ailede insan ilişkileri

AİLEDE, OKULDA VE TOPLUMDA
İNSAN İLİŞKİLERİ
AİLEDE İNSAN İLİŞKİLERİ
Aile toplumun en küçük ve en temel birimidir.
Aileyi toplumsal bir sistem, toplumsal bir birim,
toplumsal bir birlik, grup, insan topluluğu olarak
tanımlayan sosyologlar olduğu gibi, toplumsal bir
kurum olarak tanımlayanlar da vardır.
AİLEDE İNSAN İLİŞKİLERİ
Bireyin gelişiminde ve eğitiminde önemli bir
işlevi olan aile, iletişim bakımdan da çok önemlidir.
Çocukların iyi bir gelişme gösterebilmeleri annebaba ile çocuklar arasında “etkili bir iletişim”in
kurulmasına bağlıdır.
AİLEDE İNSAN İLİŞKİLERİ
Ancak aile, ülkeden ülkeye, kültürden kültüre
farklılıklar gösterdiği gibi, aynı ülke içinde de kentten
kırsal kesime, ekonomik duruma ve yörelere göre de
farklılıklar gösterir. Bu nedenle ailenin kesin ve
evrensel tanımını yapmak, sosyolojik, coğrafik ve
ekonomik farklılıklar göz önüne alındığında pek olası
görülmemektedir.
AİLEDE İNSAN İLİŞKİLERİ
Prof. Dr. Birsen Gökçe’nin tanımı ise şöyledir;
“Aile, anne-baba-çocuklar ve tarafların kan
akrabalarından meydana gelmiş ekonomik ve
toplumsal bir birliktir.”
AİLEDE İNSAN İLİŞKİLERİ
Aile - İçi İletişim; İletişim, tüm canlılar özellikle
de insanlar arasında yüzyıllardan beri süre gelen
temel bir olgudur. İnsanlar zaman içinde daha etkili
iletişim araçları ,yöntemleri becerileri
geliştirmektedirler. Bireyin gelişinde ve eğitiminde bir
çok görevi ve işlevi olan aile, iletişim bakımından da
çok önemli bir kurumdur. Çünkü çocukların iyi bir
gelişme gösterebilmeleri için anne-baba çocuklar
arasında etkili bir iletişim kurulması gerekmektedir.
AİLEDE İNSAN İLİŞKİLERİ
Etkili bir iletişim, aile üyelerinin karşılıklı olarak
birbirlerinin düşüncelerini ve duygularını
anlamalarını sağlar, işbirliği, yardımlaşma ve
paylaşma davranışlarına yol açar, çocukların
gelişmesi için uygun bir ortam oluşmasına neden
olur. İyi bir iletişimin gerçekleştiği aile ortamında
çocuklar daha özerk ve bağımsız bir kişilik
geliştirirler.
AİLEDE İNSAN İLİŞKİLERİ
İletişim, aile sisteminin işleyişinde ve işbirliği,
karar verme gibi işlevler için gereklidir. Aileler ile
yapılan çalışmalarda da iyi iletişimin bulunduğu
ailelerde, ile ilişkilerinden sağlanan doyumu daha
fazla olduğu ortaya çıkmıştır. İyi bir iletişim ailede
kişilerin birbirlerine daha iyi tanımalarına,
kaynakların kullanımda beraberin sağlanmasına,
davranışlarda koordinasyona, amaçların
belirlenmesine, kişilerin kendilerine ve diğer kişilere
saygı duymalarına olanak sağlamaktadır.
AİLEDE İNSAN İLİŞKİLERİ
Ailede Eşler Arası İletişim:
Ailenin temeli karı-koca arasındaki ilişkidir.
Sağlıklı bir ilişki, iki kişinin bilinçli olarak, düşünüp
taşınıp, sorumluluk içinde aldığı karara dayanır.
