Eko-Verimlilik (Temiz Üretim) nedir - UNIDO Eko

Eko-Verimlilik (Temiz Üretim) nedir ?
Prof. Dr. Göksel N. Demirer
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü
İzmir Bölgesi’nde Ekoverimlilik (Temiz Üretim)
Uygulamalarının Yaygınlaştırılması Projesi
Açılış Toplantısı
14 Aralık 2011
İzmir Kalkınma Ajansı Konferans Salonu
Tükenmekte olan Ham Petrol
Kaynakları ve Artmakta Olan Talep
Bulunan Petrol
Rezervleri
Petrol
Talebi
Petrol, Doğalgaz ve
Kömür Üretim Profilleri
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
21. Yüzyılın Sonuna Kadar Olan Ham Petrol
İhtiyacı (Günümüzdeki tüketim hızı baz alınmıştır)
İhtiyaç her 25 yılda iki katına çıkmaktadır
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
Tükenmekte olan Diğer Doğal
Kaynaklar
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
Diğer Yandan Çeşitli Tür ve Ölçeklerdeki Çevre Sorunları
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
Bir ABD vatandaşına düşen ortalama
üretim ve tüketim düzeyi tüm dünya
nüfusu için geçerli olsa, hammadde ve
enerji eldesi, atık depolama, vb. için
toplam üç tane Dünya’ya ihtiyacımız
olacak.
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü
ÇEVRESEL ETKİ
Nüfus
(P)
X
Kişi başına
harcanan
birim
doğal
kaynak (A)
X
Birim kaynak
kullanımı
başına
ortaya çıkan
çevresel
kirlilik ve
bozulma (T)
=
Çevresel Etki
(I)
I=PxAxT
Yakın bir süre içinde yaşanılabilir iki gezegen daha bulamadığımız
koşulda yukarıdaki değişkenlerden hangisini ve nasıl değiştirebiliriz ?
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü
İklim değişikliği de dahil olmak üzere pekçok
çevre sorununun yanı sıra hızla tükenmekte
olan doğal kaynakların sürdürülebilir olarak
yönetilebilmesi için:
 doğal kaynak kullanımı ile ekonomik
büyüme
ve
 çevresel etki ile kaynak kullanımı
arasındaki ilişkinin değiştirilmesi gereklidir.
Sürdürülebilir Endüstriyel Üretim
ya da Büyüme Mümkün mü ?
Kaynak kullanımının ekonomik
büyümeden bağımsızlaştırılması
Ekonomik
Etkinlik
Doğal
Kaynak
Kullanımı
Çevresel etkinin kaynak
kullanımından bağımsızlaştırılması
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
Çevresel Etki
Ekonomik Etkinlik
Kaynak Kullanımı
Çevresel Etki
Kaynak Kullanımı
Çevresel Etki
Aynı üretim ya da hizmet eldesi sürecinin daha az kaynak ve
enerji kullanılarak ve daha az emisyon üreterek
gerçekleştirilebilmesinin sağlanması olarak
tanımlanabilecek olan Eko-verimlilik (Temiz Üretim) bu
amaca hizmet eden bir kavramdır.
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
KİRLİLİK ≡ HAM MADDE, SU, ENERJİNİN ETKİN OLARAK
KULLANILAMAMASI KAYNAKLI, ÜRETİM SÜRECİNi ÜRÜNE/HİZMETE
DÖNÜŞEMEDEN TERK ETMESİ
EKOVERİMLİLİK (TEMİZ ÜRETİM) ≡ HAM MADDE, SU, ENERJİNİN
ETKİN OLARAK KULLANILARAK, OLASI EN YÜKSEK ORANDA
ÜRÜNE/HİZMETE DÖNÜŞTÜRÜLEBİLMESİ
EKOVERİMLİLİK (TÜ) ≡ KİRLİLİK AZALTIMI + ENDÜSTRİYEL VERİM ARTIŞI
ATIK
MİKTARI
VERİMLİLİK
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
Enerji Üretimi: Almanya
250
Avrupa Ekonomik
Araştırmalar Merkezi
tarafından 2004 yılında
yapılan bir çalışmada OECD
ülkelerinde boru sonu ve
Temiz Üretim yaklaşımlarının
mevcut durumu
karşılaştırılmıştır.
