Untitled - mimar kazım özgan

advertisement
KOZAN’IN
MİMARI
Hazırlayanlar:
Yüksel Mert - Fatih Ateş
© AKİS KİTAP Tüm yayın hakları yayınevine aittir. Kaynak gösterilerek tanıtım ve iktibas yapılabilir. Çoğaltılamaz, basılamaz, senaryolaştırılamaz ve farklı biçimlerde hazırlanıp satışa sunulamaz.
Elektronik ortamlarda yayınlanamaz.
KOZAN’IN MİMARI
Akis Kitap
Yayın Yönetmeni : Bilal Özbay
Editör
: İbrahim Özbay
Kapak Tasarım : Gökhan Koç
İç Tasarım
: Yeliz Yıldız
Baskı-Cilt
: Kilim Matbaacılık
Genel Yapım
1. Baskı
ISBN
Basım Yayın ve Kağıt San. Tic. Ltd. Şti.
Maltepe Mah. Litros Yolu Fatih San. Sitesi
No: 12/204-Zeytinburnu-İSTANBUL
Tel: (0212) 613 09 35
: Endülüjans İçerik Hizmetleri
: Haziran 2010 İstanbul
: 978-605-367-078-0
Yayıncı Sertifika No: 12542
AKİS KİTAP / Kitap Yayıncılık San. Tic. A.Ş.
Merkez Mah. Konut Sk. No: 9
Mahmutbey-Bağcılar/İSTANBUL
Tel: 0212 445 00 45
Faks: 0212 445 00 90
www.akiskitap.com/www.kitaplife.com
akis@akiskitap.com
KOZAN’IN
MİMARI
Hazırlayanlar:
Yüksel Mert - Fatih Ateş
Yüksel Mert
Araþtýrmacý yazar.
Ýletiþim:yukselmertoglu@hotmail.com
Fatih Ateþ
Araþtýrmacý yazar.
Ýletiþim:fatihates01@hotmail.com
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
5
İçindekiler
ÖNSÖZ.............................................................................. 7
GİRİŞ................................................................................ 11
I. BÖLÜM
KOZAN’IN TARİHİ.......................................................... 15
OSMANLI DÖNEMİNDE KOZAN............................. 22
MİLLİ MÜCADELEDE KOZAN.................................. 23
TAYYARDA’NIN İLK İCRAATLARI............................ 25
KOZAN DAĞLARINDA DÜŞMANA SIKILAN İLK
KURŞUN ve BOZAT GEDİĞİ OLAYI......................... 27
KARGAPAZARI ZAFERİ............................................. 29
HAMAM KÖYÜ BASKINI.......................................... 30
KOZAN İLÇE MERKEZİNDEKİ ERMENİ MEZALİMİ... 32
MÜCADELENİN BAŞLAMASI ve KOZAN’IN
KURTULUŞU............................................................ 33
2. BÖLÜM
KOZAN’IN MİMARI ÖZGAN.......................................... 39
TEK SERMAYEM OKUMAKTI.................................... 41
İLK SİYASİ DENEYİMİ............................................... 42
KOZAN KADERİNE TERK EDİLMİŞTİ........................ 45
2004 YILI KOZAN İÇİN MİLAT OLDU...................... 48
KOZAN DEMEK ÇUKUROVA DEMEKTİR!................ 51
ÖZGAN’IN BAŞARISININ ŞİFRELERİ......................... 53
DÜNDEN YARINA DOĞRU KOZAN....................... 61
KOZAN KONFERANSLARI ..................................... 63
ÇEKÜL BAŞKANI SÖZEN KOZAN’DA ..................... 68
RAMAZAN SOHBETLERİ.......................................... 69
8 MART GELENEĞİ .................................................. 70
KOZAN PORTAKALLARI MECLİSTE.......................... 71
TATLI SU ÇEŞMELERİ . ............................................. 72
İNTERNET SAYFALARINDA HİZMET........................ 72
KARACAOĞLAN FESTİVALİ..................................... 74
6 KOZAN’IN MİMARI
GENÇLERE ÖZGÜVEN PROJESİ............................... 76
BAŞARI CESARETİN ÇOCUĞUDUR......................... 78
ÇANAKKALE KONFERANSI’NDA SALON .
DOLDU TAŞTI.......................................................... 78
BİR KİTAP BİR UMUT............................................... 80
ROTASINI TURİZME ÇEVİREN KOZAN 3 DİLDE
TANITIM BROŞÜRÜ HAZIRLADI............................. 80
GÖNLÜMÜN BAŞKENTİ KOZAN............................. 81
KOZAN, EMİTT FUARI’NDA İLGİ ODAĞI OLDU..... 82
ALİ SAYDAM KÖŞESİNDE KOZAN’I YAZDI............. 83
KAYMAKAM ve BAŞKANDAN İZCİLERE KİTAP
HEDİYESİ.................................................................. 84
ÖĞRENCİLERE KARNE HEDİYESİ............................. 84
AYASOFYA’NIN SEBİL GELENEĞİNE SAHİP .
ÇIKILDI..................................................................... 85
ATIŞ: “KOZAN’DA YAŞAMAK BÜYÜK BİR .
ŞANSTIR”.................................................................. 86
YILIN KÜLTÜR ADAMI ÖZGAN............................... 87
TARİHİ KENTLER BİRLİĞİ’NDEN KOZAN
BELEDİYESİ’NE ÖDÜL.............................................. 89
NASIL BİR KOZAN BIRAKMAYI
DÜŞÜNÜYORSUNUZ?............................................ 91
TURİZME YELKEN AÇAN KOZAN .
ZİYARETÇİLERİNİ AĞIRLIYOR.................................. 92
KOZAN’A NASIL GİDİLİR?....................................... 92
NERELER GÖRÜLMEYE DEĞER?............................... 93
NEREDE NE YENİR?................................................ 108
NEREDE KONAKLANIR?......................................... 108
BASINDA KOZAN.......................................................... 109
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
7
ÖNSÖZ
Medeniyetler Şehri Kozan’ımız tarihi,
kültürü, doğası, mert ve asil insanıyla tarih
boyunca farklılığını her zaman hissettirmiş
ve sürekli köylerinden göç almış fakat daima
ilçe dışına memur ve işçi göndermiş, bereketli
topraklar üzerinde kurulmuş ve üzerinde birçok
savaşların yaşandığı buram buram tarih kokan
güzide bir şehrimizdir.
Kozan, tarih boyunca birçok medeniyete
beşiklik yapmış, Karacaoğlan, Dadaloğlu
ve Battalgazi gibi birçok yiğidi yetiştirmiş,
Mevlana’nın ziyaret ettiği bir bölge olmakla
birlikte birçok gönül ereninin de mekân tuttuğu bir yerdir. Bu güzide ilçemizde kurtuluş
yıllarında gösterilen kahramanlıklar ve verilen
vatan mücadelesi yazmakla bitmez.
1923-1926 yıllarında arasında il olan
Kozan’ın ilk milletvekilliğini Mareşal Fevzi
Çakmak yapmıştır. 1926 yılında vilayetliği
lağvedilen Kozan bu tarihten sonra bir türlü
kendini toplayamamış, zaman zaman kalkınma
hamleleri yapsa da bir netice çıkmamıştır. Fakat
bir turizm merkezi olan Kozan, turizmden de
bir türlü faydalanamamış hatta 1945’li yılardan
sonra yöre halkının genelde tarıma yönelmesi
8 KOZAN’IN MİMARI
turizmi tamamen geri planda bırakmış ve bu
yoldan bir kazanç düşünmemiştir. İşte bu makûs
tarih 2004 yılında yeniden şekillenmiştir.
Neden?…
Çünkü yerel yönetimde gerçekleşen değişim
sonrasında Kozan; alt yapıdan üst yapıya, çevre
düzenlemesinden park alanlarına, organizeden
sanayileşmeye, restorasyon çalışmalarından
tanıtıma, sempozyumdan konferanslara, çarpık
yapılaşmadan modern kentleşmeye ve sosyal
toplum bilincine kadar her alanda ilerleme
kaydedildi.
Bu çalışmaların baş mimarı tabi ki yerel yönetimde personeliyle takım oyununu
gerçekleştiren, bürokrasi ile uyum içerisinde
hizmetleri Kozan’a kazandıran, bulunduğu
siyasi partinin desteğini de yanına alan Belediye Başkanı Mimar Kazım Özgan, 6 yılı aşkın
süredir yapmış olduğu idarecilik döneminde
parti ayırımı yapmadan tüm siyasi kitleleri
kucaklamayı bildi. Zaman zaman eleştirilse de,
eleştirenler yönetim şeklini ve ilçedeki devasal
değişimi gördükten sonra Özgan’ın doğru yolda
olduğunu anladılar ve takdir ettiler.
Değerli okurlar; düne kadar hayatın akşam
6-7’lerde bittiği ve gelen misafirlerimizi ilçe
dışına götürdüğümüz Kozan’ımızda bugün
sosyal yaşam artık geç saatlere kadar devam
etmektedir. Hoşkadem Camii önünden başlayan
sosyal değişim, Atatürk Parkı, Yaverin Konağı,
Dağılcak Piknik Alanı, Muhsin Yazıcıoğlu
Parkı, Manastır Piknik Alanı, Tarihi Çarşı ve
Kozan Kalesi’nde geç saatlere kadar sürmek-
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
9
tedir. Yöre insanımız artık misafirlerini gönül
rahatlığı ile bu mekânlardan birine götürüp
misafir etmektedir. Bu durum Kozan’daki
sosyal iletişime ve sohbet kültürüne de olumlu
katkılar yapmaktadır.
Bölgemizin tanıtımı önce kendi insanımızdan
başlayıp, zamanla dalga dalga Türkiye’yi aşıp
dünyaya yayılacaktır. Tabi ki burada sadece
yerel yönetime değil vatandaşlar olarak yönetime mutlaka elimizden gelen katkıyı bizlerde
sağlamalıyız.
Bugün Kozan, kentleşmenin ve değişimin
en hızlı olduğu ilçelerden biri halini aldı.
Vatandaşlar düne kadar Adana ve komşu
ilçelere giderken, artık buralardan Kozan’a
geliyorlar. Bu vesileyle rotasını turizme çeviren
Kozan, bölge için cazibe bir merkezi halini
almaya başladı. Bununda en bariz örneği son
aylarda Kozan’ımızı gezmeye gelen binlerce
vatandaşlardan anlamaktayız.
Tabi ki gelişme sadece turizmle değil Kozan
organize sanayi bölgesinde kurulan tesisler,
kentleşme adına yapılan TOKİ binaları, çevre
yolları, restore edilen çarşısıdır.
Bu güzel ilçenin değerlerini yazmamıza ve
saymamıza kalemler ve yapraklar yetmez…
Kitabın hazırlığında katkıda bulunan sayın
tarihçi yazar Cezmi Yurtsever’e de teşekkür
ederiz.
Fatih ATEŞ
10 KOZAN’IN MİMARI
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
11
GİRİŞ
Akdeniz denildiği zaman aklımıza hemen Çukurova gelir. Bereketli topraklarıyla
Türkiye’nin en büyük ovaları arasında yer alan
Çukurova, gerek sanayisi gerekse yetişen tarım
ürünleriyle Türkiye ekonomisine büyük katkılar
sağlamaktadır. Sıcaklığıyla ve insanlarının çalışkanlığıyla Yaşar Kemal’in romanlarına konu
olan Çukurova, Karacaoğlan’ın dizelerinde
aşka gelir; yaşanan acıları, sevinçleri anlatır
günümüz insanlarına. Kozan Kalesi
Sırtını Toroslar’a yaslayan Çukurova’nın en
güzel göründüğü yer ise hiç şüphesiz Kozan’dır.
Adana merkeze 68 kilometre uzaklıkta bulunan
12 KOZAN’IN MİMARI
Kozan, Adana ilinin tarih kokan medeniyetler
beşiği bir ilçesidir. Adana Ovası’nın Yukarı
Ova denilen kısmında düz arazinin tepelik
bölgeye geçtiği kesimde kurulmuş olup, il
merkezine uzaklığı 68 km’dir. İlçe kuzeyde
Kayseri, Yahyalı, Feke, Saimbeyli; doğuda Osmaniye, Kadirli; güneyde Ceyhan, İmamoğlu;
batıda Aladağ ilçeleriyle çevrilmiştir. İlçenin
yüzölçümü 1690 km²’dir.
Dünyanın en iyi narı Kuytucak köyünde,
en iyi portakalı Kozan’da yetişmektedir. Nar’ın
özelliği çekirdeklerinin küçük, tanelerinin dolgun
ve tatlı olmasıdır. Cam endüstrisine ait maden
yatakları ile ünlüdür. Ilıca köyünde sıcak ve şifalı
su çıkmaktadır. Ancak sudan yararlanmak için
herhangi bir teşebbüste bulunulmamıştır. 6 yıl
gibi kısa bir sürede sanayileşme yolunda Belediye
Başkanı Mimar Kazım Özgan’ın çalışmaları
sayesinde önemli adımlar atılmış, binlerce kişi
için iş sahası açılmıştır. Gelir kaynağı tarım ve
narenciyedir. Dağlarında doğal olarak harnup
(keçiboynuzu) çıkmaktadır. Yüksek kesimlerde
kiraz, ceviz, kızılcık kirazı yetiştirilmekte olup,
yakın köylerinde zeytin, yaş hurma, zerdali,
erik, üzüm ve hicaz narı ekiminde büyük artış
olduğu gözlenmektedir.
Tarihi ile ünlü olan bu ilçede kaleler meşhur
olup 7 Kaleli Kozan şeklinde de anılmakta
olup Kozan Kalesi, Karasis Kalesi, Anavarza
Kalesi, Antil (Andıl-Andala), Ozit, Gökgöz,
Bucak kaleleri yanı sıra Hoşkadem Camii,
Kilikya Ermeni Manastırı, Bedesten, Yaverin
Konağı, Küçük Camii, Tarihi Kozan Çarşısı,
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
13
Hacı Muhtar Konağı, Roma Köprüsü gibi birçok
tarihi eser bulunmaktadır.
Son yıllarda Belediye Başkanı Mimar
Özgan’ın girişimleriyle başlayan sosyal ve
kültürel faaliyetleriyle Çukurova’nın parlayan
yıldızı konumuna gelen ilçenin en büyük
özelliği, tüm insanların birbirini tanımasıdır.
Kısacası kime kimi sorarsanız mutlaka bilgisi
vardır.
Gezilip görülmesi gereken ender cennet
köşelerini içinde barındıran Kozan’ı ve bu kentin Mimarı Belediye Başkanı Kazım Özgan’ın
başarı öyküsünü anlatmadan önce ilçenin
tarihini sizlerle paylaşmayı uygun görüyoruz.
Kozan’ı tarihsel süreç içerisinde tarihi ve kültürel
değerleriyle yaşanılası bir yer haline getiren
çalışkan insanlarını bu şekilde daha yakından
tanıtmamız gerektiği kanaatindeyiz.
Kozan’ın genel görünümü
14 KOZAN’IN MİMARI
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
15
I. BÖLÜM
KOZAN’IN TARİHİ
Anadolu tarihi insanlık tarihi kadar eskidir.
Yöremizin tarihi Anadolu’nun tarihi kadar eski
olduğundan Kozan ve havalisinin tarihi insanlık
tarihi kadar eskidir. Bu bilgiler ışığında tarihi
Sis şehri, Çukurova ve çevre tarihinde yöreye
ilk insanın ayak bastığı zamandan bu yana
tarihin izlerini yansıtır.
Kozan 1850li yıllar genel görünümü
Sis ve arkasını verdiği dağlık bölge Hititlerden Asurlulara kadar uzanan tarihi olayların
da yaşandığı yerdir. Tarihi Komana (veya Şar)
16 KOZAN’IN MİMARI
şehri erken dönem Hitit-Kizzuvatna Krallığı’nın
merkezi idi. Mezopotamya’dan İç Anadolu’yu
uzanan ticaret ve kervan yolunun AnavarzaSis-Kayseri bağlantılı olması bölgenin stratejik
öneminden de kaynaklanır. Sis şehrinin kuzeyindeki “Karasis” antik şehrinin giriş kapısında
bulunan fil kabartması dolayısı ile İskender
döneminde burada yerleşim olduğu ve dağlara
doğru uzanan kervan yolunun da buradan
kontrol edildiği ortaya çıkar.
“Sis” şehir ismi tarihin hatırasıdır. En azından 3.000 yıllık insan yerleşimi “Sis” şehrinde
yaşanmıştır. Asurluların “Sizu”, Romalıların
“Sision” dediği ve daha sonra da “Sis” adıyla
bilinen antik kent, aynı isimle 1928 yılına
kadar varlığını korumuştur.
Kozan Kalesi
Kozan coğrafyasının en önemli antik kenti
şüphesiz ki Anavarza’dır. Romalılar döneminde
İmparator Augustus’un ziyaret ettiği Anavarza
gelişerek metropol kenti oldu. Dünya olimpiyatları burada yapıldı. Anavarza, Türk tarihinde
Çukurova olarak bilinen antik Kilikya’nın
da kalbi idi. Romalılardan Bizans’a geçen
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
17
Anavarza Abbasi İslam orduları tarafından
Hükümdar Harun Reşit zamanında yeni bir
kimlik kazandı. Anavarza ve Sis şehirlerine
Türkistan’dan getirilenler yerleştirildi (MS 800’lü
yıların başı). Sis yöresinde ilk Türk yerleşimi
Bizans Hükümdarı Nikefor Fokas’ın MS 964
yılındaki Kilikya seferine kadar kesintisiz
devam etti.
Anavarza antik kenti MS 1269 yılında yaşanan depremden büyük hasar gördü. Şehirde
yaşayan Ermeni Prensliği ve halk Sis şehrine
taşındı. Ermeni Kral II. Leon zamanında Sis
kalesinin eteğinde kral sarayı yaptırıldı. 1340
ve 50’li yılarda Çukurova’ya gelen Ramazanoğlu ve Türkmen aşiretler Misis, Adana
şehirlerini ele geçirdiler. Mısır Memluklu Türk
Devleti’nin ordusu 1375 yılında Sis Ermeni
Krallığı’nı kuşatma altına aldı. Işık Temur ve
Türkmenler son Ermeni Kralı VI. Leon’u kale
içinde teslim aldılar. Böylece Kilikya Krallığı
devri sona erdi. Ama bundan sonra Türklerin
hoşgörülü ve adaletli yönetiminden dolayı
Sis şehrinin Ermeniler için dini önemi devam
etti. Ermeni manastırı ve kilisenin aynı yerde
bulunması, Ermeniler için dini önem taşıyan
kutsal eşyaların da burada yer alması dolayısı
ile Van’dan Konya’ya kadar uzanan Güney
Anadolu şehirlerinde yaşayan Ermeniler dini
inançlarının gereği Sis şehrine geliyor ve burada
pelesenk yağı bulunan Altın kazanın kapağının
açılması törenlerine katılıyorlardı.
18 KOZAN’IN MİMARI
Kozan hastanesi genel görünümü 1973
Sis şehir merkezinde Türk asıllı Sultan
Melik Seyfettin Çakmak Ümerasından Emir
Abdullah Hoşkadem tarafından 1448 yılında
Büyük Caminin yapımı gerçekleştirilmiştir.
Çukurova ve yöremiz XIV. yy ortalarından
itibaren Mısır Memluklularına ve bunlara
bağlı Türkmenlerin Yüreğir koluna mensup
Ramazanoğulları’nın eline geçmiştir. Bu devletin
hâkimiyetini Yavuz Sultan Selim 1517 yılı Mısır
seferiyle son vererek bölgeyi tümden Osmanlı
topraklarına ilhak etmiştir. Sis, Adana ve Tarsus
şehirleriyle birlikte sancak halini almıştır. Sis,
Adana ve Tarsus şehirleri ile birlikte tahsis
edilmiştir. Sancak, 1571 yılından itibaren Kıbrıs
Beylerbeyliği’ne bağlanmıştır.
1519 ve 1540 yılları arasında yapılan Osmanlı
Tahrir Defterleri’ne göre Sis Sancağı; Feke, Anavarza, Lembert, Küpdere ve Parsi-bit (Pars-berd)
kalelerinden teşekkül etmekte idi. Sis Sancağı
cemrini ise, Savcı-hacılu, Eğlen-oğlu, Avşar ve
Kavurgalı gibi cem oluşturmaktaydı.
