Piyasalarda Bu Ay Temmuz 2016

advertisement
Piyasalarda Bu Ay
Temmuz 2016
Şebnem Mermertaş
Sermaye Piyasaları ve Makro Ekonomik Araştırmalar
Yurtdışı göstergeler
Haziran
sonu
Aylık
Değişim
YBB
Değişim
95.81
-0.1
-2.8
Euro/dolar
1.1112
-0.002
0.026
ABD 10Y
1.4841
-0.4
-0.1
16.0
1.8
-2.3
640.0
28.0
162.0
DXY
VIX
BDRY
Petrol
50.26
1.5%
33.3%
Altın
1319.2
8.5%
24.3%
YBB: Yılbaşından Beri
2
•
Yurtdışı göstergelerde sert dalgalanmalar
yaşanmasına rağmen, kapanışlar yatay
gerçekleşti. Fed’in faiz artışı olasılığının
düşmesi, Brexit sonucunun euroda değer
kaybı sonrasında toparlanma getirmesi
paritelerin yatay kalmasına neden oldu.
•
Yurtdışında ayın dikkat çekeni ay boyunca
aşağı yönlü seyrini sürdüren ABD 10 yıllığı
oldu.
•
Petrol başta olmak üzere emtia fiyatlarında
yükselişler devam etti.
Geçen ay neler oldu?
•
BIST-100 haziran ayında %1,3 geriledi. Haziran küresel piyasalara paralel olarak yurtiçinde de İngiltere
referandumuna dair fiyatlamaların dalgalanma yarattığı bir ay oldu. Ay başında ABD’nin zayıf istihdam verisinin
Fed’in faiz artışını ötelemesine neden olacağı beklentisiyle 79.400’e yükselen endeks Fed’ten gelen güvercin
açıklamaya rağmen anket sonuçlarında çıkışın öne geçmesiyle 74.600’e kadar geriledi. Referandumdan önceki
üç gün ise pozitif fiyatlamayla yeniden 78.000’i aşan endeks sonucun çıkış yönünde olmasıyla 74.000’e geriledi.
Türkiye’nin dış politikasında ekonomiyi olumsuz etkileyen sorunlar yaşadığı İsrail, Rusya ve Mısır’la beliren
anlaşma ihtimalleri sert düşüşün ardından yeniden toparlanma eğilimini öne çıkardı.
•
Tahvil faizi haziranda 0.55 puan geriledi. Merkez Bankası’nın borç verme faizinde indirime 50 baz puan ile
devam etmesi, enflasyonun mayısta %6,58’e gerilemesi tahvil faizinde düşüşü destekledi. Yabancıların haziranın
ilk üç haftasında tahvilde 309mn dolarlık satış yapmalarına rağmen, enflasyon beklentisinin %7,6’ya gerilemesi
ve TCMB’nin faiz indirimine devam edeceği beklentisi faizde düşüşü getirdi.
•
Merkez Bankası politika faizini %7,50’de bıraktı, faiz koridorunu %7,25-%9,50’den, %7,25-%9,00’a değiştirdi.
Merkez Bankası faiz indirimini geçen ay gibi ekonominin şoklara dayanıklılığının artmasından dolayı sadeleşme
yönünde ölçülü bir adım olarak değerlendirdi.
Haziran
Aylık
YBB
•
Eşit döviz sepeti haziranda %2,4 geriledi. Zayıf
istihdam verileri ve Fed’in güvercin açıklamalarıyla
dolar endeksindeki gerileme ay içinde dolar/TL’yi
2,85’e kadar çekse de İngiltere referandumu
sonrasında yeniden 3 lira görüldü. Rusya’yla
anlaşma ve yurtdışı piyasalarda referandum
sonrası toparlanma kapanışta dolar/TL’yi 2,88’e
düşürdü. Referandum sonrasında euro/dolar’ın
1,14’ten 1,10’a gerilemesi, euro/TL’nin %2,4
gerilemesine neden oldu.
