Slayt 1

advertisement
TÜRK ÖZEL HUKUKUNUN
DAYANAKLARI

http://www.kozanbilgi.net/hukuk-hukuk-kurallari-hukukun-dayanagi.html
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
1
Hukukun Kelime anlamı
Hukuk kelimesi Arapça “hak” kökünden gelir.
Türk Dil Kurumu’na göre hukuk kelimesi:
 “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü
belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun dışında
hukukun “haklar” anlamı da vardır.
 Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk anlamında
da kullanılır. («…..ile geçmişe dayanan bir hukukumuz var»)

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
2
Teknik anlamı
Hukuk dönemden döneme değiştiği için hala
doyurucu bir tanım yapılamamıştır.
 Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını
aramaktadırlar” der.
 Günümüzde en çok kabul edilen tanımı ise:
“Belirli bir zamanda belirli bir toplumdaki ilişkileri
düzenleyen ve uyulması devlet zoruna (müeyyide)
bağlanmış kurallar bütünüdür”.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
3
Hukuk kuralları ve özellikleri
Hukuku diğer toplumu düzenleyici kurallar olan
örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran
özellik;
 devlet tarafından güvenceye alınmış ve
cebri yaptırımlara sahip olmasıdır.
 Hukuk kuralları insan davranışlarını düzenler ve
bulunduğu toplumun değer yargılarını taşır.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
4
Hukukun dayanağı
Hukukun dayanağı ile ilgili çeşitli dönemlerde
kuramlar üretilmiştir.
 Bunları sıralamamız gerekirse;
 1.Bilinçli bir irade olarak gören kuramlar,
 2.irade dışı olarak gören kuramlar ve
 3.pozitivist kuramlar.
 Bu kuramların bazılar felsefik değil ortaya
konduğu dönemin sorunlarını çözmek
ihtiyacından ortaya çıkmıştır.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
5
Hindistan Anayasası, Dünya’da
şimdiye kadar yazılmış en uzun
anayasadır
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
6

Dünyadaki ilk anayasa yazılı olarak 1781 yılında ABD
de düzenlenmiştir.
Ancak 15 Haziran 1215 tarihinde İngiltere ‘de
imzalanmış olan Magna Carta (Büyük Özgürlükler
Sözleşmesi) de ilk anayasa olarak kabul edilebilir ve tarihi
anayasal süreçte önemli bir yeri vardır.
Magna Carta, Papa III. İnnocent, Kral John ve
baronları
arasında, kralın yetkilerini
belirlemek için imzalanmıştır. Bu şekilde kralın hukuka
göre hareket etmesi sağlanmıştır.
Magna Carta toplum güçlerini belirleme
niteliğindeydi.
Bu sayede kralın yetkileri din adamları ve halka karşı
sınırlandırılmıştır.
(1776+5)


(büyük toprak sahipleri)




Kaynak : Dünyadaki İlk Anayasa | Dünyanın İlkleri
www.dunyaninilkleri.com
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
7
Hukukun
Dayanağı:
1.Bilinçli irade
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
8
1.Kişisel irade kuramı
Devletin iradesine dayandırır.
 Hukuk, devlet ve onu temsil eden güçler
içindir.
 Her yaptığımızdan kendi öz ve hür iradelerimiz
sorumludur.


9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
9
Bir durum olduğunda,
 kişinin ehliyeti bulunuyorsa ve de ortada bir
yanlışlık varsa,
 en son olarak iyi niyet durumunun olup
olmadığına bakılır,
 ve gerekli duruma göre işlemler yapılır.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
10
Hukukun
Dayanağı:
2.Bilinçdışı irade
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
11
Tarihsel hukuk kuramı
Hukuku ulusların tarihlerine dayandırır.
 Hukuk bir ulusla doğar yaşar ve gelişir, bir yasa
koyucunun iradesine bağlı değildir.
 Doğal hukuk kuramı’na göre ise doğal hukukun insan
var olmadan önce de var olduğunu ve insanların
yaptığı hukukun bu doğal hukuka uygun olması
gerekir.
 İnsan hakları doğal hukuk kuramına göre
değerlendirilir.
 Örnek olarak insanların doğal olarak sahip olduğu
yaşam hakkı değiştirilemez veya kaldırılamazlar.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
12
Hukukun
Dayanağı:
3.Pozitivist kuramlar
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
13
Pozitivist kuramlar
Bazı pozitivistler;
 hukukun devlet iradesinden doğduğunu, bazıları
ise sosyal bir durum olduğunu söylerler.
 Marx’ın hukuk alanındaki düşünceleri de
pozitivist kuramlar arasına girer.
 Ona göre tüm toplumsal olaylar ekonomik
olaylara dayanmakta, dolaylı olarak hukuku
toplumsal olaylara dayandırmaktadır.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
14
Hukuk sistemleri

Hukuk biliminde biçim, öncelikler ve
ilkeler doğrultusunda bazı sistemler
ortaya çıkmıştır.


9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
15
1.Roma hukuku

Kıta Avrupası ülkelerinin yanında Türkiye’nin de
uyguladığı sistemdir.
Bu sistemde hukuk, yurttaşlar arasındaki ilişkileri
düzenlemeyi öncelikli hale getirmiştir.
 Bu sistemlerde hukuk, özel hukuk ve kamu
hukuku olarak ikiye ayrılır.
 Hukuku, yasa koyucular yapar.


“Continental-law” da denir.

Continental:kıtasal
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
16
2.Ortak hukuk
Anglo-Amerikan ülkelerinde uygulanan sistemdir.
XI. yüzyılda İngiltere’de gelişmiştir. Roma hukuk
sistemi gibi hukuku bölümlere ayırmaz ayrıca
hukuk koyucu olarak yargıçları görürler.
Fakat gelişme ve teknolojinin getirdiği yenilikler
yüzünden ortaya çıkan eksiklikler çıkarılan yasalarla
giderilmeye çalışılmıştır.
 Hukuk fakültelerinde Common-law adıyla anılır.