200
Gayri Safi Yurtiçi
Hasıla
Enerji
150
100
Enerji Verimliliği
50
0
1960
1970
1980
1990
1960 yılı değerleri baz olarak alınmıştır
Kaynak: European Environment Agency
Gelişmekte olan Ülkelerde de çok önemli
kazanımlar söz konusudur...
Birim ürün başına
harcanan m3 SU
2.50
2.00
1.50
1.00
0.50
Kaynak: BCSD Colombia
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
0.00
TEMİZ ÜRETİM (KİRLİLİK ÖNLEME):
Bütünsel önleyici bir çevre
stratejisinin ürün ve süreçlere
sürekli olarak uygulanması ile
insanlar ve çevre üzerindeki
risklerin azaltılması (United
Nations Environmental
Programme).
EKOVERİMLİLİK:
“Daha az etkiyle daha çok değer
yaratma” ya da “paralel
ekonomik ve çevresel verimliliğin
sağlanması”. (Word Business
Council for Sustainable
Development)
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
Atıkların oluşmadan
önlenmesi ya da yok
edilmesi.
Böylelikle hammadde,
enerji ve su
kullanımında verimliliğin
arttırılarak, doğal
kaynakların korunması.
TEMİZ ÜRETİM VE EKOVERİMLİLİK KAVRAMLARI ARASINDAKİ İLİNTİ
“Temiz Üretim” kavramı ilk olarak Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Endüstri
ve Çevre Bölümü tarafından 1989 yılında, “Eko-verimlilik” kavramı ise Dünya
Sürdürülebilir İş Konseyi (WBCSD) tarafından 1992’de kullanılmaya başlanmıştır.
Eko-verimlilik kavramı, daha az enerji ve daha az doğal kaynakla daha fazla ürün ve
hizmet eldesi anlamına gelmektedir. Temiz Üretim ise atıkları kaynağında azaltmak
için prosesleri, ürünleri, kullanılan teknikleri, vb. sürekli geliştirmeyi amaçlayan, aynı
zamanda verimliliği artıran bir stratejidir.
Ortak vurgular:
•Sürdürülebilirlik
•Kaynakların daha verimli kullanılması
•Çevreye verilen zararın en aza indirmeyi
•Birim ürün başına kullanılan kaynak ve enerji miktarını azaltması,
•Birim ürün başına atık miktarını azaltması
•Geri dönüşüm ve yeniden kullanım oranını artırması,
•Tehlikeli maddelerin yayılımını azaltması, vd.
•İnsanlar ve çevre için risklerin azaltılması
•vd
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
Eko-verimlilik yaklaşımında, bu kavramı geliştiren iş çevrelerinin
önceliklerine hitap etmek üzere verimlilik, karlılık, rekabet, vb. vurgularını
öne çıkartılmıştır.
Farklı kaynaklarda bu iki
kavram arasındaki ilişki
Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim
farklı biçimlerde yer
almaktadır.
Temiz Üretim
Eko-verimlilik
Kaynak: Glavic P. ve Lukman R., 2007. “Review of
sustainability terms and their definitions”, Journal of
Cleaner Production, 15, 1875-1885.
Örneğin Glavic ve
Lukman (2007) Ekoverimliliği sürdürülebilirlik
politikalarına ulaşmada bir
prensip, Temiz Üretimi
ise bir yaklaşım olarak
tanımlamaktadır.
Ya da OECD sürdürülebilir üretimin aşamaları olarak Temiz Üretimi ürün
ve üretim biçimlerinin modifikasyonu, Eko-verimliliği ise sistematik bir
çevre yönetim biçimi olarak tanımlamaktadır.