Sağlıklı ilişki içine giren bireyler, diğerini değerli ve
onurlu görür, onu olduğu gibi kabul eder bu kişiler
kendi sınırlarının farkındadırlar, sürekli etkileşim ve
dayanışma halinde olmaktan çekinmezler, olgun
insanlardır.
AİLEDE İNSAN İLİŞKİLERİ
İki olgun insan anne-baba olmaya karar verdiği
zaman, davranışlarıyla olgun insan modelini
çocuklarına gösteririler. Bu kişilerin kendilerine ve
diğerlerine saygıları vardır. Çocuk yetiştirmeyi
dünyanın en sorumlu görevi kabul ederler. Böyle
anne-babanın kurduğu aile içinde yetişen çocukların
gereksinimleri doğal olarak karşılanır. Çocuklar bu
güven ve sevgi ortamı içinde kendi benliklerini
bulabilmek için değişik deneyimlere girebilme
cesareti gösterirler.
AİLEDE İNSAN İLİŞKİLERİ
Bu aileler de çocuklar, anne-babanın kendi
gereksinimlerini gidermek aracı olarak
kullanılmazlar. Sağlıksız ailelerde ki mutsuz anne ve
mutsuz baba ise kişisel becerileri ve girişimleri kendi
gereksinimlerini karşılayamadıkları için,
gereksinimlerini karşılamada çocuklarını araç olarak
kullanırlar çocukların kendi gereksinimleri ve kişisel
gelişimsel potansiyelleri böyle anne-babalar için
önemli değildir. Bu tür ailelerde çocuklar
gelişemezler ve kendi kişiliklerini bulamazlar.
AİLEDE İNSAN İLİŞKİLERİ
Ailede Anne-Baba ve Çocuklar Arası İletişim:
Anne-Babanın ve aile içindeki diğer bireylerin
çocukla olan iletişimi ve etkileşimi çocuğun aile
içindeki yerini belirler. Aile çocuğun ilk sosyal
deneyimini edindiği yerdir.
Çocuğa yöneltilen davranış ve ona karşı
takınılan tavır, bu ilk yaşantıların örülmesinde
büyük önem taşır. Sosyal uyum üzerindeki
çalışmalar, ailenin çocuk üzerindeki ilk etkilerinin
son derece önemli olduğunu kanıtlamıştır. Evlerinde
yakın bir ilgiye ile demokrasinin birleştiğini gören
çocuklar, en etkin, özgür ve arkadaşlarıyla
ilişkilerinde en başarılı çocuklar olmaktadırlar.
AİLEDE İNSAN İLİŞKİLERİ
Ailede İletişim Sorunları, Nedenleri ve Çözüm
Önerileri:
Aile-içi iletişim çok önemli olduğu halde
yeterince üzerinde durulmayan bir konudur. Yaygın
olarak görülen iletişim biçimi “gereksinme iletişimi”
denilen durumdur. Bu iletişim durumunda, iletişimi
belirleyen etmenler günlük gelişen gereksinimlerdir.
İletişim kodları da buna uygun sözcük formatlarıdır.
AİLEDE İNSAN İLİŞKİLERİ
•
•
•
•
Yemekte ne olduğu,
Çocukların okuldaki durumları,
Günlük olayların kısa notları,
Telefon faturaları ya da beklenmeyen olaylar kısa
konuşmalarla aktarılırken, birlikte olunan zamanın
çoğunu TV izlemek, TV program yorumları,
gündemdeki konuların kısa değerlendirilmeleri ev
içi iletişim mesajları olmaktadır.
AİLEDE İNSAN İLİŞKİLERİ
Daha derinlerde yer alan beklenenler, düş
kırıklıkları, geleceğe ilişkin duygular, insanlar
arasındaki olumlu ya da olumsuz iletiler günlük
iletişim içinde kendine yer bulmamakta, bu nedenle
de mesajlar örtülmekte, duygular sessizce
geçiştirilmektedir. Aile-içi iletişiminin düşük
yoğunluğu, sıklığı, azlığı giderek insan arası ilişkileri
de zayıflatmaktadır.