Sis, Osmanlı döneminde aynı adı taşıyan
Sancak durumunda idi. Bir çeşit vilayet gibi
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
19
idi. 1700’lü yıların başlarından itibaren Kozanoğulları Türkmen beyleri önce Feke Belenköy
yöresinde dağlık bölgeyi kontrolleri altına aldılar.
Ve kısa sürede Sis şehrinin de idaresini elerine
geçirdiler. Kozanoğulları’nın derebeylik tarzı
yönetimi 1700-1865 yıları arasında devam
etti. Ve bu zaman içinde bölge coğrafyasının
adı “Kozan” olarak değişime uğradı.
Osmanlı Devleti, Çukurova genelinde göçebeleri toprağa yerleştirmek için 1865 yılında
Derviş ve Cevdet Paşalar kumandasında Fırka-i
Islahiye ordusunu gönderdi. Kozanoğulları
ailesinin sürgün edilmesinden sonra “Kozan
Sancağı” kuruldu. Sis, Kadirli (Kars-ı Zülkadriye), Feke, Haçin kazaları Kozan Sancağına
bağlandı.
Osmanlı Devleti döneminde Müslüman
Türklerle Ermeniler yörede bir arada iyi ilişkiler içinde yaşamlarını sürdürürken I. Dünya
Savaşı’ndan sonra Kozan ve yöresi 7 Mart
1919’da Fransızlar tarafından işgal edilmiştir.
Fransız işgali ile birlikte bu güçler tarafından
Ermeniler silahlandırılarak şiddet hareketlerine
girmişler ve önemli ölçülerde Müslüman kanı
dökülmüş, daha sonra Saimbeyli ve Osman
Tufan Bey idaresinde teşkilatlanan mukavemet
güçleri 2 Haziran 1920’de Fransız işgalciler ve
Ermeni güçlerinden temizlenmiştir. Bu tarihten
itibaren Sis’e Kozan adı verilmiştir.
1865-1923 yılları arasında Mutasarrıflık
olan Kozan, Cumhuriyet döneminde 1923
yılında vilayet halini almış, 1926 yıllarından
sonra vilayetliği lağvedilerek Adana iline bağlı
20 KOZAN’IN MİMARI
ilçe haline getirilmiştir. 1920 yılında Kozan,
Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Mareşal Fevzi
Çakmak’ı milletvekili olarak göndermiştir.
Kozan’ın ilk milletvekili Mareşal Fevzi Çakmak ve
Mustafa Kemal Atatürk bir arada.
Bu tarihi dönemlerden günümüze kadar
gelen tarihi eserler arasında Kozan Kalesi,
Anavarza Kalesi, Karasis Kalesi ile Memluklar
döneminde 1448 yılında inşa edilen Ulu Camii
(Hoşkadem Camii), Kozan suyu üzerinde 9
gözlü Roma Köprüsü, tarihi evler, tarihi çarşı
ile önemli ölçüde tahribat gören Ermeni Kilisesi
kalıntıları yer almaktadır.
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
21
Anavarza
Kozan ve havalisi, tarihin her döneminde
önemini korumuş bir yerdir. Eski çağlardan beri,
birçok milletin nüfuz mücadelesine sahne olan
Kozan ve çevresi, verimli arazileri ve elverişli
iklim şartları ile gerçekten göz kamaştırıcı bir
özelliğe sahiptir.
Tarih çağlarında Çukurova’da, dolayısıyla
Kozan’da çok sayıda medeniyetin kurulması
ve birbiri arasındaki nüfuz mücadelesinin
uzun yıllar sürmesi, buranın tarihi, coğrafi ve
iktisadi önemini ortaya koymaktadır.
Kozan ilçesi, Anadolu-Suriye eski ticaret
yolunun üzerinde bulunduğu için, ticari bakımdan büyük bir önem taşımaktadır. Hatta
Hz. Mevlana Suriye yolculuğunu yaparken dahi
bu yolu kullanmıştır. Seyahati esnasında Kozan
Kalesi eteklerinde yaşayan 40 keşişle karşılaşması
ise bu yolculuğunu doğrulamaktadır. Kozan ve yakın çevresinin sahip olduğu
bütün bu olumlu şartlar, ilk çağlardan itiba-
22 KOZAN’IN MİMARI
ren, çeşitli kavimlerin yöreye hâkim olma ve
yerleşme arzularını kamçılamış, devletlerarası
siyasi anlaşmazlık ve savaşlara yol açmış, yörenin birçok kavim arasında el değiştirmesiyle
sonuçlanmıştır.
OSMANLI DÖNEMİNDE KOZAN
1516 yılında Osmanlı İmparatorluğu yönetimine geçen Çukurova ve çevresi 1919 yılına
kadar 450 yıl süreyle Türk kalmıştır.
Yeni Çağ’da, yöredeki yerleşme faali­yet­leri
ola­rak çeşitli Türkmen boylarına, Ramazanoğul­
ları’­na ve daha sonra Osmanlıların iskân faaliyetlerine rastlanmaktadır.
Kozan ilçesi, 8 Mart 1919’dan 2 Haziran 1920 yılına kadar, bir yıl iki ay süreyle
Fransız ve Ermeni işgalinde kalmış, 1920
yılında da yeniden öz benliğine ve Türklüğüne kavuşmuştur. O tarihten bu yana Türkiye
Cumhuriyeti yönetiminde olan ilçede birçok
Türk boyu yaşamaktadır. Ayrıca, Kozan’daki
bazı köylerde Arabistan Yarımadası’ndan ve
Kuzey Afrika’dan göç eden vatandaşlarımız
da bulunmaktadır.
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
23
MİLLİ MÜCADELEDE KOZAN
Birinci Dünya Harbi içinde İngiltere, Fransa, Rusya ve İtalya arasında gizli antlaşmalar
yapılmıştır. Bunlardan İngiltere Hükümeti adına
Albay Sayks (Marksyks) ve Fransa Hükümeti
adına da Bakan Piko (Georges Pico) tarafından
18 Mayıs 1917’de Leningrat’da imzalanan
sözleşmeye göre; İngilizler, Filistin ile (Musul
dışında) Irak’ı, Fransızlar ise Suriye’den başka
bütün Güney Anadolu’yu alacaklardı. Böylece
Anadolu’da, İskenderun ve Mersin limanları ile
Ergani bakır madenleri ve Kilikya (Çukurova)
pamuk tarlaları Fransızlara bırakılıyordu. Fakat
İngilizler Musul petrollerini ellerinden kaçırmak
niyetinde değillerdi. Bunun için işgal edecekleri
Antep, Maraş ve Urfa illerini koz olarak tutmak
kararı ile yaptıkları sözleşmenin uygulanması
yönünde harekete geçtiler.
İşgal ettikleri yerler ile Çukurova’yı Fransızlara bırakarak aralarındaki antlaşmaya ters
hareketle Musul bölgesini (Petrol Bölgesi) işgal
ettiler. Musul bölgesinin işgali, Fransızlarla
aralarının açılmasına sebep oldu.
Birinci Dünya Savaşı sonunda 30 Ekim
1918 tarihinde imzalanan Mondros Mütarekesi
hükümlerine dayanarak, Güney Anadolu’yu
denetimi altında tutacak olan Fransızlar, 17
Aralık 1918’de Mersin’e çıkarma yaparak,
Mersin’i işgal ettiler. 18 Aralık 1918’de Tarsus,
20 Aralık 1918’de de Adana işgal edilmiştir.
Dilerseniz konumuzun dağılmaması için
Mersin, Tarsus, Pozantı ve Adana olaylarına
24 KOZAN’IN MİMARI
değinmeden asıl konumuz olan Kozan’ın
işgaline girelim.
Kozan’da bulunan Ermeniler Adana’nın
işgalinden güç alarak Kozan’ın da işgal edilmesi için Adana İşgal Kuvvetleri Komutanı
Bremon’a heyet göndermek suretiyle Kozan’ın
işgalini istemişlerdir.
Bu arada Kozan’ın Türk eşrafı ve ileri gelenleri Mutasarrıf İhsan Bey’in başkanlığında
belediyede toplanarak son olaylar gözden
geçirildi ve ne gibi bir hareket tarzı takip edileceği üzerinde duruldu. Neticede Adana’ya bir
heyet gönderilerek işgal makamları ile temas
edilip Kozan’ın işgalden kurtarılması çarelerinin aranması, olmadığı takdirde hiç olmazsa
Kozan’a Ermeni askerlerinin gönderilmemesi
kararlaştırılmıştır.
Bu heyete Savcı Ruhi Bey, eşraftan dava
vekili Topal Mustafa Efendi ve Kozan’ın çok
sevilen genç yedek üsteğmeni Saim Bey’den
müteşekkil bir heyet seçilmişti. Görevli heyet,
Adana’ya gitti. İşgal makamları ile temas ederek
Kozan Türk ve İslam halkının dileklerini işgal
kumandanlığına anlattılar.
İşgalin mutlak olduğunu fakat Ermeni
askeri göndermeyeceklerine dair söz alarak
döndüler. Bu olaylar cereyan ettikten sonra
Yüzbaşı Tayyarda (Taillardat) komutasında
Fransız işgal kuvvetleri Kozan’a hareket etmiştir.
Bunu duyan Ermenilerde sevinç, Türklerde ise
aksine bir endişe başlamıştı.
8 Mart 1919’da Fransız işgal heyeti; Tayyarda,
Üsteğmen Sübi, Tayyarda’nın muavini Ermeni
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
25
Teğmen Terlemezyan, tercüman Balyan’dan
müteşekkil olarak Kozan’a ayak basmak sureti
ile temiz ve bereketli topraklarımızı kirletmeye
başladılar.
İlk defa Kozan Köprübaşı’nda Mutasarrıf
İhsan Bey işgal kuvvetlerini karşılamıştır. Ermeniler, şımarık bir vaziyette “Yaşasin Ermenistan,
Ermeni devleti kurulacak” naraları ile ellerinde
Ermeni bayrakları köprübaşında toplanmışlardır.
Bu arada Zafer Tak’ı kurmaya çalışırlar. Bunu
gören Kozan’ın yiğit insanı Saim Bey olaylar
çıkacağını belirtip Mutasarrıf İhsan Bey’le görüşüp
Zafer Tak’ının kurulmamasını sağlar.
TAYYARDA’NIN İLK İCRAATLARI
İşgal Kuvvetleri Komutanını karşılamayan
ve zafer tak’ının kurulmasını istemeyenlerden
Belediye Başkanı Hüseyin Efendi görevden
alınmış, yerine Yiğenzade Mehmet Efendi
belediye başkanlığına getirilmiştir.
Kozan’ın işgali bahis konusu olunca İngiliz ve Fransız makamları ile temas kurarak
Kozan’ın işgalinden vazgeçilmesi veya Ermeni
askeri gönderilmemesini sağlamak üzere
Adana’ya gönderilen Savcı Ruhi Bey’le dava
vekili Emmi Mustafa Efendi, ayrıca Mahfezade
İbrahim Hoca’yı derhal Kilikya hudutlarından
çıkartmıştır. Saim Bey de bu sürgünden nasibini almıştır.
Adliye, jandarma ve polis memurlarının
maaşlarına aşırı derecede zam yaptı. Bundaki
amacı adalet cihazı ile icra kuvvetlerini elinde
tutmaktı.
26 KOZAN’IN MİMARI
İdare meclisi, Belediye meclisi, mahkeme
heyeti üyeleri yarı yarıya Ermenileştirilir. Yani
belediye meclisinde 8 üye varsa 4’ü çıkarılıp,
4 Ermeni tayin edilmek suretiyle bütün resmi
makamlarda Türk ve Ermeni görevli sayısı
denkleştirilir.
Polis ve Jandarma sayısı Ermeni, diğer yarısı
da Çerkez, Arap, Kürt ve Türklerden olmak
üzere düzenlenmiştir. Kadirlili Çerkez Nuri
Çavuş’un oğlu Cako ile Çerkez Murat ve Sefer
Beyler jandarma subayı tayin edildiler. Cako
Bey, Kozan’a gelip Tayyarda ile görüşmüştür.
Tayyarda kendisine 50 silah vereceğini ve
adamlarını hazırlamasını söylemiştir. Cako,
bazı Türklere de Çerkez elbisesi giydirerek 50
kişiyi tamamlamış ve silahlarını alarak göreve
başlamıştır.
Fransa, Ermenilerin şikâyetlerini dinleyerek
isteklerini yerine getirmek üzere, olağanüstü
yetkili Tesviye Mesalih adı ile bir komisyon
kurdurur. Zaman kaybetmeden hemen görevine
başlayan bu komisyon, Türklerin ekonomik
açıdan zayıflaması ve işgal kuvvetlerine mutlak
itaatle bağlanması siyasetini gütmüştür.
Kozan’ı terk eden ve dönüş yapan Ermeniler eski mallarını herhangi bir Türk’te
bulduklarında bu komisyona başvururlardı.
(Ermeniler sığır sürülerinin geçeceği yollarda
beklerler, geçen sürülerin içinden beğendikleri
sığır ve atları ayırırlar. Komisyona müracaat
ederek “Bunlar benimdi. Giderken Hasan
Ağa’ya emanet etmiştim. Gelirsem geri alır,
gelmezsem de helal olsun demiştim. Mademki
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
27
geldim, mallarımı istiyorum. Şimdiye kadar da
temin ettiği faydalar için 1800 lira da tazminat
istiyorum” şeklinde beyanatta bulunarak, Türk
ve Müslüman ahalinin ekonomik olarak daha
çok zayıflatılmasını sağlıyorlardı.
Komisyon, her zaman davacı olan Ermeni’nin
davasını haklı bularak, beğendiği malları ona
vermekte gecikmiyordu. Bu türlü istek ve
şikâyetlerin uygulanması, Türklere karşı açılmış
bir zulüm kampanyası halini almıştır. Dolayısı
ile Türkler bu komisyona, zorla Tesviye-i
Mesalih adını takmışlardı.
Ermenilerin kurduğu Tesviye-i Mesalih
komisyonları dışında Ermeni Öç Alayı ve
Ermeni Gönüllü Fedaileri (Kamovar) gibi kuruluşlar da Kozan’da örgütlenip faaliyetlerine
başlamışlardır.
Tayyarda’nın emri ve Ermenilerin baskı ve
tavsiyesi ile köylere gönderilen kamovar destekli
tahsildarlar köylerden zorla vergi toplamış ve
bulunan silahlara da el koymuşlardır.
KOZAN DAĞLARINDA DÜŞMANA
SIKILAN İLK KURŞUN ve BOZAT
GEDİĞİ OLAYI
Kazan işgal kuvvetleri komutanı, Haçin’de
bulunan Ermenilerin talep ve istekleri doğrultusunda Kozan’dan Haçin’e silah, cephane
ve para göndermek amacı ile başlarında bir
Fransız subayı olmak üzere 40 kişilik bir askeri
birliği gönderir. O tarihlerde Feke ilçesinde Reji
Müdürlüğü ve Belediye Başkanlığı yapmakta
olan Cezmi Bey (Çetinel), bu silahların Haçin’e
28 KOZAN’IN MİMARI
girdiğinde tehlikeli olacağını düşünerek 12 kişilik
çetesi ile dağlara çıkan Gizzik Duran’a (Şahin)
haber göndermiştir. Kendisi gizlice Feke’den
ayrılıp Tırtat civarında Gizzik Duran ve yanında bulunan Yırtlaz İsmail, Deli Bayram, Arap
Ali (Yıldırım), Yerebakanlı Hasan, Yavuz Ali,
Halil İbrahim, Mahya Murtaza Vezir Ali, Gür
Ali ile görüşüp durumu haber verir. Haberi
alan Gizzik Duran, durum değerlendirmesi
yapıp arkadaşları ile Bozat gediğinde pusu
kurulmasına karar verir.
Anılan yere intikal eden Gizzik Duran ve
çetesi yola hâkim olan noktalarda mevzilenirler.
Beklenen an gelir. Öncü olarak Embiya Çavuş
isminde bir Türk görünür. Buna ateş etmezler.
Gizzik, bir fırsatını bulup Embiya Çavuştan
gelenlerin ne zamana kadar geleceklerini sorar.
Yarım saat içinde geleceklerini öğrenir. Gerçekten
de yarım saat sonra Fransız subayı komutasında
ve Misak isimli bir Ermeni’nin rehberlik yaptığı
Ermeni Kamavor’lar korumasındaki silah ve
cephane yüklü kervan gelir.
Gizzik Duran, “Ben ateş etmeden hiçbiriniz
ateş etmeyiniz!” diye çetesine emir verir ve
sonuçta menzile giren kafileye ateş açılır. Başta
Fransız subayı olmak üzere 40 kişilik düşman
birliği imha edilir. Silah, mühimmat ve altın
paralar ele geçirilir. Alınan bu silahlar çetelere
dağıtıldığından milli mücadelede önemlidir.
Olayın yaşandığı tarih 22 Kasım 1919’dur.
Bu olay ilçede büyük bir infial uyandırır.
Olaydan sonra, Bozat Köyü’nün muhtarı Hamza
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
29
ile kardeşi Musa, Kozan’a zorla getirilip, halka
gözdağı vermek için kurşuna dizilirler.
KARGAPAZARI ZAFERİ
İşgal kuvvetleri komutanının emri ile bir
Türk tahsildar, 3 Ermeni kamovar Kozan’a
bağlı Karabucak, Şerifli, Mahyalar, Çürüklü,
Minnetli ve Kuyubeli köylerinden vergi toplamak
üzere gönderilir. Bunlar köylülere baskı yapıp
zorla vergi toplamaya başlayınca, o yörenin
ileri geleni Deli Hacı Ağa (Cengizhan) halkı
ikna metodu kullanıp, yörenin ünlü hocası
Şerif Hoca’ya işgal kuvvetleri komutanına
vergi verilip verilmeyeceğini sorar. Ve bunların öldürülmelerinin caiz olup olmadığının
açıklanmasını ister. Şerif Hoca’da gavura vergi
verilmez. İşgal altında da namaz kılınmayacağını beyanla, öldürülmeleri şarttır. Fetvasını
vermesi sonucu, üç kamovar ile bir tahsildar
Deli Hacı Ağa’nın fedailerinden Gavur Ali Ağa
ve çetesi tarafından öldürülür.
Deli Hacı Ağa’nın kazandığı Kargapazarı
zaferinin tarihi 24 Mart 1920’dir. Bu olaydan
sonra Fransız işgal güçlerinin Haçin (Saimbeyli) ile olan bağlantıları kesildi. Karabucak
köyünün kurucuları Dağlıoğlu Ali Kahya’nın
soyundan gelen Deli Hacı Ağa’nın kazandığı
zafer Fransız işgal güçlerinin dağlık bölgeler
ile olan bağlantısını kesmiştir.
Bu olay neticesinde, olayın kahramanı
Deli Hacı Ağa’nın kardeşi Ökkeş Efendi,
her ne kadar işgal kuvvetleri komutanı ile
dostluk kurup çiftliğinde ziyafet vermiş ise de
30 KOZAN’IN MİMARI
bu dostluk yetmemiş, Kozan’ın ileri gelenleri
ile birlikte tutuklanıp manastır zindanında
hapsedilmiştir.
Bu olayda tutuklananlar şunlardır:
1. Ökkeş Efendi
2. Helvacızade Ahmet Hafi Bey
3. Na Ethem Usta
4. Nalbant Ethem Usta’nın oğlu Kemal
Efendi.
5. Üçdutlu Şükrü Efendi
6. Himmet Çavuş
7. Gökoğlu Mustafa
8. Mısırlızade Avukat Mahmut Efendi
9. Çamurdanzade Mehmet Zait
10. Öğretmen Lütfullah Erdem
11. Öğretmen Ahmet Cemil Bey
12. Kuyuluk köyünden Battal Ağa Oğlu
Ömer Efendi.
Yukarıda isimleri yazılı tutukluların bırakılmasını
Kadirli’den çetesi ile gelen Çerkez Nuri Çavuş,
işgal komutanı ile konuşur, tahliyelerini ister
ve bırakılmadıklarında da halkla birlikte silahlı
eyleme başlayacağını söyleyerek baskı yapar.
Neticede bu tutuklular bırakılmışlardır.
HAMAM KÖYÜ BASKINI
Kamovar adı verilen Ermeni haydut sürüleri
durup dinlenmeden cinayetlere, soygunlara ve
tecavüzlere devam ederler. Köy köy dolaşıp
Türkleri soyarlar, öldürürler ve Çukurlara atarlar.