3
BIST 100
Tahvil
MB faizi
Dolar
Euro
Sepet
YBB: Yılbaşından Beri
sonu
76,817
8.74
7.50
2.8848
3.2078
3.0463
Değişim
-1.3%
-0.55
0.0
-2.3%
-2.4%
-2.4%
Değişim
7.1%
-2.12
0.00
-1.1%
0.8%
-0.2%
Sektörler
Fiyat
Performans
Son
30/06/2016
Haziran
YBB
2015
BIST 100
76,817
-1.3%
7.1%
-16%
BIST 30
94,535
-1.0%
8.1%
-18%
Bankacılık Endeksi
129,406
0.6%
7.9%
-25%
Sanayi Endeksi
77,885
-2.8%
7.3%
-8%
BIST 100-30
97,365
-2.6%
1.7%
-9%
168.71
0.4%
8%
-32%
Piyasa Değeri (milyar dolar)
BIST 100
BIST Getiri Grafiği
130
125
120
115
110
105
100
95
XU100
XUSIN
XBANK
31/12/15
05/01/16
10/01/16
15/01/16
20/01/16
25/01/16
30/01/16
04/02/16
09/02/16
14/02/16
19/02/16
24/02/16
29/02/16
05/03/16
10/03/16
15/03/16
20/03/16
25/03/16
30/03/16
04/04/16
09/04/16
14/04/16
19/04/16
24/04/16
29/04/16
04/05/16
09/05/16
14/05/16
19/05/16
24/05/16
29/05/16
03/06/16
08/06/16
13/06/16
18/06/16
23/06/16
28/06/16
03/07/16
90
4
Global Borsalar
Ülke
Arja ntin
Brezi l ya
Fi l i pi nl er
İngi l tere
MSCI EM
Rus ya
Roma nya
Ta yva n
Hi ndi s ta n
Meks i ka
Çi n
Dow Jones
Hong Kong
G. Kore
S&P
Ma ca ri s ta n
Türki ye
Norveç
İs vi çre
Hol l a nda
Na s da q
Pol onya
AB
Bel çi ka
Al ma nya
Fra ns a
Mıs ır
Avus turya
Çek
Ja ponya
İs pa nya
İta l ya
Porteki z
Yuna ni s ta n
5
Son*
14,635
51,212
7,796
6,504
834
931
6,473
8,667
27,000
45,827
2,930
17,831
20,794
1,970
2,083
26,326
76,817
541
8,020
436
4,393
1,751
2,813
3,346
9,680
4,237
6,943
2,096
817
15,576
8,163
16,198
4,454
542
1 Ay
15.4%
5.7%
5.3%
4.0%
3.3%
2.9%
1.8%
1.5%
1.2%
0.8%
0.5%
0.2%
-0.1%
-0.7%
-0.7%
-0.7%
-1.3%
-2.2%
-2.4%
-2.7%
-2.9%
-3.2%
-3.2%
-4.8%
-5.7%
-6.0%
-7.2%
-7.3%
-8.6%
-9.6%
-9.6%
-10.1%
-10.2%
-16.2%
Yılbaşından Beri
25.3%
18.1%
12.1%
3.8%
5.1%
23.0%
-7.6%
3.9%
3.4%
6.6%
-17.2%
2.3%
-5.1%
0.5%
1.9%
10.1%
7.1%
0.4%
-9.1%
-1.3%
-4.4%
-5.8%
-9.3%
-9.6%
-9.9%
-8.6%
-0.9%
-12.6%
-14.6%
-18.2%
-14.5%
-24.3%
-16.2%
-14.1%
•
Yılın en önemli iki kritik gelişmesini –Fed toplantısı ve
İngiltere referandumu- içeren haziran ayı gelişmiş ülkelerde
ağırlıklı olarak düşüşle geçti.
•
Ay başında ABD’de istihdamın 155.000 beklenirken,
sadece 38.000 artış göstermesiyle gelişmiş ülkelerde
büyüme endişeleri artarken, Fed’in faiz artışını erteleyeceği
beklentisi gelişmekte olan ülkelerde pozitif etki yarattı.
•
İngiltere referandumuna dair anketler ise ay boyunca
borsa endekslerinde dalgalanma yarattı. Başlangıçta çıkış
sonucu fiyatlanırken, referandumdan önceki dört günde
kalma senaryosu fiyatlandı ve piyasalar referanduma bu
şekilde girdi.
•
Sürpriz çıkış sonucu iki günde Avrupa borsalarında %11,
S&P 500’de %5, gelişmekte olan ülkelerde %5 düşüş getirse
de kayıpların bir kısmı ay sonunda telafi edildi.
Yeni ayda borsaların gözü AB’den gelecek açıklamalarda
olacak. Referandum sonrasında derhal çıkış prosedürünün
başlatılmasını savunan AB’nin hangi adımları atacağı,
İngiltere’de yeni süreçte başbakanlığa gelmesi beklenen
Theresa May’in açıklamaları izlenecek.
•
•
Bu süreçte Fed’in faizini artıracak ortam oluşmaması, faizin
artmamasına
sevinçten
daha
fazla
umutsuzluk
getirebilecekken, İtalya ve Portekiz bankalarının sermaye
ihtiyacı, İngiltere’de emlak folarının kapanması ve emlak
fiyatlarının gerilemesi olumsuzluğa neden olabilir.
Gelişen piyasalar performansı*
Dolar Kur değişimi
Brezilya
-10.4%
Güney Afrika
-5.9%
Rusya
-4.1%
Endonezya
-3.3%
G. Kore
-3.1%
Türkiye
-2.3%
Tayland
-1.4%
Tayvan
-1.1%
Meksika
-0.1%
Hindistan
0.2%
İsrail
0.4%
Polonya
0.9%
Çin
1.0%
Çek
1.1%
Macaristan
1.6%
*Haziran ayı
6
Faiz (10y)
Tayvan
0.45
Çek
0.45
G. Kore
1.38
İsrail
1.61
Tayland
1.87
Çin
2.86
Polonya
2.91
Macaristan
3.09
Meksika
5.74
Endonezya
7.49
Hindistan
7.64
Rusya
8.37
Güney Afrika
8.54
Türkiye
9.07
Brezilya
12.09
Faiz değişimi
Brezilya
-4.42
Endonezya
-1.53
Türkiye
-1.48
Rusya
-1.43
Güney Afrika
-1.15
Tayland
-0.65
G. Kore
-0.63
İsrail
-0.46
Meksika
-0.38
Hindistan
-0.29
Macaristan
-0.23
Çek
-0.14
Tayvan
-0.07
Polonya
-0.05
Çin
0.01
Borsa performansı
Brezilya
6%
Endonezya
5%
Rusya
3%
Tayvan
2%
Tayland
1%
Hindistan
1%
Meksika
1%
Çin
0%
G. Kore
-1%
Macaristan
-1%
Türkiye
-1%
Polonya
-3%
İsrail
-3%
Güney Afrika
-4%
Çek
-9%
Brexit







İngiltere referandumunda AB’de kalma oranı %48,11, çıkma oranı %51,89 oldu. Referandum sonucu Londra’da
%59,93, İrlanda’da %55,78, İskoçya’da %62 ile kalma yönünde, kalan 9 bölgede çıkıma yönünde oldu.