AİLEDE İNSAN İLİŞKİLERİ
•
•
•
•
•
•
Bütün bunların çözümü,
Ev içinde eşitlikçi,
Sosyal rolleri arkadaşça yumuşatan ,
Aile disiplini kimseyi yaralamadan kurup yürüten,
Anlayışlı,
Şefkatli,
İlkeli bir aile yapısını kurup sürdürebilmektedir.
Eşler arasında ki anlayış ve davranış bütünlüğü
iletişimi güçlendirerek çocukların sosyal rollerin
benimsemelerine yol açar. Böylece aile – içi
iletişimde aile dışındaki iletişimde doğru bir temele
oturmuş olur.
OKULDA İNSAN İLİŞKİLERİ
Okulda insan ilişkilerinin niteliğini
geliştirmek örgüt olarak okulların varoluş
nedenleridir. Bu doğrultuda okulların kendilerine
bazı yasa ve yönetmeliklerle yüklenmiş olan
örgütsel, yönetsel ve eğitsel amaçları vardır. Okulda
insan ilişkilerinin amacı, tüm ekibi sosyal,
ekonomik, politik açılardan yöneltebilmek için
takım çalışması yapmaya güdülemek olarak ifade
edilebilir.
OKULDA İNSAN İLİŞKİLERİ
•
•
•
•
•
•
•
Okul yönetimi, okulun iç öğeleri olan;
Öğretmen,
Öğrenci,
Eğitici olmayan personel
dış öğeleri olan;
Aileler,
Ticari kuruluşlar,
Baskı grupları
Merkez örgütü
OKULDA İNSAN İLİŞKİLERİ
•
•
•
•
İşbirliği yaparak her kesimi için, sağlıklı ve sürekli
insan ilişkileri ile okul kültürü ve iklimi oluşturmaya
çalışmalıdır. Okulda insan ilişkilerini
“yönetim-öğrenci ilişkileri ”
“öğretmen-öğrenci ilişkileri ”
“öğrenci-öğrenci ilişkileri ”
“okul-çevre-öğrenci ilişkileri ” olmak üzere değişik
boyutlarda ele almak mümkündür. Bu beş grup arasında
kurulan ve sürdürülen ilişkilerin niteliği, okullarda
verilen eğitimin niteliği ve öğrencilerin akademik
başarıları üzerinde olumlu etkiye sahiptir.
OKULDA İNSAN İLİŞKİLERİ
Okul yönetimi ve öğretmenlerin, öğrencilerle etkili bir
iletişim ve ilişki kurabilmeleri için aşağıdaki konulara
dikkat etmeleri gerekmektedir.
1. Güven (Trust):
Akademik olduğu kadar diğer sosyal, duygusal ve
davranışsal sorunları olan öğrenciler, okul yönetimi ve
öğretmenlerin bu sorunları çözmede onlara yardımcı
olabileceklerini ve sorunlarını onlarla kolaylıkla
paylaşabileceklerini hissetmelidirler. Öğretmenler ise
sürekli kendilerine güvenebileceklerini hissettirmeli ve
onlara sürekli geri bildirimde bulunmalıdırlar.
Öğrencilerde güven duygusu, okulda onlar için güvenilir
bir eğitim ve öğretim ortamının oluşturulması ve
her öğrencinin kendini her yönden güven içinde
hissetmesi ile mümkün olur.
OKULDA İNSAN İLİŞKİLERİ
2. İsbirliği (Cooperation):
Okulda kendini güven içinde hisseden öğrenci, öğretmeni,
okul yönetimi ve arkadaşları ile işbirliği yapabilir. Etkili bir ilişki
için, okul yönetimi, öğrenci ve öğretmenler arasında takım
çalışmasına gereken önem verilerek sürekli bir işbirliği
yapılmalıdır.
