler e-reçete olarak
oluşturulmuş olsalar dahi Sağlık Bakanlığının ilgili mevzuat
hükümleri doğrultusunda yine “manuel” olarak oluşturulmaya
devam edilecek ancak Kuruma ibraz edilmeyecektir.
3- Reçete Tarihi
Reçete tarihi, Medula Takip No Tarihi olarak hekimin ekranına
otomasyon sistemi tarafından otomatik olarak getirilecektir.
Ancak istenirse reçete tarihi bu tarihten daha ileri bir tarih olarak
seçilebilir.
Bu tarihten geri bir tarih seçilemez.
Reçete yazıldığı tarihten itibaren hasta 4 gün içinde eczaneden
ilaçları alabilir.
Hasta 10 gün içerisinde aynı polikliniğe başvurduğunda sistem
eski provizyonla kayıt yapabilir ve kontrol muayenesi
dendiğinde hekim bu girişle ilaç yazabilir.
4- İlaç adı
- Aktif ilaç listesi (Kurumca geri ödemesi yapılan ilaçlar)
- Pasif ilaç listesi (Kurumca geri ödemesi yapılmayan
ilaçlar)
- Aktif ilaç pasif barkod listesi (Kurumca geri ödemesi
yapılan ancak artık piyasada bulunmayan ilaçların
listesi)
• Kayıtlı ilaçların listelerinin sağlık hizmet sunucuları tarafından
güncel olarak alınması çok önemlidir.
• Aksi taktirde ödenen bir ilaç hekim tarafından ödenmeyen,
ödenmeyen bir ilaçta hekim tarafından ödenen olarak
değerlendirilebilecektir.
• Bu durumda hasta mağduriyeti oluşabilecektir.
• Hekim SGK'nın geri ödemesini yapmadığı bir ilacı da seçerek
e-reçeteye yazabilecektir.
• Ancak e-reçetenin MEDULA sistemine kaydı sırasında ilacın
SGK’nın geri ödeme listesinde yer almadığı bilgisi MEDULA
sistemi tarafından ilgili tesise bildirilecektir.
5- Kutu adedi
Raporlu ilaçlar 3aylık karşılanır.
6- Kaç Kez / Seferde Kaç Doz
İlacın kaç sefer (doz 1 alanı) ve her bir seferde hangi miktarda (doz 2 alanı)
verileceği belirtilecektir.
Doz 1 alanına ilacın belirlenen peryodda kaç kez verileceği
Doz 2 alanına her bir seferde ne kadar miktar ilaç kullanılacağı
Bu bölümde ilaç miktarları ile ilgili ayrıca bir bilgi eklenmesi istenirse bu bilgi
ilaç açıklama alanına eklenebilecektir. Örneğin e-reçetede simetrik doz
yazılmasına karşın hasta eğer ilacı gün içerisinde veya günler arası farklı
dozlarda kullanacaksa bu durum ilaç açıklama alanında belirtilecektir.
7- Kullanım periyodu / Birimi (Günde, haftada, ayda, yılda)
Hekim bu bölümde "Kaç kez/Seferde Kaç doz" bölümüne yazdığı bilginin
hangi sürede ne sıklıkla kullanılacağını belirleyecektir.
Örneğin gün içerisinde sabah 1 adet akşam 1 adet ilaç kullanılacaksa bu
bölümde 1 günde sabah 1 adet/akşam 1 adet ilaç kullanılacağının
yazılması gerekmektedir.
Örnek 1; İçinde 10 tablet olan A ilacının "Kaç kez/Seferde Kaç doz" 2X1
yazıldığını kabul edelim.
Hekim "Kullanım peryodu" bölümünde "1", "Birimi" bölümünde de "günde"
seçerse "hasta, 1 günde 2X1 tablet kullanacaktır" anlamındadır.
• Örnek 2; İçinde 3 adet tablet bulunan B ilacının "Kaç kez/Seferde Kaç
doz" 1X1 yazıldığını kabul edelim.
• Hekim "Kullanım peryodu" bölümünde "1", "Birimi" bölümünde de
"haftada" seçerse "hasta, 1 haftada 1X1 tablet kullanacaktır"
anlamındadır.
• Bu bölüm hekimlerin bugüne kadar kullanmadıkları bir alandır. Hata
yapılma ihtimali en yüksek olan alanlardan birisidir. Bu nedenle doğru
kullanılması çok önemlidir.
• Bu bölüme tedavi süresi yazılmayacaktır. Bu bölüme tedavi süresinin
yazılması halinde reçete yanlış oluşturulmuş olacaktır. Bu ayrıntı çok
önemlidir.