Lizbon anlaşmasının 50. maddesi üyelikten çıkma konusunu düzenliyor. Bu maddenin devreye girmesi için
İngiltere’nin Avrupa Komisyonuna başvurması gerekiyor. Komisyonun ayrılma koşullarını ve İngiltere ile gelecek
ilişkileri belirlemesinin 2 yıllık süreyi alabileceği tahmin ediliyor.
Avrupa Komisyonu İngiltere’nin önceliği çıkış koşulları üzerinde anlaşma sağlanmasına vermesini, ayrılık
sonrasındaki ilişkilerin ikinci planda kaldığını açıkladı.
Brexit bir formalite olarak görülebilir. Ticaret anlaşmaları ve politik düzenlemeler içeren bu sürecin en büyük
kaybedeni İngiltere’nin kendisi olacak.
Diğer üye ülkelerdeki AB’ye karşı partiler bu durumu izliyorlar. Cazip bir çıkış gerçekleşmesi, diğer ülkelerde bu
yönde atılacak adımları cesaretlendirebilir. AB liderleri yeni ayrılmaları özendirmemek için ticaret koşullarını
olabildiğince zorlaştırıcı yönde yapabilir.
İskoçya’nın AB’de kalma yönünde oy kullanmış olmasıyla
bağımsızlığının gündeme gelmesi İngiltere’nin durumunu
daha da zorlaştırabilir. İskoçya’da AB’de kalmak uğruna
İngiltere’den ayrılmak isteyenlerin oranının %60 olduğu
tahmin ediliyor.
Anlaşma sağlanırsa İngiltere Norveç gibi AB pazarına
serbestçe girebilir fakat hiçbir düzenlemede söz sahibi
olamaz.
Referandum Sonucu
54
52
51.9
50
48.1
48
46
44
42
40
Çıkma
Kalma
Ekonomik yansımaları
•
İngiltere dünya için çok önemli bir ülke değil. Dünyanın 9. büyük ekonomisi olan ülkenin global GSYH’daki payı sadece %2
seviyesinde. Ancak AB için önemli bir ülke. Çünkü AB bütçesi içinde İngiltere %14 paya sahip. Ayrıca İngiltere’nin dış
ticaretinin %50’si AB ile gerçekleşiyor.
•
İngiltere Hazinesi AB dışında GSYH’nın iki yılda içinde olmaya göre %3,6 daha düşük olacağını, OECD 2020’ye kadar
%3’lük bir kayıp olacağını, IMF 2019’a kadar %5,5 kayıp olacağını açıkladı.
•
İngiltere’nin çıkışı, AB’de resesyon riskini artırabilir. Yeni resesyon riskine sıfır faizde yakalanan Avrupa Merkez
Bankası’nın faiz indirme yeri olmadığı için ek gevşeme tedbirleri açıklaması beklenebilir.
•
İngiltere’nin ABD’nin dış ticareti içindeki payının %3 gibi çok düşük bir seviyede olması ABD’ye etkinin çok düşük
olacağını gösteriyor. Ancak Avrupa’daki resesyon riski artışı Fed’in bu yıl beklenen faiz artışını aralık ayına kadar
ötelemesine neden olabilir. Temmuz ayı olasılığı tamamen ortadan kalkmış görünüyor.
•
İngiltere Merkez Bankası’nın ilk etapta politika faizini %0,5’ten %0,25’e indirmesi bekleniyor. Ancak sterlindeki değer
kaybı faiz indirimine imkan vermeyebilir. Ayrıca sterlindeki %15-20’Lik bir değer kaybının enflasyonu %0,3 seviyesinden
%3-4’e çıkarabileceği bunun da 2017 sonunda faiz artışına yol açabileceği tahmin ediliyor.
•
S&P referandum öncesinde İngiltere’nin AAA notunun riske girebileceğini açıklamıştı ve sözünü tutarak ülkenin kredi
notunu iki basamak birden düşürerek AAA’dan AA’ya çekti. Fitch de benzer şekilde İngiltere’nin kredi notunu AA+’dan
AA’ya düşürdü. Moody’s ise referandum sonrasında AAA notunu korumasına rağmen, not görünümünü negatife çekti.
•
Çok fazla yabancının çalıştığın finansal hizmetler İngiltere ekonomisinin %8’ini oluşturuyor. Bu kişiler ve ülke dışında
çalışan İngilizler için yeni düzenlenmeler gerekebilecek.
•
Londra’nın finans merkezi olması durumu riske girmiş olabilir. Uluslararası bankalar İngiltere faaliyetlerini başka bir AB
üyesi ülkeye kaydırmak isteyebilirler.
•
İngiltere bizim için önemli bir ülke. Almanya’dan sonra en büyük pazarımız olan İngiltere’nin ihracatımız içindeki payı %9.
İngiltere’nin Gümrük Birliği kapsamında ihracat avantajı elde ettiğimiz AB’den ayrılması ihracatımıza ciddi bir darbe
vurabilir. Sterlinin değer kaybı İngiltere’nin ihracatına destek olabileceği için diğer ülkelere ihracatımız açısından güçlü bir
rakip olabilir.
Piyasalara yansımaları
•
•
•
•
•
•
•
•
İlk şoku yaraları sararak atlatan piyasalarda referanduma ilişkin fiyatlamalar yaz boyunca
etkili olabilir. Referandum öncesine göre en sert düşüş Avrupa borsalarında yaşandı. Sterlinin
%12 düşüşü, İngiltere borsasındaki düşüşü önledi.