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
31
Kozan’da yaşanan bu çirkin ve kanlı olaylar
her geçen gün artmaya başlamıştır.
Yine böyle bir gün kamovarlar, Hamam
Köyü’ne baskına başladılar. Fakat Hamam
Köyü’nün uyanık ve fedakâr halkı, bu eli kanlı
kamovarların niyetlerinin ne olduğunu biliyordu.
Çünkü bu cinayet örgütlerinin daha önceden
çok sayıda köyü ateşe verdiğini ve insanları
öldürüp, soygunlar yaptığını bilmekte idiler.
Aynı akıbete maruz kalmamak için önceden
hazırlık yapmışlardı.
Hamam köyüne baskına gelen eli kanlı
kamovarlar köylülerin mukavemeti ile karşılaştılar. Köylüler kamovarlara ateş açtılar. Neye
uğradıklarını şaşıran bu canavarlar, derhal
Kozan’daki Fransız askeri komutanına haber
gönderirler. Komutandan, Hamam köyünün
kendilerine isyanla ateş açtığını ve acele kuvvet
göndermelerini isterler.
Kozan’dan Yozgatlı Teğmen Halil komutasında ve yine Ermenilerden müteşekkil
jandarmalarla kamovar sürüsü takviye edildi.
Teğmen Halil Bey, Ermenilerin Türklere reva
gördükleri saymakla bitmez kötülükleri göz
önüne getirerek köyün perişan olacağını
düşündü.
Ermeni kamovarlarına: “Durun, ben birkaç
Jandarma ile gideyim, onları kandırayım. Beyhude kan dökülmesin” diyerek eline beyaz bir
bayrak aldı. Köye doğru yaklaşınca “Durun!
Ben mülazım Halil’im. Sizinle konuşacağım.
Ateş etmeyin.” diye bağırdı. Köylülerin yanına
vararak köylülerle beraber oldu. Bu hadise
32 KOZAN’IN MİMARI
Hamam köyü sakinlerini büsbütün gayrete
getirdi ve morallerini düzelti.
Ermeni fedaileri bu durum üzerine, jandarmalarla beraber Kozan’a doğru kaçtılar.
Bu olaydan sonra ova köylüleri köylerinde
huzurlu olamayacaklarını düşünerek dağlara
çekildiler.
Hamam köylülerin bu kahramanca hareketleri
Kozan’daki diğer köylere örnek olması açısından
çok önemlidir. Hamam Köyü Baskını ve olaylar
24 Mart 1920 tarihinde yaşanmıştır.
KOZAN İLÇE MERKEZİNDEKİ ERMENİ
MEZALİMİ
8 Mart 1919’da askeri yönetimi devralan
Fransızlar, yalancı Ermeni şahitlerin görüşlerini dikkate alarak yöredeki Müslümanların
arazilerine el koydular.
Yerli Ermeniler kudurmuşçasına fırsat buldukça Türklere ait evleri yakıyor, yağmalıyor
ve insanları katlediyorlardı. Kozan’da bulunan
5 fırında Müslüman Türkler öldürülüp yakılmıştır. İlk defa, sabah namazından çıkıp evine
gelmekte olan, şu anda Havacı General İhsan
Aygün’ün dedesini aşağı çarşıda öldürüp aynı
yerdeki fırına attılar. Annesine tütün almak
için çarşıya inen Kozanoğlu Mustafa, Kadirli
Caddesi’nde bulunan fırında yakılır. Büyük
Cami karşısındaki fırında ise, Kozan Hükümet
Konağı’nda görevli Tahrirat Katibi Ali Rıza
Efendi ile Mal Müdürü Hamdi Bey öldürülüp
yakılmışlardır.
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
33
Katliam fırınları
Aynı zamanda yukarı çarşıda bulunan fırında
da şu an isimlerini tespit edemediğimiz birçok
Müslüman Türk yakılmıştır. İşgal müddetince
öldürülüp kuyuya atılanlar, kurşuna dizilenler ve
çeşitli şekilde öldürülen Kozanlıların sayısının
200 civarında olduğu, işgal sona erdikten sonra
yapılan araştırmalarda tespit edilmiştir.
MÜCADELENİN BAŞLAMASI ve
KOZAN’IN KURTULUŞU
Fransız işgalinin yaşandığı Mart 1919 içinde
Kozan Sancağı’nda yaşayan yörenin tanınmış
aşiret ve aileleri hedef alındı. Bunlar içinde
İmamoğlu ile Kozan arasındaki ovalık bölgede
yaşayan Kırıntılı aşiretinden Topaloğlu Halil,
Kozan şehir merkezinde uzun yıllar Belediye
Başkanlığı yapan Kurdoğlu Mehmet’in oğlu
Hulusi, Sehlik Türkmen aşiretinin beyi Hasan
Efendi’ye karşı Ermeni saldırıları adı geçen
kişilerin can ve mal güvenliklerini tehlikede
olduğunu gösterdi. Topalzade Halil, Kurdoğlu
Hulusi, Sehlik Hasan çiftliklerini köylerini terk
34 KOZAN’IN MİMARI
ederek Kozan sancağından dışarıya Toros
Dağlarının batı tarafında kalan Kayseri topraklarına gittiler. Yine Kozan eşrafında Emmi
Mustafa Faik Üstün de Kozan’ı terk ederek
Kayseri’ye giden Kozalılarla buluştu. Develi ve
Kayseri arasında dolaşan, sonra ailelerini de
Kozan’dan getiren bu insanlar Sivas’ta kongre
toplayarak milli mücadele harekâtını başlatan
Mustafa Kemal ile görüşmek istediler. Mustafa
Kemal ile görüşme haberleşmesini ve planlarını
Sehlikzade Hasan Efendi gerçekleştirdi. Sivas
Kongresi’nin tamamlanmasından sonra Ekim
1919 sonlarında Sivas’a gelen Kozanlılar,
Mustafa Kemal ile özel bir görüşme yaptılar.
Kozan Sancağı’nda yaşanan Fransız işgali ve
Ermenilerin saldırılarına karşı bölgede mücadele yapmanın gerekli olduğu hakkında
bilgiler verdiler.
Kozanlılar Atatürk’e “Bizim malımız,
paramız ve silahımız var, yalnız bunları bir
düzene koyup yerinde kullanacak kumandana
ihtiyacımız var.” dediler.
Kozan heyetini dinleyen Mustafa Kemal
Paşa bir karara vardı ve şöyle dedi: “Size
istediğiniz komutanları vereceğim, fakat sizin
hayatınız gibi vereceğim komutanların varlığı
da bu işin büyük bir gizlilik, bir komitecilik
ruhu içinde yürütülmesine bağlıdır. Şimdi
siz Kayseri’ye hareket edin, komutanlarınız
arkadan size yetişeceklerdir.”
Kozanlıların huzurdan ayrılmasından sonra
Mustafa Kemal Paşa, Binbaşı Kemal Bey’i (Kozanoğlu Doğan) takma adı ile Kilikya Kuva-i
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
35
Milliye Komutanlığı’na, Yüzbaşı Osman Bey’i
de (Aydınoğlu Tufan) adı ile onun yardımcılığına görevlendirir.
Daha önce Kayseri’ye hareket eden Kozanlılarla komutanlar, Develi’de Belediye
Başkanı Kamberli Osman Bey’in evinde buluşurlar. Askeri heyete katılan Ratıp Bey de
burada hazır bulunur. Görev bölümü yapılır.
Binbaşı Doğan Bey ile Ratıp Bey Batı Kilikya
Komutanlığı’na görevlendirilir. Kamberli Osman Bey’in evindeki toplantıya katılan Gizzik
Duran ve çetesi, Osman Tufan Bey’i alıp
Tufanbeyli’ye hareket ederler. Tufanbeyli’den
Göksun’a varırlar. Meyremçil Beli’ni aşarak
Osman Bey Andırın’a iner. Yaycıoğlu İbrahim
Ağa’nın evinde karargâh kurarak, Doğu Kilikya
Müdaafa-i Hukuk Cemiyeti’nin temelini bu
evde atar. Daha sonra Kadirli Müdaafa-i Hukuk
Cemiyeti’ni kurarak Kuva-i Milliye Teşkilatı’nı
harekete geçirir. Yiğit Kadirli halkı, 7 Mart
1920’de Kadirli’yi işgalden kurtarır. Kadirli’ye
inen Osman Tufan Bey, Kozan’ın kurtuluşunun
nasıl yapılacağını, Kozan’dan varan heyetlerle
görüşüp Müdaafa-i Hukuk Cemiyeti’nin kurulmasını ve yönetim kurulu ile başkanın seçilmesini ister. Ancak bu cemiyetin başkanlığını
ulemadan ve okuryazar olanlardan hiç kimse
kabul etmek istemeyince, daha sonra, Haçin
baskınında şehit düşen Kahraman Ökkeş Bey
(İlbeyi) gönüllü kabul eder. Böylece, Kozan
Müdaafa-i Hukuk Cemiyeti kurulur.
İlk iş olarak milis güçler oluşturulup, Grup
Komutanlarına görev verilir.
36 KOZAN’IN MİMARI
Bunlar:
1. Koyunevi Tabur Komutanı Sarıbahçeli
Ahmet Ağa, Kırmızı Osman, Ağzıkaraca köyünden Musa Hoca (Özdemir)
2. Berber Bölüğü Komutanı Kurtlu Uşaklı
Hacı Efendi
3. Aslanlı Bölüğü Komutanı Topalzade
Halil Efendi. Hamam Köyü Grup Komutanı
Bayramoğlu Hacı Mehmet Öztorun
5. Ceritler Grup Komutanı Kurdoğlu Hulusi Bey
6. Mansurlu Bölüğü Komutanı Abdussamet
Samimi
7. Karacalar Bölüğü Komutanı Yiğenoğlu
Ahmet Efendi
8. Andıl ve havalisi Müfreze Komutanı
Hakkı Efendi (Turgut)
9. Sıralif Grup Komutanı Karabucaklı Deli
Hacı Ağa.
10. Köreken Müfrezesi komutanı Bayatoğlu
Ahmet Çavuş, Gebenli Ali ve Cücen Ali Hoca.
Ferhatlılı Hamdi Ağca, Kamalı Hasan, Kamalı
Mehmet
11. Döşeme müfrezesi Komutanı Yiğit Ağa
(Kahraman Bey) ve Kadirlili mücahitler
12. Kuyuluk Bölüğü Komutanı Üzeyir Hoca
oğlu Hasan Efendi
13. Kayhan Grup Komutanı Çolak Hacı
Ağa
Bu grup komutanları emrinde bulunan
kahraman Kozanlılar, Kozan’a hücum etmek
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
37
üzere ilçeyi abluka altına alırlar. Durumu haber
alan Fransız işgal kuvvetleri komutanı Tayyarda hazırlık yapar. Bir Haziran’ı 2 Haziran’a
bağlayan gece yarısından sonra Kozan’ın yerli
Ermenilerini de yanlarına alarak işgal kuvvetleri
Kozan’ı boşaltırlar. 2 Haziran 1920 günü Türk
Milis Kuvvetleri Kozan’a girdiler. Böylece bir
yıl, 2 ay, 24 gün işgal altında kalan Kozan ve
çevresi düşmandan temizlendi.
Hoşkadem Camii önü 2 Haziran Kurtuluş Etkinlikleri
Her yıl 2 Haziran günü Kozan’ın Kurtuluş
Bayramı olarak büyük bir coşku ile kutlanmaktadır. Kozan, Cumhuriyet’in ilanından sonra
1923 yılında vilayet hüviyetine kavuşmuş fakat
birtakım siyasi uyuşmazlıklar nedeniyle 1926
yıllarından sonra il statüsü lağvedilerek Adana
iline bağlı ilçe haline getirilmiştir.
Kozan vilayetlik hakkının iadesi için zaman zaman siyasetçiler ve bürokratların yanı
sıra medya mensupları da birtakım girişimler
ve Kozan’ın vilayetliğinin iadesi yönünde
programlar yapılsa da vilayetlik konusunda
netice çıkmadı.
38 KOZAN’IN MİMARI
Yine 1996 yılında Osmaniye’nin vilayet
olması ile eş zamanlı olarak gelen fırsatta
elimizin tersi ile geri çevrilmiş ve çok yaklaştığımız vilayetliğimiz bir defa daha hayal
olmuş oldu.
Son olarak Belediye Başkanı Mimar Kazım
Özgan ve Kozan Kent Konseyi 2010 yılında
Kozan’ın vilayetlik hakkının iadesi çalışmasını
başlattılar.
Belediye Başkanı Mimar Kazım Özgan’ın
son yıllarda gerçekleştirdiği müthiş atılım
hamleleri nedeniyle Çukurova’nın parlayan
yıldızı haline gelen ilçenin tarihini kısaca
verdikten sonra şimdi de Kozan’ın Mimarı
Özgan’ı tanıyalım.
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
39
2. BÖLÜM
KOZAN’IN MİMARI ÖZGAN
Halka hizmet, Hakk’a hizmettir felsefesini
benimseyerek çalışan Kozan Belediye Başkanı
Mimar Kazım Özgan’ın başarılarla dolu ilginç
yaşam öyküsü takdir edilecek türden...
1975-76 - 5. sınıf..
Tahsin ve Elif Özgan çiftinin 8 evladından
biri olan ve 10 Mart 1964 yılında dar gelirli
bir ailenin çocuğu olarak Kozan’da dünyaya
gelen Özgan, Çukurova’nın kavurucu sıcağıyla pamuk tarlalarında çapa yaparken tanıştı.
Ailesinin ekonomik koşulları iyi olmadığı için
kendi eğitim masraflarını karşılamak ve aile
bütçesine katkıda bulunabilmek için küçük
yaşlardan itibaren pamuk tarlalarında ırgat
olarak çalıştı. Kâh bir pamuk tarlasında çapa
yaptı, kâh bir narenciye bahçesinde portakal
topladı.
40 KOZAN’IN MİMARI
Eski Kabasakal İlkokulu’na devam ederken
ailesi Tavşantepe mevkiine yerleştikten sonra
iki sene köye gidip gelerek ilkokulu bitiren
Özgan, Kozan Ortaokulu ve ardından Kozan
Endüstri Meslek Lisesi’nden mezun oldu.
Başkan Özgan gençlik yıllarını şöyle dile
getiriyor: “Gençlik yıllarım, lise yıllarım Kozan’daki
bir köylü çocuğu nasılsa öyle geçmiştir. İnek
çobanlığı da yaptım, koyun çobanlığı da…
Özellikle Kozan’a geldikten sonra portakal
bahçelerinde portakal topladım. Küfe çektim,
kamyona kasaları yükledim. Bahçe suladım,
karpuz ektim. Mısır, pamuk, lahana ne dersen hepsiyle uğraştım. Böyle geçti gençlik
yıllarım.”
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
41
TEK SERMAYEM OKUMAKTI
“Okumaya çok önem verdim, çünkü ailem
dar gelirli olduğu için tek sermayemiz okumak
olacaktı. Bu bilinçle okumaktan yılmadım.
Dergi alarak sınavlara hazırlandım.
Çukurova insanının yaşadığı zorlukları
yaşayarak öğrenen Kazım Özgan sanat okulu
mezunu olmasına rağmen, 1983 yılında Selçuk
Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi
Mimarlık Bölümü’nü kazanarak, hayatındaki
ilk büyük başarısını elde etti. Üniversite yıllarında sosyal anlamda dolu dolu bir öğrencilik
yaşadığını belirten Özgan, eğitimini başarıyla
tamamlayarak 1986 yılında mimar oldu.
Başkan ve Ailesi
Üniversiteyi bitirdikten sonra Antalya’nın
Serik ilçesinde serbest mimar olarak çalışan
Başkan Özgan, iki yıl içerisinde altmışa yakın
projeye imza attı. Turizm bölgesi olan Belek’te
üç adet kooperatif projesini yaptığını aktaran Özgan, Mimar ve Tıbbi Laborant Zehra
Hanım’la o yıllarda evlenir. Özgan ailesinin
42 KOZAN’IN MİMARI
Aslı, Enes ve Tarık adında 3 evladı olur. 19881989 yıllarında Sivas ilinde askerliğini yapan
Özgan, askerlikten sonra Sivas Belediyesi’nde
devlet memuru olarak göreve başlar.
Sivas’ta kaldığı süreyi ve orada kazandığı
deneyimleri kısaca aktaran Özgan, o yılları
şöyle anlatıyor:
Yaklaşık 15 yıl daimi mesleğim olan mimarlıktan tutun da, on yıldan fazla idari görevim
oldu. İmar Müdürlüğü ve Harita Proje Müdürlüğü görevini yaptım. Çok ciddi yerel yönetim
tecrübem oldu. Sivas Belediyesi benim için bir
okul gibiydi. Türkiye’nin en ünlü mimarlarıyla
çalışma imkânım oldu. Onlara danışmanlık
yaptım. Sivas Belediyesi’nde gerçekten çok
zengin bir tecrübeye kavuştum. Mimarlıktan
ziyade Sivas’taki çalışmalarım bana belediyecilik
tecrübesi kazandırdı. Sivas’ta çok özgün ve güzel projelere imza
attım. Teknik birimlerin başında olunca bu işleri
bizzat koordine eden insandım. Bu sayede
belediyeciliği uygulayarak öğrendim.”
İLK SİYASİ DENEYİMİ
“1998 yılıydı, tesadüf eseri bir telefon aldım. Buradan bir partiden belediye başkanlığı
adaylığım istendi. Ben de hiç düşünmeden olur
dedim. Macera gibi bir şeydi, başladık. İşte o
zaman tabi ki tecrübesiz bir siyasetçiydim ama
insan başlayınca tecrübe kazanıyor. Seçimleri
kaybettim ama 4.500 civarında oy almıştım.
Fazilet Partisi o zamana kadar hiç meclis üyesi
çıkarmamıştı ama biz mecliste temsil etme
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
43
imkânını sağladık. Mensubu olduğum partide
başından beri yer aldım. Sonra arkadaşlarımız
tekrar aday olmamızı önerdiler, ben de olabileceğini düşünerek yola çıktım. 2004’de AK
Parti’den Kozan Belediye Başkanı adayı oldum.
Hamdolsun Kozan halkının büyük teveccühü
ile vekâleti bize verdiler.”
Mimar Özgan’ın Belediye Başkanı olmadan
önce sosyo kültürel ve mesleki deneyimlerine
kısaca göz atmayı uygun görüyoruz. Sivas
Belediyesi’nde 15 yıl aktif olarak çalışan Başkan
Özgan, bu zaman zarfında birçok sosyal projeye
de izma attı. Özgan’ın o yıllarda gerçekleştirdiği
her proje onun yöneticiliğini geliştirmesine neden olurken, bugün Kozan’ın yıldızı parlayan
kent hüviyetine bürünmesinin ön hazırlıkları
niteliğini taşıdığın düşünüyoruz.
Kazım Özgan_Sivas İmar Müdürlügü
Devlet memurluğu görevi dışında da birçok
sivil toplum kuruluşuna üye olan Mimar Özgan
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kayseri
Bölge Kurulu 1989–2003 üyesi, Sivas Gök
Medrese Tarihi Eserleri Koruma ve Yaşatma
Vakfı kurucusu, Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel
44 KOZAN’IN MİMARI
Sekreteri gibi birçok kurum ve kuruluşta da
görevli olarak çalıştı.
Kariyerini sürekli geliştiren Kozan Belediye
Başkanı Kazım Özgan’ı daha iyi tanımak için
başkanlık görevinden önce yürüttüğü projelerden birkaç örnek verelim:
Yönettiği ve Katıldığı Faaliyetler, Katıldığı
Seminer, Sempozyum ve Yaptığı Çalışmalar:
TODAİE, Mesleki Eğitim Semineri (katılımcı),
Sivas’ta Yeşil, Rekreasyon ve Sağlık Turizmi
(workshop koordinatör) Sivas’ın Problemleri
ve Çözüm Yolları (workshop koordinatör)
Gök Medrese Sempozyumu I (koordinatör),
Gök Medrese Sempozyumu II (koordinatör),
Tarihi Kentler Birliği Toplantıları (katılımcı),
Toplam Kalite Yönetimi (katılımcı)
Başkan Mimar Kazım Ozgan
Yönettiği Restorasyon Çalışmaları: Susamışlar Konağı restorasyon projesi ve uygulaması, Abdiağa Konağı restorasyon projesi ve
uygulaması, Uzunhacıoğlu Camii proje ve
uygulaması
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
45
Koordinasyonunu Yaptığı Proje ve Çalışmalar: Gökmedrese Röleve restütisyon ve
restorasyon projesi, Kaleardı koruma imar
planı ve uygulama projeleri, İnönü Konağı
restorasyonu
Proje ve Uygulama Sorumlusu Olarak
Yapılan Çalışmalar: Sıcak Çermik Sefa Oteli,
Özürlüler Kültür Sitesi, Gençlik Kültür Siteleri
(2 Adet), Büşra Anaokulu, Sebahattin Öztürk
Spor Salonu, Toplu Konut (1000 Adet), G.Ö.
