Türkçe PDF - Denetimnet.net
advertisement
İçindekiler GİRİŞ Öğrenim çıktıları IFRS for SMEs Hükümlere giriş HÜKÜMLER VE ÖRNEKLER Bu bölümün kapsamı Dipnotların yapısı Muhasebe politikalarının açıklanması İşletme yönetiminin değerlendirmeleri hakkında bilgi Tahminlerdeki belirsizliğin temel kaynakları hakkında bilgi ÖNEMLİ TAHMİNLER VE DİĞER DEĞERLENDİRMELER TAM SET IFRS’LER İLE KARŞILAŞTIRMA BİLGİNİZİ TEST EDİN BİLGİNİZİ UYGULAYIN Vaka çalışması Vaka çalışmasının cevabı IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 1 1 3 3 4 4 4 16 20 23 27 28 29 33 33 52 iv Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Bu eğitim materyali, IASC Vakfının eğitim personeli tarafından hazırlanmış olup, Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) tarafından onaylanmamıştır. Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelere (KOBİ) uygulanacak muhasebe hükümleri, IASB tarafından Temmuz 2009’da yayımlanan KOBİ’ler için Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarında (IFRS) düzenlenmiştir. GİRİŞ Bu modül IFRS for SMEs Bölüm 8 Finansal Tablo Dipnotları uyarınca finansal tablo dipnotlarının sunumunu ele almaktadır. Bölüm 3 Finansal Tabloların Sunuluşu genel sunum hükümlerini ve Bölüm 4-7 finansal tabloların sunumları ile ilgili özel hükümleri belirlemektedir. IFRS for SMEs’de yer alan bölümlerin tamamına yakınında Bölüm 4-7’nin konusu olan finansal tablolarda sunulanlardan ziyade dipnotlarda sunulan açıklamalar istenmektedir. Bölüm 10 Muhasebe Politikaları, Tahminler ve Hatalar muhasebe politikalarının seçimine ve uygulamasına yol göstermektedir. Ayrıca; muhasebe politikaları ile muhasebe tahminlerindeki değişikliklerin ve önceki dönem finansal tablolarında yapılmış olan hataların düzeltilmesi işlemlerini de içerir. Söz konusu bölüm uyarınca, seçilen muhasebe politikalarının ve politikaların uygulanması esnasında yapılan en hassas tahminlerin ve diğer değerlendirmelerin açıklanması gerekir. Söz konusu eğitim materyali, öğrencilere konuyu tanıtmakta, yayımlanan resmi metin konusunda rehberlik sağlamakta, örneklerin kullanılması aracılığıyla hükümlerin anlaşılmasını kolaylaştırmakta ve finansal tablo dipnotlarında yapılması gerekli olan açıklamalara ilişkin önemli değerlendirmeleri göstermektedir. Ayrıca bu modülde, öğrencinin hükümlere yönelik bilgisini test etmek için hazırlanan sorular ile IFRS for SMEs uyarınca finansal tablo dipnotlarında yapılması gerekli açıklamaları sunumuna yönelik yeteneğini geliştirmek için tasarlanan örnek olaylar yer almaktadır. Bu bölüm, özellikle, öğreniciye finansal tablo dipnotlarını tanıtır, yasal metin üzerinde rehberlik eder, gerekliliklerin anlaşılmasını örnekler yoluyla geliştirir ve finansal tablo dipnotlarındaki bilgilerin sunulmasında gerekli olan önemli değerlendirmelere işaret eder. Bunun yanı sıra, modül, öğrenicinin gereklilikler hakkındaki bilgisini test etmek üzere tasarlanmış sorular ve öğrenicinin IFRS for SMEs uyarınca bilgileri finansal tablo dipnotlarında sunma kabiliyetini geliştirmek üzere tasarlanmış bir vaka çalışması içermektedir. Öğrenim çıktıları Bu modülün başarılı bir şekilde tamamlanması üzerine, finansal tablo dipnotlarına ilişkin olarak IFRS for SMEs’de yer alan hükümler öğrenilmiş olacaktır. Ayrıca söz konusu hükümlerin uygulamada kullanılışını gösteren örnek olayların tamamlanmasıyla, IFRS for SMEs uyarınca finansal tablo dipnotlarında yapılması gerekli açıklamalar konusundaki yeterliliğiniz artacaktır. Bu modül, IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 1 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları IFRS for SMEs kapsamında kullanıcılara, özellikle aşağıda yer alan hususlar