Referandum sonucu en az gelişen piyasaları etkiledi, hatta Brezilya referandumdan sonra
pozitif seyir gösterdi. Polonya, Macaristan, Çekya ve Türkiye gibi ülkeler İngiltere ile ticaret
bağlarından dolayı olumsuz etkilendiler.
Avrupa Merkez Bankası Brexit’in neden olabileceği ekonomik daralmaya sıfır faizde
yakalandı. Faiz indirerek müdahale edemeyeceği için varlık alımlarının Mart 2017’de bitecek
süresini uzatma yoluna gidebilir ve tahvil alım bölgesini genişletebilir.
Ekonomik daralma beklentileri 2008’i anımsatsa da, bankaların sermayelerinin
güçlendirilmiş olması ve gelişen ülkelerde varlık fiyatlarının oldukça düşük olması o döneme
dönülmeyeceğini gösteriyor.
Fed artık dostumuz olacak. Brexit belirsizliği varken, faiz artış beklentimizi eylülden aralık
ayına erteliyoruz. Piyasalara güvenin aşırı sarsılması, Fed’in faizini artıracak ortam
bulamaması bu defa olumsuzluğa neden olabilir. Bu nedenle ABD’de güçlü istihdam verisinin
piyasalara olumsuz yansımadığını düşünüyoruz.
Bol para ve düşük faiz dönemine giriş gelişen piyasalar açısından pozitif olabilir.
Sterlinin gözü AB ile çıkış görüşmelerinin seyrinde olacak. Görüşmeler olumsuz ilerlerse
zaten çok hızlı düşüş göstermiş olan sterlinin daha fazla değer kaybı sınırlı kalabilir.
Piyasalar bundan sonra gelecek açıklamalara ve gelişmelere göre yön bulacaktır, ancak en
kötünün geride kalmış olabileceğini tahmin ediyoruz.
Referandum öncesine göre
Borsalar
ABD
2.48%
Avrupa
-1.63%
İngiltere
6.76%
Almanya
-0.87%
Nikkei
0.19%
MSCI EM
2.1%
Brezilya
7.6%
Türkiye
4.0%
Paralar
Dolar Endeksi
Euro/dolar
Sterlin/dolar
Dolar/yen
Dolar/real
Dolar/TL
2.8%
-1.9%
-10.7%
-0.6%
-2.0%
-0.1%
Temmuz Takvimi
FED
TUTANAKLARI,
15 HAZ TOPL.
1 2
Temmuz
3
4
5
6
7
İNGILTERE MB
TOPLANTISI
8
9
HAZINENIN 5
YILLIK KIRA
SERTIFIKASI
IHRACI
G20 MALIYE
BAKANLARI,
MERKEZ
BANKALARI
TOPL.
FED TOPLANTISI
ABD, BÜYÜME,
2Ç, ILK VERI
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
PPK TOPLANTISI
ABD ISTIHDAM
RAPORU, HAZ
AVRUPA MB
TOPLANTISI
TCMB,
ENFLASYON
RAPORU-III
JAPONYA MB
TOPLANTISI
EURO BÖLGESI
MALIYE
BAKANLARI
TOPL.
• Brexit referandumunu beklenmedik sonuçla geride bırakan piyasaların temmuz gündeminde takvime ekleyemediğimiz İngiltere
– AB görüşmeleri, İngiltere’deki siyasi gelişmeler ve açıklamalar yer alacak.
• Temmuz ayının gündeminde İngiltere, Avrupa, Fed, Japonya ve içerde Para Politikası Kurulu’ndan oluşan merkez bankaları
toplantıları demeti yer alıyor.
• Zayıf istihdam verileri sonrasında ve Brexit öncesinde haklı olarak faiz artışı yapamayan Fed’in 27 Temmuz toplantısında faiz
değişimi beklemiyoruz. Ancak İngiltere’de beklenen ekonomik durgunluğun AB ve ABD ekonomilerine yansıma derecesini
anlayacağımız küresel gelişmelerle ilgili vurgu öne çıkacak.
11
Fed
ABD İstihdam Raporu
600
8%
İşsizlik
Bin
Tarım Dışı İstihdam
6%
400
4%
200
2%
0%
8.0
Apr-16
Jan-16
Oct-15
Jul-15
Apr-15
Jan-15
Oct-14
Jul-14
Jan-14
Apr-14
0
• Fed’in toplantısı 27 Temmuz’da gerçekleşecek. Haziran
toplantısı ve Brexit referandumu temmuz toplantısı için önemli
ipuçları içeriyor.
• Haziran açıklamasında bundan sonraki faiz kararlarında
enflasyon ve istihdam hedeflerine ilişkin göstergelerin yanısıra,
finansal ve uluslararası gelişmelerin dikkate alınacağı cümlesi
ikinci kez yer aldı. Yani bundan sonraki dönemde istihdamın
güçlü gelmesi, Fed’in faizini artıracağı sonucuna götüremeyebilir.
• Nisan toplantısından beri haziranın canlı bir ay olduğunu, faiz
artması gerektiğini açıklayan hiçbir üye haziranda faiz artışı
yönünde oy kullanmadı. Üyelerin ortalama büyüme tahmini
2016 için %2,2’den %2’ye 2017 için %2,1’den %2’ye düştü.