(common-law:ortak-genel hukuk)
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
17
Ortak hukuk
 İkili düzen (Kara Avrupası hukuku ve ortak
hukuk)
 Ortak hukuk ya da Anglo-Sakson Sistemi,
(İngilizce: common law), özellikle tarihinde Birleşik
Krallık sömürgesi olan birçok ülkenin hukuki
temellerini oluşturur. Emsal kararlar yansıtan,
kapsamlı yasallaşmamış kanunları dikkat çeken
özellikleri arasında yer alır. Bu emsal kararlar
yüzyıllarca yargıçlar tarafından gerçek davalarda
verilen hükümlerden elde edilmiştir.


https://tr.wikipedia.org/wiki/Ortak_hukuk
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
18
1066 yılında İngiltere'nin Normanlar tarafından
istilasından sonra Normanlar bütün ülkede
geçerli olacak bir hukuk sistemi oluşturdular.
Ülkenin her bir tarafına gezici yargıçlar gönderildi.
Bu yargıçlar gittikleri bölgedeki örf ve adetleri
de göz önünde bulundurarak hukuki sorunları
çözmeye başladılar.
 Bu sistemdeki amaç ülkenin tamamının
yargıçlar tarafından oluşturulan ortak bir hukuka
sahip olmasıydı.
 Common Law bu dönemde oldukça katı ve
şekilciydi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Ortak_hukuk

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
19
Dava açabilmek için Lord Chancellor (Adalet
bakanlarında biri)"writ"(ferman) almak
gerekiyordu.
 Common Law mahkemelerinde adeleti
bulamayanlar "Tanrı aşkına ve merhameten (for
the love of God and the way of charity)" Kral'a
başvurmaya başladılar.
 Bu başvurularla ilgilenilmesi işi yine Lord
Chancellor'a bırakılmıştı.


https://tr.wikipedia.org/wiki/Ortak_hukuk
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
20
1474'de Common Law'ın hakkaniyet eksikliklerini
gidermek için yeni bir mahkemeler sistemi kuruldu.
Buna da Equity Law dendi.
 Bu yeni mahkemelerde writ koşulu aranmıyor
isteyenler bir dilekçeyle dava açabiliyordu.
 19. yüzyıldan sonra ise yeni sosyal ve ekonomik
koşullara uyum sağlayamayan Common Law ve
Equitty Law'ın eksiklerini gidermek üzere Statue Law
oluşturuldu. Bu yeni kurallar İngiliz Parlementosu
yani yasama organı tarafından çıkarılmıştır.



Bugün ise Common Law sözcüğü bu üç sistemi
birleştiren bugüne kadar uzanan bir hukuk sistemini
anlatmak için kullanılır.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Ortak_hukuk
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
21






Common Law bir kanunlaştırma hareketi sonucunda değil
yargıçların örf ve adet kurallarına bakarak hukuk kurallarını
oluşturmasıyla başlamıştır. Kanunlar, dağınık haldedir. Kara
Avrupası hukuk sisteminde olduğu gibi Medeni Kanunlar,
Ticaret Kanunları yoktur.
İçtihadi Niteliktedir: Her yargıç davayı sonuçlandırırken ondan
önce görülmüş benzer davaların kararlarıyla bağlıdır.
Kamu Hukuku - Özel Hukuk Ayrımı Yoktur: Bu hukuk
sisteminde, özel kişiler arasındaki uyuşmazlıklar ile devlet ile
özel kişiler arasındaki uyuşmazlıklarda yargılama açısından
hiçbir fark yoktur.
Örf ve Adet, Hukukun Asli Kaynakları Arasında Yer Alır:
Hakimler, bir örf ve adet kuralı varsa bunu uygular.
Yargı Birliği İlkesi Geçerlidir: Anglo-Sakson hukuk sisteminde
mahkemeler, adli mahkemeler ve idare mahkemeleri olarak
ayrılmamıştır. Mahkemeler, değişik isimler taşıyabilir fakat tüm
mahkemeler tek ve en yüksek mahkemeye tabidir.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Ortak_hukuk
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
22
Anglo-Amerikan
Ataları İngiliz kendisi Amerikalı olan ve
çoğunlukla Anglo-Amerika bölgesinde yaşayan
insanlara verilen bir addır.
 Anglo-Amerikan ayrıca şu anlamlara gelebilir:

Kökeni, geçmişi veya kültürü İngiliz olan Kuzey
Amerika'da yaşayan İngiliz Amerikalı.

İngilizce şeklinde ABD'de de konuşulan Amerikan
İngilizcesi dili.


https://tr.wikipedia.org/wiki/Anglo-Amerikan
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
23
Amerika nın kısa tarihi

ABD tarihi üzerinde Amerika Birleşik
Devletleri'nin kurulduğu Kuzey Amerika
topraklarının tarih öncesi dönemlerden
günümüze kadar uzanan tarihidir. Amerika
kıtası'nın 15. yüzyılın sonlarında Kristof Kolomb
tarafından keşfedilmesinden önce bu
topraklarda yüzyıllardır sadece Kızılderililer
yaşamaktaydı
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
24

Keşiften sonra başta İspanya, Fransa ve
Britanya olmak üzere aralarında Hollanda, İsveç
ve Portekiz'in de dahil olduğu birçok Avrupa
ülkesi buralarda sömürgeler kurdular. Bu
sömürgeler arasında Britanya'ya ait On Üç
Koloni de vardı. Günümüzdeki ABD 18.
yüzyılda Britanya İmparatorluğu'na ait bu
sömürgelerin bağımsızlıklarını kazanması
sonucu oluşmuştur.
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
25

ABD doğal kaynaklarının zenginliği, genç ve
dinamik bir insan gücüne sahip olması
nedeniyle 19. yüzyıl boyunca hızla sanayileşti.
Ancak 1861-1865 yılları arasında çıkan
Amerikan İç Savaşı ülkeyi parçalanma tehdidi
altına soktu. Savaş kuzeydeki eyaletlerin
başarısıyla sonuçlandı ve ABD tekrar hızlı bir
gelişme dönemine girdi. 20. yüzyıl başlarında
çıkan I. Dünya Savaşı'nın İtilaf Devletleri
tarafından kazanılmasında önemli bir rol
oynadı. II. Dünya Savaşı'nda da Almanya, İtalya
ve Japonya'ya karşı büyük bir başarı kazanan
ABD artık bir süpergüç haline gelmişti.
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
26