açısından faydalı olmayı amaçlamaktadır: •• dipnotların yapısının ve sunum sırasının bilinmesi. •• •• muhasebe politikalarının sunumu hakkındaki hükümlerin bilinmesi. muhasebe politikalarının uygulanmasında esnasında yapılan önemli değerlendirmelere ilişkin bilgilerin sunumu ile ilgili hükümlerin anlaşılması. tahminlerdeki belirsizliğe yol açan başlıca temel kaynaklar hakkındaki bilgilerin sunumunun anlaşılması. •• IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 2 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları IFRS for SMEs IFRS for SMEs’in, kamuya hesap verme yükümlülüğü bulunmayan işletmelerin genel amaçlı finansal tablolarına uygulanması amaçlanmaktadır (bakınız: Bölüm 1 Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler). IFRS for SMEs, zorunlu hükümler ve söz konusu hükümlerle birlikte yayımlanan (zorunlu olmayan) diğer materyallerden oluşur. Zorunlu olmayan materyaller aşağıdakilerden oluşmaktadır: •• IFRS for SMEs’e genel bir giriş yapan ve Standardın amacını, yapısını ve uygulama alanını açıklayan önsöz. •• örnek finansal tablolar ile dipnot kontrol listesini içeren uygulama rehberi. •• IASB’nin IFRS for SMEs’e ilişkin sonuçlara ulaşırken sergilediği temel yaklaşımı özetleyen Karar Gerekçeleri. •• IFRS for SMEs’in yayımlanması konusunda muhalif görüş bildiren bir IASB üyesinin muhalif görüşü. IFRS for SMEs’de Terimler Sözlüğü zorunlu hükümlerin bir parçasıdır. IFRS for SMEs’de Bölüm 21 Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu Varlıklar, Bölüm 22 Borçlar ve Özkaynak ile Bölüm 23 Hasılat’ta ekler yer almaktadır. Söz konusu ekler zorunlu olmayan rehberlerdir. Hükümlere giriş Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin genel amaçlı finansal tablolarının amacı, kendi özel bilgi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak hazırlanmış raporlar talep edebilme imkânı bulunmayan geniş bir kullanıcı kitlesine, genel olarak bir işletmenin finansal durumu, faaliyet sonuçları ve nakit akışları hakkında ekonomik kararlar almalarında faydalı olacak bilgiler sağlamaktır. IFRS for SMEs’in neredeyse diğer tüm bölümlerinde, normal koşullarda dipnotlarda yapılması gereken çeşitli açıklamalarda bulunulması talep edilmektedir. Ayrıca, IFRS for SMEs’de yer alan düzenlemelerin, bazı işlemler ile diğer olay ve koşulların, işletmenin finansal durumu, finansal performansı ve nakit akışları üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesinde yetersiz kaldığı durumlarda ek açıklamaların yapılması gerekir (bakınız: paragraf 3.2 ve 8.2(c)). Bölüm 8 Finansal Tablo Dipnotları, finansal tablo dipnotlarında sunulması gereken bilgilere ilişkin genel ilkeleri ve bu bilgilerin nasıl sunulacağı konularını düzenlemektedir. Bu bölümde, dipnotların yapısı belirlenmekte, seçilmiş önemli muhasebe politikalarının ve bu muhasebe politikalarının uygulanmasında yapılan en hassas tahminlerin ve diğer değerlendirmelerin açıklanması talep edilmektedir. Bu değerlendirmelerin en önemlilerinin açıklanması finansal tablo kullanıcılarının muhasebe politikalarının nasıl uygulandığını daha iyi anlamalarına ve yönetimin bu değerlendirmeleri yaptığı temel nezdinde diğer işletmelerle karşılaştırmalar yapmalarına olanak sağlar. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 3 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları HÜKÜMLER VE ÖRNEKLER IFRS for SMEs’nin 8 inci bölümü olan “Finansal Tablo Dipnotları”na ilişkin hükümlere aşağıda yer verilmiş ve bu bölümler gri renk ile gölgelendirilmiştir. IFRS for SMEs’nin terimler sözlüğünde tanımlanan terimler de, söz konusu hükümlerin bir parçasıdır. Bu terimler, Bölüm 8 metninde ilk defa geçtikleri yerde koyu bir biçimde gösterilmiştir. IASC Vakfı Eğitim Departmanı tarafından hükümlerin arasına yerleştirilen notlar ve örnekler ise herhangi bir renk ile gölgelendirilmemiştir. IASC Vakfı personeli tarafından metne yerleştirilen ilave açıklamalar ise, çerçeve içerisinde, koyu ve italik olarak gösterilmiştir. Metne ilave edilen bu notlar, örnekler ve açıklamalar, IFRS for SMEs’nin bir parçası olmadığı gibi, IASB tarafından da onaylanmamıştır. Bu bölümün kapsamı 8.1 Bu bölüm, finansal tablo dipnotlarında sunulması gereken bilgilere ilişkin genel ilkeleri ve bu bilgilerin nasıl sunulacağı konularını düzenlemektedir. Dipnotlar, finansal durum tablosu, [Bakınız: Bölüm 4] kapsamlı gelir tablosu [Bakınız: Bölüm 5], gelir tablosu (sunulduysa) [Bakınız: Bölüm 5], gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu (sunulduysa) [Bakınız: Bölüm 6], özkaynak değişim tablosu [Bakınız: Bölüm 6] ve nakit akış tablosunda [Bakınız: Bölüm 7] yer alanlara ek olarak sunulması gereken bilgileri içermektedir. Dipnotlarda, sözü edilen tablolarda yer alan kalemlere yönelik metinsel açıklamalara veya ilgili kalemlere ilişkin alt sınıflara (detaylara) ve bu tablolarda muhasebeleştirme koşullarını taşımayan kalemlere ilişkin bilgilere yer verilir. Bu bölümde yer alan hükümlerin yanı sıra, bu Standardın neredeyse diğer tüm bölümlerinde, normal koşullarda dipnotlarda yapılması gereken çeşitli açıklamalarda bulunulması talep edilmektedir. Dipnotların yapısı 8.2 Dipnotlarda: (a)finansal tabloların hazırlanmasında paragraf 8.5 – 8.7 uyarınca esas alınan temel unsurlara ve kullanılan belirli muhasebe politikalarına ilişkin bilgiler yer alır. (b)bu Standardın açıklanmasını gerektirdiği, finansal tabloların herhangi bir yerinde sunulmamış olan açıklamalara yer verilir. (c) finansal tablolarda yer verilmemiş olmakla birlikte ilgili tabloların anlaşılması açısından gerekli olan açıklamalar yer alır. Notlar IFRS for SMEs’in, gerektiğinde yapılacak ek açıklamalarla birlikte, ilgili KOBİ işletmesinin finansal durumunu, faaliyet sonuçlarını ve nakit akışlarını gerçeğe uygun şekilde sunmasını sağladığı varsayılır. Ek açıklamalar, IFRS for SMEs’de yer alan düzenlemelerin, bazı işlemler ile diğer olay ve koşulların, işletmenin finansal durumu ve finansal performansı üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesinde yetersiz kaldığı durumlarda gerekli olur (Bakınız paragraf 3.2). IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 4 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları 8.3 Dipnotlar, mümkün olduğu ölçüde sistematik bir biçimde sunulur. Finansal tablolardaki her bir kalem için, ilgili olduğu dipnotlara referans verilir. 8.4 Dipnotlar, normal koşullarda aşağıdaki sırada sunulur: (a)Finansal tabloların IFRS for SMEs’ye uygun olarak hazırlandığına ilişkin açıklama (bakınız: paragraf 3.3); (b)Uygulanan önemli muhasebe politikalarının özeti (bakınız: paragraf 8.5); (c) Finansal tablolar ve bu tablolarda yer alan kalemler ile aynı sırada sunulmak kaydıyla, finansal tablolarda yer alan kalemlere ilişkin açıklamalar ve (d)Diğer açıklamalar. Notlar Finansal tabloların ilk notu (uygunluğun belirtilmesinden önce konumlanan) genellikle raporlayan işletme hakkında genel bilgi sunar. Bu not genellikle aşağıdakileri içerir: (i) işletmenin ikametgâhı ve yasal statüsü, kurulduğu ülke ve kanuni merkezinin adresi (bakınız: paragraf 3.24(a)), (ii) işletmenin faaliyet gösterdiği alanlar ve esas faaliyetlerinin niteliği (bakınız: paragraf 3.24(b)). (iii) finansal tabloların yayımı için onay verildiği tarih ile onayın kimin tarafından verildiğine ilişkin bilgiler (bakınız: paragraf 32.9). IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 