3. Beceriler/Yeterlik (Skill/competence):
Okulda, öğrencilerin akademik başarıları; çalışan tüm eğitici
olan ve olmayan personelin sahip oldukları nitelik ve becerilere
bağlıdır. Bunlar arasında nesnel kararlar verebilme, kibarlık,
duyarlılık, mizah, empati, zor şartlarda öğretebilme becerilerini
sayabiliriz. Bu nitelikleri ölçmek güçtür. Bunlardan bazıları
gözlenebilir niteliktedir. Ancak bu nitelik ve becerilerin
kazanılması ve öğretmenlerde aranması gerekmektedir.
OKULDA İNSAN İLİŞKİLERİ
4. Esneklik (Flexibility):
Sınıfta sürekli ve etkili bir eğitim-öğretim
verebilmek için öğretim yöntemlerinde esneklik
gereklidir. Öğretmenler ders işlerken güç anlarda
sınıfın havasına bakarak ders işlemeli ve
kullanacakları öğretim yöntemini belirlemelidirler.
TOPLUMDA İNSAN İLİŞKİLERİ
Toplum hayatında insan ilişkileri önemli bir yer
tutar. Bu ilişkiler, belli kurallara dayanır. Bu
kuralların bir kısmı hukuka, bir kısmı örf ve adetlere
bir kısmı da inançlara dayalıdır.
TOPLUMDA İNSAN İLİŞKİLERİ
İnsan ilişkilerini belirleyen kurallar bilinip
uygulandığı oranda; insanlar, medeni ve seviyeli bir
toplum meydana getirmiş olurlar. Böyle bir ortamın
oluşması sonunda insanlar haz ve gurur duyarlar.
TOPLUMDA İNSAN İLİŞKİLERİ
Toplumda Dikkat Edilmesi Gereken Genel Kurallar:
Bir toplumun oluşmasında ve gelişmesinde, o
toplumu meydana getiren insanlar arasında
uygulanan görgü kurallarının önemli bir yeri vardır.
Genel görgü kurallarına uyma zorunluluğu yoktur.
Yani hukuken suç sayılmaz. Ancak, toplum genel
görgü kurallarına uymayanlara cahil, bencil, kaba,
saygısız gibi sıfatlarla tanımlar ve kınar.
TOPLUMDA İNSAN İLİŞKİLERİ
İnsanlar, toplum içinde bir arada yaşamak
zorunda olduğuna göre, davranışlarında da göz
önünde bulundurmaları gereken kurallar vardır.
Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz.
TOPLUMDA İNSAN İLİŞKİLERİ
•
•
•
•
Hoşgörülü ve iyimser olmak;
Olgun bir kişiliğe sahip olmak için çaba göstermek;
Eleştiriyi yerinde ve zamanında yapmak;
Giyime önem vermek, giysinin mevki yer ve zamana
uygun olmasına özen göstermek;
• Başkalarını rahatsız edici davranışlardan sakınmak;
TOPLUMDA İNSAN İLİŞKİLERİ
•
•
•
•
•
•
Verilen sözü tutmak;
Ziyaretin kısa ve zamanlı olmasına özen göstermek;
Oturuş ve kalkışlarda hareketlere özen göstermek;
Gerektiğinde özür dilemesini bilmek;
Özel konuşma yapanların yanına gitmemek;
Uygun olmayan el ve sözlü şakalardan kaçınmak
gibi.
TOPLUMDA İNSAN İLİŞKİLERİ
Giyinme Konusunda Dikkat Edilmesi Gereken Genel
Kurallar:
Toplumsal hayatın her alanında, her sosyal
faaliyette, insanlar, giyim kuşamlarıyla kabul görürler.
Çalışanların iş yeri şartlarını dikkate alarak giyinme
zorunlulukları vardır. Bir maden işçisinin, bir servis
memurunun ve bir öğretmenin kıyafetinin farklı olacağı
doğaldır. Kıyafet iyi bir tavsiye mektubudur.