Bu iki dünya savaşından sonra dünya ülkeleri
iki kutuba ayrıldılar. Soğuk Savaş adıyla anılan
bu dönemde ABD NATO örgütü çatısı altında
Batı Bloğunun liderliğini üstlenirken,
Sovyetler Birliği Doğu Bloğunun (Varşova
Paktı) lideri durumundaydı. Soğuk Savaş
yılları boyunca ABD başta Kore Savaşı ve
Vietnam Savaşı olmak üzere birçok savaşlara
katıldı. 1989 yılında Berlin Duvarı'nın yıkılışı
ardında Soğuk Savaş sona erdi.
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
27

1990 yılında Irak'ın Kuveyt'i işgal etmesi
üzerine çıkan I. Körfez Savaşı'nda ABD, Irak
ordusunu yendi. ABD 1995 ve 1999 yıllarında
NATO ülkelerinin yardımıyla Bosna Savaşı'na
ve Kosova Savaşı'na müdahale etti. 2001
yılında New York ve Washington, DC gibi
büyük ABD kentleri 11 Eylül saldırılarına
sahne oldu. Bu saldırılara yanıt olarak ABD
2001 yılında Afganistan Savaşı ve 2003 yılında
da Irak Savaşı'nı başlattı. Bu savaşlar halen
sonuçsuz bir şekilde devam etmektedir.
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
28
ABD'nin büyük bölümü ile (Fransızca konuşulan kesimleri
dışında) Kanada'dan oluşur.
 Bu bölge, İspanyol mirasının ve
geleneklerinin çok güçlü olduğu
Latin Amerika'nın dışında,
Kuzey Amerika üstünde yer alan coğrafi
bölgeyi tanımlamak için de kullanılır.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
29
Latin Amerika, Latin dilleri konuşan Amerika Kıtası
ülkelerine ve çevresine işaret eder. Diğer bir deyişle
bu bölgenin Anglo-Amerikan ve Cermen dilleri
konuşan bölgeler ile zıtlık oluşturduğu da söylenir.
 Latin Amerika tanımı üzerinde kesin bir mutabakat
olduğu söylenemez. Çeşitli disiplinler ve
araştırmacılar bölgenin tanımını farklı yapmışlardır.
Uluslararası ilişkiler açısından daha çok bağımsız
ülkeler ele alınmıştır.
 Bazı araştırmacılara göre ABD'nin güneyindeki tüm
ülkeler Latin Amerika'dır. Bu durumda Fransızca,
İspanyolca, Portekizce ve İngilizce konuşan tüm
Karayip, Orta ve Güney Amerika ülkeleri ile Meksika
bu sınıfta değerlendirilebilir.


https://tr.wikipedia.org/wiki/Latin_Amerika
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
30
Anglosaksonlar (İngiltere yi istila eden cermenler)



V. yüzyıldan itibaren günümüzde İngiltere olarak
adlandırılan bölgeyi istila eden ve 1066'daki Norman
İstilası'na kadar yöneten Cermen halk.
https://yandex.com.tr/yandsearch?text=anglo%20saxon&lr=11508&clid=2186617
Cermenler, bugünkü Almanya, Avusturya,
Bohemya(çekya) ve Polonya'nın batı bölümünü
kapsayan Cermanya'da MÖ 3. yüzyıldan 9. yüzyıla
kadar yaşayan halk veya bu halktan olan kimse.
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
31
Anglosaksonlar

Etimoloji

Anglosakson sözcüğü kıta Avrupası yazarları tarafından ilk kez 8.
yüzyılda kullanılmaya başlandı.
Bede Antiqui Saxons (Eski Saksonlar) tabirini kullanıyordu.


Norman İstilası'ndan sonra Anglosakson sözcüğü
İngiliz anlamında kullanılmaya başlandı.[1] Anglosakson
tabiri günümüzde İngiliz soyundan gelen, beyaz ırkları
tanımlamakta kullanılır. İngiliz sözcüğü, Anglus (İngilizce:
Angle) sözcüğünden gelir.

https://tr.wikipedia.org/wiki/Anglosaksonla
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
32
3.İslam hukuku
Dinsel ilkelere dayanır ve hukukun yaratıcısı
olarak Kur’an görülür ayrıca çıkan bazı
açıklanması gereken konularda Peygamberin
sözleri ve davranışları (Sünnet) dikkate alınır.
 Kıyas (analoji) ve İcma (mahkeme içtihatları ve bilim adamlarının
görüşleri) hukukun oluşumunda önemli paya sahiptir.
 Osmanlı İmparatorluğunda da uygulanan bu
sistem 1926’da çıkarılan Medeni Kanun ile
Türkiye’de son bulmuştur.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
33
Günümüzde İslami kuralların uygulandığı ülkeler
olmakla birlikte, hukuk olarak İslam Hukukunun
uygulandığı bir ülke yoktur.
 İslam Hukuku’nda içtihat yolu kapanmamış, ancak
bu yolun derin görüş ayrılıklarını da beraberinde
getirebileceği düşünülerek içtihat etmeme, kabul
edilen 4 imama uygun hareket etme yolu
benimsenmiştir.


İçtihadın sözlük anlamı; meşakkatli, külfetli, zor bir işi meydana
getirmek için, bütün gücünü sarf ederek ceht ve gayret
göstermektir.