• Mayıs istihdam verisi 38.000 artıştan 11.000 artışa revize
edilirken, Haziranda tarım dışı istihdam 287.000 ile son sekiz ayın
en güçlü artışını gösterdi. İlk çeyrek büyümesi %0,8’den %1,1’e
revize edildi.
ABD Büyüme (%)
• Güçlü verilere rağmen Önümüzde süreci ve sonuçları
öngörülemeyen Brexit olduğu sürece Fed’in faiz artışı olasılığı
düşük görünüyor. İngiltere çıkış sürecini yılın 3. ya da 4.
çeyreğinde başlatır ve sürecin belirsizliği azalırsa, aralık ayını
canlı bir ay olarak görebileceğimizi düşünüyoruz.
6.0
4.0
2.0
0.0
1Ç16
4Ç15
3Ç15
2Ç15
1Ç15
4Ç14
3Ç14
2Ç14
1Ç14
4Ç13
3Ç13
2Ç13
1Ç13
-2.0
• Piyasalar faizin sabit kalma olasılığını temmuzda %96, eylülde
%86 fiyatlıyor. Aralık toplantısı için artış olasılığı ise sadece %29
seviyesinde görülüyor.
Emtia
Petrol (aylık ortalama, $/varil)
70
66
65
59
60
55
64
61
57
57
50
48 49 49
50
48
46
50
43
45
40
39
40
32
35
34
2015
2016
Mayıs
Haziran
Nisan
Mart
Şubat
Ocak
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Mayıs
Haziran
Nisan
Mart
Ocak
Şubat
30
Büyüme
Çeyreklere Göre Büyüme (%)
•
•
18
Türkiye ekonomisi 2016’nın ilk çeyreğinde %4,8
büyüdü. Harcamalar tarafında özel tüketim büyümeye
4,8 puan katkı yaparken, kamu harcamalarının 1,2
puan, stokların 0,4 puanlık katkıları dış talebin 1,5
puanlık eksi etkisiyle sıfırlandı. Üretim tarafında
sektörlerin geneline yayılan pozitif bir görünümden
bahsetmek mümkün. İnşaat sektörünün 2015’e göre
ivme kazanarak %6,6 büyümesi, imalat sanayinin %5,9
gibi yüksek bir büyüme kaydetmesi ve mali sektörün
%6,5 büyümesi ilk çeyrekte %4,8 olan güçlü ekonomik
büyümenin arkasındaki faktörler oldu. Mevsim ve
takvim etkilerinden arındırılmış veriye göre 2016 yılı ilk
çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre GSYİH’da %0,75
artış oldu. Mart 2016 sonu itibarıyla Türkiye
ekonomisinin büyüklüğü 2,00 trilyon TL’ye (708 milyar
ABD doları) ulaştı.
Sanayi üretimindeki ivme kaybı, turizm sektöründeki
durgunlukla yılın ikinci ve üçüncü çeyreğinde
yavaşlayabilecek olan büyümenin son çeyrekte tekrar
hızlanabileceğini tahmin ediyoruz. Yılsonu beklentimiz
%3,5 seviyesinde bulunuyor.
5.7%
5.2%
4.7%
4.6%
4.3%
3.1%
3.1%
2.7%
II
III
IV
2012
I
3.7% 3.9%
3.0%
2.5%
2.4%
1.8%
1.5%1.3%
I
4.8%
II
III
2013
IV
I
II
III
2014
IV
I
II
III
2015
IV
I
2016
Kaynak: TÜİK, TSKB
Tarım
Madencilik
İmalat sanayi
Elektrik, gaz, buhar
İnşaat Sanayi
Ticaret
Ulaştırma
Mali kuruluşlar
GSYH
2012 2013 2014 2015 1Ç16
3.1
3.5 -2.1
7.6
2.7
0.8 -3.4
5.6 -2.3
2.4
1.7
3.7
3.7
3.8
5.9
3.5
1.3
4.1
2.4
4.0
0.6
7.0
2.2
1.7
6.6
0.0
4.9
1.9
2.1
5.6
3.1
3.7
3.1
2.9
3.8
3.2
9.8
7.3 10.0
6.5
2.1
4.2
3.0
4.0
4.8
Enflasyon
Enflasyon (%)
12.00
Tahminlerimiz
10.00
8.00
7.1
6.00
4.00
2.00
0.00
Oca Nis Tem Eki Oca Nis Tem Eki Oca Nis Tem Eki Oca Nis Tem Eki
'13
'14
'15
'16
TÜFE
•
•
•
•
19
Çekirdek (H)
MB Tahmini (yılsonu)
Mayısta TÜFE %0,47 arttı. Bizim beklentimiz %0,35 artış yönündeydi. Yanılmanın nedeni son dört aydır beklentinin aksine
sürpriz düşüşler gösteren ve tarihsel trendlerden ayrışmasıyla tahmini zorlaşan gıda kaleminin bu defa yukarı yönlü sürpriz
yapması oldu.
Diğer kalemlerde geçen yıldan gelen kur artışının etkilerinin azalmakla birlikte petrolün yükselişinin ve sıcak havanın etkisinin
hissedildiğini söyleyebiliriz. Giyimde beklentimize paralel mevsim normallerinde düşüş olurken, konutta talep artışıyla kira ve
inşaat malzemelerinin fiyat artışı, sağlıkta asgari ücretteki artışın yansıması, ulaştırmada benzin yukarı yönlü etki yaptı.
Hazirandaki 0,47’nin geçen yılın aynı ayındaki -0,51’in yerine geçmesiyle yıllık enflasyon yaklaşık 1 puanlık yükselişle
%6,58’den %7,64’e yükseldi. Haziran enflasyonunun 0,47 olmasına rağmen, Türkiye’de enflasyonun %1’i aştığı iller oldu.