Bölgeleri Mimari Projeler (4000 Konut), Sosyal
Konutlar, 300 Kişilik Öğrenci Yurdu, Aşevi,
İtfaiye Merkez Binası ve burada ismi sayılmayan
birçok proje...
2004 yerel seçimlerinde Kozan Belediye
Başkanı seçilen Mimar Kazım Özgan, yaptığı
çalışmalarla kentin geri kalmışlık imajından
kurtulmasına vesile oldu. Mimar Özgan’ın bu
başarısı kendisinin 2009 yerel seçimlerinde de
ikinci defa belediye başkanı olmasını sağladı.
2009 yılı Kozan için çok önem arz eden bir
yıl oldu. Çünkü Kozan Halkı Kozan’ın değişiminin devamı için “Hizmete devam” dedi.
KOZAN KADERİNE TERK EDİLMİŞTİ
Kozan’da doğup büyüyen ve kentin sorunlarını çok iyi bilen Başkan Özgan, 2004 yılı
öncesi ve sonrasında kentte yaşanan sosyal ve
kültürel değişimi şu şekilde izah ediyor:
“Kozan’da sosyal, kültürel yapıya bakmak
gerekirse, bu tespitim 1999’da da vardı, 2004’te
de vardı. Kozan’da hayatın saat altıda bittiği,
kapıların kapandığı, her an televizyonların
46 KOZAN’IN MİMARI
başında akşamların geçirildiği bir Kozan vardı.
Kaldırım benim yaptığım ve eleştirilen bir nokta
idi. Caddeler düzenli değildi. Memlekette bir
tane wc yoktu, özellikle bayanlar için olmayan
bir kentti burası. Çocukların gidebileceği bir
tane düzgün parkı olmayan, ailenizle gidip
oturabileceğiniz bir parkı olmayan… Alparslan
Türkeş Parkı dışında ikinci bir parkı 1999 ve
2004’te gösteremezsiniz. Adnan Menderes
Parkı bile lambası yanmayan, kocaman bir
bankamatiğin konulduğu çevresi çalışmayan
bir yerdi. Sinema atıldı, öyle bir kentle karşı
karşıyaydık.
Biz göreve başladığımızda Kozan’ın tozlu,
kirli caddeleri vardı. Parkı, refüjleri yoktu.
Aydınlatma düzeni yoktu, göç yolu daha yeni
aydınlatıldı. Çevre yolu yoktu, Atatürk Parkı diye
bir şey yoktu. Öyle bir Kozan’la karşılaştık. Ama
bunun yanında 1999 yılında siyasi yaşamımda
ciddi anlamda dikkatimi çeken bir şey oldu.
Kozan’a en yakın köylerden olan Eskikabasakal
doğumluyum. Kozanlısın, Karabuza’yı bilmiyor
musun derler. Ben o köyde doğdum ve büyüdüm. Burada bir kampanya başlattılar; Sivas’tan
bir doğulu getirttiler. İthal ettiler. İthal başkan
olacak diyerek beni böyle haksız ithamlarla
karşı karşıya getirdiler. Yani hangi mahalleye
gitsem kendi kardeşlerim bile Sivas’tan bir Kürt
getirtmişler sözünü duyuyorlardı.
Burada şunu öğrendim: Kozan’da siyaset
daha önce seviyesiz, ilkesiz yapılıyordu. Biz
hem 1999’da hem de 2004’te bunu aşmaya
çalıştık. Yapacaklarımızı anlatarak yola çıktık,
2009 da ise yaptıklarımızı ifade ederek ve
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
47
yapacaklarımızdan bahsederek son seçime
hazırlandık. Kimseden sizi işi alacağız diyerek oy
istemedik. Kimseye otogarı size vereceğiz, parkı
şuna vereceğiz diyerek siyaset yapmadık.
Kozan
Bundan dolayı bu iki seçim ve hatta üç
seçimde Kozan tarihinde bir milattır siyasi
anlamda söylemek gerekirse. Hem sosyal
barış adına hem de ilkeli siyaset yapma adına
önemli seçimlerdi. Önceleri çok insan bana
cephe oluşturmuşlardı. Belli kesimler, aileler,
Kozan’ın önde gelen simaları diyebiliriz. İsim
vermeye gerek yok ya, herkes bunu biliyor.
Benim üzerimde bir linç kampanyası vardı.
Hem adaylığım sürecinde hem de seçimlerde
vardı. Bunun bariz örneği Şevkiye Mahallesi’nde
tahrik unsuru yaptılar. Oralara girmeye gerek
yok çirkin şeylerle karşı karşıya geldim. Bu
seçim önemliydi. Burada Kozan’ın sağduyusu
mu yoksa gerçekten popülist siyaset mi hakim
olacaktı? Ben ondan dolayı çok önemsiyorum;
ben seçildiğim için değil, başka biri de olabilirdi. Ama Kozan halkı tarihi kararını vermiştir.
48 KOZAN’IN MİMARI
Hizmetlerin devamı noktasında ufkunu açmıştır
Kozan’ın.”
2004 YILI KOZAN İÇİN MİLAT OLDU
“Sosyal anlamdaki bir Kozan’ı az önce
tarif etmiştik. Ne kadar geri kaldığını, akşam
hayatının bittiğini, eğlenmek için bir parkının
olmadığından bahsetmiştik. 2004 öncesi 2004
sonrası, milattan öncesi ve milattan sonrası gibi
bir şeydir. İlk geldiğimizde bir defa emniyetimiz,
karakolumuzla beraber asayiş noktasında belli
mesafeler kat ettik.
Kozan Çarşısı
İyi hatırlıyorum, başıma gelmişti; benim
evim dahil bir gecede 9 ev silahla taranmıştı
bu memlekette. Sonra devlet burada bu olaya
hâkim oldu. Sonra bir fiziksel çevreye hitap
etmeye başladık. Mesela ne yaptık? Göç yolu
üzerinde bir tekel bayii vardı, kaldırdık. Orta
refüj yoktu, refüj yaptık. Aydınlatmayı yaptık.
Ondan sonra gözlemeci börekçi açtırdık oraya.
Sinemayı faaliyete geçirdik. Vizyondaki filmleri
getirmeye başladık. Konferanslar başladı derken
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
49
biz burada lokomotif görevi yapınca bu defa
sivil toplum örgütleri, dernekler, vakıflar bu
konferans işini devam ettirmeye başladılar.
Yavaş yavaş insanlar sokağa çıkmaya başladılar.
İşe ilk olarak sinema ile göç yolunda başladım. Sonra aşağı ve yukarı çarşıya başladık.
Tarihi mekânımız olan aşağı çarşıda bırakın
bir bayanın geçmesini, ailenin geçmesini
tarih yazmazdı. Ama biz orayı tanzim edip
ışıklandırdıktan sonra cami meydanını yayalara açtıktan sonra sosyete pazarını oraya
getirdik. Orası artık tarihinde görülmemiş bir
insan kalabalığıyla karşı karşıya geldi. Bir defa
şuanda bakacak olu
rsak akşam çıkın ve huzurla dolaşın.
Atatürk Parkı, TRT Gezelim Görelim
Adana Valimiz İlhan Atış’ın girişimleri
ve il özel idaresinin katkılarıyla Eski Kozan
bölgesinde bulunan Camii Kebir Caddesi,
Aşağı ve Yukarı çarşıda bulunan yaklaşık 200
dükkânının restorasyonu ile gerçekleştirilen
sokak sağlıklaştırma çalışması ile çarşı yeni bir
görünüme kavuşturuldu. Artık hayat daha farklı
bir şekil almaya başladı ve yöresel ürünlerin
ve hediyelik eşya satan işyerlerinin açılmaya
50 KOZAN’IN MİMARI
başlaması doğru yolda olduğunun bir göstergesi olduğuna inanıyorum. Tabi ki burada
bize olduğu kadar Kozanlı hemşerilerimize
de büyük görevler düşmektedir. Bu değişimi
birlik içerisinde gerçekleştirmemiz gerektiği
kanısındayım.
Beypazarı, Safranbolu örneğinde olduğu
gibi artık çarşılarımız cıvıl cıvıl olacak. Fakat
yeterli mi değil, istenilen yolda ilerliyoruz.
Atatürk Parkı’nı ele aldık. Daha önce orası
balicilerin, hapçıların, ne olduğu belli olmayan
insanların işgali altında değil miydi? Orası
çamurdu, koku vardı, çocuk parkı yoktu, spor
alanları yoktu. Ama şimdi orada park adına
her şey var. Spor tesisleri var, anfi tiyatro var,
çocuk oyun parkı var, kondisyon parkı var.
Ailelerimizin geç saatlere kadar dinlenebileceği
Park Cafe ve Yörük Çadırı da mevcut. Yani
orada bir parkta olması gereken her şey var.
Vatandaşlarımızın tur atabileceği deniz bisikletler
dahi var. Dolu dolu bir tasarımı var. Akşam
insanlar orada. Kaleye çıkın insanlar orada.
Muhsin Yazıcıoğlu Parkı’na gelin, insanlar
orada. Camii Meydanı’na gelin. Konağa gelin,
vatandaşlarımız misafirleriyle orada, Dagılçak
belediyemizi hizmetiyle buluşması sonrasında
yeni görünümüne kavuşmakta ve sosyal hayat
çok değişti. Kozan artık kentleşme yolunda çok
önemli adımlar attı. Bunu yerel anlamda söylemiyorum. Adana’da konuşuyorlar. İstanbul’da
konuşuyorlar. Tarihi Kentler Birliği’nden ödül
aldık. Bu ödülün biri Tarihi Kentler Birliği’nin
kale projesine, konak projesine verdiği bir ödüldür. Ve önemli bir şeydir. Sosyal hayattaki bu
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
51
aşamayı anlattıktan sonra bir de mantalitemiz
değişiyor. Mesela ilk yıllarda sinemayı onarıyorum, niye yapıyorsun ne gereği var, o kadar
para harcanır mı diyorlar. Lisenin oraya tuvalet
yapıyorsunuz, çeşme yapıyorsunuz, ne gereği
var, buraya havuz yapsaydın diyorlar. Yahu
kardeşim bu memlekette tuvalet yoksa şehirden,
medeniyetten bahsedebilir misiniz?
Şimdi bizim buraya da kaldırım yapılsın,
park yapılsın, şu olsun bu olsun sözlerini duyuyoruz. Artık zihniyet değişti. Eskiden bunu
eleştiren insanlar şimdi Atatürk Parkı’nda
fıskiye de olsa diyorlar. Şurada şu da olsa
diyorlar. Artık hedef de büyüdü, ufuk da
büyüdü, halkımızın ufku genişledi.
Vatanseverlik çalışarak, hizmet yaparak,
geçmişine sahip çıkarak olur. İşte milliyetçilik
budur. Geçmişine sahip çıkmayan bir toplumun
milliyetçi olduğu iddia edilebilir mi?
Dolayısıyla geçmişimizi gelecek kuşaklarımıza aktarmak için Türk büyükleri büstlerinin
bulunduğu ve etkinliklerin yapıldığı meydanın
buna en güzel örneklerden biri olduğunu
düşünmekteyim.”
KOZAN DEMEK ÇUKUROVA
DEMEKTİR!
“Beş sene önce Türkiye’nin haberi olmayan
bir Kozan vardı. Şimdi Türkiye’nin haberi olan
bir Kozan var. Çünkü Beypazarı’na otobüsler
gönderdim. Bir kamyon portakalı doldurup
meclise götürdüm. Televizyonların ana haber
bültenlerinde çıktı. İstanbul Taksim meydanında
52 KOZAN’IN MİMARI
yapmış olduğumuz tanıtım yine televizyonlarda
çıktı. Gezelim Görelim programında ve pek
çok ulusal kanalda Kozan konuşuldu. Birçok
önemli köşe yazarları Kozan’ı yazdılar. İlber
Hoca’nın kaleminden Kozan’ın önemini yazmasından önemli bir şey olabilir mi? Bunlar
ilerde tarihi bir vesika olacaktır. Mehmet Altan
gibi önemli bir yazar geliyor ve şöyle iddialı
bir cümle kullanıyor: ‘Kozan demek Çukurova
demektir.’ Bundan daha büyük paye olabilir
mi Kozan için? Sosyal anlamda ve kültürel
anlamda Kozan artık değişmiştir. Bunu kimse
inkâr edemez. Ben en büyük değişimi, zihniyetteki değişimi gösteriyorum. Sonra kentleşme alanına bakarsak Kozan’da
110.000 metre altyapı açığı vardı. Daha önceki
yönetim biz altyapıyı bitirdik, yerin üstüne
yeni çıktık diyordu. Biz aldık, projelendirdik
ve 90.000 metrelik kısmını tamamladık. Yağmur suyu sorununu da çözmek için projeler
hazırlayarak çözümüne de başladık Biz en
büyük parayı alt yapıya harcadık ve harcıyoruz.
Şehir kentleşmesi sürecinde en önemli faktör
olan kaldırımlarımızın düzenlemesini yaptık.
Bu çalışmalarımız devam edecek. Yine hükümetimizle işbirliği içerisinde Irmak Caddesi ve
Saimbeyli Caddesi’nde elektrikleri yer altına
aldık. Sinemayı onardık. Atatürk Parkı, Muhsin
Yazıcıoğlu Parkı, Yaverin Konağı’nı restore
ederek butik otel ve restoran olarak turizme
kazandırdık. Tarihi mekânlara sahip çıktık. Aşağı
ve yukarı çarşıya yeni bir görünüm kazandırdık.
Yine Kale yolu elden geçirilerek Kale ve çevresi
bugün cıvıl cıvıl bir hal aldı. Manastırda çevre
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
53
düzenlemesi yapılarak bu mekânı mesire alanı
olarak vatandaşlarımızın kullanımına sunduk.
Kozan genelinde park ihtiyacı çok fazlaydı.
Mahallelerimizin birçoğunda park alanlarını
projelendirerek kullanıma açtık ve açamaya
devam edeceğiz.
Çukurova’nın ve Türkiye’nin parlayan yıldızı
haline gelen kent, son yılların gözde turizm
merkezleri arasındaki yerini alma yolunda
büyük bir hızla ilerliyor.”
ÖZGAN’IN BAŞARISININ ŞİFRELERİ
Yaptığı çalışmalarla Kozan’ı Türkiye gündemine taşıyan Belediye Başkanı Mimar Kazım
Özgan, bu başarısını şu şekilde açıklıyor:
Başarımız: Yeni bir ufuk, şeffaf ve modern
belediyecilik anlayışı ile hareket etmememizden
kaynaklanmaktadır. Denetim mekanizmasını iyi çalıştırarak belediyemizin ekonomik
girdilerini yerinde kullanıp sıkı kontrolden
geçirmekteyiz.
Farklılıklarımız: Rutin hizmetlerin dışına
çıkmayan belediyeyi ayağa kaldırıp daha yaşanabilir bir Kozan için ilçede devasa hizmetler
başlattık. Klasik belediyecilik anlayışını bir
kenara bırakıp doğru ve kalıcı hizmetler için
yola çıktık. Sadece bugün değil yarınlar için
çalışan bizler gelecek nesillere yaşanabilir bir
kent bırakma gayretindeyiz.
Yeniliklerimiz: Tarih, medeniyet ve kültür
kokan şehrimizi kentsel dönüşüm projelerimiz
ile turizmde hak ettiği yere getirme çabasındayız.
54 KOZAN’IN MİMARI
İnsan odaklı ve mesai mefhumu tanımayan
hizmet anlayışı ile çalışıyoruz.
Yönetim Anlayışımız (Performans Yönetimi):
Belediyemiz personellerine itina ile davranılarak, değerli oldukları hissettirilir ve onlarla
sürekli bir araya gelinir. Ramazan ayında ve
bayramlarda da personellerimiz unutulmaz.
Belediyemiz hizmet içi eğitimin öneminin
bilincindedir.
Başkan ile vatandaş
Bu nedenle sürekli Kozan halkı için çalışma
ve daima çözüm üreterek güler yüzlü olmaları
konusunda telkin edilir ve toplantılarla buna
teşvik edilirler. Performans değerleme konusunda personellerimiz göz önünde bulundurulur,
gerektiği zaman terfileri yapılır. Kozan Belediye
Ailesi olarak adlandırdığımız bir aile kavramı
ile personel ilişkilerimiz yürütülür. Yönetim
ve çalışma ekibi sürekli bir araya gelerek
kaynaşmaları sağlanır ve sorunları ya da önerileri dikkate alınır. Personel motivasyonumuz
birim amirleri ve bizzat başkanımız tarafından
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
55
sağlanmakta, bütün personellerimize sevgi ile
yaklaşılmaktadır.
Başarılı olduğumuz alanlar: Sosyal, kültürel, restorasyon, kentsel dönüşüm, altyapı
ve üst yapı alanlarında başarılıyız. Tanıtım,
pazarlama ve reklâm da başarılı olduğumuz
alanlar arasında. Belediyemiz geçtiğimiz 6 yıl
boyunca Kozan’ın ulusal ve yerel basında hak
ettiği yeri alması için çalıştı ve ilçemizin ülke
genelinde tanınan popüler bir ilçe olmasına
büyük katkılar sağladı. Başkan inşaat işinde
Başarılı Örnek Uygulamalarımız: Belediyemiz altyapı ve üst yapı sorunu için düğmeye
bastı ve altyapısı olmayan mahallelere kadar
uzandı. Bunun yanında kentsel dönüşüm projeleri ile ilçeyi tarihi dokusuna uygun biçimde
restore etmeye çalıştı. Projelerimizin bir kısmı
tamamlanırken bir kısmı devam etmektedir.
Tarihi dönüşüm projelerimiz ile güzel bir kent
amaçlamaktayız.
56 KOZAN’IN MİMARI
Şehrimizin çehresini değiştireceğine inandığımız projelerin bir kısmını hayata geçirmiş
bulunmaktayız bir kısmı ise halen devam etmektedir. Tarihi bir yapı olan Yaver’in Konağı’nın
restorasyonu tamamlanarak butik otel ve restoran
olarak hizmet vermeye başlamıştır.
Kentsel Döşüm Projesi ile asıl dokusuna
uygun olarak restore edilen tarihi dükkânlar
dünü ve bugünü birleştiren yeni dokusu ile tamamlanarak halkımızın hizmetine sunuldu.
mlanarak halkımızın hizmetine sunuldu.
Başkan ve çocuk
Meclis kararıyla kardeş ilçe seçtiğimiz
belediyelerimiz ile sıcak ve örnek ilişkiler
kurarak Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet
Misbah Demircan’ı Kozan konferanslarına
davet ettik. Bu davetten sonra başarılı 90
öğrencimizi ve 10 öğretmenimizi Beyoğlu
Belediyesi’nin Kefken Yaz Kampı’na misafir
olarak gönderdik. Yine bu kardeşlik ilişkilerimiz
kapsamında kardeş ilçemiz Beypazarı’na misafir
olarak gittik ve onları da ilçemize davet ettik.
24-26 Eylül 2004 tarihinde sosyal, ekonomik,
kültürel boyutu ile Kozan’ın uzman kişilerce
konuşulup tartışıldığı “Dünden Yarına Doğru
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
57
1. Kozan Sempozyumu’nu” düzenledik ve
bu sempozyuma Beypazarı Belediye Başkanı
Av. Mansur Yavaş “Beypazarı Işığı” başlıklı
sunumun konuşmacısı olarak katıldı.