Yani, Kur'an, hadis ve icma ile sabit olan şer'î
delillerden hüküm çıkarmaktır.
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
34
4.Sosyalist hukuk
Rusya komünist devriminden sonra (1917) sosyalist
ülkelerde uygulanan sistemdir. Daha çok
ekonomik koşullara dayanır ve en önemli
dayanağı mülkiyet hakkının kişilere değil topluma
ait olmasıdır.
 Bireyler arasındaki özel hukuktan çok toplum
çıkarları gözetilmiştir.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
35
Ayrıca Marksist ve Leninist düşünceye göre
sosyalist hukuk geçici bir durumdur ve toplumu
düzenlemek içindir ve
 toplum komünist düzene geçtiği zaman yaptırıma
dayanan bir hukuk sistemine gerek kalmayacaktır.
 Komünizmin Avrupa’da çökmesinden sonra
sosyalist hukuk sistemi de olumsuz yönde
etkilenmiştir.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
36
5.Uluslararası (U.A) hukuk
U.A. Hukuk,bir devletin;
 diğer bir devlet veya devletlerle;
 veyahut bir devletin U.A. örgütlerle
 ilişkilerini düzenleyen kamu hukuku dalıdır. Bir
devletin ülkesinde vatandaşları arasındaki ilişkileri
düzenleyen hukuk kurallarına “iç hukuk” denir.
 Bir devletin diğer devlet veya uluslararası
örgütlerle ilişkilerini düzenleyen kurallar ise “dış
hukuk”u meydana getirir.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
37
İç hukukta devlet üstün bir iradeye sahiptir.
 Fakat, U.A. hukukta devlet gibi üstün bir iradeye
sahip bir otorite yoktur.
 U.A. hukukta devletler arasında eşitlik söz
konusudur.
 U.A. toplum, eşit ve egemen devletlerin yan yana
olduğu bir sistemdir.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
38
U.A. hukukun kaynakları, andlaşmalar, örf ve
adet hukuku, hukukun genel prensipleri,
içtihatlar ve doktrindir.
 U.A. hukukun başlıca inceleme konuları
şunlardır:
 U.A. hukukun kaynakları, U.A. hukukun kişileri,
U.A. hukukun mekansal kuralları, kara, deniz,
hava ülkesi, devletlerin tanınması, devletlerin
halefiyeti, diplomasi ilişkileri, sorumluluk,
uyuşmazlıkların çözümü, kuvvet kullanma…


http://www.kozanbilgi.net/hukuk-hukuk-kurallari-hukukun-dayanagi.html
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
39
HUKUKUN DALLARI
https://www.frmtr.com/siyasal-bilgiler-hukuk/734711-hukukun-dallari.html
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
40
HUKUKUN DALLARI
Hukuk kurallarının bir kısmı, şahıslar ile şahıslar
arasındaki ilişkileri, bir kısmı ise şahısla ile toplum
(Devlet) arasındaki ilişkileri düzenlerler.
 Bir şahıs ile diğer bir şahıs arasındaki ilişkileri
düzenleyen hukuk kurallarına “özel hukuk”,
 bir şahıs ile devlet veya bir devlet ile diğer bir
devlet arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk
kurallarına da “kamu hukuku” adını vermişlerdir.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
41
A.
ÖZEL
HUKUKUN
DALLARI
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
42
A. ÖZEL HUKUKUN DALLARI
Özel hukukun başlıca altı dalı vardır:
 Bunlar;
 A.1.
Medenî Hukuk,
 A.2.
Borçlar Hukuku
 A.3.
Ticaret Hukuku
 A.4.
Devletler Özel Hukuku
 A.5.
Medenî Usûl Hukuku
 A.6.
İcra ve İflas Hukuku

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
43
A.1. MEDENÎ HUKUK
Medenî hukuk özel hukukun en geniş ve en
önemli dalıdır.
 Medenî hukuk, kişilerin toplum içinde yaşaması
bakımından bir hüküm ve değer ifade eden bütün
eylem ve davranışlarını, işlem ve ilişkilerini
düzenleyen hukuk kurallarının bütünüdür.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
44
Medenî hukukla ilgisi olmayan bir kişiyi
düşünmek mümkün değildir.
 Kişi daha doğduğu anda, hatta doğumundan
önce, ana rahmine düşmesiyle medenî hukukun
düzenleme alanına girer.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
45
Bir kişinin doğumundan ölümüne kadar geçen
sürede kurduğu ilişkilerin, yaptığı işlemlerin büyük
bir kısmı medenî hukukun kapsamı içinde bulunur.
 Kişinin doğumu,
 ana-babasının velayeti altında büyümesi, reşit
olması,
 bir yerde oturması,
 nişanlanması, evlenmesi, eşiyle ilişkileri, araba, ev
sahibi olması, kişinin ölmesi hep medenî hukuk
ilişkisidir

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
46

Nihayet kişinin medenî hukuk ile bağlantısı
öldükten sonra bile bir süre devam eder.
Mirasının nasıl ve kimler arasında paylaşılacağı
yine medenî hukukun konusuna girer.
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
47
Medeni kanunun dalları
http://acikogretimadaletcikmissorular.blogspot.com.tr/2013/12/medeni-hukukun-alt-dallari.html
A1.1.Kişiler Hukuku
 Kişiler Hukuku dediğimiz zaman;
 hangi varlıkların hangi koşullar altında kişi
sayıldığını,
 hangi koşullar altında da kişiliğini kaybettiğini,
kişilerin ehliyetlerini,
 isim, hısımlık, yerleşim yeri gibi
 onları diğer kişilerden ayıran birtakım niteliklerini
ve kişiliğe giren değerleri korumanın hukuki
yollarını düzenleyen hukuk dalını anlıyoruz.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
48
A.1.2.Aile Hukuku
 Aile ilişkilerinin kurulması,
 işleyişi ve
 sona ermesini ,
 kurallara bağlayan Medeni Hukuk dalına Aile
Hukuku diyoruz.
 Aile Hukuku, Medeni Hukuk'un ağırlıklı olarak
kişi varlıklarına ilişkin nitelik taşıyan bir alt dalıdır.
 Bu alanda Devletin otoritesi de kendisini yoğun
biçimde hissettirir ve emredici kurallar oldukça
yaygındır.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
49
A.1.3.Miras Hukuku
 Bir kişi öldüğü zaman, son arzularının nasıl ve ne
kapsamda yerine getirileceği ve özellikle de
sağlığında sahip olduğu mal varlığının (-ölümüyle 'tereke'
adını alacaktır-) akıbetini düzenleyen hukuk dalı, Miras
Hukuku'dur.
 Miras Hukuku, Medeni Hukuk'un daha ziyade
mal varlığı niteliği taşıyan dalları arasında
sınıflandırılır, ama kişi varlığına ilişkin yönü de
bulunmaktadır.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
50
A.1.4.Eşya Hukuku
 Kişilerin eşya üzerindeki egemenlikleri nedeniyle
başkaları ile oluşan ilişkilerini düzenleyen hukuk
dalına Eşya Hukuku diyoruz.
 Eşya Hukuku, Medeni Hukuk'un tam anlamıyla
mal varlıksal nitelik taşıyan bir alt dalıdır.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
51
A.2.Borçlar Hukuku
Kişiler arasındaki borç ilişkilerini düzenleyen
hukuk dalına Borçlar Hukuku denir.
 Borçlar Hukuku da Medeni Hukuk'un bir alt
dalıdır, ancak Borçlar Hukuku'na ilişkin kurallar,
Medeni Kanun'da değil, Borçlar Kanunu'nda
yer alır;