5 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Örnek – finansal tablo dipnotları Örnek 1 ve 2’de sunulan örnekleyici dipnot açıklamaları IFRS for SMEs uyarınca gerekli olan dipnot açıklamalarının tüm yönlerini göstermeyi hedeflemez. IFRS for SMEs’nin birçok bölümünde sunum ve açıklama yapılmasına ilişkin hükümler yer almaktadır. IFRS for SMEs’deki bu açıklama hükümleri asgari gereklilikler olarak kabul edilmelidir. IFRS for SMEs’de yer alan düzenlemelerin, bazı işlemler ile diğer olay ve koşulların, işletmenin finansal durumu ve finansal performansı üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesinde yetersiz kaldığı durumlarda ek açıklamalar gerekli olur. Buna göre, finansal tabloların herhangi bir yerinde sunulmamış olan ancak bu tabloların anlaşılmasında ihtiyaca uygun olan bilgiler finansal tablo dipnotlarına dahil edilmelidir. Açıklama hükümleri sadece önemli kalemlere uygulanır. Önemli olmayan kalemler için bir açıklama öngörülmemiştir. Önemliliğe paragraf 2.6’da değinilmiştir. Bu örnekte ortaya konan notlar mum üreten ve satan küçük bir işletmenin dipnot açıklamalarında bilgilerin nasıl sunulacağı gösterilmektedir. Her bir işletme o işletmeye özgü durum içerisinde gerçeğe uygun sunumu elde etmek için gerekli olan her bir açıklama hükmünü göz önünde bulundurmalıdır. Bu örnek dipnot açıklamaları tüm işletmeler için uygun olan bir şablon olarak algılanmamalıdır. Ör 1 Mum üreten bir grup, finansal tablolarının dipnotlarını aşağıdaki şekilde hazırlamıştır: XYZ Grubu 31 Aralık 20X2 tarihinde sona eren döneme ilişkin finansal tabloların açıklayıcı dipnotları 1. Genel Bilgiler XYZ (Holding) Limited (Şirket) A ülkesinde kurulmuş olan limited bir şirkettir. Kayıtlı adresi ve esas faaliyet yeri _________’dır. XYZ Grubu bu Şirket ile tamamen kendisine ait bağlı ortaklığı XYZ (Ticaret) Limited’den oluşur. Bunların esas faaliyetleri mum imalatı ve satışıdır. 2. Hazırlama esası Bu konsolide finansal tablolar Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu tarafından yayınlanmış olan Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (SMEs) için Uluslararası Finansal Raporlama Standardı’na (IFRS) uyumlu olarak hazırlanmıştır. Tablolar, grubun sunum para birimi ve işletmenin ve bağlı ortaklığın geçerli para birimi olan A ülkesi para birimi (PB) cinsinden sunulmuştur. Finansal tabloların IFRS for SMEs’e uygun olarak sunumu muhasebe politikalarının belirlenmesi ile işlemler ve olaylara tutarlı olarak uygulanmasını gerektirir. Grubun esas muhasebe politikaları dipnot 3’te belirtilmiştir. Grubun muhasebe politikalarının uygulanması bazı durumlarda tahminlerin ve diğer değerlendirmelerin kullanılmasını gerektirmektedir. Grubun muhasebe politikalarının IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 6 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları uygulanmasında yönetimin yaptığı değerlendirmeler ve finansal tablolara yansıtılan tutarlar üzerinde en çok etkiye sahip olan değerlendirmeler dipnot 4’te belirtilmiştir. 3. Muhasebe politikaları (bakınız: örnek 2) 4. Tahminlerin belirsizliğine yol açan başlıca kaynaklar Uzun dönem hizmet ödemeleri (kıdem tazminatları) Uzun dönem hizmet ödemelerine ilişkin yükümlülüğün belirlenmesinde (20. dipnotta açıklanmıştır) yönetim, izleyen beş yıl boyunca yapılacak maaş artışlarına, bugünkü değer hesaplamasında kullanılacak izleyen beş yıla ilişkin iskonto oranına ve faydaları almadan önce ayrılmaları beklenen çalışan sayısına ilişkin tahminlerde bulunmak zorundadır. 5. Temettü ödemesinde kısıtlama Banka kredisi ve borçlu cari hesap anlaşmaları koşulları kapsamında temettüler, dağıtılmamış kârlar bakiyesini, ödenmemiş banka kredisi ve borçlu cari hesap bakiyeleri toplamının altına düşürecek seviyede ödenemezler. 