İstanbul’da İTO’ya göre 0,19 olan enflasyon, TÜİK’e göre 0,30 oldu.
Yılın ikinci yarısında kurların dar bantta dalgalanacağı ancak TL’nin değer kazanması ihtimalini düşük gördüğümüz bir ortamda
enflasyon görünümü gıda ve petrole dayalı oluşmaya devam edecek. Temmuz ayında gıda ve giyimde mevsim normallerini
görürsek, enflasyonun 0,05’te olabileceğini tahmin edebiliriz. Geçen yılın aynı ayında 0,09 olduğunu düşünürsek, yıllık
enflasyonun mevcut 7,64 seviyesini koruyabileceğini tahmin edebiliriz.
Dış ticaret & Cari açık
Dış Ticaret (m n $)
2015
Mayıs
Değişim
2016
5 aylık
Mayıs 5 aylık
Mayıs
5 aylık
9.6%
-4.4%
İhracat
11,081
61,484
12,140
58,789
İthalat
17,869
88,555
17,194
80,174
-3.8%
-9.5%
Dış Ticaret Açığı
-6,788 -27,071
-5,054 -21,385
-25.5%
-21.0%
Karşılama oranı
%62.0
%70.6
Kaynak : TÜİK
-120
%69.4
%73.3
Dış Ticaret Açığı (milyar $, yıllık)
-100
-80
-60
-57.6
-40
Enerji Hariç Dış Açık
-20
-30.3
J-11
A-11
J-11
O-11
J-12
A-12
J-12
O-12
J-13
N-13
J-13
O-13
J-14
N-14
J-14
O-14
J-15
N-15
J-15
O-15
J-16
N-16
0
• Mayıs ayında ihracat %10 artışla 12,1 milyar dolar, ithalat %4
düşüşle 17,2 milyar dolar oldu. Dış ticaret açığı geçen yılın aynı
ayına göre %25 düşüşle 5,1 milyar dolar olarak gerçekleşti.
İhracattaki artışta otomotiv ihracatındaki %41, tekstil
ihracatındaki %3 artış, ithalat tarafında enerji ithalatındaki
%37, demir çelik ithalatındaki %19 düşüş etkili oldu. Mayıs
ayında dış ticarette altın yeniden ön plana çıktı. Mayısta altın
ihracatı geçen yılın aynı ayına göre 1 milyar dolar artışla 1,1
milyar dolara yükseldi ve ihracattaki artışın büyük bir kısmını
sağladı. Altın ihracatının 596mn dolarlık kısmı İngiltere’ye
yapıldı. Altın ithalatı ise 400mn dolar artışla 600mn dolar oldu.
Net altın ihracatı 500mn dolar olarak gerçekleşti. Yılın ilk beş
aylık döneminde ise ihracat altın, enerji, gıda kaynaklı olarak
%4,4, ithalat enerji kaynaklı olarak %9,5 düştü, dış ticaret açığı
%21 daraldı. Yıllık dış ticaret açığı arka arkaya 10. ayda
kesintisiz düşüşle 57,6 milyar dolara geriledi.
Kaynak: TÜİK
mn $
Cari işlemler
Finansman
Sermaye Hesabı
Finans Hesabı
Doğrudan Yatırımlar
Ocak-Nisan '16
2015
-2,956
-10,778
-32,199
3,373
13,302
20,361
0
15
-21
4,734
12,366
10,724
299
1,708
11,495
3,628
6,194
-15,411
-872
-777
3,501
Diğer sektörler
1,873
6,199
12,813
Net Hata & Noksan
-1,361
921
9,658
417
2,524
-11,838
Portföy Yatırımları
Bankalar
Rezerv değişimi
20
Nisan '16
• Dış ticaret açığına paralel olarak cari açıktaki düşüş de
sürüyor. Nisan ayında %23 düşüşle 2,9 milyar dolar olan cari
açığın mayısta %34 düşüşle 2,8 milyar dolara gerilemesini
bekliyoruz. Nisanda 28 milyar dolar ile Temmuz 2010
seviyesine dönen cari açığın mayısta 27 milyar dolara
gerileyebileceğini tahmin ediyoruz. Portföy yatırımlarının
pozitife dönmesiyle finansman sorunu yaşanmazken, yılın ilk
dört aylık döneminde rezervlere 2,5 milyar dolarlık ekleme
sağlandı.