Sürdürülebilir Üretim Kavram ve Uygulamalarının Gelişimi (OECD, 2009)
Kaynak: OECD, Sustainable Manufacturing and Eco-Innovation Synthesis Report Framework,
Practices and Measurement, 2009. www.oecd.org/sti/innovation/sustainablemanufacturing
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
Ancak kavramsal vurgular bir tarafa bırakılıp,
kullanılan yöntemler (örneğin materyal dengesi, çevre yönetim sistemleri,
yaşam döngüsü analizi, eko-tasarım, yeşil satınalma, vd.)
ve
ulaşılmaya çalışılan hedefler (hammadde ve enerji kullanımının azaltımı,
çevresel emisyonların oluşmadan önlenmesi/azaltılması, verimlilik, vd.)
göz önüne alındığında, bu iki kavramın birbirine büyük ölçüde örtüştüğü
görülecektir.
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
TEMİZ ÜRETİM’İN ARAÇLARI:
√ İşletme Verimliliğinin Arttırılmasına Yönelik Çevre Yönetimi
√ Atık Denetleme
√ Enerji Denetleme
√ Yeşil Tedarik Zinciri Yönetimi
√ Çevresel Yasa Yönetmeliklerle Uyum Değerlendirmesi,
√ Entegre Ürün Politikası
√ Yaşam Döngüsü Analizi
√ Teknoloji Değerlendirme
√ Kimyasal Değerlendirme
√ Endüstriyel Simbiyoz
√ Çevre için Tasarım
√ Çevre için ya da “Yeşil” Satın Alma
√ Çevre Yönetim Sistemleri
√ Çevresel Performans Değerlendirmesi
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
EKO-VERİMLİLİĞİN (TEMİZ ÜRETİM)
SAĞLADIĞI FAYDALAR
Çevresel Performansın
İyileştirilmesi
Ekonomik
Faydalar
Çevresel
İyileştirmelerin
Sürekli Kılınması
Rekabet
Avantajı
Verimliliğin
Artırılması
İşyeri Güvenliği ve İşçi
Sağlığının İyileştirilmesi
Firma İmajının
İyileştirilmesi
DÜNYADA DURUM
KÜRESEL TEMİZ ÜRETİM AĞYAPISI
UNIDO / UNEP Ulusal Temiz Üretim Merkezleri (NCPC)
Diğer Temiz Üretim Merkezleri ve Ağyapı Üyeleri
DÜNYADA DURUM
Avrupa topluluğu ülkelerinin sanayi kirliliği üzerine oluşturduğu ilk
yasal düzenlemeler 80’li yıllarda ortaya çıkmıştır. 1983 yılında
yayımlanan 3. Çevre Eylem Programı ise “kirlilik kontrolü”
yaklaşımından “kirlilik önleme” yaklaşımına geçişin ilk izlerini
taşımaktadır
AB 16 Temmuz 2008 tarihinde Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim
ve Sürdürülebilir Sanayi Politikası (SCP/SIP) Eylem Planı’nı
yayınlamıştır.
Bu Eylem Planı ile dünya çapında sürdürülebilirliğin
sağlanabilmesine yardımcı olacak sürdürülebilir tüketim ve üretim
politikalarının geliştirilmesi; düşük karbon ve sürdürülebilir
teknoloji, ürün ve hizmetlerin geliştirilmesi; tüketici
davranışlarının kaynak verimliliği, ürün performansı ve ekoinovasyon gibi kavramların gelişmesi sağlayacak biçimde
değiştirilebilmesinin özendirilmesi sağlanılmaya çalışılmaktadır.
ÜLKEMİZDEKİ DURUM
Temiz Üretim kavramı Türkiye gündemine ilk kez 1999’da TÜBİTAK
ve TTGV tarafından, Temiz Üretim-Temiz Ürün Çevre Dostu
Teknolojiler Çalışma Grubu Sanayi Sektörü Raporu ile getirilmiştir.
Daha sonrasında Temiz Üretim kavramına pekçok ulusal politika ve
strateji dökümanında çeşitli göndermeler yapılmış/yapılmaktadır.
 Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu'nun öncelikli alanları
 TÜBİTAK Vizyon 2023 Projesi, Çevre ve Sürdürülebilir
Kalkınma Tematik Paneli Vizyon ve Öngörü Raporu
 8. Beş Yıllık ve 9. Yedi Yıllık Kalkınma Planları
 AB Entegre Çevre Uyum Stratejisi (UÇES)
 Çevre ve Ormancılık Araştırma Programı
 DPT KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı
 2008 yılı Hükümet Programı
Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi –2011 –2014
Tedbir 1.5: Temiz Üretim stratejilerinin
(AB Üyeliğine Doğru)
uygulanabilmesi için gerekli altyapı ve
kapasitenin oluşturulmasına yönelik
çalışmalar başlatılacaktır.
Sayfa 140
ÜLKEMİZDEKİ DURUM
Sadece çevre yönetimi alanında değil, sürdürülebilirlik
çalışmalarının pekçok boyutu için de anahtar bir kavram olan
Temiz Üretim yaklaşımının son 10 yılda hem stratejik önemi hem
de ülkemiz sanayinin bu konudaki danışmanlık hizmetleri ve ArGe çalışmalarına duyduğu gereksinim hızla artmıştır.
Ancak, ülkemizin bilim, teknoloji, kalkınma, vb. alanlarda en üst
düzey kurum/kuruluşlarının politika ve strateji dökümanlarında
önemi sıkça vurgulanan, Temiz Üretim kavramı ülkemizde -enerji
verimliliği boyutu dışında- yeterince bilinmemekte ve
uygulanamamaktadır.
Bunun en önemli nedeni ülkemizde konu üzerinde ihtiyaçlara
karşılık gelebilecek yeterlilikte bir kapasitenin mevcut
olmamasıdır.
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
TEMİZ ÜRETİM BİR ENDÜSTRİYEL ÜRETİM SÜRECİNİN
HANGİ AŞAMALARINDA UYGULANABİLİR ?
İŞLETME
TEKNOLOJİ
ÜRETİM PROSESLERİ
HAM MADDE
DİĞER GİRDİLER
ÜRÜN
ATIK VE
EMİSYONLAR
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü
HAM MADDE VE DİĞER GİRDİLERİN DEĞİŞTİRİLMESİ
İŞLETME
TEKNOLOJİ
ÜRETİM PROSESLERİ
ÜRÜN
HAM MADDE VE DİĞER
GİRDİLERİN DEĞİŞTİRİLMESİ
Ham Madde ve Diğer Girdilerin Değiştirilmesi:
Toksik ve zararlı girdilerin çevreye duyarlı eşdeğerleri ile
değiştirilmesi
Geri kazanılmış ve yenilenebilir ham madde ve girdilerin
kullanılması
ATIK VE
EMİSYONLAR
ÖRNEK UYGULAMA: HAM MADDE VE DİĞER GİRDİLERİN DEĞİŞTİRİLMESİ
TEKSTİL SEKTÖRÜNDE AVRUPA BİRLİĞİ IPPC
DİREKTİFİ İLE UYUM ÇALIŞMALARI: BAT
UYGULAMALARI PROJESİ
Prof.Dr. Ülkü Yetiş yürütücülüğündeki bu proje kapsamında Türkiye’nin
önde gelen bir tekstil fabrikasında kirlilik önleme ve arıtma çalışmaları
sürdürülmektedir.
Halen devam eden bu çalışma kapsamında Tekstil Sektörü BAT Referans
Dokümanı baz alınarak “Mevcut En İyi Teknikler”
Teknikler arasından işletme ile
paralellik gösterenler seçilmiştir. Tesiste varolan prosesler ile ilgili olduğu
için seçilen kirlilik önleme ve azaltma olanakları prosesler özelinde
incelenmiş ve proses değerlendirmeleri sonucunda 22 adet uygulanabilir
Kirlilik Önleme ve Azaltma Seçeneği belirlenmiştir ve bunlardan 4 tanesi
uygulanmıştır.