6. Hasılat Mamül satışı İsim hakkı - Mum üretim patenti lisansı verilmesi 7. 20X2 20X1 PB PB 6,743,545 5,688,653 120,000 120,000 6,863,545 5,808,653 Diğer Gelirler Diğer gelirler hem 20X1 hem de 20X2 yıllarında bir iştirakten alınan 25.000 TL tutarında kâr payı ile 20X2 yılında maddi duran varlık satışından elde edilen 63.850 TL tutarındaki kazançtan oluşmaktadır. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 7 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları 8. Finansman maliyetleri Banka kredisi ve cari hesap faizi Finansal kiralama faizi 9. 20X2 20X1 PB PB (21,250) (30,135) (5,116) (6,577) (26,366) (36,712) Vergi öncesi kâr Aşağıdaki kalemler vergi öncesi kârın tespitinde gider (gelir) olarak muhasebeleştirilmiştir: 20X2 20X1 PB PB 5,178,530 4,422,575 Araştırma ve geliştirme maliyeti (diğer giderlere dahil edilmiştir) 31,620 22,778 Ticari borçlara ilişkin kur farkı (kambiyo) zararı (diğer giderlere dahil edilmiştir) 1,000 – Garanti giderleri (satışların maliyetine dahil edilmiştir) 5,260 7,340 20X2 20X1 PB PB 271,647 190,316 (1,397) (757) 270,250 189,559 Gider olarak muhasebeleştirilen stokların maliyeti 10. Gelir vergisi gideri Dönem vergisi Ertelenmiş vergi (dipnot 16) Gelir (kurumlar) vergisi, yılın tahmini vergi matrahı üzerinden yüzde 40 (20X1: yüzde 40) olarak hesaplanmıştır. 20X2 yılında 270.250 PB ve 20X1 yılında 189.559 PB olan kurumlar vergisi gideri, her iki yılın vergi öncesi kârına %40 vergi oranının uygulanması sonucu elde edilen tutarlardan farklıdır çünkü, vergi öncesi kâr ölçülürken muhasebeleştirilmiş olan bazı giderler (20X2’de 20,670 PB ve 20X1’de 16,750 PB) vergi kanunlarına göre gider kabul edilmemektedir. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 8 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları 11. Ticari ve diğer alacaklar 20X2 20X1 PB PB 528,788 528,384 56,760 45478 585,548 573,862 20X2 20X1 PB PB Hammaddeler 42,601 36,450 Yarı mamüller 1,140 900 13,640 10,570 57,381 47,920 20X2 20X1 PB PB 107,500 107,500 25,000 25,000 Arsa ve binalar Demirbaş ve Teçhizatlar Toplam PB PB PB 1,960,000 1,102,045 3,062,045 Alınanlar – 485,000 485,000 Elden çıkarılanlar – -241,000 -241,000 1,960,000 1,346,045 3,306,045 Ticari borçlular (alıcılar) Verilen avanslar (ön ödemeler) 12. Stoklar Mamüller 13. İştirakteki yatırımlar Grup, halka açık olmayan bir iştirakin hisselerinin %35’ine sahiptir. İştirakteki yatırımın maliyeti İştirakten alınan temettüler (diğer gelirlere dahil edilmiştir) 14. Maddi duran varlıklar Maliyet 1 Ocak 20X2 31 Aralık 20X2 IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 9 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Birikmiş amortisman ve değer düşüklüğü 1 Ocak 20X2 390,000 270,590 660,590 30,000 240,360 270,360 Değer düşüklüğü Elden çıkarılan varlıkların – 30,000 30,000 birikmiş amortismanı (-) – -204,850 -204,850 420,000 336,100 756,100 1,540,000 1,009,945 2,549,945 Yıllık amortisman 31 Aralık 20X2 Defter değeri 31 Aralık 20X2 20X2 yılında Grup, ekipmanının ana parçasının veriminde önemli bir düşüş olduğunu fark etmiş ve bu ekipmanın geri kazanılabilir tutarını gözden geçirmiştir. Gözden geçirme sonrasında, 30,000 PB tutarında değer düşüklüğü zararı muhasebeleştirilmiştir. Grup demirbaş ve ekipmanlarının defter değeri, finansal kiralama kapsamında elde tutulan 40.000 TL (20X1: 60.000 PB) tutarında varlık içermektedir. 