Yeni kurulan çocuk anjiografi ünitemizin bir yıllık

Yeni kurulan çocuk anjiografi ünitemizin bir yıllık çalışması
Osman Başpınar1, Hakkı Kazaz2, Mehmet Adnan Celkan2, Bahadır Dağlar2, Haşim
Üstünsoy2, Metin Kılınç1, Yavuz Coşkun1
Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi 1Pediatri ve 2Kalp-Damar Cerrahisi Anabilim Dalları, Gaziantep
Amaç: Gaziantep Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı bünyesinde hizmete başlayan çocuk
anjiografi ünitemizin bir yıl süresince çalışması değerlendirilmiştir. Yöntem: Bir yıl süresince anjiografi
laboratuarında işlem gören hastaların tanısal özellikleri dosyalarından alınmıştır. Bulgular: Toplam 146 girişim
139 hastada uygulanmıştır. Hastaların 65’i erkek (% 44.5), 81’i kız (% 55.5) ortalama yaş 4.3±4.1 (ortanca 3),
ortalama ağırlık 13.7±10.5 (ortanca 10.7) kg olarak bulunmuştur. Girişimler 107 kez femoral ven, 92 kez femoral
arter yolu ile % 90.6’sı sağ, % 9.4’ü sol inguinal bölgeden gerçekleştirilmiştir. Tanısal anjiografi 134 kez (% 91.7),
dokuz kez tanısal ve girişimsel ve dört kez ise sadece girişimsel uygulanmıştır. Girişimseller beş pulmoner, bir
aortik balon valvüloplasti, üç geçici pacemaker takılması, iki kez perikardiyosentez ve bir kez septostomi
uygulanmasıdır. İşlemler sırasında 11 hastada (% 7.9) komplikasyon gelişmiştir. Tanısal işlemlerde septal
defektlerle 65 kez, patent duktus arteriyozusla 40 kez, aort ve pulmoner arter darlıkları ile 27 kez, Fallot tetralojisi
ile de 14 kez karşılaşılmıştır. Sonuç: Çocuklarda uygulanan kalp kateterizasyonu, bu yaş grubu kalp
hastalıklarında tanısal ve girişimsel işlemlerde belirleyici bir role sahiptir.
Anahtar kelimeler: Çocuk kardiyoloji, anjiografi laboratuarı, kateterizasyon
One year study in new pediatric angiography unit
Objective and methods: The purpose of this study was to evaluate the outcome of new pediatric cardiac
angiography laboratory in the Gaziantep University Medical Faculty. Results: 146 procedures were made in 139
patients. There were 65 male (44.5%), 81 female (55.5%) with a mean age 4.3±4.1 years, (median three years),
body weight, 13.7±10.5 (median 10.7, 2.5 to 62) kg. Femoral vein was used in 107 and femoral arteries in 92.
Sheaths were placed to right-side 90.6% and left-side 9.4% respectively. Diagnostic pediatric catheterization were
used in 134 (91.7) patients, and diagnostic and interventional in nine, and only interventional procedures in four
patients. Invasive procedures were five pulmonary balloon valvuloplasty, one aortic balloon valvuloplasty, three
transient pacemaker implantation, two pericardiocentesis, and one balloon atrial septostomy. Complication
percent was %7.9 (11 patients). Diagnoses in the cineangiography were frequently septal defects in 65 patients,
patent ductus arteriosus in 40, aortic and pulmonary stenosis in 27 and tetralogy of Fallot in 14. Conclusion:
Cardiac catheterization in pediatric patients is a major tool in the diagnostic and therapeutic interventional at the
congenital and other cardiac problems.
Key words: Pediatric cardiology, angiography, catheterization
Genel Tıp Derg 2005;15(4):157-160
Girişimsel ve cerrahi tekniklerindeki ilerlemelere
rağmen doğumsal kalp hastalığı, halen çocukluk yaş
grubunda önemli bir morbidite ve mortalite nedenidir
Yazışma
adresi:
Yrd.Doç.Dr.Osman
Başpınar,
Gaziantep
Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatri ABD, 27310, Gaziantep.
e-posta: baspinar@gantep.edu.tr
Genel Tıp Derg 2005;15(4)
(1). Epidemiyolojik çalışmalarda sıklık oranı değişik
ülkelerde 1000 canlı doğumda 4.6-12.2 (2-4),
Türkiye’de İç Anadolu bölgesinde ise yapılan bir
çalışmada (5) 7.77 olarak bulunmuştur. Kazanılmış
kalp hastalıkları ise kalbin ikincil olarak etkilendiği
bir takım hastalıkları içerir. Ülkemiz nüfusunun genç
olması çocuk kardiyoloji merkezlerinin de iş
yükünün nispeten yoğun olacağını gösterebilir.
