Kalp Yetersizliği Prof. Dr. M. Taner Gören Kalp Yetersizliği Tanım: • Kalbin, doğuştan veya sonradan olan yapı ve/veya fonksiyon bozukluğuna bağlı olarak, dokuların metabolik gereksinimlerini karşılamaya yetecek miktarda kanı pompalamada yetersiz kalması sonucunda oluşan klinik sendromdur. Kalp Yetersizliği En sık görülen semptomlar: • Dispne • Yorgunluk En sık görülen bulgular: • Raller • Ödem Olumsuz sonuçları: • Sık hastaneye yatış • Bozuk yaşam kalitesi • Ömrün kısalması Ejeksiyon Fraksiyonu(EF) Laplace Kanunu Pierre-Simon Laplace (1749–1827) Kalp Yetersizliği ve Laplace Kanunu Basınç-Volüm Eğrisi Miyokardın kasılan en küçük ünitesi: SARKOMER Kasılma için gerekli element: KALSİYUM Frank-Starling Yasası: Sarkomer uzunluğu En verimli kasılma : DİYASTOL SONUNDAKİ SARKOMER UZUNLUĞU 2.2 MİKRON OLDUĞUNDA GERÇEKLEŞİR. Frank-Starling Yasası Kan Dolaşımı Afterload Kalp Yetersizliği: Nörohormonal mekanizma Kalp Yetersizliği: Nörohormonal mekanizma Kalp Yetersizliği: Fizyopatoloji Kompansatuar mekanizmalar Otonom sinir sitemi Periferik dolaşım - Arteriyel vazokonstriksiyon(afterload artışı) - Venöz vazokonstriksiyon(preload artışı) Böbrek(renin-anjiyotensin-aldosteron sistemi) - Arteriyel vazokonstriksiyon(afterload artışı) - Venöz vazokonstriksiyon (preload artışı) - Na ve su retansiyonu(preload ve afterload artşı) Endotelin-1(preload ve afterload artışı) Arginin vazopressin (preload ve afterload artışı) Atriyal ve beyin natriüretik hormon (ANP, BNP) salgılanması(afterload azalması) Prostaglandinler: PGE2 Frank-Starling kanunu Hipertrofi; apoptozis; nekroz; sol ventrikül dilatasyonu: ventriküler «remodeling» Kalp Yetersizliği: Sınıflama • Konjestif kalp yetersizliği - Kronik - Kompanse - Dekompanse • Sistolik kalp yetersizliği: EF<% 50 • Diyastolik kalp yetersizliği: EF≥% 50 • Sol kalp yetersizliği • Sağ kalp yetersizliği: Cor pulmonale • Akut kalp yetersizliği • Yüksek debili kalp yetersizliği - Metabolik: Tireotoksikoz - Aşırı kan akımı: Sistemik arterio-venöz fistül Kalp Yetersizliği: Etyoloji • • • • • • Koroner arter hastalığı: En sık neden Kapak hastalıkları Hipertansiyon Kardiyomiyopatiler Aritmiler Alkol Kalp Yetersizliği: Semptomlar • • • • • • • • • • Yorgunluk Efor dispnesi Taşipne Öksürük Azalmış egzersiz kapasitesi Ortopne Paroksismal noktürnal dispne Noktüri Kilo alma veya verme Ödem • Karında şişme • Karın ağrısı(özellikle sağ üst kadran) • İştahsızlık veya erken doyma • Cheyne-Stokes solunumu: ileri kalp yetersizliğinde % 40 • Somnolans veya zihin bulanıklığı Kalp Yetersizliği: Bulgular • • • • • • • • • • Taşikardi: Sinüs taşikardisi Erken vurular veya düzensiz ritim Nabız basıncında daralma Pulsus alternans Soğuk ve nemli ekstremiteler Boyunda venöz dolgunluk; hepatojuguler reflü Periferik siyanoz Akciğer kaidelerinde yaş raller; ronküs, ekspiratuar «wheezing» (kardiyak astma) Plevral effüzyon Apeks vurusunun yer değiştirmesi • S3 duyulması(protodiyastolik gallop • S4 duyulması • Mitral veya triküspit yetersizliğine bağlı sistolik üfürümler • Mevcut kapak hastalığına ait üfürümler • Batında üfürüm: A-V fistül • Hepatomegali • Ödem • Ascites • Bacaklarda kronik venöz staz bulguları Sistolik ve Diyastolik Kalp Yetersizliği Ayrımı Sistolik Kalp Yetersizliği (Düşük EF’li kalp yetersizliği) Diyastolik Kalp Yetersizliği (EF’si korunmuş kalp yetersizliği) Büyük, dilate kalp Küçük SV kavitesi, konsantrik SV hipertrofisi Normal veya düşük kan basıncı Sistemik hipertansiyon Geniş yaş grubu; erkeklerde daha sık Yaşlı kadınlarda daha sık Düşük EF (< % 50) Normal veya yüksek EF (≥ % 50) S3 gallop S4 gallop EKO’da sistolik ve diyastolik bozukluk EKO’da diyastolik bozukluk Tedavi iyi oturmuş Tedavi iyi oturmamış Prognoz kötü Hastaneye yatma gereği ortaya çıktıktan sonra kötü prognoz Miyokard iskemisinin rolü, belli olgularda önemli Miyokard iskemisi sık Kalp Yetersizliği: Tanı Yöntemleri • • • • Anamnez ve fizik muayene EKG Teleröntgenografi Biyokimyasal göstergeler BNP, NT-proBNP • Ekokardiyografi • • • • Kateterizasyon Kardiyak MRI