10 Aralık 20X2 tarihinde yöneticiler bir makineyi elden çıkarma kararı almıştır. Makinenin 1.472 PB olan defter değeri 31 Aralık 20X2 tarihinde demirbaş ve ekipmana dahil edilmiştir ve ticari borçlar, makinenin edinimine ilişkin olarak Grubun 1.550 PB tutarında kalan yükümlülüğünü içermektedir. Elden çıkarma sonucunda elde edilecek gelirin varlığın net defter değerini ve ilgili borcu aşması beklendiği için, herhangi bir değer düşüklüğü zararı muhasebeleştirilmemiştir. 15. Maddi olmayan duran varlıklar Yazılım: Maliyet 1 Ocak 20X2 PB 8,500 Alınanlar – Elden çıkarılanlar – 31 Aralık 20X2 8,500 Birikmiş amortisman ve değer düşüklüğü 1 Ocak 20X2 5,950 Yıllık itfa (genel yönetim giderleri içerisinde yer almaktadır) 1,700 31 Aralık 20X2 7,650 Defter değeri 31 Aralık 20X2 IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 850 10 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları 16. Ertelenmiş vergi Bağlı ortaklıklarda ve iştiraklerde bulunan yatırımlara ilişkin gelir tablosuna yansıtılmış tutarlar ile vergi makamlarına raporlanmış tutarlar arasındaki fark önemsizdir. Ertelenmiş vergi varlığı, aşağıda belirtilenlerle ilgili olarak gelecekte beklenen vergi faydalarının vergi etkileridir: (a) çalışanlara sağlanan uzun hizmet faydalarına (Dipnot 20) ilişkin, grubun cari yıl kârı ölçülürken gider olarak dikkate alınmış ancak söz konusu fayda ödenene kadar vergiden düşülemeyecek giderler. (b) ticari borçlardan kaynaklanan kambiyo zararlarına ilişkin, grubun dönem kârı ölçülürken gider olarak dikkate alınmış ancak söz konusu borçlar ödenene kadar vergiden düşülemeyecek giderler. Grup, geçmiş yıllar ve geleceğe ilişkin beklentileri temel alarak, ertelenmiş vergi varlıklarına ilişkin değerleme karşılığı muhasebeleştirmemiş olup yönetim, gelecekte (ertelenmiş vergi varlıklarının) gelir vergisinden düşülebilecek vergilendirilebilir kârların oluşmasının mümkün olduğunu düşünmektedir. Aşağıda, Grup tarafından muhasebeleştirilmiş ertelenmiş vergi borçları (varlıkları) yer almaktadır: Yazılım Yabancı para kur Uzun dönem farkı zararı hizmet faydaları Toplam PB PB PB PB 1 Ocak 20X1 Dönem kârı veya zararına yazılan (alacak) 1,700 – (3,855) (2,155) (680) – (77) (757) 1 Ocak 20X12 Dönem kârı veya zararına yazılan (alacak) 1,020 – (3,932) (2,912) (680) (400) (317) (1,397) 340 (400) (4,249) (4,309) 31 Aralık 20X2 Kambiyo zararları ve uzun hizmet faydaları için ertelenmiş vergi varlığı ile yazılıma ilişkin ertelenmiş vergi borcu, aynı mevzuata göre gelir vergilerine tabidir ve ilgili kanun netleştirerek mahsup yapılmasına izin vermektedir. Dolayısıyla, söz konusu kalemler finansal durum tablosunda aşağıdaki şekilde netleştirilmiştir: 20X2 20X1 PB PB Ertelenmiş vergi borcu 340 1020 Ertelenmiş vergi varlığı (4649) (3932) (4309) (2912) IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 11 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları 17. Borçlu cari hesaplar ve krediler 20X2 20X1 PB PB Borçlu cari hesaplar 83,600 115,507 Banka kredileri – 20X4 yılında tamamı geri ödenecek, cezasız peşin ödenebilir 50,000 150,000 133,600 265,507 Borçlu cari hesap ve kredi, grubun sahip olduğu defter değerleri 31 Aralık 20X2 tarihi itibariyle 266,000 PB olan (31 Aralık 20X1 tarihi itibariyle 412,000 PB) arazi ve binalar üzerindeki ipotek ile teminat altına alınmıştır. Borçlu cari hesaba ilişkin faiz Londra Bankalar arası Borçlanma Oranı’nın (LIBOR) 200 baz puan üzerinde ödenecektir. Yedi yıl vadeli banka kredisine ilişkin olarak ana para üzerinden yıllık %5 sabit bir faiz ödenecektir. 18. Ticari borçlar Yabancı para cinsinden ticari borçlar, 31 Aralık 20X2 tarihinde 42,600 PB’dir (31 Aralık 20X2 tarihinde sıfırdır). 