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği B
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
ÖRNEK UYGULAMA: HAM MADDE VE DİĞER GİRDİLERİN DEĞİŞTİRİLMESİ
Amaç: Çevre ve İnsan Sağlığı üzerinde Daha az Zararlı
Kimyasal Kullanımı
Neler yapıldı;
Mevcut Kimyasallar İncelendi (Tüketim Miktarları, Reçeteler,
GBF’leri)
Problemli Kimyasallar Belirlendi (Toksik, Düşük BiyoParçalanabilirlik, Kansorejen vs.)
8 Adet Problemli Görünen Kimyasal Madde Belirlendi
2 Adet İyon Tutucu, 1 Stabilizatör, 3 Kükürt Boyarmadde, 1
Formaldehit İçerikli Reçine ve 1 Adet Dispergatör
Alternatifler Belirlendi, Proseslere ve Ürün Kalitesine Uygun
Olan Yeni Kimyasallar Kullanılamaya Başlandı
Çevresel İzlemeler Yapıldı
Biyo-Parçalanabilirlik Testleri
ÖRNEK UYGULAMA: HAM MADDE VE DİĞER GİRDİLERİN DEĞİŞTİRİLMESİ
SONUÇLAR
Boyama Bölümü İyon Tutucu Madde Değişikliği,
Atıksu Biyo-parçalanabilirliği Arttırıldı (%40’tan %60’a)
Arıtma Tesisi KOİ yükü azaltıldı (Aylık 3100 kg KOİ yükü
azaltımı)
Boyama Bölümü Kükürt Boya Değişikliği,
Sucul Yaşam ve Mikroorganizmalar için Çok Toksik özelliğe
sahip Sülfid Miktarı azaltıldı (%70’in üzerinde Sülfid
azaltımı)
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
TEKNOLOJİK İYİLEŞTİRMELER
Ekipman ve Proses
Kontrolünde
İyileştirmeler
Yeni Teknoloji
İŞLETME
TEKNOLOJİ
ÜRETİM PROSESLERİ
HAM MADDE VE
DİĞER GİRDİLER
ÜRÜN
Teknolojik İyileştirmeler:
Proses kontrolünde iyileştirmeler
Ekipman modifikasyonu
 Proses koşullarının optimizasyonu
Otomasyon uygulamaları
Teknoloji değişikliği
ATIK VE
EMİSYONLAR
ÖRNEK UYGULAMA: TEKNOLOJİK İYİLEŞTİRMELER
Yüzey Kaplama (Anotlama) Yapan Bir Firma





Sprey durulama sistemine geçildi
Borular onarıldı
Ürünler üzerindeki kimyasalların kaplama yapılan tanklar üzerinde uzun süreler süzülmeleri sağlandı
Günlük kontrol programı uygulandı
Su kullanımı % 66 azaltıldı
Specific water consumption
of an anodizing company
1.500
l/m²
1.000
500
0
specific water consumption
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
1993
´94
´95
´96
´97
´98
´99
2000
1.263
1.273
919
600
392
425
400
400
GELİŞTİRİLMİŞ İŞLETME UYGULAMALARI
İŞLETME
Eğitim
TEKNOLOJİ
Geliştirilmiş İşletme
Uygulamaları
ÜRETİM PROSESLERİ
HAM MADDE VE
DİĞER GİRDİLER
ÜRÜN
Geliştirilmiş İşletme Uygulamaları:
Üretim planlaması
Bakım onarım programları
Geliştirilmiş işletme uygulamaları
Eğitim programları
Enerji yönetimi
Kayıpların önlenmesi
ATIK VE
EMİSYONLAR
ÖRNEK UYGULAMA: GELİŞTİRİLMİŞ İŞLETME UYGULAMALARI
Firma
CFI, Kuzey Karolina, ABD.
Alt Sektör
Boyama, Ağartma
Uygulanan Temiz Üretim Yöntemi
Ekipman Modifikasyonu (otomasyon)
Atık Azaltım
Etkinlikleri
◊ Boyama tanklarında varolan ancak kullanılmayan debi metreler, aktif hale getirildi.
◊ Boyama tanklarına yerleştirilen diferansiyel basınç ileticileri yardımı ile tanklardaki boyama çözeltisi miktarlarının sürekli olarak ölçümü sağlandı.