• Tedavi süresinin belirtileceği alan ilaç açıklama alanında yer alan "tedavi
süresi" alanıdır.
8- Kullanım şekli
oral, epidermal, solunum yolu, ağız içi,
intranazal, sublingual, dış kulak yolu, kolon, İM,
göz üzerine, rektal, intravaginal, intradermal,
subkütan, İV, kalp içi, inhalasyon, transdermal
9- İlaç açıklama alanı
Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) da, bazı ilaçların kullanımı için
düzenlenecek reçetelerin ekinde ibrazı istenilen belgelerde
aranan bilgiler, e-reçete uygulamasında e-reçete içinde
belirtilecek olup ayrıca belge istenmeyecektir.
Örneğin “endikasyon dışı ilaç kullanım” yazısının tarih ve sayı ile
geçerlik süresi, güvenlik izlem formunun ilgili mevzuat
hükümlerine göre uygun olarak hasta adına düzenlendiği
ibaresi ve sürekli görevle yurtdışına gönderilenlerin yurt dışı
görevine dair resmi belgenin tarih ve sayısının e-reçetede
belirtilmesi zorunludur.
İlaç Açıklama Alanında şu bilgiler belirtilir
a- Teşhis/Tanı
b- Hasta Güvenlik ve İzlem Formu
c- Endikasyon Dışı Kullanım İzni
d- Tetkik Sonucu
e- Tedavi Süresi
f- Diğer
A- Teşhis/Tanı
ICD-10 tanı kodu e-reçetede ayrıca belirtilmektedir.
Bu alana ise SGK’nın geri ödeme kapsamında yer
alan ilaç ile ilgili özellikle olması istenen
teşhis/tanı yazılacaktır.
Hekim bu alana isterse ayrıca teşhis/tanı da
yazabilir.
B- Hasta Güvenlik ve İzlem Formu
Güvenlik ve İzlem formu Sağlık Bakanlığının ilgili mevzuatında
belirtildiği şekilde oluşturulmaya devam edilecektir (Yan etkileri
ağır olan ilaçlar için form düzenlenir).
Ancak e-reçete uygulamasında bu formun "ilgili mevzuat
hükümlerine göre uygun olarak hasta adına düzenlendiği"
ibaresi belirtilecektir.
C- Endikasyon Dışı Kullanım İzni
Endikasyon dışı kullanım izni işlemleri Sağlık Bakanlığının ilgili
mevzuatında belirtildiği şekilde yapılmaya devam edilecektir.
Ancak e-reçete uygulamasında bu iznin yazısının " tarih ve sayı
ile geçerlik süresi" belirtilecektir.
Ör: Behçet hastalığında kullanılan Imuran (immünsupresif)
Türkiye’de Sağlık Bakanlığından ruhsat alınırken bu
endikasyon belirtilmediği için endikasyon dışı kullanım izni
alınarak kullanılıyor. Yurt dışında ruhsatlı Türkiye’de
ruhsatsız bunun gibi ilaçlar için 10-15 gün içinde Sağlık
bakanlığından izin alınabilmektedir.
D- Tetkik Sonucu
Bu alana SGK tarafından geri ödemesi
yapılan ilaç ile ilgili tetkiklerin adı,
yapıldığı tarih ve sonuçları yazılacaktır.
E- Tedavi Süresi
Bu alana istenilen tedavi süreleri yazılacaktır.
F- Diğer
Bu alana hekim tarafından istenirse yazılan ilaca ait
açıklama yazılacaktır.
Ayrıca sürekli görevle yurtdışına gönderilenlerin yurt
dışı görevine dair resmi belgenin tarih ve sayısı da
bu alana yazılabilecektir.
10- Doktor sertifika kodu
Bu alan boş gönderilebileceği gibi gereken
durumlarda aile hekimliği sertifikası veya
hemodiyaliz sertifikası bilgisi gönderilecektir.
11- Reçetede tanılar
Tanı olarak ICD-10 tanı kodları seçilecektir.
12- Reçete açıklama alanı
Bu alan ilaç açıklama alanı ile tamamen aynıdır.
Gereken durumlarda açıklama bilgileri reçete
açıklama alanına da eklenebilmektedir.
Elektronik reçete no nedir?
E-reçetelerin MEDULA sistemine kaydedilmesi
sonrası her bir e-reçete için üretilen numaraya
Elektronik Reçete No denir.
EHU (Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı) ONAYI
Enfeksiyon hastalıkları uzmanının onaylaması gereken
reçeteler için MEDULA sisteminden EHU Onay Servisi
çağırılır.