Göstergeler
Son Durum
Değer
Önceki Dönem
Değer
Tahmin
2016
2016-1Ç/2015-1Ç
2016/1Ç - yıllık
2016/1Ç - yıllık
4.8%
709
9,000
2015
2015
2015
4.0%
720
9,261
3.5%
738
9,400
Mayıs
Mayıs
0.58%
6.58%
Nisan
Nisan
0.78%
6.57%
0.05% (Tem)
7.0%
Mayıs
Mayıs
Mayıs
Mayıs
Mayıs
Mayıs
12.1
17.2
141.2
198.8
5.1
57.7
Nisan
Nisan
Nisan
Nisan
Nisan
Nisan
12.0
16.2
140.1
199.5
4.2
59.4
150
225
Nisan
Nisan
Nisan
-3.0
-28.6
-4.0%
Mart
Mart
Mart
-3.7
-29.5
-4.1%
Mayıs
Mayıs
Mayıs
3.7
-11.1
-0.6%
Nisan
Nisan
Nisan
5.4
-13.1
-0.7%
Haziran
Haziran
Mayıs
Mayıs
7.50%
8.3%
9.6%
99.14
Mayıs
Mayıs
Nisan
Nisan
7.50%
8.5%
9.6%
101.76
Mayıs
Mayıs
700.5
36%
Nisan
Nisan
682.7
35%
Nisan
Nisan
Nisan
0.6%
3.9%
2.3%
Mart
Mart
Mart
4.6%
2.6%
3.8%
Mart
10.1%
Şubat
10.9%
Dönem
Büyüme
Büyüme
GSYİH (mlr $)
Kişi Başına gelir ($)
Enflasyon
TÜFE (aylık)
TÜFE (yıllık)
Dış Ticaret
İhracat (aylık, mlr $)
İthalat (aylık, mlr $)
İhracat (yıllık, mlr $)
İthalat (yıllık, mlr $)
Dış Ticaret Açığı (aylık, mlr $)
Dış Ticaret Açığı (yıllık, mlr $)
Cari Açık
Cari denge (aylık, mlr $)
Cari denge (yıllık, mlr $)
Cari denge/GSYİH
Bütçe
Bütçe dengesi (aylık, mlr TL)
Bütçe dengesi (yıllık, mlr TL)
Bütçe dengesi/GSYİH
Faiz
MB haftalık repo faizi
Ağırlıklı fonlama maliyeti (aylık ortalama)
İç Borçlanmanın ağırlıklı ortalama maliyeti
Reel Efektif Döviz Kuru
Borç
Merkezi Yönetim Borç Stoku (Brüt, mlr TL)
Borç stoku / GSYİH
Sanayi (Önceki yılın aynı ayına göre değişim)
Sanayi üretimi
Elektrik üretimi
Otomotiv üretimi
İşsizlik
İşsizlik
21
75
40
5.4%
8.00%
4.75% (May)
Yabancılar ne yaptı?
•
22
IIF verilerine göre Brexit sonucu gelişen ülkelere
portföy akımlarını haziranda etkilemedi. Mayısta
1,2 milyar dolara gerileyen toplam portföy akımları
haziranda 16,7 milyar dolara yükseldi. Bu rakamın
9,3 milyar doları hisseye, 7,4 milyar doları tahvile
gitti. Referandum öncesinde güçlü bir akım
oluştuktan sonra referandum haftasında hafifçe
çıkışı, Fed’in faiz artışını öteleyeceği beklentisiyle
yeniden artan alımlar izledi.
Kaynak: TCMB
2014
2015
2016
3.2
3.0
2.8
2.6
2.4
2.2
2.0
1.8
1.6
Mayıs
Mart
Ocak
Kasım
Eylül
Dolar/TL (aylık ort)
Temmuz
Mayıs
Mart
Bono (mn $)
Ocak
Kasım
Tahvilde ise şubattan itibaren aylık bazda
kesintisiz alım olan işlemler haziranın ilk üç
haftasında eksiye döndü ve 309mn dolar gibi
yüksek bir rakama ulaştı. Buna rağmen, yılbaşından
beri tahvildeki işlemler 2,2 milyar dolar alım
yönünde oldu.
Hisse (mn $)
3,000
2,500
2,000
1,500
1,000
500
0
-500
-1,000
-1,500
-2,000
-2,500
Eylül
•
Yabancı İşlemleri ve Dolar
Temmuz
Şubat-Nisan döneminde aylık bazda kesintisiz alış
tarafında olan yabancılar mayıs başında yurtdışı
piyasalarda risk iştahındaki azalış, iç piyasada
başbakan değişimi sürecinde artan politik riskle
satışa geçtiler. Mayıs ayında hisse senetlerinde
711mn dolarlık satış yapan yabancılar, haziranın ilk
üç haftasında
da
82mn dolarlık
satış
gerçekleştirdiler. Yılbaşından beri hisse senetlerinde
yapılan işlemler 886mn dolarlık alıma işaret etti.
Geçen yılın aynı döneminde 117mn dolarlık satış
vardı.
Mayıs
•
Mart
Piyasalardaki pozitif görünüme rağmen, yabancılar
alım için çok iştahlı görünmediler.
Ocak
•
Faiz
Faiz & Enflasyon
2 yıllık tahvil faizi (yıllık ort)
12.0
10.0
10.5
8.5
8.8
yıllık enflasyon
9.3
9.7
10.1
8.4
7.3
8.0
7.4
6.0
6.4
4.0
8.2
8.8
7.6
6.2
2.0
0.0
2010
2011
*Haziran sonu
•
Merkezi Yönetim İç Borç Geri Ödemeleri (mlr TL)
35
30
•
25
17
20
15
13
12
10
5
4
5
11
11
5
2
2
4
Kaynak: Hazine
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
0
•
2012
2013
2014
2015
2016*
Enflasyonun ocaktaki %9,58 seviyesinden %7,64’e, yılsonu
beklentilerinin %8,20’den %7,6’ya kadar gerilemiş olması,
Merkez Bankası’nın borç verme faizini %10,75’ten %9’a kadar
düşürmüş olması ve yabancıların yılbaşından beri 2,2 milyar
dolarlık tahvil alımı tahvil faizini %8,5’e kadar düşürdü.
Yılbaşından beri gerçekleşen ortalama faiz ve yılsonu
enflasyon beklentisiyle ölçtüğümüz Faiz & Enflasyon makası
hala çok açık. Bu durum eğer enflasyon beklentisinde
yükseliş olmazsa tahvil faizinin önümüzdeki dönemde
%8’lere doğru gerileyebileceğini ve orada kalıcı olabileceğini
gösteriyor.
