Uz.Bio. Mehmet Yay, Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Kan Merkezi

Uz.Bio. Mehmet Yay,
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi
Kan Merkezi Kayseri
myay@erciyes.edu.tr
Kanun, Yönetmelik, Rehber
2
Kanun, Yönetmelik, Rehber
Madde 14 (2):
Hizmet Birimi Binası: Mobil alanlar dahil hata riskinin en aza
indirecek şekilde, işleyiş mantığına ve faaliyetlere uygun sırada
düzenler ve devamlılığı sağlanır.
3
Hizmet Birimleri
 Bölge Kan Merkezi (BKM):
Bakanlığın belirleyeceği bölgelerde kurulan, kendi
bölgesindeki kan bağış ve transfüzyon merkezleri ile
işbirliği içinde çalışan, sorumlu olduğu bölgenin kan
ihtiyacını karşılayacak kapasitede olan, kan bankacılığı
ile ilgili bütün iş ve işlemlerin yapılabildiği en kapsamlı
birimi,
4
• Kan Bağışı Merkezi (KBM):
Bağışçıdan kan alan, işleyiş yönünden bölge kan
merkezine bağlı olarak çalışan birimi,
• Transfüzyon Merkezi (TM):
Acil durumlar dışında kan bağışçısından kan alma
yetkisi olmayan, temin edilen kanı veya bileşenini
transfüzyon için çapraz karşılaştırma ve gerek duyulan
diğer testleri yaparak hastalara kullanılması amacıyla
hazırlayan birimi,
5
Hizmet Birimi Açma Yetki ve Zorunluluğu
• Bölge kan merkezi
• Kan bağışı merkezi
Kamu kurum ve kuruluşları
Türkiye Kızılay Derneği
• Transfüzyon merkezi
(bünyesinde acil müdahale şartlarını taşıyan
özel sağlık kuruluşları)
6
Ülkemizde
• 15 BKM, 58 Süreli BKM
• 1450 TM,
• 100’e yakın KBM mevcuttur.
7
ULUSAL KAN VE KAN ÜRÜNLERİ
REHBERLERİ
 2009
 2011
8
ULUSAL KAN VE KAN ÜRÜNLERİ
REHBERLERİ
Kan Bankacılığı ve Transfüzyon uygulamaları etkin,
güvenli, sürekli ve izlenebilir olmalı,
Bunun için gereken bina-teknik donanımın özellikleri
ve sayısal yeterliliği, hizmet birimlerinin kapasitelerine
göre belirlenmelidir.
9
Bölge Kan Merkezleri
10
11
BKM İşlevsel Birimleri
1.İdari Birim:
 Müdür Odası
 Sekreter
 Danışma
 Evrak Kayıt
 Mali ve İdari İşler
 Kalite Yönetimi
 Kan Bağışçı Kazanımı
12
BKM İşlevsel Birimleri
2. Kan Bağışı Birimi:
 Bekleme
 Form Doldurma yeri
 Kan Bağışçısı Kayıt
 Hemoglobin Ölçüm
 Doktor Odası (Muayene ve
kan bağışı ile görüşme yeri )
 Aferez / Kan Bağışı Bölümü
 Bağışçı Dinlenme ve İkram Bölümü
13
BKM İşlevsel Birimleri
3. Laboratuvarlar
 Tarama
 Gruplama
 Kalite Kontrol
 Doğrulama
14
 Birden Fazla BKM’nin İdari Açıdan Aynı Kuruluşa Bağlı
Olması Durumunda; Bakanlığın Onayı İle Mikrobiyolojik
ve İmmünohematoolojik Testler (tarama, gruplama,
doğrulama) bu kuruluşa bağlı BKM'lerden birinde veya
birkaçında yapılabilir.
 Bu Durumda Test Yapmayan BKM’lerde Mikrobiyolojik ve
İmmünohematoolojik Testler İçin Laboratuvar Alt Yapısı
Bulundurması ZORUNLULUĞU YOKTUR.