Kardeş ilçemiz olan Kadirli ilçesi ile medyanın
büyük ilgi gösterdiği Kozan-Kadirli Kardeşlik
Buluşmasında iki ilçe arasındaki Sunbas Çayı’na
yılan bırakarak kardeşliğimizi pekiştirdik ve
bunu şölen havasına dönüştürdük. Konya’nın
Kulu Kozanlı Kasabası ile kardeşliğimizi ise
Konya Selçuk Üniversitesi’nde eğitim gören
Kozanlı öğrencilerin düzenlediği Kozanlılar
gecesinde ilan ettik ve bu kardeşlikten sonra
2 Haziran Kozan’ın Kurtuluşu etkinliklerine
Kulu Kozanlı Belediye Başkanı Tahsin Başoda
ve Belediye Meclis üyeleri katılarak bizleri
onurlandırdılar.
Başkan yufka açıyor
Kozan Belediyesi’nin sosyal ve kültürel
alanda yaptığı etkinlikler saymakla bitecek
gibi değildir. Sayısız konuğu ilçemizde ağırlamamızın yanında, bölgemizin değeri olan
Karacaoğlan’ı gelecek nesillere bırakmak için
58 KOZAN’IN MİMARI
Feke Belediyesi ile birlikte düzenlediğimiz
Karacaoğlan Festivali gerçekleştirdiğimiz ciddi
projelerimizdendir.
Festival, belediyemiz tarafından hastane
kavşağına yaptırılan Karacaoğlan Anıtı açılışı
ve akşam saatlerinde büyük usta Neşet Ertaş
konseri son buldu.
İl dışında çeşitli üniversitelerde öğrenim
gören Kozanlı gençlerimizi de düzenledikleri
Kozanlılar gecelerinde Kozan Belediyesi olarak
yalnız bırakmadık onlara belediye başkanımız
ve ilçe vatandaşlarımızın katılımları ile destek
olduk.
Çaylar başkandan
Batı geçiş çevre yolu çalışmamız Kozan’ımızın
şehir içi trafiğine bir nefes aldırdı. Hükümetimiz
tarafında ilçemiz yapılan 864 TOKİ evleri ve
yine hükümetimiz desteği ile 2004 yılında yeniden yatırım planına giren ve bugün tesislerin
açılmaya başlandığı KOSB (Kozan Organize
Sanayi) Kozan’ın işsizlik çıkmazına merhem
olmaya başladı.
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
59
Halkla İlişkiler: Halkın sorunları ile belediyemiz tarafından yakından ilgilenilip gerekenler yapılmaktadır. “Ramazan Sohbetleri,
Okullarda Öğrenciler ile Buluşmalar” sağlanmakta, cenazelere başsağlığına gidilmektedir.
Belediye Başkanımız tarafından esnaf gezileri
yapılmaktadır.
E-Belediyecilik: Kurumsal anlamda internet
sitemiz üzerinden e-belediyecilik uygulamamız
bulunmamaktadır. Fakat belediyemiz internet
ağını oldukça önemsemektedir. İnternet sitemiz
www.kozan.bel.tr aracılığı ile faaliyetlerimiz
halka duyurulur ve halkımızın Başkanımız Sayın
Kazım Özgan’ın e-posta adresine gönderdiği
postalar okunur ve cevaplandırılır. Gerekiyorsa
kendilerine bizzat Başkanımız tarafından telefonla
dönülür. Öneri ve şikâyetler dikkate alınarak
talimatlar ilgili birimlere verilir. Halkımızın
bilgilenmesi konusunda belediyemiz titiz bir
şekilde çalışmaktadır. Bunun dışında Belediye
Başkanımız Mimar Kazım Özgan, diğer Kozan
sitelerine de girerek Kozan dışındaki Kozanlı
hemşerileri ile de buluşup Kozan’da gerçekleşen
değişimlerden bahsederken onların önerilerini
de göz önünde bulundurmaktadır.
Yetki Devri ve Paylaşımı: Belediye Başkanımız Mimar Kazım Özgan yetki konusunda da
ayırım gözetmeden makamda olmadığı sürece
belediye meclis üyelerine sırası ile makamı
bırakmaktadır. Birim amirlerini de yine kendi
yetkileri dâhilinde yetkilendirmektedir. Kozan
Belediyesi personeline güvenmekte ama işlerini de birimlerini zaman zaman takip ederek
yürütmektedir.
60 KOZAN’IN MİMARI
Belediyemiz Yüz Ölçümü: Mücavir alan
sınırı 6616 hektar, belediye sınırı 3.811 hektar, imar sınırı 3.217 hektardır. Nüfusumuz
74.521’dir. Kozan Belediyesi 38 memur,
226 kadrolu işçi, 11 sözleşmeli Toplam 275
personeli bulunmaktadır.
Mali Durum: Kozan Belediyesi’nin mali
gelirlerini su tahsilâtı, vergiler, işyerleri kira gelirleri ve İller Bankası payı oluşturmaktadır.
Çevre Düzenlemesi: Çevre düzenlemesine
belediyemiz önem vermektedir, bu bağlamda
üst yapı, çiçeklendirme, budama, çevre temizliği bunun yanı sıra ağaç dikim kampanyaları
da düzenlemektedir. Daha temiz bir çevre ve
daha yaşanabilir bir Kozan için belediyemiz
projeler üretmekte ve bunları kaynaklarının
yeterlilik durumuna göre harekete geçirmektedir. İlçemiz tarihi ve kültürel potansiyeli ile
turizmde hak ettiği yeri alma çabasındadır.
Tarihi ve kültürel derlerinin yanı sıra yöresel
yemekleri, el sanatları ve güzellikleri ile keşfedilmeyi beklemektedir.
Belediyemiz ilçemizin hak ettiği yere ulaşması
için gayretlerini sürdürmektedir. Bu nedenle
bizler gelecek seçim için değil gelecek nesil
için çalışmalarımızı sürdürmekteyiz.
Belediye Başkanı Mimar Kazım Özgan ve
ekibinin farklı ve başarılı projeler geliştirerek
kenti Türkiye’nin gündemine getirdi. Bu sayede
ilçede hem sosyal hayat canlanırken hem de
kentin kültürel dokusu gün yüzüne çıkmaya
başladı. Belediye’nin kentteki tarihi yapıların
restorasyonu büyük bir hızla gerçekleştirmesi
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
61
ve turizme kazandırması sayesinde ilçe eski
tarihi kimliğine yeniden kavuşmuş oldu. Kentin
kültürel anlamdaki en büyük atılımı ise yine
Kazım Özgan’ın girişimleriyle başlatılan ve
İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürü Ahmet
Emre Bilgili’nin katkılarıyla Kozan konferansları
gerçekleşti.
Bu çalışmaları Kozan’ın mimarı Özgan’dan
aktaralım.
DÜNDEN YARINA DOĞRU KOZAN
24-26 Eylül 2004’te Kozan’ın aydınlık
geleceğinin oluşturulması için ekonomik, sosyokültürel ve mimari gibi ilçeyi birçok açıdan ele
alan ve bu perspektiflerde şehrimizi 21. yüzyıl
kentine dönüştürecek birbirinden değerli bilim
adamlarımızın görüş ve düşüncelerini aldığımız
1. Kozan Sempozyumu’nu düzenledik.
Belediyemiz tarafından organize edilen
Meslek Odaları, Sivil Toplum Kuruluşları, İş
Adamları, Derneklerin katılımları ve Kozan
Kaymakamlığı’nın katkıları ile düzenlediğimiz
“Dünden Yarına Doğru Kozan” konulu sempozyumda aktarılan tüm verileri kitaplaştırdık
ve ilçemizin geleceği için bir yol haritası olarak
kullandık.
Sosyal, ekonomik ve kentsel yapı olarak 3 ana
başlık altında Kozan’ın ele alındığı sempozyuma
alanında kendini kanıtlamış birbirinden değerli
konuklar konuşmacı olarak katıldı. Yaptığımız
hizmetlerde kendimize rehber olarak aldığımız
sempozyumun güzel izleri bugün şehrimizde
hissedilmektedir.
62 KOZAN’IN MİMARI
Sempozyum konuklarından Zaman Gazetesi
yazarı Ahmet Turan Alkan “Şu Kozan’ın Yolları”
başlıklı yazısında şunları söylüyor:
Tarih: 29 Eylül 2004, Çarşamba
Yazı tatilinin son demleri, Adana’nın Kozan
ilçesinde geçti. Kozan Belediyesi’nin tertiplediği “Dünden Yarına Kozan Sempozyumu”,
katılanların zihninde birbirinden leziz intibalar
bırakarak sona erdi. 70 bini aşkın nüfusuyla
vilayet büyüklüğüne yaklaşan Kozan, bana
erkenden gelişip serpilen ve bu yüzden büyüklerinin giyecekleriyle yetinmek zorunda kalan
bir delikanlının halini hatırlattı; bu yüzden
belediyecilik sahasında yapılması gereken çok
şey olduğu aşikar. Bir yerin idari taksimata
göre vilayet veya kaza olarak adlandırılması
başka bir şey, o yer ahalisinin kendisini nereye
ait hissettiği daha farklı bir hadise. Kozan da,
Türkiye gibi gömleğine dar gelen bir büyüme
sürecinde serpiliyor ama Kozanlılar daha
fazlasını istiyorlar. Şehri, fiziki görünümü ve
beledî hizmetler itibariyle arzuladığı seviyeye
ulaştıracak son derece genç, dinamik, hırslı
ve çalışkan bir belediye başkanına (Mimar
Kâzım Özgan) sahip olmaları büyük avantaj
ve isabetli bir tercih bence. Merkezi idarenin
taşraya eskiye nispetle daha az kaynak aktarabildiği bir ortamda Kozanlıların, arzuladıkları
seviyeye gelmek için kendi dinamiklerini ve
enerjilerini de seferber etmenin lüzumunu
fark etmiş olmaları gerçekten sevindirici idi
ve düzenlenen sempozyum da esasen bu
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
63
vadide neler yapılabileceğini tespit gayesine
yönelmişti. Niyet hayr, akıbet hayr!
Kozanlılar yol istiyorlar. Hâl-i hazırda Kozan’ı
iç pazarlara bağlayan güney istikametinde
Adana, kuzeyde ise Feke üzerinden Kayseri’ye
uzanıyor. Feke istikameti kısa olmasına rağmen
Torosları kıvranarak geçen 100 kilometrelik
çok virajlı ve dar yol yüzünden kullanışlı değil;
güney yolu ise uzun. Bu durumda Kozanlılar,
Adana ovasının ürünlerini en kısa yoldan iç
ve Kuzey Anadolu’ya sevk edecek ve esasen
inşasına başlanmış Kozan-Mansurlu-Yahyalı
hattının bir an önce bitirilmesine ümit bağlamış
durumdalar. İnşallah fazla gecikmez.
KOZAN KONFERANSLARI
Kozan’ın dünyaya açılması, ilçemizdeki
sosyal ve kültürel etkinlikleri artırmak için
2005 yılında Kozan konferanslarını başlattık.
Konusunda uzman bilim adamı ve bürokratları
Kozan’a getirerek halkımız ile buluşturduk,
görüş ve düşüncelerinden faydalandık. Böylece Kozan’dan dünyaya büyük bir pencere
araladık. Konuklarımıza Kozan’ın kültürel, tarihi
değerlerini ve doğasını gezdirerek ilçemizi hak
ettiği yere taşımayı amaçladık. Birçoğu ünlü
yazarlardan oluşan misafirlerimiz köşelerinde
Kozan’a yer vererek tanıtımımıza katkı sağlamış oldular.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşarı
Prof. Dr Mustafa İsen “Şehir ve Kültür” başlıklı konuşması ile Kozan konferanslarının ilk
konuğu oldu.
64 KOZAN’IN MİMARI
Yeni Şafak Gazetesi yazarı Prof. Dr. Nazif
Gürdoğan “Türklerin Evrensel Yolculuğu”
konulu bir konferans verdi.
Sabah Gazetesi eski yazarı Prof. Dr. Mehmet Altan “AB ve Kozan” konulu konferansı
sonrasında köşesinde “Çukurova’nın Tarihi
Demek Kozan Demektir” şeklinde yazarak
bizleri onurlandırdı. Altan, 21 Mayıs 2006 tarihli
Sabah Gazetesi’nde “Çukurova’da” başlıklı yazısında şu satırlara yer verdi: “Kozan geçmişini
parlatmak yerine onun üstünü örtmeye hamle
ederken, belediye başkanlığına mimar Kazım
Özgan seçilmiş... Kazım Özgan’ın mimarlığının
yanı sıra, daha önce büyük kentlerden birinin
belediyesinde uzunca çalışmış olması, Kozan
için bir şans olmuş. Siyasal kariyerinin ileride
daha da parlayabileceğini sandığım Özgan,
Çukurova’nın tarihsel derinliğine yakışır bir
Kozan için kolları sıvamış. Kenti eskinin izinden
giderek yeniden yaratmaya koyulmuş. Eski
canlandıkça, Kozan da gençleşip dirileşmeye
başlamış.”
Mehmet Altan yine 14 Ocak 2007 tarihli
Star Gazetesi’ndeki “Nerede Kalmıştık” başlıklı
yazısında; “Kozan’ı Çukurova’nın merkezi
yapmaya kararlı gözüken Belediye Başkanı
Mimar Kazım Özgan’ın konuğu olmuşum.
Ve Kozan’ın Çukurova olduğuna kanaat getirmişim.” dedi.
Zaman Gazetesi yazarı Ortadoğu uzmanı
Kerim Balcı “Miracın Şahitleri ve Ortadoğu’daki
Son Gelişmeler” konulu konferansı ile Kozanlıların ilgisine mazhar oldu.
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
65
Siyaset Bilimci, RTÜK üyesi, Yeni Şafak
Gazetesi Yazarı Prof. Dr. Davut Dursun Kozan
Konferansı sonrasında köşesinde “Şehirdeki
meşhur Kozan Kalesi’ni, manastırı, bedesteni,
eski Kozan evlerini yeniden hayata kavuşturacak
bir tarihsel dönüşüm projesinin uygulanmaya
çalışılması heyecan veriyor.” diyerek Kozan
hakkındaki duygularını köşesine taşıdı.
Şehirde bir kentsel dönüşüm projesi hayata
geçirilmiş ve bu projenin temelinde de şehrin
tarihi dokusunun gün yüzüne çıkarılması,
işlevsel hale getirilmesi, eski şehrin olduğu gibi
korunması çabası yer alıyor.
Eski şehir dokusunun korunması gerektiğini,
şehir dokusunu ortaya çıkarmak için çaba
göstermek ve çalışmak icap ettiğini yeni yeni
farkına vardık. Buna da şükür demek gerekiyor.
Zararın neresinden dönülse kârdır mantığıyla
kalanları kurtarmaya bakmak gerekiyor. Kozan
bunun en güzel örneğini oluşturuyor. Kozan
Dağı eteğinde kurulmuş Kozan, tarihi milattan
öncesine kadar geri giden bir şehir. 1517’den
itibaren Osmanlı Devleti sınırları içerisinde
yer alan şehir Sis eyaletinin bir parçasıydı.
Cumhuriyet’in ilk yıllarında il merkezi olan
Kozan bugün Adana’nın bir ilçesi. Uzun tarihi geçmişi şehrin tarihsel dokusuna büyük
bir zenginlik katıyor. Nitekim bugüne ulaşan
pek çok eser var, ancak bunların çoğu tahrip
olmuş ve yeniden kazandırılması gerekiyor.
İşte bu noktada belediyeye büyük bir görev
ve sorumluluk düşüyor.
66 KOZAN’IN MİMARI
Belediye Başkanı Kazım Özgan’ın yapmaya
çalıştığı da bu sorumluluk çerçevesinde bir
faaliyet. Kazım Bey’in mimar olması bundan
büyük rol oynuyor. Mesela Yaverin Konağı’nı
satın alıp geniş kapsamlı restorasyon başlatması,
burada bir yandan Kozan’a özgü mimariyi ayağa
kaldırması, diğer yandan da butik otel şeklinde bir
tesis kazandırmayı planlaması gerçekten tebrike
şayan bir proje. Sadece bundan ibaret değil.
Şehirdeki meşhur Kozan Kalesi’ni, manastırı,
bedesteni, eski Kozan evlerini yeniden hayata
kavuşturacak bir tarihsel dönüşüm projesini
uygulamaya çalışması heyecan veriyor. Zira
bizim gibi tarihle sorunlu bir toplumda böyle
projeler ve bunları hayata geçirecek insanlara
rastlamak oldukça zor. Ama demek ki yapılınca
oluyor. Başta Belediye Başkanı olmak üzere
bu tür projelerde emeği geçenleri tebrik ediyor
başkaları için güzel bir örnek oluşturduklarını
hatırlatıyoruz.
TOBB Başkan Yardımcısı, Konya Ticaret
Odası Başkanı Hüseyin Üzülmez, “İktisadi
Kalkınma ve Kozan” konulu konferansı ile
ilçenin ekonomik anlamda nasıl kalkınabileceği üzerinde durdu ve önemli noktalara
işaret etti.
Araştırmacı Tarihçi Yazar Talha Uğurluel “Mukaddes Emanetler” başlıklı Topkapı
Sarayı’nda bulunan emanetlerden oluşan slâyt
gösterisi ve konferansı ile vatandaşlarımızı
heyecanlandırarak duygulandırdı.
Şair, yazar ve Çocuk Vakfı Başkanı Mustafa
Ruhi Şirin “Medya, Çocuk ve Aile” konulu
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
67
bir konferans verdi. Çocuk buluşması ile köy
ve kentli çocuklarla da buluşan Şirin onlarla
saatlerce vakit geçirdi. Böylece belediyemiz
çocukları bir yazarla buluşturmuş ve onun
kitaplarını çocuklara hediye etmiş oldu.
Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah
Demircan “Beyoğlu ve Kozan” konulu konferansı
ile Beyoğlu’ndaki örnek projelerden bahsetti
ve Kozan’daki çalışmaları, kentsel dönüşümü
ve kazanımlarını değerlendirdi.
Kozan konferanslarının ilk kadın konuğu
olan Gazeteci Yapımcı Ayşe Böhürler, “Kadın
ve Siyaset” başlıklı konuşması ile hanımları
siyasete davet etti ve doğru siyasetin nasıl
yapılması gerektiği hususlarında Kozanlıları
aydınlattı. Ayşe Böhürler de, tıpkı diğer konuklar gibi Kozanlı hanımların ve beylerin
ilgisine mazhar oldu.
Kozan Belediyesi olarak gerçekleştirmiş
olduğumuz 11 Kozan konferansı ile ilçemizin ve insanımızın hak ettiği yeri alması için
uğraştık. Konferanslar ile ilçemizden araladığımız penceremizden Kozan’a dışardan bakan
insan sayısı çoğaldı ve merak edilen bir ilçe
haline geldik.
Topkapı Sarayı Müdürü ünlü tarihçi İlber Ortaylı
her yanı buram buram tarih kokan Kozan’ımızı
ziyareti sonrasında Milliyet Gazetesi’nde
“Kozan, Türkiye’de birçok Büyükşehir’in yapmadığını başarmaktadır.” diyerek başarımızı
kanıtladı. Ortaylı köşesinde; “Yaşar Kemal’in
romanlarında uzun uzun tarif ettiği Anavarza
kayalıkları üstündeki 1000 yıllık duvarlar,
68 KOZAN’IN MİMARI
aşağıdaki Helenistik devirden kalma forum
ve Hadrian’ın zafer takıyla Kozan ve civarı
Türkiye’nin bir zenginliğidir.” dedi.
Belediyeyi takdir ettim
Belediye Başkanı Kazım Özgan bu ülkenin
tarihi mirasa ve güzelliğine vakıf belediyecilerinden. Daha önce Sivas imar müdürlüğü ve
Kayseri bölgesi Anıtlar Kurulu üyeliği yapan
Kazım Bey restorasyona dikkat ediyor. Caminin
etrafındaki sokak, çarşı, eski hamamın hepsi
koruma ve düzenleme çalışmaları içinde. Belediyenin prensipler konusundaki inadını çok takdir
ettim. Keşke aynı titizlik büyükşehir belediyeleri
tarafından da benimsense! Süleymaniye ve
Piyale Paşa camilerinin etrafını kastediyoruz.
Ankara’da Ulus Meydanı’nı, İzmir’de Konak
Meydanı ve Kemeraltı Çarşısı’nı kastediyoruz.
Beypazarı ve Kozan bu tip gelişmelerde taşra
belediyelerinin büyük şehirlerin belediyelerinin
önüne geçtiğini gösteriyor.
ÇEKÜL BAŞKANI SÖZEN KOZAN’DA
ÇEKÜL (Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma
ve Tanıtma Vakfı) kurucusu ve başkanı, Tarihi
Kentler Birliği oluşumunda yer alan Prof. Dr.
