HEMOZTAZİS Kanamayı durdurma süreci • Zedelenen damarda kontraksiyon • Trombosit birikimi Vasküler yanıt Trombosit aktivasyonu • Pıhtılaşmanın aktivasyonu Pıhtı oluşumu • Fibrinolizisin aktivasyonu Pıhtı çözülmesi Hemostaz bozuklukları: Yetmezliği Dolaşım sistemindehemostaz Kanama bozuklukları TROMBÜS KOAGÜLASYONDA YER ALAN FAKTÖRLER Faktör Sinonim kD FI FII FIII F IV FV F VII F VIII F IX FX FXI FXII FXIII Prekallikrein HMWK Protein S Protein C Fibrinojen Protrombin Doku Faktörü Kalsiyum Proakselerin Prokonvertin Anti-hemof F Christmas F Stuart-Prower F Pl.Tromboplastin Hageman F Fibrin stabiliz. - Plazma(%mg) 340 72 350 50 350 57 59 160 75 320 88 150 300 15 9-11 2 0.1 0.1 1 1 0.5 2 3 2 2 Yapısı Plazma proteini Vit.K bağımlı serin proteazı İntraselüler (Kofaktör) İyon Seruloplazmin benzeri pro Vit. K bağımlı serin proteaz Seruloplazmin benzeri pro Vit. K bağımlı serin proteaz Vit. K bağımlı serin proteaz Serin proteaz öncüsü Serin proteaz Transglutaminaz Serin proteaz Bağlanma proteini PIHTILAŞMA İntrensek sistem Ekstrensek sistem (Subendotel, (-) yüzey) Kallikrein Doku faktörü (FIII) Prekallikrein HMWK XII XIIa VIIa VII Ca2+ HMWK XI Trombosit XIa IX IXa Ca2+ X VIII Ca2+ Protrombin PL Xa V II Ca2+ X TROMBİN PL XIII IIa XIIIa Fibrinojen I Fibrin monomeri Ca2+ Fibrin PIHTILAŞMANIN SINIRLANDIRILMASI (İNHİBİTÖRLERİ) • • • Trombinin inaktivasyonu Trombin pıhtılaşma sırasında fibrine absorbe olur Trombin inhibitörü plazma proteinleri: Protein S ve C ANTİTROMBİN a2-globulin a2-makroglobulin a1-antitripsin (Trombin, Xa,IXa,XIa,XIIa) Aktif pıhtılaşma faktörlerinin nötralizasyonu Endotelde Trombomodulin reseptörüne bağlanır: Protein C FL + Ca2+ + Protein S Protein Ca F V ve F VIII inhibisyonu Ca ANTİTROMBİNLER ve PROTEİN C SİSTEMİ Antitrombin Heparan sulfat AT Trombomodulin R IIa V XIIa Protein S Xa XIa Protein Ca Protein C VIII Trombin ANTİ-HEMOSTATİK MEKANİZMALAR • Luminal endotel yüzeyi: Heparin gibi antikoagülan etkili Glikozaminoglikan Heparan sulfat Pıhtılaşma proteinlerinin inaktivasyonunu anti-trombin aracılığıyla artırır • Endotel glikozaminoglikanı (-) yüklü, Trombosit yüzeyi (-) • Endotel kökenli prostasiklinin anti-agregan ve vazodilatör etkili • Endotel plazminojen aktivatörleri ile plazmin aktivasyonu. ANTİKOAGÜLANLAR • • ETKİ HIZLARINA GÖRE KULLANIM ALANINA GÖRE in vitro Ca2+ bağlayan tuzlar EDTA (K ya da Na) Sodyum oksalat Sodyum sitrat in vivo HIZLI ETKİ (İnjeksiyon ile: s.c. ya da i.v.) Heparin Antitrombin III bağlar F Xa ve Trombin inaktivasyonu hızlanır YAVAŞ ETKİ (Oral) K-vitamini antagonistleri F II, F VII, F IX ve FX sentezini bozar Coumarin grubu (Warfarin) FİBRİNOLİZİS Fibrin ile aktiflenen yıkım süreci FİBRİN a2-antiplazmin FİBRİN YIKIM ÜRÜNLERİ (-) PLAZMİN FİBRİNOJEN FV F VIII PLAZMİNOJEN PLAZMİNOJEN AKTİVATÖRLERİ EKSTRENSEK Streptokinaz TPA (rekombinant pro) İNTRENSEK Endotel TPA Vücut sıvıları: İdrar Göz yaşı Kontakt F (XII, HMWK, Kallikrein) DAMAR YARALANMASI VAZOKONSTRİKSİYON TROMBOSİT AKTİVASYONU İNTRENSEK PIHTILAŞMA EKSTRENSEK PIHTILAŞMA YAPIŞMA AGREGASYON TROMBOSİT TIKACI TROMBİN ANTİTROMBİNLER FİBRİN PLASMİNOJEN HEMOSTATİK TIKAÇ PLASMİN ANTİPLASMİN