Servisi çağıran doktor enfeksiyon hastalıkları uzmanı olması
gerekiyor.
EHU onayının hangi durumlarda gerekli olduğu SUT’da
açıklanmıştır.
EHU onayı e-reçete üzerinde yapılabilmektedir.
E-reçete öncelikle bir başka hekim tarafından oluşturulur.
Daha sonra Enfeksiyon uzmanı tarafından EHU ONAYI verilir.
YATAN HASTA REÇETESİ ONAYI
Sağlık hizmet sunucularının yatan hastalarına ilaçlarını temin
etmeleri ve hastaya aldırmamaları esastır.
Ancak Kurum tarafından ilgili mevzuatta düzenlendiği şekilde
yatan hastalara kullanılan ilacın, serbest eczaneden temin
edilmesi amacıyla, hastaya reçete düzenlenmesi
durumunda reçetenin başhekimlik tarafından onaylanması
gerekmektedir.
Bu onaylama işlemi yapılabilmesi amacıyla "YATAN HASTA
REÇETESİ ONAYI" işlemi yapılması gerekmektedir.
E-Reçete MEDULA dan tekrar görüntülenebilir
Sağlık hizmet sunucusu yalnızca kendi tesisinde oluşturulmuş
olan e-reçeteyi SGK’dan oku metodunu kullanarak MEDULA
sisteminden görüntüleyebilir.
Bu amaçla
1- E-Reçete no girilerek reçete okunabilir veya
2- TC Kimlik Numarasından o kimlik numarasına ait tüm ereçeteler görüntülenebilir.
E-Reçete hekim tarafından SGK’dan sil metodu ile MEDULA
dan silinebilir.
Ancak eczaneden karşılanmış olan e-reçeteler hekim tarafından
MEDULA dan silinemez.
Hekim tarafından e-reçete üzerinde tekrar işlem
yapılabilir mi?
Eczane tarafından karşılanmamış olan e-reçetenin
hekim tarafından görüntülenip üzerinde değişiklik
yapılabilmesi için e-reçetenin MEDULA dan
silinerek yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.
Bu durumda e-reçete numarasının değişeceği
unutulmamalıdır.
Eczane tarafından TC Kimlik No ve Elektronik Reçete No,
Medula Takip No ile e-reçeteler görüntülenebilir.
Eczane tarafından görüntülenen ancak henüz MEDULA ya
eczacı tarafından kaydedilmemiş e-reçeteler üzerinde
eczane tarafından şu değişiklikler yapılabilir
- İlaç dozunun azaltılması, (Kurumca belirlenecek tarihe kadar)
- Kullanım periyodu ve biriminin değiştirilmesi, (Kurumca
belirlenecek tarihe kadar)
- İlacın e-reçeteden çıkartılması
- İlacın adedinin azaltılması
Eczane tarafından karşılanarak MEDULA eczane
sistemine kaydedilmiş e-reçete üzerinde
hekim tarafından şu işlemler yapılabilir
- İlaç açıklama alanı eklenmesi
- Reçete açıklama alanı eklenmesi
- EHU ONAYI yapılması
- ICD 10 tanı kodu eklenmesi
GÜNCEL PRATİKTEN:
• Acilde “yeşil alan” denen hastadan devlet
“katkı payı” alabilecek, “kırmızı alan”dan
alamayacak.
• Özel sektör, kırmızı alan hastasından “ek
para” alamaz. Yeşil alan hastasından
alabilir?
• E-reçetede takip silme işlemi SGK’yı
zarara sokan bir uygulamadır!
• Medula istatistiklerinde, 1 ayda 26 kez
“yeşil alan” girilen hasta mevcut !??
• 2011 de 1 milyon 700 bin reçete VAR,
muayene YOK !??
• MUHTEMELEN “TAKİP DÜZELTME”
“TAKİP SİLME” İLE BU TİP SORUNLAR
ÇIKIYOR?
ÖZETLE:
•
•
•
•
•
T.C. Devleti Son On yılda;
HEKİME ERİŞİM SORUNUNU YOK ETTİ.
İLACA ERİŞİM SORUNUNU YOK ETTİ.
AMA,
Kaliteli ve Sağlıklı MUAYENE şüphesini
gidermeye çalışıyor.
BAZI SLAYTLAR İÇİN TEŞEKKÜR
Doç. Dr. Füruzan YILDIZ AKAR’a
İletişim için e-mail:
faruk.erden@isbank.net.tr
farukerden@gmail.com