Metin Sözen, “Kentler Birliği ve Kozan” konulu
bir konferans vermek üzere Kozan’a geldi.
Kazım Bey, Kozan’ı Tarihi Kentler Birliği’ne
Üye Yaptı
Sözen konferansında şunları söyledi: “Olanaklar Kozan’ın önünde duruyor. Kozan’ın yol
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
69
haritası çizilmiş. Kalenin Kozanlılar tarafından
fethi gerekiyor. Tarihi Kentler Birliği’ne üye
olabilmek ve kuruldan geçmek oldukça zor.
Belediyeler şu an sırada bekliyorlar. Ama Kozan
öyle değil. Bu kent yol haritasını çizmiş ve
projelerini kuruldan geçirmiş. Belediye Başkanınız Kazım Özgan’ı Sivas’tan da tanıyorum.
Mimar olması bu kent için büyük bir şans ve
Kozan kendisinin gayretleri ile Kentler Birliği
üyesi oldu. Kozan, Büyükşehirlerin üretemediği
düzeyde proje üretebiliyor.”
RAMAZAN SOHBETLERİ
İnsan odaklı hizmet veren belediyemiz
Ramazan aylarında da halkımızın yanında
oldu. Ramazan ayı boyunca belediye başkanımız tarafından geleneksel hale getirilen
iftar sofraları ile her akşam yardıma muhtaç
vatandaşlarımızın sofralarına konuk olarak
onlarla birlikte iftar ettik ve onlara yardımcı
olacak hediye paketleri götürdük.
Sofralarında onlarla birlikte iftar açarken
sorunlarını da yakından dinlemiş olduk. Aynı
gün aynı mahalle camisinde teravi namazına
müteakip mahalle halkımıza çay ikram edip
onlarla uzun boylu sohbetler ederek, mahalle
halkının da sorunlarını dinleyerek çalışmalarımız hakkında onlara bilgi verdik. Belediye
Başkanımız Sayın Kazım Özgan’ın bizzat
katıldığı bu toplantılardan halkımızın oldukça
memnun kaldığını gözlemledik.
70 KOZAN’IN MİMARI
8 MART GELENEĞİ
Her yıl 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde
Belediye Başkanı Kazım Özgan, Kozanlı hanımlara verdiği kırmızı karanfillerle bu özel
günü kutladı.
8 MART Dünya Kadınlar Günü
“Fedakâr Türk Kadınları Türkiye Cumhuriye­
ti’nin güzide çiçekleridir” diyen Belediye Başkanı
Kazım Özgan şunları ekledi: “8 Mart Dünya
Kadınlar Günü münasebeti ile kadınlarımıza
çiçek dağıtarak günlerini kutluyoruz. Kadınlarımız çağdaş uygarlık düzeyinde müstesna
yerlerini hak ederek almaktadırlar. Türk kadını
tarihin en eski zamanlarından itibaren erkeğin
yanındaki yerini almıştır. Gün gelmiş, cepheye
cephane taşımış, gün gelmiş cephede erkeği
ile yan yana çarpışmayı bilmiştir. Fedakâr
kadınlarımız, Avrupa’daki hemcinslerinden
önce Ulu Önder Atatürk sayesinde seçme ve
seçilme haklarını kazanmışlar, hayat tarzları ve
saygın kişilikleriyle dünya kadınlarına örnek
olmuşlardır.
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
71
Türk Kadını, elde ettiği haklarıyla bugün
eğitimden bilime, sanattan ekonomik alana,
siyasetten kamu yönetimine kadar her alanda
üstün başarılar elde etmiş, sesimizi dünyaya
duyurarak, modern ve çağdaş Türkiye’nin oluşmasında söz sahibi olmuşlardır. Kadınlarımız
elde ettiği hakları sonuna kadar korumalı ve
daha da geliştirmelidir. Kadınlarımızın hürriyet ve eşitlik mücadelesinin bir simgesi olan
08 Mart tarihinin tüm kadınlara mutluluk ve
esenlikler getirmesini diliyorum.”
KOZAN PORTAKALLARI MECLİSTE
“İlçemiz için can damarı olan narenciyemizin tanıtımı içinde Kozan Belediyesi olarak
kolları sıvadık ve ilçemiz üreticisini bulunduğu
durumdan kurtarmanın yollarını ararken Kozan
portakalının tanıtılması, aranan damak tadı
haline gelmesi için tanıtım projeleri ürettik.
Bölgemizin en önemli değeri olan narenciyemizin aroması ile 1 numara olmayı hak
etmesine rağmen tanıtımının yeterince yapılmamasından dolayı hak ettiği yere gelmemişti.
Biz bu durumu aşmaya çalıştık.
Pazarlama ve markalaşma yolunda ilk adımı
mecliste başlattık. Türkiye Millet Meclisi’ne 7 ton
portakal götürüp mecliste portakal şovu yaparak
ulusal basını Kozan portakalına yönlendirdik.
Mecliste vekillere tattırdığımız portakalımız ile
ana haber bültenlerinin konuğu olduk. Yine
2007 yılında Kanal 7 televizyonunda yayınlanan “Nur Ertürk ile Her Sabah” programına
Kozan Günü ile konuk olup stüdyoyu sepet
72 KOZAN’IN MİMARI
sepet Kozan portakalları ile donattık. Aynı
gün Taksim’in göbeğinde vatandaşlara davul
ve zurna ile Kozan Abdallar Topluluğu’nun
konseri eşliğinde portakal dağıttık. Adeta görsel
bir portakal şovu yaparak dikkatleri Kozan
portakalına çevirmeyi başardık. Amacımız
Kozan portakalının her yerde aranan marka
olmasıdır.”
TATLI SU ÇEŞMELERİ
“Osmanlı’da gelenek haline gelen tatlı su
çeşmeleri kültürünü devam ettirebilmek için
şehrimizin muhtelif yerlerine yaptırdığımız
tatlı su çeşmelerimizi halkımızın hizmetine
sunduk. 12 adet tatlı su çeşmesi ile halkımıza içimi kolay Savruk suyunu çeşmelerle
verdik. Tatlı su çeşmeleri ile hem Osmanlı
geleneğini devam ettirdik hem de halkımıza
hizmet götürdük. Şehrimizin tarihi atmosferi
içerisine yerleştirdiğimiz bu gelenek ile kentsel
dönüşüm projemize de katkı sağladık. Tatlı su
çeşmelerinden memnun kalan vatandaşlarımız çeşmeler önünde kuyruklar oluşturmaya
başladılar.”
Kozan’ın tanıtımı ve Kozanlılara hizmeti
kendine ilke edinen Belediye Başkanı Mimar
Kazım Özgan, teknolojinin ve iletişimin vaz
geçilmez unusuru olan internet aracılığıyla
hizmetlerine devam ediyor.
İNTERNET SAYFALARINDA HİZMET
Kozan Belediyesi internet sayfalarına da
oldukça önem veriyor. Halkımızı memnun
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
73
eden çalışmalarımız arasında olan internet
sayfamızda vatandaşlar tarafından gönderilen
e- postaların birçoğuna bizzat başkanımız
tarafından cevap verilmektedir. Halkımız
birebir hizmetten memnuniyetini her fırsatta
belirtmektedir. Başkanımıza atılan mesajlar
dikkate alınarak Kozan insanına dönülüp
sorunları ile ilgilenilmekte, önerileri dikkate
alınmakta ve sorunlar için gerekli birimlere
talimatlar verilmektedir. Belediyemiz tarafından
problemlere anında çözüm ya da açıklama
getirilmekte ve halkımız bilgilendirilmektedir.
Kozan Belediyesi’nin bu hizmetinin dışında
Kozan’ın web sayfaları başkanımız ve belediye personellerimiz tarafından taranmakta
ve internet forumlarındaki öneri ve şikâyetler
gerekli birimlere iletilmektedir. Bunun yanı
sıra, başkanımız forum sayfalarındaki Kozan
hakkındaki tartışmalara katılmakta ve ilçemizin
daha iyi bir kent olabilmesi için yapılabilecekler
tartışılır ve proje üretilerek vatandaşlarımızın
da fikirleri değerlendirilir.
Çukurova ve Toroslarda yaşamış ve tarihe
geçmiş insanların ismini yaşatmayı ve onların
kültürel mirasına sahip çıkarak gelecek nesillere
aktarmayı ilke edinen Mimar Özgan, eski ve
yeni aşık kültürünü kaynaştırmayı başardı.
Beni kara diye yerme,.
Mevlam yaratmış hor görme,.
Ela göze siyah sürme,.
Çekilir kara değil mi?.
.
74 KOZAN’IN MİMARI
Her yoldan gelir geçerler,.
Aktan karayı seçerler,.
Ağalar beyler içerler,.
Kahve de kara değil mi?.
.
Karac’oğlan der Maşallah,.
Birgün görünür İnşallah,.
Kara donludur Beytullah,.
Örtüsü kara değil mi?
… diyerek diyar diyar gezip bağlamasıyla
yürekleri dağlayan Karacaoğlan, Kozan’da
tekrar hayat buldu. Mimar Özgan, 17. yüzyılda
bölgede yaşamış olan Karacaoğlan’ın anlamak
ve anlatmak için festivaller düzenledi. Başkan
Özgan’ın girişimleriyle başlayan festivaller kenti
yine Türkiye’nin gündemine taşıdı. Böylesine
akıl dolu projeleri hayat geçiren Özgan ve
ekibinin festivallere nasıl hazırlandığını aktarmakta fayda var. Bunu işin mimarından yani
Özgan’dan nakledelim:
KARACAOĞLAN FESTİVALİ
“24-25-26 Mayıs 2007 tarihleri arasında
organize ettiğimiz Karacaoğlan Festivali organizasyonundan davetiye kalitesine, afişlerine,
tasarımına, program akışına, konusuna ve hediyelerine kadar tamamen kaliteli ve marka bir
organizasyondur. Karacaoğlan Festival Projesi
kapsamlı çalışma ile yapıldı.
Karacaoğlan Festivali ile ilçemizin önemli
değerlerinden olan Karacaoğlan’a sahip çıkarak ünlü ozanımızı anlamak ve onu gelecek
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
75
kuşaklara anlatmak amacı ile düzenlediğimiz
festivali Feke Belediyesi ile birlikte gerçekleştirdik. Ulusal çaplı olan programız tam bir
festival havasında geçti.
Aynı gün tüm basının ilgi dağı haline
geldiğimiz Kozan-Kadirli arasında yıllardır
anlatıla gelen yılan hikâyesini “Kozan-Kadirli
Kardeşlik Buluşması” ile iki ilçe ortasındaki
Sunbas Çayına yılanları bırakarak kardeşliğimizi ilan ettik.
Belediyemiz tarafından düzenlenen “Genç
Ozanlar” yarışması ile ilçemizdeki değerleri
ortaya çıkartıp âşıklık geleneğine katkı sağlamaya çalıştık. Karacaoğlan Konserleri ile
devam eden festivalimizin üçüncü gününde
Karacaoğlan heykelinin önünden başlayan
“Karacaoğlan Yürüyor” başlıklı bir yürüyüş
düzenledik. Vatandaşlarımız ellerinde sazlar
ve Türk bayrakları ile yürüyüşümüze katıldılar.
Âşıklarımızın sazları eşliğinde Karacaoğlan
için yürüdük. Festivalimizin kapanış törenini
âşık atışmaları ve Büyük Usta Neşet Ertaş’ın
konseri ile tamamladık.
Aynı zamanda ünlü ozan Dadaloğlu da,
Kozan’da doğup büyümüş önemli bir halk
ozanımızdır. Dadaloğlu “Kozan’a iller Kozan’a
/ Akıl ermez bu düzene / Öldürmüşler beyimizi
/ Yasak mezarın gezene.” dizeleriyle Kozan’ı
ölümsüzleştirmiştir. Başkan Özgan Dadaloğlu
ile ilgili çeşitli etkinliklerin yapılacağının müjdesini yakın bir zamanda vermiştir. 76 KOZAN’IN MİMARI
GENÇLERE ÖZGÜVEN PROJESİ
Belediyemiz ilçemiz gençlerini de oldukça
önemsemekte ve onlar için de ayrıca çalışmaktadır. Belediye Başkanımız başta olmak üzere
belediye personellerimiz gençlerin özgüvenlerini kazanmaları ve hayata hazır bir şekilde
yetişmeleri konusunda sosyal ve kültürel alanda
elinden geleni yapmakta ve onların projelerinde
her zaman yanında olmaktadır.
Bu bağlamda okullar ziyaret edilmekte
gençlerle sohbet edilmekte ve onlara önemsendikleri hissettirilmektedir. Çarşıda, pazarda, belediyede ve her yerde her konuda
sıkıntıları ile ilgilenilmekte, onlara yürekten
destek verilmektedir. Kozan dışında okuyan
öğrencilerimizin düzenledikleri gecelere de
yine kendilerine manevi destek olmak için
gidilmekte ve yanlarında olunmaktadır. Konya
ve Niğde’de Kozanlı gençlerin düzenlediği
gecelere Belediye Başkanımız Sayın Kazım
Özgan ve Eşi Mimar Zehra Özgan ile birlikte
katılmış âşıklarımız ve yerel sanatçılarımız da
geceye katkıları ile destek vererek gençlerimizi
yalnız bırakmamıştır. Konya ve Niğde’deki
geceler büyük bir coşku ile geçmiştir. İlçemiz 50. Yıl Lisesi’nde okuyan 11. sınıf
öğrencilerinin tümör hastası arkadaşlarına
yardım için dergi çıkarma projelerine belediyemiz sonuna kadar destek olmuş, belediye
başkanımız konu ile bizzat ilgilenmiş, dergi
gençlerimiz tarafından başarı çıkarılmıştır.
Türkçe İsim Projesi ile ilçemizde yabancı
isimli işyerlerine karşı savaş açan Yusuf Baysal
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
77
Anadolu Lisesi öğrencilerine yine belediyemizce
katkı sağlanmış, yabancı isimli iş yeri ruhsatı
verilmemesi için belediyemizde meclis kararı
çıkartılarak gençlerin projeleri garanti altına
alınmıştır.
“Gençlerimiz bizim geleceğimizdir, yarınımızdır” diyen Belediye Başkanımız Sayın
Kazım Özgan, Kozan’da ata sporu güreşin
canlanması ve gençlerimizin ata sporuna
özendirilmesi açısından 2 Haziran Kurtuluş
etkinliklerinde Karakucak Güreş Turnuvaları
düzenleyerek güreş sporunun gençlerimiz
arasında canlanmasına katkı sağlamıştır. Başarıyı da ödüllendirmesini bilen belediyemiz
başarılı öğrencileri Beyoğlu Belediyesi Kefken
yaz kampına göndermiş, sinema ve havuzdan
ücretsiz yararlanma imkânı sağlamıştır. Sportif
faaliyetlerin artırılması için kurtuluş maratonu,
bisiklet yarışı, basket ve satranç turnuvaları ile
gençlerimizin kötü alışkanlıklardan korunması
ve başarılı bireyler olarak hayata devam etmeleri
amaçlanmıştır. Belediye Başkanımız tarafından
bir arkadaş gibi davranılan ve sorunlarına çözüm
üretilen gençlerimiz başarıları ile yüz akımız
olmuş ve bizleri gururlandırmışlardır.
Bir yönetici olarak her fırsatta halkı ile
bütünleşen Mimar Özgan daima yöre insanının yanında yer alıyor ve geleceğimizin
teminatı olan gençlerle de bütünleşmeyi
ihmal etmiyor.
78 KOZAN’IN MİMARI
BAŞARI CESARETİN ÇOCUĞUDUR
Eğitime büyük önem veren Belediye Başkanı
Mimar Kazım Özgan gençlere verdiği mesajında
şunları söylüyor: “Başarı; sorumluluk duyduğunuz,
planlı çalıştığınız, ulaşılabilir hedefler belirlediğiniz
ve kararlı olduğunuzda ortaya çıkar. Başarının en
önemli aşaması kendine güvenmektir. Kendine güvenmek de cesaretten geçer. Çünkü başarı, cesaretin
çocuğudur! Bütün bunları yanınıza alarak çıkacağınız zaman her eğitim ve öğretim yılında başarının
sizin en iyi arkadaşınız olacağına ve hayallerinize
mutlaka ulaşacağınıza inanıyorum.”
Eğitim, sosyal ve kültürel faaliyetleri aynı
paralelde götüren Kozan Belediyesi bu kapsamda
düzenledikleri etkinliklere halkın katılımını da
sağlamayı başardı. Çanakkale Konferansı’nda
salonu tıklım tıklım dolduran halk, etkinliği
takip etmek için etkinliğin düzenlendiği salonun
koridorlarına taştı.
ÇANAKKALE KONFERANSI’NDA
SALON DOLDU TAŞTI
Kozan Belediyesi Kültür Hizmetleri kapsamında
Karacaoğlan Halk Kütüphanesi’nde Çanakkale
Savaşı’ndan artakalan 4000 parça orijinal savaş
malzemesini sergileyen ‘Seddülbahir 1915
Gezici Müzesi’ sorumlusu emekli TRT daire
başkanı Cengiz Yürükaslan’ın konuşmacılığını
yaptığı bir konferans düzenlendi.
Kozan Belediye Sineması’nda gerçekleşen
program, memleketin düşman işgalinden
kurtarılışı ve Çanakkale Savaşı’nın aktarıldığı
belgesel gösterimi başladı.
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
79
Etkinliğin açılış konuşması yapan Belediye
Başkanı Kazım Özgan şöyle dedi: “Nice milletlerin tarihlerinde destanlar vardır. Türklerin
de en önemli destanlarından bir tanesi Çanakkale Zaferidir. Bu savaşlar kahramanlığın,
cesaretin, birlik ve beraberliğin, vatan ve millet
sevgisinin örneğini göstermiştir. Karacaoğlan
Kütüphanemizde açılan müzede Çanakkale’de
çarpışan mermileri gördük. Bunlar sadece
bir bölümü, daha Çanakkale’de onlar gibi
milyonlarcası var. Mermilerin havada çarpış
olması savaşın ne kadar şiddetli olduğunun
göstergesidir. Donanım ve teçhizat olarak zayıf
olmamıza rağmen, atalarımız inançla ve güçlü
bir imanla Çanakkale’nin geçilmez olduğunu
düşmana anlatmıştır. Bu vatanın ne kadar zor
şartlar altında ele geçirildiğini hiçbir zaman
unutmamalıyız. Her yıl Kozan’ın düşman
kurtuluş yılını kutlarız. Aslında bunu birlik
ve beraberlik içinde yılda bir kez değil yılın
üç yüz altmış beş günü hatırlamalıyız. Kanla
yoğrulan toprakları ilelebet koruyalım. Japonya
çocuklarını küçük yaşlarda saatte 300 km hız
yapan trenlere bindirip, İkinci Dünya Savaşı
yıllarında atom bombası atılan Hiroşima’yı
göstererek, vatanlarının ne zor şartlar yaşadığını
hatırlatıp tarih bilincini çocuklarına aşılıyorlar.
Bizim Çanakkale’miz belki bu şehirlerin on
katı daha destanla dolu savaş alanı ama biz
de bunu burada müzede ve konferanslarda
anlatıp sergiliyoruz. Mümkün mertebe her Türk
evladına imkânı varsa Çanakkale’yi gezip görmesini tavsiye ediyorum. Belediyemizin kültür
hizmetleri kapsamında gerçekleştirdiğimiz bu
anlamlı konferansa katılan siz değerli vatandaşlarıma şükranlarımı sunuyorum.”
80 KOZAN’IN MİMARI
Karacaoğlan Kütüphanesi’nde 4 gün süre ile
açık kalan gezici Çanakkale Müzesi’ni yaklaşık
17 bin kişinin ziyaret ettiğini belirten Belediye Başkanı Özgan Çanakkale savaşlarındaki
kahramanlığın gençlere hatırlatılmasında yarar
olduğunu belirterek, “Japon halkı Hiroşima’yı
nasıl unutmuyor ve unutturmuyorsa biz de
Çanakkale’yi unutturmamalı ve atalarımızın
gösterdiği üstün kahramanlığı hatırlamalı ve
dersler çıkarmalıyız’.” şeklinde konuştu.