http://acikogretimadaletcikmissorular.blogspot.com.tr/2013/12/medeni-hukukun-alt-dallari.html
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
52
Borç ilişkisi, iki taraf arasında mevcut olup, bir
şeyin verilmesini, yapılmasını veya
yapılmamasını öngören bağ şeklinde tanımlanır.
 Bu ilişkinin taraflarından birisine alacaklı, diğerine
borçlu denir.
 İşte borçlar hukuku;
 borç ilişkisinin doğumunu,
 hükümlerini,
 türlerini ve
 sona ermesini inceler.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
53
A.3. TİCARET HUKUKU
Ticaret hukuku, kişilerin “ticari” nitelikteki
ilişkilerini düzenleyen hukuk kurallarının
bütünüdür.
 Ticaret hukuku, borçlar hukukuyla çok yakından
ilişkilidir.
 Borçlar hukuku; kişilerin ticari nitelikte olmayan
borç ilişkilerini düzenlediği halde, ticaret hukuku
aynı ilişkilerin “ticari” nitelikte olanlarını düzenler.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
54
Ticaret hukuku oldukça hacimli bir hukuk dalıdır.
Kendi içinde;
 ticari işletme hukuku
 şirketler hukuku,
 kıymetli evrak hukuku
 deniz ticareti hukuku ve
 sigorta hukuku
 bölümlerine ayrılmaktadır.


Türkiye’de ticaret hukuk kuralları 1955 tarihli Türk Ticaret Kanunu belirlenmiştir.TTK
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
55
A.4. DEVLETLER ÖZEL HUKUKU
Çeşitli devletlere bağlı bulunan (örn. Çifte vatandaş..) kişiler
arasındaki özel hukuk ilişkilerine, hangi devletin
kanunun uygulanacağını veya bu ilişkilerle ilgili
davaların hangi devletin mahkemesinde
görüleceğini gösteren hukuk kuralları ile,
 kişilerin veya şeylerin uyrukluğunu (mahreç..)
düzenleyen hukuk kurallarından oluşur.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
56
A.5. MEDENÎ USUL HUKUKU
(MUH)
MUH, adliye mahkemelerinin özel hukuk
alanındaki bütün yargısal faaliyetlerini inceler.
 Diğer bir tanımla, MUH, özel hukuk alanında
ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümlenmesinde
mahkemelerin izleyecekleri usulleri belirleyen
hukuk kurallarından meydana gelir.


Türkiye’de medenî usûl hukuk kuralları 1927 tarihli Hukuk Usûlü
Muhakemeleri Kanunu (HUMK ) ile düzenlenmiştir.
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
57
A.6. İCRA VE İFLAS HUKUKU
İcra ve iflas hukuku medenî usul hukukunu
tamamlayan bir hukuk dalıdır.
 Hukuk mahkemelerinin verdiği hükümler, lehine
karar verilen kişi tarafından doğrudan doğruya icra
edilemez.
 Yargılama sonucunda haklı çıkan taraf aldığı
mahkeme kararını (ilamı) icra dairesine götürerek
icra ettirir.
 İşte böyle bir kararın nasıl yerine getirileceğini icra
hukuku düzenler.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
58
B.
KAMU
HUKUKU
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
59
Kamu hukuku veya amme hukuku;
 devlet ve vatandaşlar
 veya
 devletin kendi kurumları arasındaki
 ilişkileri düzenleyen hukuk alanıdır.
 Özel hukuktan ayrılması sırf teorik bir ayrım
değil, başvurulacak mahkemenin belirlenmesi
açısından da önemlidir.


https://www.google.com.tr/webhp?sourceid=chrome-instant&ion=1&espv=2&ie=UTF-8#q=kamu%20hukuku
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
60

Buna uygun olarak kamu hukukuna aşağıdaki
dalları mevcuttur.
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
61
B.1.ANAYASA HUKUKU
Anayasa hukuku ;
 devletin şeklini,
 yapısını,
 organlarını,
 kişileri hak ve özgürlüklerini ,
 devlete karşı ödevlerini düzenleyen bir hukuk
dalıdır.


Türk anayasa hukukunun kaynağı 7 Kasım 1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye
Cumhuriyeti Anayasası olup bir başlangıç ve 7 kısım olmak ve toplam 177 asıl ve 16
geçici maddeden oluşmaktadır.
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
62
B.2.İDARİ HUKUKU
Anayasamız devletin örgütlenme biçimiyle ilgili
olarak kurallar koymuştur.
 Ancak bu kurallar genel nitelikte olup devlet
içinde idari birimlerin örgütlenmesi ve işleyişiyle
ilgili konulara değinmemektedir.


9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
63
Bu idari hukukun konusudur.
 İdari hukuku ;
 devletin örgütlenmesini ,
 devlet içinde idari birimlerin oluşmasını,
 çalışma biçimlerini ,
 birbirleriyle ve kişilerle olan ilişkilerini,
 idarinin işlemlerini ve
 bunun hukuka uygunluğunun koşullarını
düzenleyen kamu hukukuna dair bir maddi
hukuk dalıdır.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
64
B.3. CEZA HUKUKU
Suç teşkil eden eylemlerle bunların karşılığı olan
cezaları tayin eden hukuk dalıdır.
 Suç, karşılığı ceza olan hukuk dışı bir eylemdir.
 Hangi eylemin bu nitelikte olduğu ve bu eylemin
karşılığı (müeyyedesi) olan cezayı kanun tayin
eder.
 Bu husus ceza hukukunun çok eski ve temel bir
ilkesi olan «kanunsuz suç ve ceza olmaz» ilkesiyle
ifade edilmektedir.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
65
B.4.DEVLETLER UMUMİ HUKUKU:
Bir devletin diğer devletler ve milletler arası
kuruluşlarla olan ilişkilerini düzenleyen hukuk
dalıdır.
 Bu yönüyle devletler umumi hukuku bir dış
hukuku olarak ta nitelendirmektedir.