◊ Kullanılan bir bilgisayar programı/otomasyon sistemi yardımı ile boyama tanklarında uygulanan boyama süreçleri otomatik olarak izlenebilir/kontrol edilebilir hale getirildi. ◊ Bu otomasyon sistemi, farklı nitelik ve miktarlardaki kumaşların boyanması
için gerektiği kadar boya/boyama çözeltisi kullanımına olanak verdi.
Atık Azaltımı
Su, ısı ve kimyasal kullanımında % 6‐16 arasında azaltım sağlandı.
Toplam 53.374 m3/yıl su ve 407,8 ton/yıl kimyasal tasarrufu sağlandı.
Su kullanımı ve ayrıca arıtılması gereken atık su miktarı da ciddi ölçüde azaldı.
Ekonomik Kazanım
172.755 Dolar/yıl (Amortisman süresi: 4 ay)
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
ÜRÜN MODİFİKASYONU
İŞLETME
TEKNOLOJİ
ÜRETİM PROSESLERİ
HAM MADDE VE
DİĞER GİRDİLER
ÜRÜN
MODİFİKASYONU
Ürün Modifikasyonu:
Geri dönüştürülebilir ürünler
Uzatılmış ürün ömrü
Daha etkin ve daha az malzeme yoğun paketleme
Zararlı madde içeren malzemelerin daha az kullanımı
ATIK VE
EMİSYONLAR
ÖRNEK UYGULAMA: ÜRÜN MODİFİKASYONU
Gıda ve çiçek paketlemesi için kullanılan karton kutular için gerçekleştirilen
bir eko-tasarım çalışması sonrasında:
◊ Daha az hammadde kullanımı (% 11-12)
◊ Daha az atık üretimi (karton atıkları başka üretim süreçlerinde
kullanılmıştır)
◊ Düşük maliyet (düşük ağırlık nedeniyle, sadece üretim değil nakliye
masrafları da azalmıştır)
◊ Daha iyi ürün tasarımı (müşteri memnuniyeti artmıştır)
sağlanmıştır.
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
GERİ KAZANIM VE YENİDEN KULLANIM
İŞLETME
TEKNOLOJİ
ÜRETİM PROSESLERİ
HAM MADDE
VE DİĞER GİRDİLER
ÜRÜN
Geri kazanım ve Yeniden Kullanım:
Atıkların (atıksu, soğutma suyu, enerji, vd.) aynı tesiste
ya da başka tesislerde ham madde olarak kullanılmasına
yönelik yapılacak geri kazanım ve yeniden kullanım
faaliyetleri
Atıkların ürün ve enerjiye dönüştürülmesi
Atıkların ayrı toplanması ve depolanması
ATIK VE
EMİSYONLAR
Geri kazanım ve
yeniden kullanım
ÖRNEK UYGULAMA: ATIKLARIN GEZİ KAZANIM VE YENİDEN KULLANIMI
Oto Tamir Atölyesi



Bir ultrafiltrasyon ünitesi kullanılmaya başlandı
Temizleme sistemi modifiye edildi
Yıkama kimyasalı kullanımında % 76, su kullanımında % 80
azalma sağlandı
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
ÖRNEK UYGULAMA: ATIKLARIN GEZİ KAZANIM VE YENİDEN KULLANIMI
Firma
Açıklanmamış.
Alt Sektör
Dokuma tekstil ürünleri
Uygulanan Temiz
Üretim Etkinlikleri
Kapalı devre ultrafiltrasyon sistemi ile tesiste
kullanılan polivinil alkolün (PVA) geri kazanımı
ve yeniden kullanımı sağlanmıştır
Sağlanan Atık
Azaltımı
Belirtilmemiş.
Ekonomik Kazanım
540.000 Dolar/yıl (Amortisman süresi: 13 ay)
Prof. Dr. Göksel N. Demirer, Çevre Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
TEŞEKKÜRLER
Prof.Dr. Göksel N. Demirer
ODTÜ Çevre Mühendisligi Bölümü
Tel: 312 210 58 67
e.posta: goksel@metu.edu.tr