Sözünden esinlenerek, insanlar; görgülü, zevkli, nazik,
kültürlü ve ağır başlı vb. izlenimleri karşı tarafa
yansıtacak şekilde giyinmeye özen göstermelidirler
TOPLUMDA İNSAN İLİŞKİLERİ
• Kadın ve erkek kendisine uygun kıyafet seçmelidir
• Kıyafet seçerken kişinin yaşı, fiziki yapısı, cinsiyeti,
mesleği gibi hususlar dikkate alınmalıdır.
• Giydiği elbise, gömlek, kravat, ayakkabı, şapka gibi
eşyalar arasında uyum sağlanmalıdır.
• Sökük, yırtık, ütüsüz elbise, boyasız ayakkabı
giyilmemelidir.
• Çalıştığı iş yerinde sade giyinmeye özen
göstermelidir.
TOPLUMDA İNSAN İLİŞKİLERİ
• Önemli toplantılarda; toplantının yerini, zamanını
ve özelliğini dikkate alarak uygun kıyafetle
gidilmelidir.
• Misafir karşılama veya kabul etme sırasında da
uygun kıyafet seçip giyinmelidir.
• Otel, kamp, spor alanı ve tatil köyü gibi yerlerde de
toplumu rahatsız etmeyecek uygun kıyafetler
giyinmelidir.
• Bulunduğu yer veya toplumun kabul etmeyeceği
kıyafetleri giyinmekten kaçınmalıdır.
TOPLUMDA İNSAN İLİŞKİLERİ
Karşılama, Selamlaşma ve El Sıkma Konularında
Uyulması Gereken Genel Kurallar:
Selam; yaş, cinsiyet ve makam durumuna göre saygı
ve incelik ifade eden bir davranıştır. Küçüğün büyüğü,
Aynı yaşta olanların birbirlerini selamlamaları sevgi ve
saygının bir ifadesi olarak değerlendirilir.
TOPLUMDA İNSAN İLİŞKİLERİ
• Selamlaşma sırasında abartılmış konuşma ve
davranışlardan kaçınmak gerekir.
• Devlet büyüklerine (cumhurbaşkanı, başbakan,
bakan, vali gibi) karşı bir saygı ifadesi olarak yolda
geçerken veya karşılaşılan herhangi bir yerde baş
eğilerek selam verilir. Aynı şekilde törenlerde
de bayrağımız, ayakta selamlanır.
TOPLUMDA İNSAN İLİŞKİLERİ
• Selamlaşma; baş eğilerek, el kaldırılarak, şapka
çıkartılarak olduğu gibi sözle de olur. Birisiyle sabah
karşılaşıldığında , günaydın, akşam karşılaşıldığında
iyi akşamlar, seyahat sırasında karşılaşıldığında iyi
yolculuklar demek suretiyle selamlaşılabilinir.
• Gerek ilk tanışmada ve gerekse selamlaşma
sırasında, özellikle erkeklerin dikkatli olması
gerekir. Bayan elini uzatmadıkça, erkeğin elini
uzatması hoş karşılanmaz.
TOPLUMDA İNSAN İLİŞKİLERİ
• El sıkışmada, üst makamda bulunanların veya
yaşlıların önce el uzatmaları, bunu gören alt
makamlarda olan bayan veya bayların ellerini
uzatarak tokalaşmaları genel görgü
kurallarındandır.
• Selamlanan kişinin yanında bulunanlar, selam
vereni tanımasalar bile, selamlanan kişi ile birlikte
selam almaları nezaket kuralıdır. Ancak, içten gelen
nezaket makbuldür. Bu nedenle selamlaşmaların
nazik hareketlerle yapılması değer taşır.
TOPLUMDA İNSAN İLİŞKİLERİ
• Erkeğin bayanı; gencin yaşlıyı; kıdemsizin kıdemliyi;
gelenin orada bulunanları; ayrılanın ayrıldığı yerde
kalanları selamlaması gerekir.