9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
66
B.5.YARGILAMA HUKUKU:
Devletin, yasama yetkisi ve yürütme görevi
yanında yargı yetkisi de vardır.
 Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız
mahkemelerce kullanılır (Any. m. 9) .
 Yargı deyimi genellikle “hukuk kurallarının
bağımsız ve tarafsız mahkemelerce belli bir olaya
uygulanmasını” ifade eder.


Kaynak: http://notoku.com/yargilama-hukuku/#ixzz4VqMsnwyB
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
67
B.5.YARGILAMA HUKUKU:
O halde yargılama hukuku;
 yargı yetkisini kullanan organların (mahkemelerin)
adalet dağıtırken izleyecekleri yöntemleri (usulleri)
gösteren hukuk kurallarının tümünden
oluşmaktadır.


Kaynak: http://notoku.com/yargilama-hukuku/#ixzz4VqMsnwyB
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
68
B.5.YARGILAMA HUKUKU:
Bu hukuk dalına “usul hukuku” demekte
mümkündür.
 Başkasından alacaklı olan kişinin borcunu nerede
hangi mahkemede dava edebileceği bu alacağını nasıl
kanıtlayabileceği,(tüketici mahkemesinde mi, mahkemelerde mi vb.)
 suç işleyen bir kişinin nerede nasıl yargılanacağı,(askeri

yargı mı sivil yargı mı vb)

idareye yaptığı bir başvurusu haksız olarak red
edilen kişinin bunu nerede nasıl dava edebileceği, (bir
üst mahkemeye vb.)

gibi konular yargılama hukukunu ilgilendirir.
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
69
B.6.İCRA İFLAS HUKUKU:
İcra iflas hukuku da yargılama hukuku ile yakından
ilgili bir hukuk dalıdır.
 Burada borçlunun borcunu ödememesi halinde
alacağın ondan ne şekilde tahsil edeceği
gösterilmektedir.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
70
B.6.İCRA İFLAS HUKUKU:
Borçlu aleyhine yapılan takip icra takibi olabileceği
gibi; koşulları mevcut ise iflas yoluyla da takip
olabilir.
 Her iki takibinde nerede nasıl yapılacağı borçlunun
böyle bir takip karşısında hangi yasal yollara
başvurabileceği alacaklının bu durumda hangi
hukuksal olanaklara sahip olduğu yapılan takibe
rağmen borçlunun borcunu ödememesi halinde
mallarının nasıl haczedip parayı çevrilebileceği gibi
konular bu hukuk dalını ilgilendirir.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
71
B.7.VERGİ HUKUKU:

Devletin, vergilendirme yetkisini bunun şeklini
kapsamını vergileri tarh ve tahakkukunu
tahsilini düzenleyen hukuk dalıdır.