19. Garanti yükümlülüğü karşılıkları Garanti yükümlülüklerine ilişkin karşılıklarda 20X2 yılı içerisinde gerçekleşen değişiklikler şu şekildedir: 20X2 PB 1 Ocak 20X2 5,040 Yıl içerisinde yapılan ek tahakkuk 5,260 Yıl içerisinde garanti kapsamında yapılan tamir ve değiştirme işlemlerinin maliyeti (6,100) 31 Aralık 20X2 4,200 Garantiler 12 aylık bir süre ile sınırlı olduğundan söz konusu yükümlülükler kısa vadeli borç olarak sınıflandırılmıştır. 20. Çalışanlara sağlanan fayda yükümlülükleri – uzun hizmet ödemeleri Devletin düzenlemesine tabi uzun hizmet ödemelerine ilişkin çalışanlara sağlanan uzun vadeli faydalara ilişkin borç ile ilgili olarak 31 Aralık 20X2 tarihi itibariyle kapsamlı aktüeryal değerleme yapılmış olup aşağıdaki şekildedir: IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 12 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları 20X2 PB 1 Ocak 20X2 itibariyle yükümlülük 9,830 Yıl içerisinde yapılan ek tahakkuk 7,033 Yıl içerisinde yapılan fayda ödemeleri (6,240) 31 Aralık 20X2 itibariyle yükümlülük 10,623 Yükümlülük aşağıdaki şekilde sınıflandırılmıştır: 20X2 20X1 PB PB Kısa vadeli borçlar 4,944 4,754 Uzun vadeli borçlar 5,679 5,076 10,623 9,830 21. Finansal kiralama yükümlülükleri Grup, beş yıllık finansal kiralama kapsamında tahmini yararlı ömrü beş yıl olan bir parça özel makineyi elinde tutmaktadır. Gelecekteki asgari kira ödemeleri yıllar itibarıyla şu şekildedir: 20X2 20X1 PB PB Bir yıl içerisinde 25,000 25,000 Bir yıldan sonra fakat beş yıl içerisinde 25,000 50,000 – – 50,000 75,000 20X2 20X1 PB PB Kısa vadeli borçlar 21,461 19,884 Uzun vadeli borçlar 23,163 44,624 44,624 64,508 Beş yıldan fazla sürede Yükümlülük aşağıdaki şekilde sınıflandırılmıştır: IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 13 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları 22. Faaliyet kiralamaları kapsamındaki yükümlülükler Grup tarafından faaliyet kiralaması çerçevesinde birçok satış ofisi kiralanmıştır. Bu kiralamalarla ilgili olarak, ortalama üç yıllık bir dönem için, aynı süre içerisinde sabit kira ödemeleri yapılacak şekilde anlaşılmıştır. Faaliyet kiralamaları kapsamında yıl içerisinde giderleştirilen asgari kira ödemeleri 20X2 20X1 PB PB 26,100 26,100 Dönem sonunda, grubun, aşağıdaki şekilde vadeleri belirtilen vazgeçilemez faaliyet kiralamalarına ilişkin ödenmemiş taahhütleri vardır: 20X2 20X1 PB PB 13,050 26,100 Bir yıldan fazla fakat beş yıl içerisinde – 13,050 Beş yıldan fazla sürede – – 13,050 39,150 Bir yıl içerisinde 23. Sermaye 31 Aralık 20X1 ve 20X2 tarihlerindeki 30,000 PB’lik bakiye, nominal değeri 1.00 PB olan tamamen ödenmiş, ihraç edilmiş 30,000 adet adi hisse içermektedir. Ek 70,000 hisse için de yasal izin alınmış fakat ihraç edilmemiştir. 24. Nakit ve nakit benzerleri Nakit Mevcudu (Kasa) Cari hesaplar IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 20X2 20X1 PB PB 28,700 22,075 (83,600) (115,507) (54,900) (93,432) 14 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları 25. Koşullu borçlar 20X2 yılında, Grup’un bir müşterisi, XYZ (Ticaret) Limited şirketine karşılık, ayıplı bir mumdan kaynaklanan bir yangın için dava açmıştır. Müşteri, toplam zararının 50,000 PB olduğunu iddia etmekte ve bu tutarı şirketten talep etmektedir. Grup avukatları iddianın dayanağının olmadığını söylemiş ve itiraz edilmesi gerektiğini tavsiye etmişlerdir. Grup yönetimi, bu davaya ilişkin bir zararın ortaya çıkmasının olası olmadığını düşündüğünden, bu finansal tablolarda herhangi bir karşılık ayrılmamıştır. 26. Raporlama döneminden sonraki olaylar 25 Ocak 20X3 tarihinde, mum depolarından birini su basmıştır. Yenileme maliyetinin, 36,000 PB olacağı tahmin edilmektedir. Sigorta şirketinin bu zararın 16.000 PB’sini karşılayacağı düşünülmektedir. 