BİR KİTAP BİR UMUT
Eğitim alanındaki çalışmalarını büyük bir
hızla sürdüren Kozan Belediyesi, Kozan Fen
Lisesi tarafından başlatılan Bir Kitap, Bir Umut
isimli kitap toplama kampanyasına büyük destek
verdi. Konuya ilişkin açıklama yapan Belediye
Başkanı Özgan, Özgan; “ Geleceğimiz olan
nesillerimizin yetişmesinde ve eğitimine katkıda
bulunmak bizlere büyük bir onur verir. Biz de
bu kampanyaya okulumuza ilk etapta 200 adet
kitapla destek verdik. Okulunuzda bizim Belediye
olarak bastırdığımız kitaplardan gerekli katkıyı
sağlayacağız. Öğrencilerimiz hem Kozan’ımızı
hem de tarihimizi öğrenmiş olacaklar. Memleketlerine vardıklarında Kozan ile ilgili köklü
bir bilgi sahibi olacaklardır” dedi.
ROTASINI TURİZME ÇEVİREN KOZAN 3
DİLDE TANITIM BROŞÜRÜ HAZIRLADI
Kozan Belediyesi, çeşitli medeniyetlere ev
sahipliği yapmış olan ilçeyi yurt içi ve yurt
dışında tanıtmak amacıyla üç ayrı dilde tanıtım
broşürü hazırladı.
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
81
Kozan’ı ilklerle tanıştırdıklarını belirten
Özgan, ilçeyi hak ettiği konuma taşıyabilmek
için başlattıkları tanıtım çalışmaları kapsamında
ilk olarak Kozan’ın tarihini, kültürünü, doğa
turizmini, marka ürünlerini, yöresel lezzetlerini
ve narenciye ürünlerini tanıtmak amacıyla
Türkçe, İngilizce ve Arapça tanıtım broşürü
hazırladıklarını kaydetti. Özgan, “Bu çalışmayı
yaparken öğrencilerimizin ihtiyaçlarına cevap
verebilmeyi de göz ardı etmedik. Yabancı dillere
çevrilmiş broşürlerimizin Kozan’ın tanıtımına
büyük katkılar sağlayacağını düşünüyoruz.
Tanıtım noktasındaki çalışmalarımız artarak
devam edecektir.” dedi.
GÖNLÜMÜN BAŞKENTİ KOZAN
Kozan Belediyesi tarafından öğrencilerin
yaşadıkları kenti daha yakından tanımaları ve
çevreye duyarlı bireylerin yetişmesine katkıda
bulunmak amacıyla hazırlanan “Gönlümün
Başkenti Kozan” adlı kitap öğrencilere dağıtıldı.
82 KOZAN’IN MİMARI
Kozan’ın kardeş ilçesi Beypazarı’ndan
gelen iki öğrencinin Kozan ziyareti ve Belediye Başkanı Kazım Özgan’ın öğrencilere
rehberliğini konu alan kitaptaki kahramanlar,
çizgi karakterlerden oluşuyor.
KOZAN, EMİTT FUARI’NDA İLGİ
ODAĞI OLDU
Medeniyetler Şehri Kozan tarihi, kültürü,
marka ve yöresel ürün çeşitliliği ile Emitt 2010
Seyahat ve Turizm Fuarı’nda ilgi odağı olan
stantlardan biriydi.
Kozan EMITT Turizm Fuarında
Belediye Başkanımız Mimar Kazım Özgan,
“İkinci defa katıldığımız Uluslararası Turizm
ve Seyahat Fuarı’nda hazırlamış olduğumuz
standımızda tarihimizi, kültür mirasımızı, el
sanatlarımızı, tarımımızı broşür ve geniş bir
alana hitap eden görsel standımızla sergiledik.
Bürokratlarımız ve basının yanı sıra vatandaşların da yoğun ilgisi oldu. Dünyadaki önemli
işlemlerden biri tanıtım ve pazardır. Onun için
ilçemizi kaymakamlığımız ile birlikte en iyi
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
83
şekilde tanıtmaya çalıştık. Bu tür etkinliklerle
Kozan’ımızın rotasını turizme çevirme gayreti
içerisindeyiz. Bu arada tarım ve sanayimizi
de ihmal etmiyoruz. Bu değişim devam edecektir” dedi.
ALİ SAYDAM KÖŞESİNDE KOZAN’I
YAZDI
Akşam gazetesi yazarı Ali Saydam, gazetenin 20 Şubat 2009 tarihli sayısında hiç
gelip görmediği, sadece broşürlerden tanıdığı
Kozan’ı kaleme aldı.
Ali Saydam’ın Akşam gazetesinde yayınlanan Kozan yazısı şu şekilde:
‘Gönlümün başkenti, Kozan’
Bir paket... İçinde bir CD ve broşürler...
Bir de çe­şitli bal kutuları... Binboğa Balı ve
Anavar­za Krem­bal...‘Hafif’ diyabetik olduğum
için ballara dokunamadım ama broşürlere
uzun boylu baktım. Kozan Belediyesi’nin
broşürleri... Ne ben onları tanırım ne de onlar
beni. ‘İletişim Yönetimi’ işte böyle bir şey...
Kozan Belediyesi’ni ve Başkanı Mimar Kazım
Özgan’ı yürekten kutlarım. Yerel yönetimler
düzeyinde halkla ilişkiler işte böyle yapılır. En
azından beni ‘sözcüleri’ haline getirdiler. Kent
markası, yöre markası, oradan ülke markası
böyle yönetilir. Binboğa markası, hem Toroslara
uygun, hem de 1976’dan beri tıkır tıkır çalıştığı
anlaşılan bir kooperatifte yöre halkının paylaşımcı
bir yaklaşımla ürettiği mükemmel bir ürünün adı.
Broşürlerin tasarımları da çok iyi, baskıları da...
84 KOZAN’IN MİMARI
‘Gönlümün Başkenti’ demişler Kozan için...
Bir yaklaşım bu kadar naif olur. İkinci broşür
ise Türkçe ve İngilizce... Adı: ‘Medeniyetler
şehri Kozan!’ O kadar güzel hazırlanmış ki
Adana’ya bir gittiğimde sadece Menekşe
Kebap’ta Cevdet Usta’nın beni 2,5 metrelik
‘Adana’ ile şımartmasına izin vermekle kalmayacağım, medeniyetler diyarı Kozan’a da
atacağım kendimi...
KAYMAKAM ve BAŞKANDAN
İZCİLERE KİTAP HEDİYESİ
Kozan Kaymakamı İzzettin Sevgili ve
Belediye Başkanı Kazım Özgan kamplarında
ziyaret ettikleri Kozan izcilerine birer kitap
hediye ettiler.
Öğrenciler Manastır piknik alanında düzenlemiş oldukları piknik etkinliğinin yanı
sıra temiz bir çevre amacıyla manastır piknik
alanında bulunan çöpleri de toplayıp çöp kutularına attılar. Öğrencileri bu etkinliğinde yalnız
bırakmayan Kozan Kaymakamı İzzettin Sevgili
ve Belediye Başkanı Kazım Özgan öğrencilere
ve öğretmenlere Kozan Belediyesi tarafından
bastırılan kitaplardan birer adet Dünya Klasiği
ve Yusuf Delikoca’ya ait Kozan tarihini anlatan
Saim Bey kitabını hediye ettiler. ÖĞRENCİLERE KARNE HEDİYESİ
Öğrenciler 2009-2010 eğitim öğretim
yılının sonuna yaklaşırken Kozan Belediyesi,
kültür hizmetleri kapsamında ilçedeki 13 liseye
dünya klasiklerinden oluşan kitap seti götürdü.
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
85
Öğrencileri sınıfta ziyaret eden Kozan Belediye
Başkanı Kazım Özgan, kitapları öğrencilere
tek tek vererek başarılar diledi.
Kitap dağıtımında okumanın önemine dikkat çeken Özgan “Sevgili öğrenciler bizler de
sizin gibi bu sıralardan geçtik ve birçoğumuz
önemli yerlere geldik. Sizler bizlerden daha
iyi yerlere geleceksiniz. Okumaktan vazgeçmeyin. Kitap insanın kişiliğini hayallerini
geliştirir.” dedi.
Ayasofya’nın Sebil Geleneğine sahip çıkıldı.
AYASOFYA’NIN SEBİL GELENEĞİNE
SAHİP ÇIKILDI
Kozan’ın ünlü portakal suyunu 22-24 Mart
tarihleri arasında İstanbul’a götüren Kozan
Belediyesi, 7 ton portakalı Ayasofya’da ziyaretçilere ikram etti. Bu vesileyle Osmanlı’nın
tarihinde var olan ‘sebil geleneği’ yeniden
canlandırıldı.
86 KOZAN’IN MİMARI
ATIŞ: “KOZAN’DA YAŞAMAK BÜYÜK
BİR ŞANSTIR”
İlçe kaymakamları aileleri ile birlikte Kozan’da
düzenlenen gezi etkinliğine katılan Adana Valisi
ilhan Atış; ilçenin kalkınması için kaymakamlık
ve belediyece sürdürülen çalışmaları çok başarılı bulduğunu ve çalışmaları desteklemeye
devam edeceğini söyledi.
Vali İlhan Atış Başkan ve Kaymakam İzzettin Sevgili
Özellikle Belediye Başkanını desteklemeye
devan edeceklerini belirten Vali Atış; “Kozan’a
her geldiğimde kaleye uğramam gerektiğini
düşünüyorum. Çünkü burada insanların yaşam sevinçlerini görüyorum. İnsanların yaşam
kalitesini yükseltilecek çalışmaların yapılması
diğer ilçe yöneticilerimiz için de örnek teşkil
etmektedir. Kozan’daki çalışmaları dikkatli bir
şekilde takip etmekteyiz. Özellikle belediye
çalışmalarını desteklemeye devam edeceğiz.
Kozan’ın daha da güzel olmasını istiyoruz.
Desteğimizin nedeni belediye başkanımızın bu
işi biliyor olmasıdır. İşinde uzman olmasıdır.
Özellikle de verdiğimiz bir kuruş ile de on
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
87
kuruşluk iş yapıyor olmasıdır. Bunun için hiç
çekinmeden elimizdeki imkânları kendilerine
sunuyoruz ve sunmaya devam edeceğiz. Bugün
Kozan’ın tanıtımı için yapmış olduğumuz bu
geziden dolayı herkese teşekkür ediyorum.
Bu gezilerimiz diğer ilçelerimizde de devam
edecektir” dedi.
YILIN KÜLTÜR ADAMI ÖZGAN
Kozan Kaymakamlığı ve Kozan Belediyesi’nin
kültür hizmetleri kapsamında gerçekleşen
Kültür ve Kitap Şenliği imza günleri ile devam
ediyor. Akis Kitap ile ortaklaşa gerçekleştirilen
etkinlikte konuşan Belediye Başkanı Kazım
Özgan; “Kozan 6 yıldan bu yana büyük değişim
yaşıyor. Biz de Kozan Belediyesi olarak geçen
yıl çocuklarımıza 10 bin adet kitap bastırıp
dağıtmıştık. Bu yıl ise bu rakamı yükselterek,
Kozan’daki bütün okullarımıza tek tek dünya
klasiklerinden oluşan kitaplar dağıttık. Biz
çocuklarımıza en değerli şeyin bilgi edinmek
olduğunu, bilgi edinmenin tek yolunun ise
kitap olduğunu söylüyoruz. Kozan’da kitap
okuma alışkanlığımız giderek yayılıyor. Daha
önce konserler yapıyorduk ancak konserler iki
saatte kaybolup gidiyordu. Biz de öğrencilerimize en faydalı eserleri bastırıp dağıtarak,
ömür boyu çocuklarımıza miras kalacak bir
eser veriyoruz.” dedi.
Kozan Belediye Başkanı Kazım Özgan,
yaptığı hizmetlerden dolayı birçok sivil toplum
kuruluşu tarafından ödüle layık görüldü. Kozan
Belediyesi’nin Kültür Hizmetleri kapsamında
düzenlediği kültür adına yapmış oldukları hiz-
88 KOZAN’IN MİMARI
metlerden dolayı Belediye Başkanı Özgan’a Yılın
Kültür Adamı plaketi verildi. Belediye Başkanı
Kazım Özgan’ın plaketini Akis Kitap adına ünlü
haber spikeri Rana Elik takdim etti.
Başkan ve eşi
Kozan Kalesi
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
89
TARİHİ KENTLER BİRLİĞİ’NDEN
KOZAN BELEDİYESİ’NE ÖDÜL
Tarihi Kentler Birliği’nin ödül töreni Beşiktaş Belediyesi’nin ev sahipliğinde Akatlar
Kültür Merkezi’nde gerçekleştirildi. İstanbul’da
düzenlenen törende proje ödülünü Karabük
Valisi Nurullah Çakır’ın elinden alan Kozan
Belediye Başkanı M. Kazım Özgan, yapılan
çalışmalarda katkı gösteren tüm arkadaşlarına
ve Kozan halkına teşekkür etti. Tarihi Kentler Birliği Tarihi ve Kültürel Mirası
Koruma Proje ve Uygulamalarını Özendirme
Yarışması’na 26 belediye toplam 43 proje ve
uygulamayla katıldı. Ödül töreni öncesinde
Akatlar Kültür Merkezi’nde düzenlenen “Birikimleri ve yeni dönem hedefleriyle Tarihi Kentler
Birliği” paneline, Kültür ve Turizm Bakanı
Ertuğrul Günay ile birlikte aralarında Kozan
Belediye Başkanı Kazım Özgan ve Eşi Zehra
Özgan, Kozan Kaymakamı İzzettin Sevgili’nin
de bulunduğu Türkiye’nin her yerinden gelen
190 il ve ilçe belediye başkanı katıldı.
Tarihi Kentler Birliği Encümeni’nin incelemeleri sonucunda, üye belediyelerin kültürel
miras ile tarihi kent dokularını koruma-yaşatma
amaçlı toplam 43 proje ve uygulamayla aday
oldukları yarışmada “proje ödülleri” Altındağ,
Kozan, Konak, Odunpazarı ve Tokat belediyelerine, “uygulama ödülleri” Antalya Büyükşehir,
Selçuklu, Çanakkale, Kuşadası ve Ödemiş
belediyelerine verildi.
Projelerin sergilenme esnasında ödül törenine katılan diğer il ve ilçe belediye başkanları
90 KOZAN’IN MİMARI
Kozan’ın proje ödülü aldığı çalışmaya da yoğun
ilgi gösterdi.
Tarihi Kentler Birliği Proje Ödülü’nün yanı
sıra Kozan Belediye Başkanı Kazım Özgan birçok
kurum ve kuruluştan ödüle layık görüldü:
Anadolu Yerel Yönetimler Dergisi
Yılın Yerel Yöneticileri Kültür ve Tarihi
Mirasa Sahip Çıkan Belediye Başkanı Ödülü
İstanbul EMITT Doğu Akdeniz Uluslararası
Turizm ve Seyahat Fuarı
EMITT 2008’de Beldeler Dalında Sempati
Ödülü
Büyük Anadolu Birliği
Yılın İlçe Belediye Başkanı Ödülü
Şehir&Başkan Türkiye Yerel Yönetimler
Dergisi
Akdeniz Bölgesi 2007 Kent Tanıtım Ödülü
Kozan Belediye Başkanı Mimar Kazım
Özgan Kent Tanıtım Dalında Yılın Belediye
Başkanı
Bunlar gibi birçok ödül ve plaket…
Kozan’ın kalkınması için örnek bir belediyecilik gösteren Belediye Başkanı Mimar Kazım
Özgan’ın burada sayamayacağımız birçok başarısı
bulunuyor. Kozan’dan bu kadar bahsetmişken
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
91
“Kozan’a nasıl gidilir? Kozan’ı ziyaret ettiğimiz
zaman mutlaka görmeniz gereken güzellikler
hangileridir?” sorularını cevaplamak gerek.
Şimdi de kısaca Çukurova’nın ve Türkiye’nin
parlayan yıldızı Kozan’da görülmesi gereken
yerlerden bahsetmek istiyoruz.
Başkan ve halk
NASIL BİR KOZAN BIRAKMAYI
DÜŞÜNÜYORSUNUZ?
Sadece bugün değil, yarınlar için çalışan
bizler gelecek nesillere yaşanabilir bir kent
bırakma gayretindeyiz. Hedefimiz bu uğurda
ilçemizi her noktada geliştirerek zirveye taşımaktır. Tarih, medeniyet ve kültür kokan bu
şehri kentsel dönüşüm çalışmalarıyla turizmde
hak ettiği yere getirme çabasındayız. İnsan
odaklı hizmet veren, mesai mefhumu tanımayan
belediyemiz klasik belediyecilik anlayışı dışına
çıkarak hizmete yeni bir vizyon kazandırmıştır.
İlçemizi hak ettiği yerde görmek amaçlarımız
arasındadır. Bu nedenle bizler gelecek seçim
için değil gelecek nesil için çalışıyoruz. Böyle
bir Kozan’ın hayali ile yanıp tutuşurken halkımızın da manevi desteğini bekliyoruz.
92 KOZAN’IN MİMARI
TURİZME YELKEN AÇAN KOZAN
ZİYARETÇİLERİNİ AĞIRLIYOR
Tanıtım çalışmalarını aralıksız yürüten
Kozan Belediye Başkanı Kazım Özgan bu
çalışmalarının meyvesini ilçeyi ziyaret eden
yerli ve yabancı turistlerden görmeye başladıklarını söyledi.
Turizme yelken açan Kozan ziyaretçilerini ağırlıyor
Kozan, Adana Merkez’den, İskenderun,
Mersin ve Osmaniye başta olmak üzere birçok
ilden yerli konuklarını ağırlarken bu çerçevenin
her gecen gün genişlediği görülüyor. Hatta İrlandalı bir ailenin 35 kişilik bir grupla Kozan’a
gelerek kızlarını düğününü Kozan Kalesi’nde
yapması iç ve dış turizme yelkenlerin açıldığının göstergesidir.
KOZAN’A NASIL GİDİLİR?
Çukurova’yla Toroslar’ın kavuştuğu, kucaklaştığı yerde nice tarihi olayların sırlarını
gizlediğini duruşundan belli eden kalesinin
ihtişamına kapılmayan, mütevazı bir memleket
Kozan...
Adana tarafından girişinde, deli çay üzerine
kurulan köprüye asılı levhayla, özellikle bahar
aylarında portakal çiçeği kokusunu katarak,
gelenine “hoş geldin” der, hoş olası güzel
memleket... Kozan ilçemiz Adana Ovası’nın
Yukarı Ova denilen kısmında düz arazinin
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
93
tepelik bölgeye geçtiği kesimde kurulmuş olup,
il merkezine uzaklığı 68 km’dir.
İlçe kuzeyde Kayseri, Yahyalı, Feke, Saimbeyli; doğuda Osmaniye, Kadirli; güneyde
Ceyhan; batıda İmamoğlu, Aladağ ilçeleriyle
çevrilidir. Kozan, Adana’ya 68 kilometre uzaklıkta. Adana-Kozan arasında ulaşımı sağlayan
otobüs ve minibüsler var. Bu şirin ilçe Adana’ya
otomobille sadece 45 dakika mesafede... Çevre
il ve ilçelerden Kozan’a gitmek için alternatif
yollar mevcut.
Yumuşak iklimi, yaylaları, tarihi evleri ve
milattan önce kurulan medeniyetlere ev sahipliği
yapmış kaleleriyle Adana’nın en gözde ilçesi
olan Kozan, önümüzdeki yıllarda Çukurova
bölgesinde yıldızı parlayacak bir turizm bölgesi olmaya aday. Lezzetli balı ve narenciye
ürünleriyle ünlü Kozan, sahip olduğu kültür
ve tarih potansiyeliyle rotasını turizme çeviren
bir ilçe konumundadır.
NERELER GÖRÜLMEYE DEĞER?
Narenciye
94 KOZAN’IN MİMARI
Kozan Kalesi
Kozan ilçesinin tam ortasında bulunan kale;
kalkerden meydana gelen, oldukça dik bir tepe
üzerinde, bulunduğu coğrafyaya hakim bir konumdadır. Kozan Kalesi, Çukurova’yı çevreleyen
dağ kaleleri zincirinin dördüncü halkasını teşkil
eder. Kuzey-güney yönünde iki ayrı grup halinde
inşa edilmiş, bu bölümler bir sur ile birbirine
bağlanmıştır. Çevre uzunluğu 6 km’yi bulan
kalenin 44 kulesi ve burcu vardır.