Verginin tarhı,Vergi alacağının kanunlarda gösterilen
matrah ve oranlar üzerinden hesaplanarak miktarının
belirlenmesidir.Verginin tarhı idarece yapılır. Türkiye'de bu
işi vergi daireleri yapmaktadır.Verginin tarhı Vergi Usul
Kanunun 20. maddesinde tanımlanmıştır.
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
72
HUKUKUN KAYNAKLARI
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
73
Hukuk kurallarının;
 nasıl ve ne suretle meydana geldiklerini, nereden
çıktıklarını ifade eden kaynaklara hukuku doğuran
kaynaklar denir.
 Hukuk kurallarının dışa karşı hangi şekillerde
göründüğünü gösteren kaynaklara ise, hukuku
bildiren kaynaklar veya mahiyetlerine de uygun
düşecek biçimde hukukun şekli kaynakları
denilmektedir.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
74
1.
HUKUKUN ŞEKLİ KAYNAKLARI
Hukukun şekli kaynakları denildiği zaman
karşımıza;
 A)yazılı kaynaklar,
 B)yazısız kaynaklar ve
 C)yardımcı kaynaklar
 olmak üzere başlıca üç kaynak çıkmaktadır.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
75
A. YAZILI KAYNAKLAR
Yazılı hukuk kurallarını içeren kaynaklardır.
 Bu kaynaklarda yer alan yazılı hukuk kuralları
yetkili bir merci tarafından konulmuşlardır.Yetkili
bir merci tarafından konulmuş olan ve yürürlükte
bulunan hukuk kurallarının tümüne birden "mevzu
hukuk" (konulmuş hukuk) veya uygulamadaki
deyimiyle;
 mevzuat adı verilmektedir.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
76
A. YAZILI KAYNAKLAR
Yazılı kaynaklar;
 kanunlar,
 kanun hükmünde kararnameler,(KHK)
 tüzükler ve
 yönetmeliklerden
 oluşmaktadır.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
77
MEVZUAT NE DEMEKTİR?
• Mevzuat yürürlükteki hukuk kurallarının bütünüdür.**************
• Türk mevzuat sistemi yukarıdan aşağıya doğru;
• anayasa,
• kanun,
• tüzük,
• yönetmelik ve
• tebliğden oluşur.
• Bir ülkede yürürlükte olan yasa, tüzük, yönetmelik vb.nin bütünü .
• Örnek: Mahkemenin hangi süre içinde başlaması gerektiğine dair bir kayıt da
yoktu mevzuatta. Ç. Altan
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
78
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
79
NORMLAR HİYERARŞİSİ
•Bir hukuk düzeninde mevcut olan, anayasa, kanun,
tüzük, yönetmelik gibi normlar, dağınık hâlde ve
rastgele değil, alt-alta, üst-üste bulunur.
• Bu normların arasında altlık-üstlük ilişkisi vardır.
Buna “normlar hiyerarşisi” veya “hukuk düzeni
piramidi” denir.
•Mevzuat : Bir ülkede yürürlükte olan yasa, tüzük,
yönetmelik vb.nin bütünüdür.
• http://www.udybelgesi.com/anayasa_normlar_hiyerarsisi.asp
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
80
A.1- Anayasa:
•Anayasa,
•ülke üzerindeki egemenlik haklarının
kullanım yetkisinin ,
•içeriğinde belirtildiği şekliyle devlete verildiğini
belirleyen toplumsal sözleşmelerdir.
• Hans Kelsen'in Normlar Hiyerarşisi'ne göre
diğer bütün hukuki kurallardan ve yapılardan
üstündür ve hiçbir kanun ve yapı anayasaya
aykırı olamaz.
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Anayasa
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
81
•Genel olarak;
•genel hükümler,
•temel hak ve özgürlükler,
•bireylerin topluma karşı görev ve
sorumlulukları ile
•yasama,
•yürütme,
•yargı
•gibi anayasal devlet organlarını tanımlayan
bölümlere sahiptir.
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Anayasa
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
82
A.2- Milletlerarası Andlaşmalar :
•“TC. adına yabancı devletlerle ve U.A. kuruluşlarla
yapılacak andlaşmaların onaylanması, TBMM nin
onaylamayı bir kanunla uygun bulmasına bağlıdır.
•Usulüne göre yürürlüğe konulmuş U.A. andlaşmalar
kanun hükmündedir.
• Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile
Anayasa Mahkemesine başvurulamaz.
• http://www.udybelgesi.com/anayasa_normlar_hiyerarsisi.asp
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
83
2- Milletlerarası Andlaşmalar :
•Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve
özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla
kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi
nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası
andlaşma hükümleri esas alınır.”
• http://www.udybelgesi.com/anayasa_normlar_hiyerarsisi.asp
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
84
*****A.3- Kanunlar; *****
•Yasama organı tarafından çıkarılan, yazılı, genel,
sürekli ve soyut hukuk kurallarıdır.
• Kanun teklif etmeye Bakanlar Kurulu ve TBMM
üyeleri yetkilidir.
• TBMM üyelerince hazırlanan kanun projelerine
kanun teklifi,***********
• Bakanlar Kurulu’nun hazırlayıp sundukları kanun
projelerine ;
•kanun tasarısı adı verilir.
• http://www.udybelgesi.com/anayasa_normlar_hiyerarsisi.asp
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
85
A.4- KHK (Kanun Hükmünde Kararname) :
•TBMM nden veya doğrudan Anayasadan
aldığı bir yetkiye dayanarak Bakanlar
Kurulunun belli konuları düzenlemek için
çıkarılan hukuk kurallarıdır.
• http://www.udybelgesi.com/anayasa_normlar_hiyerarsisi.asp
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
86
A.5.tüzük
•Tüzük, yasalarca belirlenen işlerin nasıl
yapılacağını gösterir,
•bakanlar kurulunca çıkarılır ve tıpkı kanunlar gibi
cumhurbaşkanının imzasından sonra aksine bir
hüküm yoksa Resmi Gazetede yayınlandıktan 45
gün sonra yürürlüğe girer.
• https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCz%C3%BCk
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
87
5.tüzük
•Ancak kanundan farklı olarak Danıştayın
denetiminden geçmek zorundadır, aksi takdirde
yok hükmündedir.
• Ayrıca bir kurum ya da kuruluşun amaçlarını,
görevlerini ve izleyeceği yol ve yöntemleri
belirttikleri maddeler bütünüdür.
• Kanunların uygulanmasına ilişkin esasları gösterir.
•Her derneğin bir tüzüğünün olması gerek şarttır ve
dernek tüzükleri aşağıdaki maddeleri içermek
zorundadır:
• https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCz%C3%BCk
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
88
Örnek bir tüzük
• Madde 1
•
•
Kuruluş
Burada derneğin adı ve genel merkezinin adresi açık olarak ifade edilir.
• Madde 2
•
Amaç ve Görevler
•
Amaçlar
•
•
•
Burada derneğin kuruluş amacı listelenir. Dernek faaliyetlerini yaparken hangi amaca
hizmet etmek istiyor ise tüm amaçlar açıkça listelenir.
Görevler
Amaçları maddesinde bahsedilen, sıralanan amaçlarının gerçekleştirmek için
yapacağı faaliyetler listelenir. Diğer bir değişle derneğin yapmayı düşündüğü etkinlikler
listelenir.
• Madde 3
•
•
Kurucular
Burada derneğin kurucularının listesi verilir.
• Madde 4
•
Üyelik
•
9.03.2017
Burada derneğe üye olmak ve üyelikten
ayrılmak için gerekli olan kriterler yazılır.
osenses@ktu.edu.tr
89
• Madde 5
• Derneğin organları
•
Burada derneğin genel kurul, yönetim kurulu, disiplin kurulu gibi
hangi alt yapılara sahip olduğu listelenir.
• Madde 6
• Genel Kurul
•
Burada derneğin organlarından biri olan genel kurulun görev ve
yetkileri ile ne sıklıkta hangi şartlarda toplanacağı yazılır.
• Madde 7
• Yönetim Kurulu
•
Burada derneğin organlarından biri olan yönetim kurulunun nasıl
oluşturulacağı kaç kişiden oluşacağı görev ve yetkileri ile ne kadar bir
süre için seçildiği bilgisi yer alır.
• Madde 8
• Başkan ve Genel Sekreter
•
Burada derneğin organlarından biri olan başkanın ve/veya genel
sekreterin nasıl seçileceği görev ve yetkileri bulunur.
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
90
• Madde 9
• Disiplin Kurulu
•
Burada derneğin organlarından biri olan disiplin kurulunun nasıl
oluşturulacağı ve ne gibi yetkileri olduğu yazılır.
• Madde 10
• Denetleme Kurulu
•
Burada derneğin organlarından biri olan denetleme kurulunun nasıl
oluşturulacağı ve ne gibi yetkileri olduğu yazılır.
• Madde 11
• Derneğin Gelirleri
•
Burada derneğin gelir kaynakları ve onların nasıl idare edileceği ile ilgili
açıklamalar bulunur.
• Madde 12
• Defter ve Kayıtlar
•
Burada derneğin işleyişi ile ilgili mali ve diğer defter ve kayıtların nasıl ve
hangi yöntemle tutulacağının bilgileri yer alır.
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
91
*****A.6- Yönetmelikler;*****
•Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel
kişilerince, kanun ve tüzüklerin
uygulanmasını sağlamak için çıkarılır.
Tüzüklerden farklı olarak yönetmelikler için
belli bir şekil şartı getirilmemiştir.
• http://www.udybelgesi.com/anayasa_normlar_hiyerarsisi.asp
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
92
6.Yönetmelikler

Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin
kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve
tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere (örn.
Karayollarının yönetmeliğiyle yök ün yönetmeliği ayrıdır) ve bunlara
aykırı olmamak şartıyla çıkardıkları yazılı hukuk
kurallarıdır.
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
93
*****6.Yönetmelikler*****
Yönetmeliklerin kanuna aykırı olduğu
iddiası;
 adalet mahkemelerinde ileri
sürülebileceği gibi,

yönetmeliğin iptali için Danıştay'a da
başvurulabilir.
 Yönetmeliklere eskiden Talimatname denilirdi.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
94
A.7- Yönerge :
•1. Herhangi bir konuda tutulacak yol için üst
makamlardan alt makamlara belli bir esasa
dayanarak verilen buyruk, talimat, direktif.
•2. Bu buyrukların yazılı olduğu belge.
•3. Yönetmeliklerde değinilmeyen konulara açıklık
getirmek için düzenlenen resmî belge.
• http://www.udybelgesi.com/anayasa_normlar_hiyerarsisi.asp
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
95
A.8- Tebliğ :
•1. Bildirme. 2. Haber verme. 3. Bildiri.
• http://www.udybelgesi.com/anayasa_normlar_hiyerarsisi.asp
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
96
A.9- Genelge :
•Yasa ve yönetmeliklerin uygulanmasında yol
göstermek, herhangi bir konuda aydınlatmak,
dikkat çekmek üzere ilgililere gönderilen yazı,
tamim, sirküler:
• http://www.udybelgesi.com/anayasa_normlar_hiyerarsisi.asp
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
97
A.10- Talimat :
•1. Yönerge.
•2. Görevin gerektirdiği türlü hizmetlerin
başarıyla yürütülmesi için kumandan, başkan
veya daire başkanları tarafından verilen, o
hizmetle ilgili sorumluluk, düzen ve ilkeleri
içine alan buyruklar.
•
• http://www.udybelgesi.com/anayasa_normlar_hiyerarsisi.asp
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
98
B- YAZISIZ KAYNAKLAR
( Örf ve Adet Hukuku)
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
99
Örf ve adet hukuku Anglo-American hukuk
sisteminde yazılı hukuktan daha önemli bir
hukuk kaynağı olduğu halde, bizim hukuk
sistemimizde ancak tali (ikinci derecede) bir
hukuk kaynağıdır.
 Hakim ilk defa yazılı kaynaklara başvurmak
zorunda olduğu içindir ki, yazılı kaynaklara asli
kaynaklar da denilmektedir.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
100
Örf ve adet hukuku, yetkili bir organ tarafından
bilerek ve istenerek konulmuş olan kurallar
değildir.
 Bunlar toplumda kendi kendilerine doğarlar.
Herhangi bir adetin, bir geleneğin bir örf ve adet
hukuku kuralı düzeyine ulaşabilmesi için, birtakım
unsurları içermekte olması gerekir.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
101
B.1. Unsurları
 Alelade bir adetin, bir geleneğin örf ve adet
hukuku kuralı olabilmesi için üç unsurun birarada
bulunması gerekir.
 a- Maddi Unsur
 Örf ve adet hukukunun maddi unsuru devamlılık
veya tekrarlanmadır. O adetin, o geleneğin az çok
uzunca bir süreden beri uygulanmakta olması,
onun toplumda ilk defa kimin tarafından
uygulanmış olduğunun bilinmemesi halinde
mevcut sayılacaktır.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
102
b- Manevi Unsur
 Örf ve adet hukukunun manevi unsuru genel
inanıştır. Toplum vicdanında, bu davranış biçiminde
bulunmak zorunluluğu hakkında genel bir inanç
yer etmemişse, o adetin bir örf ve adet hukuku
kuralı niteliğini kazanması mümkün değildir.
 c- Hukuki Unsur
 Hukuki unsur maddi yaptırımdır. Uzun zamandan
beri tekrarlanmakta olan ve kişilerin kendilerini
uymaya mecbur ettikleri adetin aynı zamanda
devlet gücüyle de desteklenmiş olması gerekir.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
103
B.2-Türleri
 a- Genel Örf ve Adet Hukuku
 Memleketin her yerinde bilinen ve uygulanmakta
olan kurallardır.
 Bu tür örf ve adet hukuku kurallarına örnek
olarak ortakçılık ve yarıcılık gösterilebilir.
Ortakçılık, inek, koyun, keçi, manda gibi semere
(ürün) veren hayvanlarla ilgili bir örf ve adet
hukuku kuralıdır.Yarıcılık ise, tarıma elverişli
toprakla ilgili bir örf ve adet hukuku kuralıdır.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
104
b- Özel Örf ve Adet Hukuk
 Ülkenin belli bir yöresinde veya belli bir meslek
grubuna dahil bulunan kimseler arasında bilinen
ve uygulanan kurallardır.
 Belli bir yörede geçerli olan örf ve adet hukuku
kurallarına "mahalli örf ve adet hukuku"
denilmektedir.
 Örneğin sadece Ege bölgesinde, özellikle izmir
ve dolaylarında çok eskiden beri uygulanmakta
olan paftos ve örfü belde bu nitelikteki örf ve
adetlerdendir.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
105
Paftos: başkasına ait bir arazide bağ yetiştirme;
 örfü belde ise: başkasının arsasına bina yaptırma
ile ilgilidir.
 Özel örf ve adet hukuku kurallarının bir kısmı
ise, sadece belli bir meslek grubuna dahil bulunan
kimseler arasında geçerlidirler. Bunlara örnek
olarak ticari örf ve adetler gösterilebilir. Ticari örf
ve adetler, ticaret hukukunun tali
kaynaklarındandır.

9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
106

https://www.frmtr.com/siyasal-bilgiler-hukuk/734711-hukukun-dallari.html
9.03.2017
osenses@ktu.edu.tr
107
Download