Temmuz ayı iç borçlanma açısından 12 milyar liralık borç
itfasıyla önemli bir ay olarak görülebilir. Yurtdışında negatif
faizler Türkiye’yi cazip kılmaya devam ederse, yoğun ihale
takvimi yabancılar için giriş fırsatı olarak oluşturabilir.
BIST-100
Borsalar
Macaristan
Meksika
Hindistan
Tayland
G. Afrika
Endonezya
Çin
Polonya
Tayvan
Kore
Brezilya
Çek
Türkiye
Rusya
Arjantin
Almanya
ABD
F/K
18.38
26.07
19.75
16.84
17.24
18.22
12.14
13.69
13.75
12.10
12.42
11.25
9.44
7.34
13.82
20.01
• Kasım seçimlerinin ardından ekonomi yönetimine dair endişeli bekleyiş ve Rusya’yla ilişkilerin bozulmasıyla, ocak ortasında
68.000’leri gören endeks BIST-100 endeksi emtia fiyatlarındaki yükselişin global piyasalarda yarattığı olumlu havayla 86.000’e kadar
yükseldikten sonra, başbakan değişimi sürecinde ve Brexit referandumu sonrasında kazançlarının yarısını geri alarak 75.000’in altına
geriledi.
• Brexit’in uzun bir süreç olacak olması, en önemlisi dünyada bol para döneminin devamını garantilemesi gelişen ülkelere fon
akışını yeniden başlattığı için Türk hisse senetlerinde de toparlanma yaşandı. Bu süreçte Rusya’yla anlaşmanın sağlanması ekonomik
reform programları hisse senetleri için pozitif faktörler oldu.
• Endeks 24 Haziran’dan beri %8,6 prim yaptı ve 80.000’in üzerine yükseldi. Teknik olarak endeksin bu yükselişle kısa ve uzun vadeli
hareketleri ortalamalarının üzerine çıkmış olması, pozitif görünümün temmuz ayında devam edebileceğine işaret ediyor.
• Ancak haziran ayında gelişen ülke borsalarına 9,7 milyar dolarlık girişe karşılık tüm pozitif faktörlere rağmen iç piyasada alım
olmaması, hisse senetlerinde temkinli olunması konusuna dikkat çekiyor.
TSKB
Ekonomik Araştırmalar
research@tskb.com.tr
MECLİSİ MEBUSAN CAD. NO 81
FINDIKLI İSTANBUL 34427, TÜRKİYE
tel: (90) 212 334 50 50 faks: (90) 212 334 52 34
2016 Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. her hakkı mahfuzdur.
Bu doküman Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş.’nin yatırım bankacılığı faaliyetleri kapsamında, kişisel kullanıma yönelik olarak ve bilgi için
hazırlanmıştır. Bu dokümana dayalı herhangi bir işlem yapılması tarafımızdan öngörülen bir husus değildir. Belirtilen görüşler sadece bizim
güncel görüşlerimizdir. Bu raporda yer alan bilgileri makul bir esasa dayalı olarak güncelleştirirken, bu konuda mevzuat, uygunluk veya diğer
başka nedenlerle amaca uygunluk tam olarak sağlanamamış olabilir.
Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. ve/veya bağlı kuruluşları veya çalışanları, burada belirtilen senetleri ihraç edenlere ait menkul kıymetlerle
ilgili olarak bir pozisyon almış olabilir veya alabilir; menkul kıymetler üzerinde opsiyonları olabilir veya ilgili diğer bir yatırıma girebilir; bu menkul
kıymetleri ihraç eden firmalara danışmanlık yapmış, hisselerinin halka arzına aracılık veya yüklenim taahhüdünde bulunmuş olabilir.
Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. ve/veya bağlı kuruluşları bu raporda belirtilen herhangi bir şirket için yatırım bankacılığı da dahil olmak
üzere önemli tavsiyeler veya yatırım hizmetleri sağlıyor veya sağlamış olabilir.
Bu raporun ilgili olduğu yatırım fiyatı veya değeri, direkt veya dolaylı olarak, yatırımcıların menfaatlerine ters düşebilir. Döviz kurlarındaki
herhangi bir değişmenin yatırımın değeri veya fiyatı veya bu yatırımdan sağlanan gelir üzerinde olumsuz bir etkisi olabilir. Geçmişteki
performans her zaman gelecekteki performansın kılavuzu olacak demek değildir. Yatırım geliri dalgalanma gösterebilir.
Bu rapor kamuya açık bilgilere dayalıdır. Doğru veya tamam olmayan hiçbir beyan yapılmamıştır. Bu rapor söz konusu menkul kıymetlerin
alınması veya satılması için bir teklif, yorum ya da yatırım tavsiyesi değildir veya bu menkul kıymetlerin alınıp satılmasına yönelik bir teklif için
de bir istek veya zorlama değildir. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. ve kendisiyle bağlantılı olan diğerleri bahsedilen şirketlerin menkul
kıymetleriyle ilgili pozisyon alabilirler veya bu menkul kıymetlerle ilgili işlem yapabilirler, ayrıca bu şirketler için yatırım bankacılığı hizmetleri de
verebilirler.
Herhangi bir yatırım kararı yatırımcının tamamıyla kendi kişisel seçimine dayanmalıdır. Bu rapordaki bilgiler herhangi bir yatırım tavsiyesi
olmayıp, raporda yer alan firmalara yatırım yapılmasından ötürü Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. hiç bir sorumluluk kabul etmez.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar
tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir.
Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım
kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
Download