M.Ö. 2000’ li yıllarda Asurlular tarafından yapıldığı tahmin edilen kale, Romalılar,
Selçuklular ve Ermeniler tarafından onarım
görmüştür. Bugünse, Kozan Belediyesi tarafından çevre düzenlemesi yapılan Kozan Kalesi
ve çevresi, bölge halkının sosyal aktivitelerini
gerçekleştirdiği günübirlik hareketli bir mekâna
dönüşmüştür.
Anavarza Antik Kenti
Yüksek kayalıkların üzerinde duran bir
kartal yuvasını andıran, Antik Anavarza şehrinin
kesin olarak bilinen tarihi MÖ 1. yy.’a dayanır.
Anavarza Antik Kenti, Asurlular, Roma, Bizans,
Abbasiler ve Ramazanoğulları’na ev sahipliği
yapmıştır. Kentte bulunan tarihi kalıntılardan,
zafer takı, su kemerleri ve mozaikler görülmeye
değerdir. Anavarza, aynı zamanda bir açık
hava müzesidir. Tarihi kentin, bilim adamlarına
göre Efes’ten bile daha büyük olduğu söylenmektedir. Antik kent tarihe direnerek yaşam
mücadelesi verirken gün yüzüne çıkacağı
zamanı beklemektedir.
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
95
Anavarza Kalesi - Mozaik
Kesin olmamakla birlikte Anadolu’da ilk
caminin Anavarza’da olduğu da söylenmektedir.
Türkiye’nin en önemli antik kentleri arasında
gösterilen Anavarza, “Arkeo Park” olmanın
bütün özelliklerini taşımaktadır.
Anavarza ilk ilacın yapıldığı yer olma
özelliğini de taşır. Çalışmaların sürdüğü Antik
Kent, son yıllarda Belediye Başkanı Kazım
Özgan’ın gayretleri ile adından sıkça söz ettirmeyi başarmış. Anavarza’ya yıllarca bekçilik
etmiş Hatun Dilci’nin Anavarza’yı koruma
mücadelesi yolundaki farklı hikâyesi ilginizi
çekecek.
96 KOZAN’IN MİMARI
Karasis Kalesi
Karasis Kalesi
Çukurova’daki kaleler zincirini önemli bir
halkasını oluşturur. Kozan Barajı’nın hemen
kuzey kesiminde yer alan kale, ilçe merkezine kara yoluyla yaklaşık 17 km uzaklıktadır.
Kaleyi inşa edenlerin Selefkoslar (Selefkiler)
olduğu bilinmektedir. Milattan önce 333
yıllarında Büyük İskender’in eline geçen Kozan, onun ölümünden sonra da Selefkosların
idaresine girmiştir. (Selefkos, Büyük İskender’in
komutanlarından biridir.) Helenistik döneme
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
97
ait kale askeri garnizon olarak kullanılmıştır.
Kale, ziyaretçilerine muhteşem bir manzara
sunmaktadır.
Hoşkadem Camii
Hoşkadem Camii
Çarşı içinde bulunan cami, Türk mimari
özelliklerini taşımaktadır. Hoşkadem Camii,
1448 yılında Mısır Kölemen Sultanı Seyfeddin
Çakmak’ın Çukurova Bölge Emiri Abdullah
Hoşkadem tarafından yaptırılmıştır. Bütünü ile
98 KOZAN’IN MİMARI
dikdörtgen plan oluşturan cami, ulu camiler
sınıfına dahil edilmiştir. Yay kemerli giriş kapısının üzerinde büyükçe bir kartuş içine yazılmış
üç satırlık inşa kitabesi bulunmaktadır. Camii
son olarak 2006 yılında Kozan Belediyesi’nin
girişimleri sonucunda vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından aslına uygun bir şekilde restore
edilmiştir. Cami önünde belediyemiz tarafından
yapılan fıskiyeler ve oturma alanları bölgeye
ayrı bir güzellik kattı.
Küçük Cami
Yapım tarihi 1530 olan Küçük Cami, 1920
yılında işgalci Fransız güçlerince tahrip edildi,
sonrasında vatandaşlarca onarılarak ibadete
açılan, ancak çıkan yangında zarar gören tarihi
yapının restorasyonu 2009 yılında Vakıflar Bölge
Müdürlüğü tarafından tamamlandı.
Yaverin Konağı (Butik Otel ve Restoran)
Bölgenin en eski sivil mimari örneklerinden
biri olan Yaver’in Konağı, Kozan Kalesi’nin
eteklerinde bulunmakta olup eski yapılar
arasında önemli bir yere sahiptir. Konağı
yaptıran kişi Mıcırıkyan Kirkor Efendi’dir. 19.
yy. sonlarında inşa edilmiş olduğu bilgilerinin
hakim olduğu yapının, restorasyon çalışmaları
belediyemiz tarafından yapılmıştır. Butik otel
ve restoran olarak hizmet veren konak ziyaretçilerine tarihi-mistik bir mekanın sunduğu
tüm keyfi sunabilme kapasitesine sahiptir.
Böylesi güzide bu mekan ziyaretçilere tarihe
bir yolculuk yaptırmakta, yolculuktan zevk
duyanlara sonsuz bir haz tattırmaktadır.
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
99
Sisi Manastırı
1292-1921 yılları arasında Kilikya Ermenilerinin merkezi olan Sis Ermeni Manastırı,
Kozan Kalesi eteklerinde bulunmaktadır.
Ermeni dünyasının en önemli manastırlarından biri olan Kilikya Ermeni Manastırı’na ait
kalıntılar kale eteklerinde tarihe direnmekte.
Kozan dağlarından toplanan çeşitli çiçekler
ve birtakım karışımlar yapılan ‘Pelesenk Yağı’
yapılıp vaftiz törenlerinde kullanılmaktaydı.
Manastırda bulunan Kutsal Emanetler bugün
Lübnan/Beyrut’ta bulunmaktadır.
Kilikya Manastırı genel görünümü
Kozan’ın şehir merkezinde ve şehre hakim
bir bölgede Kozan Kalesi eteklerinde bulunan
manastır, yapılan çalışmalar neticesinde Mesire
alanı sınıfında örnek teşkil edecek hale dönüştürüldü. Pikniğe gelen vatandaşlar için her şeyin
düşünüldüğü manastır mesire alanında 2 adet
servis ünitesi, anfi tiyatro, arkeolojik park, 29
adet içinde barbeküsü ve oturma grubu olan
piknik ünitesi ve çocuklar için oyun alanları
yer almaktadır.
100 KOZAN’IN MİMARI
Bedesten
Bedesten (Arasta)
Bedesten (Arasta) Kozan’ın merkezinde,
Aşağı Çarşıda Hoşkadem Camii’nin hemen
altında yıllardır kapalı tutulan tarihi bir yapıdır.
İçinde 17 işyeri vardır. Bu tarihi yapı, eski Kozan
ticaretinin döndüğü en önemli mekândır.
Bedesten, 1904 tarihinde Helvacızade
Hacı Hüseyin Efendi tarafından, Hacı Ali
Usta’ya yaptırılmış bir Osmanlı mimari eseridir. Tarihi çarşı Bedesten’in restorasyonu,
Kozan Belediyesi’nin devam eden restorasyon
çalışmaları kapsamındadır.
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
101
Tarihi Ev ve Dükkânlar
Tarihi dönemlerden kalma birçok ev,
dükkân ve konak eski Kozan diye bilinen kale
eteklerinde yer almaktadır. Geçmiş dönemlerde
çeşitli işlevleri üstlenmiş olan Tarihi Kozan
Evleri günümüzde hâlâ dimdik ayaktadır. Hacı
Muhtar Konağı, Akçalı Konağı, Kız Meslek
Lisesi olarak kullanılan ve geçmişte hastane
olarak kullanılmış tarihi bina, Camii Kebir
Caddesi’ndeki tarihi dükkânlar tarihten günümüze
gelen yadigârlardan sadece birkaçı... Kozan Çarşısı
‘SİS’ Perdesi Aralanıyor, Tarihi Çarşı
Özlenen Günlerine Dönüyor
Eski Kozan’ı canlandırma projesi kapsamında, Aşağı-Yukarı Çarşı ve Cami-i Kebir
Caddesi’nde gerçekleşen restorasyon ile Kozan
turizme yelken açtı. Geçtiğimiz 50 yıl öncesine
kadar Kozan’ın kalbinin attığı bir yer olan eski
Kozan bölgesi, zaman içerisinde kaderine terk
edilerek eski cazibesini yitirmiş ve mezbelelik
102 KOZAN’IN MİMARI
halini almıştı. Bölgeyi eski günlerine kavuşturmak ve turizme kazandırmak için hazırlanan
projeler, Adana valiliği İl Özel İdaresi’nin
katkıları ile hayat buldu. Yapılan çalışmalar
sonucunda yaklaşık 200
iş yerinin restorasyon çalışması tamamlanarak, özlenen yapısına kavuşturuldu.
Tarihi Roma Köprüsü
Kilgen Çayı olarak da bilinen Kozan Çayı
üzerinde kurulmuştur. 9 ayrı gözü olan Roma
dönemine ait tarihi köprü geçmişten günümüze
Kozan’ı doğu-batı istikametinde birleştirmektedir.
Atatürk Parkı içerisinde bulunan tarihi köprünün restorasyonunun yapılıp tarihi dokusuna
uygun bir şekilde gelecek kuşaklara aktarılması
gerekmektedir. Köprünün tarihi dokusuna uygun
restore edilmesi Kozan’ın tarihi kimliğine çok
büyük katkıda bulunacaktır.
Keşiş Mağarası
Medeniyetler şehri Kozan, her yönüyle bir
tarih merkezi ve ilginç konuları yanı sıra tarihe
de ışık tutuyor. Rivayete göre, Hz. Mevlana
Konya’dan Suriye’nin Şam iline 7 yıl süren
medrese eğitimi için yola çıkar. Bu esnada yolu
Kozan’dan geçer. Sis diyarı Kozan’da Keşiş
Mağarası’nda yaşayan 40 keşişle karşılaşır.
Bu keşişlerin karşıdaki insanın düşüncelerini
okuyabilme özelliğine sahip oldukları rivayet
edilmektedir. “Ariflerin Menkıbeleri” adlı eserin
2. cildinde Hz. Mevlana’nın hayatını anlatan
bölümde hikâye geçmektedir. Kalenin etekle-
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
103
rinde bulunan mağara, görenleri büyüleyen bir
özelliğe sahip olmakla birlikte hazine avcılarının
da uğrak yeri olmuştur. Keşiş Mağarası’nın
dış görünümünün birçok ziyaretçi tarafından
Trabzon’da bulunan Sümela Manastırı’nı
anımsattığı söylenmektedir.
Battal Gazi Zindanı
Kozan Kalesi’nde bulunan Battal Gazi
Zindanı tarihi günümüze taşıyan bir araç
olarak duruyor. Halkın belleğinde yaşatılan bir
menkıbeye göre Battal Gazi, Kozan’ın fethine
katılmış, bir müddet Kozan’da yaşamış, Kozan
Kalesi’nde onun adına bir zindan olduğu
söylene gelmiştir.
Değirmen Restoran
Kumlu göl mevkiinde bulunan, restorasyondan geçirilerek günümüze uyarlanan tarihi
değirmen sakin ve doğal bir ortamda damak
tadına yönelik lezzetler sunmaktadır.
Kozan Barajı
Çukurova ile Toroslar’ın buluştuğu bir noktada yer alan barajın suları ile örtüşen doğal
manzara insanı dinlendirmeye birebir. Baraj
yolu boyunca zakkum ağaçlarının görüntüsü
göz zevkine hitap ediyor. Sulama amaçlı yapılan Kozan Barajı amatör balıkçılar için de
ideal bir yer. Ayrıca Kozan Barajı’nda HES
ile elektrik üretimi için çalışmalar sürmekte
olup Barajı, doğa turizmine kazandırmak için
çalışmalarımız devam etmektedir.
104 KOZAN’IN MİMARI
Dağılcak dinlenme alanı
Dağılcak Mesire Alanı: “İşte yeşil alan, işte
muhteşem bir doğa” diyebileceğiniz Dağılcak
Mesire Alanı ilçemize yalnız 8 kilometre uzaklıkta.
Yeşilin doğaya nakşedildiği Dağılcak Mesire
Alanı farklı güzellikleri yaşamanızı sağlayacak
güzide mekânlarımızdan birisidir. Şırıl şırıl
akan dere üzerine kurulu çardakta çaylarınızı
yudumlamanız size çok büyük keyif verecektir.
Et lokantasında karnınızı doyurma imkânına
sahipsiniz. Yeşil alanları ve doyumsuz manzaraları ile insanı büyüleyen Dağılcak, bölgenin
adeta akciğeri görevini üstlenmektedir. Yine
bölge doğa yürüyüşü yapanların tercih ettiği
mekânlardan biridir.
Bu doğa harikası mekân, belediyemiz
tarafından yapılan çevre düzenleme çalışmaları ile alışılmışın dışında yeni bir görünüme
kavuşturuldu.
Bucak Cennet Vadisi
Kozan’ın 15-20 km kadar doğusunda, Bucak
nahiyesini geçince Köreken Dağlarının altından
Sumbas Çayı’nın çıkış noktası “Bucak Cennet
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
105
Vadisi” olarak adlandırılıyor. Koskoca Sumbas
Çayı’nın bir noktadan çıkışı, sazlıklar, söğüt
ağaçları ve çayda yüzen ördekler muhteşem bir
seremoni oluşturuyor. Cennet vatanın cennet
köşelerinden biri Cennet Vadisi... Yaylalar
Kozan’da Akdeniz iklimi hâkim. Her mevsim
gezmeye elverişli bir havası var. Yaz aylarının
oldukça sıcak geçmesi yaylaları ön plana
çıkarıyor. Yaylalar muhteşem manzaraları ile
cidden görülmeye değer. Yeşilin her tonunu
bulabileceğiniz Toroslar üzerindeki yaylalar
ferahlık dağıtan mekânlar olarak biliniyor. Şehir
yaşantısından bunalan insanlar adeta soluklanmak
için yaz aylarını fırsat bilerek kendilerini serin
yaylalara atıyor. Kentin yakınındaki Horzum,
Suluhan, Savruk, Çulluuşağı, İnderesi ve Göller
yayları bunlardan birkaçı.
El Sanatları
Önceleri yörede çok yaygın ve gelişmiş olan
el sanatları 20. yy.da eski önemini kaybetmeye
başlamıştır. Ev dokumacılığı şeklinde yapılan
geleneksel dokumacılık (halı, kilim, çul, çuval)
günümüzde unutulmaya yüz tutmuştur. Çanak,
çömlekçilik de artık eski değerini kaybetmiştir.
Ancak Kozan Meslek Edindirme Kursları’nda
eski cereler ve küpler boyanarak, ev dekorasyonunda kullanılıp ilçeye özgü gelenekler
yaşatılmaya çalışılmaktadır. Dokumacılık
alanında görülen gerileme ve ilgisizlik diğer
el sanatlarında da görülebilmektedir. Bu el
106 KOZAN’IN MİMARI
sanatlarının başında bakırcılık, kalaycılık ve
oymacılık, gelmektedir.
Sapı, keçi ve koyun boynuzlarından gövdesi
ise çelikten yapılan, keskinliği ile ün salmış
olan Tapan Bıçağı, ustalarımızın maharetli
ellerinde şekil alarak kültürel açıda bölge
halkının yanı sıra, yöre dışından da büyük
talep görmektedir.
Hediyelikler
Kozan Balı: Bal üretimi ve kalitesi noktasında ilçeler bazında 1. sırada yer alan Kozan,
Türkiye’deki bal üretiminin %25’ini karşılamaktadır. Çeşitli damak tatlarına hitap eden
bal çeşitlerini Kozan’da bulmak mümkündür.
Kozan Anavarza, Binboğa ve Perçin markaları
ile satışa sunulmaktadır. Balın her çeşidini
ve lezzetini steril ortamlarda ambalajlanmış
kavanozlar ile bulabilmek mümkündür.
Turunç Reçeli: Narenciyesi ile marka olan
Kozan’da farklı bir damak tadı olan turunç
kabuğundan yapılan turun reçeli de yöreye
hastır. Zeytinyağı: Mahserelerde çıkarılan halis
zeytinyağı salatalarınıza renk katacaktır.
Nar Ekşisi: Nar ekşilerini Kozan’ın her
yerinde bulabilirsiniz.
İncir Reçeli: Kozan’ın köylerinde yapılan
incir reçeli kahvaltıları süsleyecektir.
Kilim: İlçede tezgâhlarda genç kızlar tarafından dokunan el emeği göz nuru nakış nakış
motiflerin Kozan kültürünü yansıttığı kilim,
çanta, minder gibi ürünlerden alabilirisiniz.
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
107
Tapan Bıçağı: Sevdiklerinize keçiboynuzundan yapılan Tapan Bıçağı götürebilirsiniz.
Bakır ve Kalay: Bakır ve kalaycılar çarşısından minyatür ev aksesuarları evinizin dekorunu
tamamlayacaktır.
Başkan ve Narenciye
Yetiştirilen Ürünler
Kozan narenciye de aroması ile aranan
damak tadı haline gelmiştir. İlçede 75-77
bin dekar alanda narenciye yetiştirilmektedir.
Kozan’da paketlenmiş narenciyelerden bulabilmeniz ve dalından narenciye yemeniz
mümkündür. Akdeniz ikliminin etkisi nedeni
ile ılıman bir havanın görüldüğü Kozan’da
zeytincilik de önemli bir geçim kaynağıdır. Son
ulak, Edremit ve Gemlik çeşitlerinin yetiştirildiği
zeytin 15.400 dekar alanda yıllık toplam 2.700
ton üretilmektedir. Nar 500 dekar alanda yıllık
1500 ton üretilmektedir. Kuytucak Narı lezzeti
ve damak tadı ile Kuytucak’ta yetiştirilmektedir.
Nar çeşitlerinden Hicaz’ın da dikimi yaygınlaştırılmaktadır. Mevsiminde Kuytucak’tan nar
108 KOZAN’IN MİMARI
alabilirsiniz. Kozan Keçiboynuzu (Harnup)’un
da anavatanıdır. İçecek, pekmez ve marmelat
yapılan Keçi Boynuzu yetiştiriciliğinde Kozan
pilot bölge seçilmiştir. Üretimi yıllık 300 tonu
bulmaktadır.
NEREDE NE YENİR?
Adana denilince akla ilk gelen yemek tabii
ki kebap. Kozan’da da böyledir. Adım başı bir
kebapçıyla karşılaşabilirsiniz. Büyük-küçük
onlarca ocak başından dumanlar yükselir. Izgara et çeşitlerini, farklı kebapları ve dürümleri
Kozan’daki her lokantada yemek mümkün.
Bu arada kebabın yanı sıra içli köfte, mantı
ve sarma gibi ev yemekleri yapan restoranlar
da var. Kebap çeşitlerinin ve Kozan’a özgü
lezzetlerin yenilebileceği lokantaların yanı
sıra Yaveri Konağı restoran ise tarihle iç içe
bir mekânda olup yöresel yemekleriyle damak
tadınıza göre hizmet veriyor. Ayrıca Dağılcak
Mesire Alanı, Horzum ve Çulluuşağı yaylalarında lokantalarda hizmet vermektedir. NEREDE KONAKLANIR?
Her geçen gün ziyaretçileri artan ilçemizin
misafirperverliğini gösterme noktasında özellikle
konaklama ihtiyaçlarının giderilmesi açısından
tarih ve sanat dokusu korunarak turizme kazandırılmış Yaver’in konağı butik otel ve restoran
olarak hizmet vermektedir. İlçemizde bulunan
Avşaroğlu Otel, Şık Palas Otel, Kaymakamlık
Konuk Evi ve Öğretmen Evi de konaklama
ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Yine ilçemizde
yeni bir otel yapımına başlanılmıştır.
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
BASINDA
KOZAN
109
110 KOZAN’IN MİMARI
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
111
112 KOZAN’IN MİMARI
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
113
114 KOZAN’IN MİMARI
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
115
116 KOZAN’IN MİMARI
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
117
118 KOZAN’IN MİMARI
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
119
120 KOZAN’IN MİMARI
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
121
122 KOZAN’IN MİMARI
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
123
124 KOZAN’IN MİMARI
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
125
126 KOZAN’IN MİMARI
YÜKSEL MERT - FATİH ATEŞ
127
128 KOZAN’IN MİMARI
Download