15
BKM İşlevsel Birimleri
4. Kan Bileşenleri Hazırlama Bölümü
 İşlem Öncesi Karantina
(Tam Kandan Karantina Bölümü)
 Bileşen Hazırlama Laboratuvarı
 İşlem Sonrası Karantina
(Etiketleme Öncesi Karantina)
 Etiketleme Bölümü
 Kan Bileşenleri Deposu
16
BKM İşlevsel Birimleri
5. Kan Bileşenleri Dağıtım Bölümü
6. Teknik Hizmetler Bölümü
 Bilgisayar/Biyomedikal ve Teknik Hizmetler
İle İlgili Atölyeler
 Santral
 Sunucu Bilgisayar (Server) Odası
 Jeneratör / Güç Kaynağı
 Makine Dairesi veya Kalorifer
Kazanı(Isıtma Sistemi)
17
BKM İşlevsel Birimleri
7. Depolar
 Sarf Malzemeleri Depoları
 Gezici Ekip Hazırlama Yeri
8. Arşivler
 Tıbbi Arşiv
 İdari / Mali Arşiv
18
BKM İşlevsel Birimleri
Diğer Bölümler
 Eğitim / Toplantı Salonu
 Kan Bağışçısı Bilgilendirme Odası
 Personel Giyinme Odası
 Tuvaletler ( Engelli Dahil)
 Temizlik Odası
 Yemekhane - Kafeterya
19
BKM Teknik Donanım
Bu Bölümde Kan Hizmet Birimlerinde Bulunması
Gereken Asgari Donanım Belirlenmiştir.
1.Kan Bağış Salonu
 Hemogram Cihazı
 Kan Çalkalama ve Tartı Cihazı
 Tansiyon Aleti
 Hortum Kapama Cihazı
 Stetoskop
 Terazi
 Ateş Ölçer
 Kan Sıyırma Pensi
 Kan Alma Yatağı
 Aferez Cihazı
 Acil Müdahale Donanımı ( İlaçlar,
Serum Askısı, Laringoskop vb..)
20
BKM Teknik Donanım
21
BKM Teknik Donanım
2.Laboratuvar (Tarama - Gruplama - Doğrulama)
 Saf Su Cihazı
 Isı Nem Ölçer
 Otomatik ve/veya Manuel Kan Gruplama Sistemleri
 Pipetler
 Masaüstü Santrifüjler
 Derin Dondurucu (Şahit numuneler için)
 Kit Saklama Dolabı
 Etüv – mikroskop ( Tüp yöntemi kullanılıyorsa gereklidir)
 Mikro veya Makro ELISA Sistemleri
 Belirlenmiş Bölgelerde Doğrulama ve Araştırma Maksatlı Moleküler Tanı Sistemleri
( PCR, NAT vb..)
22
BKM TEKNİK DONANIM
3.Kalite Kontrol Laboratuvarı
 Spektrofotometre ve/veya Düşük
Hemoglobin Ölçüm Cihazı
 Koagülometre
 Ph Metre
 Kan Saklama Dolabı
 Derin Dondurucu
 Trombosit İnkübatörü ve
Çalkalayıcısı (Ajitatör)
 Kan Sayım Cihazı
 Kan Sayım Cihazı
 Hortum Kapama Cihazı
 Sıcaklık Nem Ölçer
 Hassas Terazi
 Kan Sayım Kamarası ( Hemositometre)
 Santrifüj
 Plazma Eritme Cihazı (Thaw
Cihazı)
 Mikroskop
23
BKM Teknik Donanım
4.Kan Bileşenleri Hazırlama
Bölümü
 Tartı (Kan)
 Ekstraktör (Otamatik veya Manuel)
 Plazma Şoklama Cihazı
 Hortum Birleştirme Cihazı
 Soğutmalı Santrifüj
 Derin Dondurucu
 Trombosit İnkübatörü ve Çalkalayıcısı
(Ajitatör)
 Hortum Kapama Cihazı
 Sıcaklık Nem Ölçer
 Kan Işınlama Cihazı
 Plazma Eritme Cihazı
 Soğuk Odalar veya Kan Saklama
Dolapları ( karantina ve depo
bölümleri ayrı ayrı)
24
BKM Teknik Donanım Yeterli Değilse
Ne Yapmalı ????
 Işın Cihazı, vb…
 Arızalı Cihaz Durum Acil..
25
26
Kan Bağışı Merkezleri
27
KBM İşlevsel Birimleri
1.İdari Birim:
 Yönetici Odası
 Kalite Yönetimi
 Mali, Lojistik
28
KBM İşlevsel Birimleri
2. Kan Bağışı Birimi:
 Danışma
 Bekleme
 Form Doldurma
 Kan Bağışçısı Kayıt
 Hemoglobin Ölçüm
 Muayene
Aferez / Kan Bağışı Bölümü
 İkram Bölümü
 Kan Bağışçısı Kazanımı
 Kan Bağışçısı Bilgilendirme Odası
29
KBM İşlevsel Birimleri
3. Gezici Ekipler:
 Form Doldurma ve Kayıt Alanı Bekleme
 Hemoglobin ve Diğer testler Ölçüm Alanı
 Doktor Muayene Bölümü
 Kan Bağış Alanı
 İkram Bölümü
4. Arşivler
30
KBM İşlevsel Birimleri
5. Depolar:
 Tam Kan ve Kan Örnek Tüplerinin Biriktirilme
Yeri
 Gezi / Sabit Ekip Hazırlama Yeri
 Sarf Malzeme Depoları
6. Diğer Bölümler
 Personel Giyinme Odaları
 Toplantı Odası, Tuvaletler vb.