Kardiyak CT Nükleer kardiyak inceleme • ÖDEM • SİYANOZ • Venöz dolgunluk üst sınır düzlemi-Louis açısı düzlemi mesafesi: ≤ 4 cm • Sağ atriyum ortası-Louis açısı düzlemi mesafesi: ~ 5 cm • Tahmini venöz basınç: ≤ 9 cm su Kalp Yetersizliği: EKG En sık EKG bulgusu: Sinüs taşikardisi Kalp Yetersizliği: EKG Kalp yetersizliği olan hasta: Geçirilmiş ön duvar miyokard infarktüsü bulgusu Kalp Yetersizliği: EKG Kalp yetersizliği olan hasta: Hızlı ventrikül cevaplı atriyal fibrilasyon Kalp Yetersizliği: EKG Kalp yetersizliği olan hasta: Sol dal bloku, sol ventrikül hipertrofisi Göğüs Röntgeni Total kardiyomegali; akciğer alanları temiz, sinüsler açık: Kompanse konjestif kalp yetersizliği Kalp Yetersizliği 1a: Kalp yetersizliği; kalp büyük, sinüsler kapalı, akciğer alt yarılarında staz var. 1b: Diüretik tedaviden sonra, staz gerilemiş, sinüsler açılmış. İki boyutlu ve M-Mode EKO yöntemleri İle EF hesaplanması Her iki yöntemde, diyastol sonu volümü(DSV) ve sistol sonu volümü (SSV)hesap ediliyor. EF=(DSV-SSV)/DSVx100 formülü ile EF hesaplanıyor. Hipertrofik kardiyomiyopati. Kalp yetersizliği var Sistolik fonksiyonu normal. İzole diyastolik kalp yetersizliği var. • Sağ kalp kateterizasyonu ile sağ taraf basınçlarının ölçümü. • Ucu balonlu kateterle, hasta yatağında da yapılabilir. • Kateter pulmoner arteri n en uç kısmına ilerletildiğinde, kateterin ucundan pulmoner arter tıkalı basınç ölçülür •Bu basınç sol ventrikül diyastol sonu basıncını gösterir ve sol ventrikülün “preloadu “dur. Kalp Yetersizliği: Framingham tanı kriterleri Major Minör Bilateral yaş raller Ayak bileği ödemi Paroksismal noktürnal dispne ve/veya ortopne Plevral effüzyon Grafide pulmoner ödem Hepatomegali Yarı yatar durumda boyunda venöz dolgunluk Taşikardi (≥120 vuru/dak) Grafide kardiyomegali Efor dispnesi S3 gallop Gece öksürüğü Hepatojuguler reflü Vital kapasitede % 33.3 düşüş Tedavi ile kilo kaybı: 5 günde ≥4.5 kg Periferik venöz basınç > 16 cm H2O Kol-dil dolaşım zamanı ≥ 25 s Tanı için: 2 major veya 1 major 2 minör kriter Kalp Yetersizliği: Evrelendirme(ACC/AHA) EVRE TANIM HASTA TANIMI A Kalp yetersizliği gelişmesi için yüksek risk Hipertanisyon, koroner arter hastalığı, diabetes mellitus, kardiyomiyopati aile öyküsü B Asemptomatik kalp yetersizliği Geçirilmiş MI, sol ventrikül hipertrofisi veya sistolik disfonkisyonu, asemptomatik kapak hastalığı C Semptomatik kalp yetersizliği Bilinen yapısal kalp hastalığı; nefes darlığı, yorgunluk, egzersiz toleransında azalma D Son dönem refrakter kalp yetersizliği Maksimal medikal tedaviye rağmen istirahatte belirgin semptomlar ACC: American College of Cardiology; AHA: American Heart Association Kalp Yetersizliği Presipitan faktörler • Diyetle ilgili olumsuzluklar: Tuzlu yemek • Miyokard iskemisi • Aritmi: taşikardi veya bradikardi • Tedavinin kesilmesi • İnfeksiyon • Anemi • Tireotoksikoz • Kalp yetersizliğini artıran ilaçlar - Kalsiyum antagonistleri(Verapamil, diltiazem) - Su ve tuz tutulmasına yol açan analjezikler • Alkol • Gebelik Kalp Yetersizliği Fonksiyonel kapasite sınıflandırması(New York Heart Association) Sınıf 1: Sıradan fizik aktivite (ordinary physical activity) ile semptom yok Sınıf 2: Sıradan fizik aktivite ile semptom var; aktivitenin hafif kısıtlanması Sınıf 3: Sıradan fizik aktiviteden daha az eforla semptom var; aktivitenin belirgin kısıtlanması Sınıf 4: Her hangi bir fizik aktivite ile ve istirahatte bile semptomlar var. Kalp Yetersizliği: Genel tedavi yaklaşımı • Etyolojiyi belirleme • Presipitan faktörleri saptama ve tedavi etme • Nonfarmakolojik tedavi - Sodyum kısıtlanması(≤2 g/gün) - Aerobik egzersiz - Obezlerde kilo verme • Hipertansiyon ve birlikte bulunan diğer hastalıkların tedavisi • Farmakolojik tedavi - Anjiotensin dönüştürücü enzim(ACE) inhibitörleri - Anjiotensin reseptör blokerleri - Aldosteron antagonistleri - Betablokerler - Vazodilatörler - Diüretikler - Digoxin • Cihazla tedavi - Kardiyak resenkronizasyon tedavisi - İmplante edilebilir defibrilatör - Sol ventrikül yardımcı cihazları • Kalp nakli