Yazımızda
Gaziantep
Üniversitesinde
Tıp
Çocuk anjiografi ünitesinin çalışmaları-Başpınar ve ark
157
Fakültesi’nde Temmuz 2003 yılında faaliyete
başlayan çocuk anjiografi ünitemizin bir yıllık
çalışması sunulmaktadır.
Yöntem
Her çocuğun genel ve kardiyovasküler muayenesi
çocuk
kardiyoloji
ünitemizde
yapıldı.
Elektrokardiyografi,
göğüs
röntgeni
ve
ekokardiyografi tetkikleri değerlendirildi, ayrıca
gereken hastalara 24 saatlik Holter izlemi, Treadmill
egzersiz stres testi uygulandı. Ekokardiyografik
tetkik GE Vingmed sistem ekokardiyografi cihazı ile
multi Herz problar kullanılarak iki boyutlu, M-mod,
renkli, vurulu ve devamlı dalga Doppler teknikleriyle
gerçekleştirildi. Görüntüler her hastada standart
parasternal uzun-kısa aks, apikal dört boşluk,
subkostal
ve
suprasternal
pencerelerde
değerlendirildi. Defektlerin varlığı ve ağırlığı
Amerikan Ekokardiyogafi Topluluğu kriterlerine (6)
göre değerlendirildi.
Çocuk anjiografi laboratuarının açıldığı Temmuz
2003 tarihinden Ağustos 2004 tarihine kadar tanısal
ve girişimsel işlem yapılan hastalar çalışmaya dahil
edildi. Anjiografi laboratuarında Philips monoplan
yüksek çözünürlüklü dijital anjiografi cihazı ile
Mennen invazif basınç monitörü kullanıldı.
Oksimetrik ölçümler kateterizasyon işlemi sırasında
şant hesabı gereken hastaların hepsinden alındı.
Hastaların yaş, cins, klinik, ekokardiyografi ve
kateter özellik ve tanıları analiz edildi. Çalışmamızda
hastalıkların sınıflandırılması ekokardiyografi ve
anjiografi sonuçlarına göre Avrupa Çocuk
Kardiyoloji kalp hastalıkları kodları ile yapıldı (7).
Yaş grupları 1-30 gün yenidoğan, 30 gün-2 yaş süt
çocuğu, 2-6 yaş okul öncesi, 6-12 yaş okul çocuğu,
12-20 yaş ergen ve 20 yaş ve üstü yetişkin olarak
sınıflandırıldı.
Bulgular
Çalışma süresi içinde ekokardiyografi laboratuarında
toplam 2761 ekokardiyografik tetkik yapılmıştır.
Daha ileri inceleme veya girişimsel işlem için karar
alınan hastalardan 139’unda 146 işlem yapılmıştır.
Yapılan işlemler tanısal kalp kateterizasyonu ve
anjiografi, pulmoner arter balon valvüloplasti, aorta
balon valvüloplasti, perikardiyosentez, balon atriyal
septostomi, geçici pacemaker takılması şeklinde
Genel Tıp Derg 2005;15(4)
158
Y etiş k in
1%
E r g en
6%
Y en id oğ an
5%
O kul çocuğu
26%
S ü t ç oc u ğ u
42%
O k u l ö n c es i
20%
Şekil 1. Çocuk anjiografi laboratuarında kateter
işlemi yapılan hastaların yaş gruplarına göre
dağılımı
olmuştur. Yedi hastada (% 5); direnç hesabının net
yapılamaması, pulmoner balon sonrası basınç
farkının azalmaması, arter veya ven girişiminin aynı
anda
yapılmaması
gibi
nedenlerle
işlem
tekrarlanmıştır. Hastalardan 65’i erkek (% 44.5), 81’i
kız (% 55.5) olup 21 ve 36 yaşındaki iki erişkin
doğumsal kalp hastalığı dışında ortalama yaş 4.3±4.1
yıldır (ortanca 3 yaş, minimum üç gün, maksimum
15 yaş). Anjiografi yapılan hastaların yaş gruplarına
göre dağılımı Şekil 1’de verilmiştir. Hastaların
ağırlıkları ortalama 13.7±10.5 (ortanca 10.7, aralık
2.5-62.0) kg olarak ölçülmüştür. Girişimler 80 kez
(% 54.8) tek giriş yerinden, 66 kez (% 45.2) ise hem
arter hem de ven kullanılarak çift giriş yerinden
yapılmıştır.
