Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 25 Ocak 2010

EKONOMİ BÜLTENİ 83
11 Temmuz 2011
CARİ AÇIK, SICAK PARA GİRİŞİNE KARŞIN 7.8 MİLYAR DOLAR OLDU
CARİ AÇIK-DOLAR
Cari Açık (Bin $)
Dolar (Ortalama)
10,000
1.65
9,000
1.60
8,000
7,000
1.55
6,000
5,000
1.50
4,000
1.45
3,000
2,000
1.40
1,000
0
Mayıs 11
Nisan 11
Mart 11
Şubat 11
Ocak 11
Aralık 10
Kasım 10
1.35
Ekim 10
Cari işlemler açığı Mayıs ayında 7.8 milyar dolar
ile beklentilere paralel gerçekleşmiştir. Böylece
12 aylık kümülatif cari açık rakamı 68.2 milyar
dolara yükselmiştir. Ödemeler dengesinin
önemli kalemlerinden dış ticaret açığı Mayıs’ta
8.7 milyar dolar ile bu yılın en yüksek seviyesine
ulaşmıştır. Dış ticaret açığının artmasında Mayıs
ayında ihracatın sınırlı artış göstermesi etkili
olmuştur. Bununla birlikte, Mayıs ayında 1.4
milyar dolara yükselen net turizm gelirleri ile cari
açıktaki artış sınırlanmıştır. Cari açığın
sınırlanmasında en önemli unsur ise sıcak para
olmuştur. Buna göre sıcak paranın yarattığı 6.9
milyar dolarlık fonlama sonucunda cari işlemler
açığı 7.8 milyar düzeyinde kalmıştır.
Kaynak: TCMB
Net-hata noksandaki 4.5 milyar dolarlık artış dikkat çekici…
Finansman tarafının ilgi çekici yönü ise, Mayıs
ayında net hata ve noksan kalemi altında
10,000
69
gerçeklesen 4.5 milyar dolarlık fon girişi
9,000
68
olmuştur. Böylece, Ocak-Mayıs döneminde net
8,000
67
hata ve noksan finansmanı 8.4 milyar dolara
7,000
66
ulaşmıştır. Daha önceki aylarda net hata noksan
6,000
65
kalemindeki artışın, yurt içindeki yerleşik kişilerin
5,000
64
yurt dışında tuttukları mevduatlarını ülkeye geri
4,000
63
3,000
getirilmesinden kaynaklandığı anlaşılmış, bu
62
2,000
61
nedenle bu kalem aşağı revize edilmiştir.
1,000
60
Dolayısıyla bu kalemde yine aşağı yönlü bir
0
59
revize etme işlemi gerçekleşebilir. Diğer yandan,
yabancı yatırımcıların Mayıs ayında hisse ve
borç senetlerinde çıkış gerçekleştirdikleri
Kaynak: TCMB
görülmektedir. Buna göre Mayıs ayında yabancı
yatırımcılar 193 milyon dolarlık hisse senedi, 1.1 milyar dolarlık devlet iç borçlanma kağıdı satmıştır.
Yani portföy yatırımları ekside gerçekleşmiştir. İMKB (10 BANKA)-GÖSTERGE FAİZ
IMKB (10 Banka)
Gösterge Faiz
Borsada yabancı payının %62.5’a gerilemesi de
10
bu durumu desteklemektedir. Özellikle banka 180,000
9
hisselerinde satış gerçekleştiren yabancı 160,000
8
140,000
yatırımcıların pozisyon değişimine bağlı olarak
7
120,000
bu dönemde endekste gerileme yaşanırken,
6
gösterge faizler %9 seviyesini aşmıştır. Portföy 100,000
5
80,000
yatırımlarının ekside gerçekleşmesine karşın
4
60,000
3
sıcak paranın 6.9 milyar dolara ulaşmasında
40,000
2
bankaların dışarıdan 2.5 milyar dolarlık kredi
20,000
1
kullanmaları ve 4.5 milyar dolarlık net-hata
0
0
noksan kalemi etkili olmuştur. Bunların dışında,
net dogrudan yabancı yatırım 0.8 milyar $ ile
Mayıs 2010’daki 0.2 milyar doların oldukça
Kaynak: Matriks, TCMB
üzerinde gerçekleşmiştir.
Yabancı Payı
Okan Üniversitesi Finansal Riskleri Araştırma ve Uygulama Merkezi
Tuzla Kampusü, Tuzla / İstanbul Tel: 0 216 677 1630/1996
www.okfram.okan.edu.tr, okfram@okan.edu.tr
twitter.com/okfram facebook.com/okfram
Mayıs 11
Nisan 11
Mart 11
Şubat 11
Ocak 11
Aralık 10
Kasım 10
Ekim 10
Mayıs 11
Nisan 11
Mart 11
Sıcak Para
Şubat 11
Ocak 11
Aralık 10
Kasım 10
Ekim 10
SICAK PARA-BORSADA YABANCI PAYI
100 milyar dolara dayanan rezervler önemli bir güvence. . .
Cari
işlemler
açığında
meydana
gelebilecek anlık bir şoka karşı en
önemli tedbir rezerv kalemleridir. Buna
göre
T.C.
Merkez
Bankası’nın
rezervlerinin 100 milyar dolar sınırına
dayanması olumlu bir gelişme olarak
durmaktadır. 2001 krizinin meydana
geldiği süreçte Türkiye’yi savunmasız
bırakan
düşük
rezerv
rakamı
düşünüldüğünde,
T.C.
Merkez
Bankası’nın mevcut durumda oldukça
güçlü olduğu görülmektedir. Ancak
rezervlerin sadece bir emniyet sistemi
olduğu
unutulmamalı,
rezervlere
güvenilerek cari açık sorunun olası
etkileri küçük görülmemelidir.
Dolar kurundaki artış açığı dengeleyebilir, kalıcı çözüm uzun vadeli tedbirlerde. . .
Dolar kurunun kademeli olarak 1.60 seviyesinin üstüne gelmesi ve bu noktada kalması, önümüzdeki
dönemde cari açığı dengeleyebilecek bir unsur olarak durmaktadır. Döviz kurunun yüksek seyretmesi,
ithalatı frenleyebileceği gibi, ihracatı yukarı taşıyabilecek bir unsur olup, cari açığın en kritik kalemi
olan dış ticaret açığını aşağı çekebilecektir. Dolayısıyla döviz kurunun bu düzeylerde seyretmesi
durumunda 2011’in son çeyreğinde cari açıkta iyileşme görülebilir. Ancak cari açığın mevcut
seviyelerde kalmasının sıcak para sayesinde sağlandığı unutulmamalıdır. Diğer yandan, yüksek
büyüme ortamında ara malı ithalatı nedeniyle patlama yapan cari açıkta kalıcı çözümün teknolojiye
uzun vadeli yatırımda olduğunu düşünmekteyiz. Dolayısıyla, OKFRAM olarak, döviz kurunun
yüksek seyretmesi durumunda cari açığın 2011 yılının son çeyreğinde normalize olabileceğini,
kalıcı çözümün ise ara malı ithalatı gereksimini azaltabilecek teknoloji yatırımlarına yönelik
teşviklerde olduğu kanatindeyiz.
Okan Üniversitesi Finansal Riskleri Araştırma ve Uygulama Merkezi
Tuzla Kampusü, Tuzla / İstanbul Tel: 0 216 677 1630/1996
www.okfram.okan.edu.tr, okfram@okan.edu.tr
twitter.com/okfram facebook.com/okfram