31
KBM Teknik Donanım
1.Kan Bağış Salonu
2.Gezici Ekiplerin
 Kan Sayım Cihazı veya Taşınabilir
Donanımı
Hemoglobin Ölçüm Cihazı
 Tansiyon Aleti
 Stetoskop
 Taşınabilir Hemoglobin Ölçüm
Cihazı
 Terazi
 Tansiyon Aleti
 Ateş Ölçer
 Stetoskop
 Kan Çalkalama ve Tartı Cihazı (Gezici
 Terazi Cihazı (baskül)
ekiplere de yetecek sayıda)
 Hortum Kapama Cihazı
 Ateş Ölçer
 Kan Çalkalama ve Tartı Cihazı
32
KBM Teknik Donanım
1.Kan Bağış Salonu
 Kan Sıyırma Pensi
 Kan Saklama Dolabı
2.Gezici Ekiplerin Donanımı
 Hortum Kapama Cihazı
 Kan Sıyırma Pensi
 Kan Alma Yatağı
 Numune Saklama Dolabı
 Isı Kontrollü Kan Nakil Kutusu
 Kan Alma Yatağı
 Acil Müdahale Donanımı ( İlaçlar,
 Aferez Cihazı
Serum Askısı, Laringoskop vb..)
 Acil Müdahale Donanımı ( İlaçlar,
Serum Askısı, Laringoskop vb..)
33
34
Transfüzyon Merkezleri
35
 Transfüzyon Merkezleri en az 15 m2 ve Ayrı bir birim
olmalıdır.
 Küçük Ölçekli TM'nde, kurumun diğer laboratuvar ve
bölümleriyle ortak kullanılan donanım, cihaz ya da
materyalin bulunması mümkündür ( mikroskop, kit
saklama dolabı vs..)
 Böyle bir durumda işleyiş, görev ve sorumluluklar
prosedürlerde net olarak tanımlanmalıdır.
36
TM İşlevsel Birimleri
1.İdari Birim:
 Yönetici Odası
 Kalite Yönetimi
2.Laboratuar:
 İmmünohematoloji Laboratuvarı
 Mikrobiyoloji Laboratuvarı (Acil kan alınımda hızlı testler
için)
37
TM İşlevsel Birimleri
3.Kan Deposu:
 Kan Bileşenleri için Dolapların Bulunduğu Bölüm.
4.Kan Bileşenleri Dağıtım Bölümü:
 Örnek Kabul
 Kan Çıkış Sekreterliği
5.Depolar:
 Tıbbi, Temizlik, Kırtasiye, Diğer
6.Arşivler:
 Tıbbi, Mali, İdari
38
TM İşlevsel Birimleri
7.Kan Bağışı Birimi:
 Acil Durumlarda Kan Alınması için Yeterli Koşulları
Sağlayan Form Doldurma, Muayene, Kan Alma, İkram
Odası
8.Diğer Bölümler:
 Personel Giyinme
 Tuvaletler (engelli, olanak varsa)
 Toplantı Odası ( olanak varsa)
39
TM Teknik Donanım
 Otomatik ve/veya Manual Kan
Gruplama Sistemleri
 Mikroskop (tüp yöntemi kullanan
merkezlerde)
 Hortum Kapama Cihazı
 Hortum Sıyırma Pensi
 Derin Dondurucu (TDP kullanılan
yerlerde)
 Plazma Eritme Cihazı (TDP
kullanılan yerde)
 Kan Saklama Dolabı
 Trombosit Çalkalayıcısı: (trombosit
süsp. Transfüzyonu yapılan
yerlerde)
 Trombosit İnkübatörü: (trombosit
süsp. Transfüzyonu yapılan
yerlerde ve +20 ile +24 arası
sıcaklığı sağlanamadığı ortamlarda)
 Kit Saklama Dolabı
 Kan Nakil Kutusu ve/veya Kan Nakil
Poşeti
 Kan Alma Yatağı (trendelenburg
pozisyonuna gelebilen )
40
41
TM Teknik Donanım Yeterli Değilse
Ne Yapmalı ?????
 Uygunluk Testleri Sorunları
 Kan Grubu Sorunları
 Arızalı Cihaz Durum Acil.
 Çözüm Yeri Neresi ???.
 BKM mi yoksa En yakın Süreli BKM yada TM
mi??
42
43
44
45
SABRINIZ İÇİN
TEŞEKKÜRLER
46