Tanısal anjiografi 134 kez (% 91.7), dokuz kez (%
6.2) tanısal ve girişimsel ve üç kez (% 2.1) ise sadece
girişimsel işlem uygulanmıştır. Girişimsel işlemler;
beş kez pulmoner balon, bir aortik balon
valvüloplasti, üç geçici pacemaker takılması, iki kez
perikardiyosentez
ve
bir
kez
septostomi
uygulanmasıdır. İşlemler sırasında 11 hastada (%
7.9) komplikasyon gelişmiştir. Komplikasyonlar
şunlardır; doğumsal düzeltilmiş büyük arter
transpozisyonlu bir hastada kalıcı üçüncü derecede
atriyoventriküler blok gelişmesi, arter girişimi
yapılan iki hastada embolektomi gerektiren arteriyel
trombüs oluşumu, genel durumu kötü olan bir
hastada işlem sırasında hipotansiyon ve hipotermi
gelişmesi, trunkus arteriyozus tanılı hastada adenozin
gerektiren supraventriküler taşikardi oluşması, Fallot
tetralojili tanılı hastada geçici üçüncü derecede
Çocuk anjiografi ünitesinin çalışmaları-Başpınar ve ark
40
PDA
VSD
35
ASD
PD
30
TOF
25
AD
AK
20
Tek ventrikül
AVSD
15
BAT
10
ÇÇSV
Trunkus
5
PPH
Diğerleri
0
Tanılar
Şekil 2. Anjiografi işlemi yapılan hastalardaki tanılar. (PDA: patent duktus arteriyozus, VSD: Ventriküler septal
defekt, ASD: Atriyal septal defekt, PD: Pulmoner darlık, TOF: Fallot tetralojisi, AD: Aort darlığı, AK: Aort
koarktasyonu, AVSD: Atriyoventriküler septal defekt, BAT: Büyük arterlerin transpozisyonu, ÇÇSV: Çift çıkışlı
sağ ventrikül, PPH: Primer pulmoner hipertansiyon)
Tanısal işlemlerde septal defektlere 65 kez
(ventriküler septal defekt 39, atriyal septal defekt 26),
patent duktus arteriyozus 40 kez, aort ve pulmoner
arter darlıkları 27 kez, Fallot tetralojisi 14 kez
saptanmıştır. Diğer tanılar şekilde gösterilmektedir
(Şekil 2).
Goldenhar
DiGeorge
Heterotaksi
McCune Albright
Larsen
Williams
Turner
Down
Şekil 3. Doğumsal kalp hastalığı tanısı ile anjiografi
yapılan hastalarda tanımlanabilen kromozomal
anomali ve sendromlar
atriyoventriküler blok oluşması, bir hastada
kendiliğinden düzelen belirgin intramüral enjeksiyon
oluşması, dört hastada medikal tedavi ile düzelen
arteriyel spazm oluşumudur.
Genel Tıp Derg 2005;15(4)
Anjiografi yapılan hastalarda tanımlanabilen
kromozomal anomali ve sendromlar 15 hastada (%
10.8) saptanmıştır (Şekil 3).
Kalp-Damar Cerrahisi konseyinde 113 hastaya (%
81.3) ameliyat kararı, beş hastada (% 3.6) koil ile
patent duktus arteriyozusun kapatılması, 18 hastada
(% 12.9) izlem, üç hastada (% 2.2) işlemin tekrarı
kararı alınmıştır.
Tartışma ve sonuç
Çocuk kardiyoloji anjiografi laboratuarlarının
dünyada açılmaya başlaması 1950 yıllarında
olmasına rağmen, 1980’li yılların ortalarından
itibaren hızla ilerleyen teknolojik gelişmeler yapılan
işlemlerin hızla artışına neden olmuştur (8,9). Tedavi
edici
kateter girişimleri; aort, pulmoner arter
darlıklarında,
patent
duktus
arteriyozus
Çocuk anjiografi ünitesinin çalışmaları-Başpınar ve ark
159
kapatılmasında,
balon
atriyal
septektomi
yapılmasında, atriyal septal defekt kapatılmasında,
aort koarktasyonu giderilmesinde ve benzeri çoğu
durumda açık kalp cerrahi girişimin yerini almıştır.
Çocuk anjiografi laboratuarında kullanılan malzeme
ve girişimsel cihazların geliştirilmesi gelecek için
ümit vaat etmektedir.
Ekokardiyografik değerlendirmelerde kullanılan
cihazların teknolojik ilerlemelerinin belirgin artışı ile
sadece kalp hastalığını tanımak amaçlı kalp kateteri
sıklığı tüm dünyada azalmakta, buna karşın yapılan
girişimsel tedavilerin oranı artmaktadır. Bizim
ünitemizde de aynı şekilde sineanjiografi, oksimetri
çalışmaları sadece teşhis amaçlı yapılmamıştır.
Bunların yapılma nedeni sıklıkla hastaların kalp
cerrahisi öncesi hemodinamik durumlarının ve
pulmoner
hipertansiyon
risk
durumunun
değerlendirmesi, ilave defektlerin saptanması ve
prognozun belirlenmesi olmuştur.
Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk
Anjiografi Ünitemizin açılışı üzerinden bir yıl gibi
kısa bir süre geçmiş olmasına rağmen oldukça yoğun
bir şekilde, ilgili hasta grubuna geniş bir yelpaze
içinde hizmet vermeye başlamıştır. Büyük bir şehirde
bulunan ünitemizin teknik eksikliklerini kısa sürede
gidererek bölgemize daha iyi hizmet edebilmek
düşüncesindeyiz.
Genel Tıp Derg 2005;15(4)
160
Kaynaklar
1.
Rosenthal G. Prevalence of congenital heart disease. In: The
Science and Practice of Pediatric Cardiology. 2nd ed. Garson
A, Bricker JT, Fisher DJ, Neish SR (eds). Pennsylvania:
Williams&Wilkins Co.; 1998, p. 1083-90.
2.
Robida A, Folger GM, Hajar HA. Incidence of congenital
heart disease in Qatari children. Int J Cardiol 1997;60:19-22.
3.
Calzolari E, Garani G, Cocchi G, Magnani C, Rivieri F,
Neville A, et al. Congenital heart defects: 15 years experience
of the Emilia-Romagna Registry (Italy). Eur J Epidemiol
2003;18:773-80.
4.
Grech V. The evolution of diagnosis trends in congenital heart
disease: A population-based study. J Paediatr Child Health
1999;35:387-91.
5.
Karaaslan S, Başpınar O, Oran B, Baysal T, Elmacı AM,
Yorulmaz A. Prevalence and distribution of children with
congenital heart diseases in the central Anatolian region,
Turkey. Turk J Pediatr (in press).
6.
Kisslo J, Byrd BF, Geiser EA, Gresser C, Gillam LD,
Watkins-Ivy T, et al. Recommendations for continuous quality
improvement in echocardiography. J Am Soc Echocardiogr
1995;8:21-8.
7.
Franklin RC, Anderson RH, Daniels O, Elliott MJ, Gewillig
MH, Ghisla R, et al. Report of the Coding Committee of the
Association for European Paediatric Cardiology. Cardiol
Young 2002;12:611-8.
8.
Rao PS. Interventional pediatric cardiology: state of the art
and future directions. Pediatr Cardiol 1998;19:107-24.
9.
Mullins
CE.
History
of
pediatric
interventional
catheterization: pediatric therapeutic cardiac catheterizations.
Pediatr Cardiol 1998;19:3-7.
Çocuk anjiografi ünitesinin çalışmaları-Başpınar ve ark