14 Şubat 20X3 tarihinde yönetim kurulu üyeleri tarafından, 30 Mart 20X3 tarihi itibariyle kayıtlı hissedarlara 15 Nisan 20X3 tarihinde hisse başına 1 PB ödeneceğinin duyurulmasını oylamıştır. Söz konusu yükümlülük 20X3 tarihinde ortaya çıktığından 31 Aralık 20X2 tarihli finansal durum tablosunda gösterilmeyecektir. 27. İlişkili taraf işlemleri Şirket ve bağlı ortaklığı, yani ilişkili taraflar arasındaki işlemler konsolidasyon sırasında elimine edilmektedir. Grup ilişkili tarafı olan iştirakine mal satmaktadır (bakınız: Dipnot 12). İşlemlerin detayları aşağıda açıklanmaktadır: Mal satışı İştirak İlişkili tarafın Grup’a olan dönem sonu ticari alacaklarda gösterilen borcu 20X2 20X1 20X2 20X1 PB PB PB PB 10,000 8,000 800 400 Finansal kiralama kapsamındaki ödemeler (bakınız: Dipnot 21), şirketin ana hissedarlarından biri tarafından kişisel olarak garanti edilmiştir. Bu garanti için herhangi bir ücret talep edilmemiştir. Yıl boyunca yöneticiler ve kilit yönetimin diğer üyelerinin aldığı toplam ücretler (maaşlar ve tüm faydalar dahil) 20X2 yılında 249,918 PB olmuştur (20X1: 208,260 PB). IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 15 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları 28. Finansal tabloların onaylanması Bu finansal tablolar, yönetim kurulu tarafından onaylanmış ve 10 Mart 20X3 tarihinde yayımlanmak üzere izin verilmiştir. Muhasebe politikalarının açıklanması 8.5 Önemli muhasebe politikalarının özeti bölümünde aşağıdaki hususlarda açıklama yapılır: (a)Finansal tabloların hazırlanmasında kullanılan ölçüm esası (veya esasları). (b)Finansal tabloların anlaşılması için açıklanması gereken diğer muhasebe politikaları. Örnek – muhasebe politikalarının açıklanması Ör 2 Mum üreten bir grup, muhasebe politikalarını aşağıdaki şekilde açıklamıştır: XYZ Grubu Muhasebe politikaları ve 31 Aralık 20X2 tarihine ilişkin finansal tabloların açıklayıcı dipnotları 3. Muhasebe politikaları Konsolidasyon esası Konsolide finansal tablolar, Şirketin ve söz konusu Şirketin tamamen sahip olduğu bağlı ortaklığın finansal tablolarını içermektedir. Tüm grup içi işlemler, bakiyeler, gelir ve giderler elimine edilmiştir. İştiraklerdeki Yatırımlar İştiraklerdeki yatırımlar, maliyet bedelinden değer düşüklüğü zararı düşülerek muhasebeleştirilmiştir. İştiraklerdeki yatırımlardan gelen temettü geliri, hissedarların temettü ödemesine hak kazandıklarında diğer gelirler başlığı altında muhasebeleştirilmektedir. Hasılatın muhasebeleştirilmesi Malların satışından elde edilen hasılat, mallar teslim edildiğinde ve sahiplik hakkı alıcıya geçtiğinde muhasebeleştirilir. Mum yapma patenti lisansının üçüncü kişilere verilmesinden IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 16 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları kaynaklanan isim hakkından elde edilen hasılat, lisans dönemi süresine yayılarak muhasebeleştirilir. Hasılat, alınan veya alınacak olan bedelin gerçeğe uygun değerinden, iskontolar ve satış ile ilişkili vergiler düşülerek ölçülür. Borçlanma maliyetleri Tüm borçlanma maliyetleri, gerçekleştikleri dönemde kâr veya zararda muhasebeleştirilir. Gelir Vergileri Gelir vergisi gideri, cari dönem vergi karşılığı ile ertelenmiş vergi toplamını ifade eder. Cari dönem vergi karşılığı, ilgili yıl için vergiye tabi kâr üzerinden hesaplanır. Ertelenmiş vergi, varlık ve borçların finansal tablolardaki defter değerleri ile bunlara karşılık gelen vergi matrahları arasındaki farklar (geçici farklar) göz önüne alınarak muhasebeleştirilir. Ertelenmiş vergi borçları, gelecek dönemlerde vergiye tabi kârı artırması beklenen tüm geçici farklar için muhasebeleştirilir. Ertelenmiş vergi varlıkları, gelecek dönemlerde vergiye tabi kârı azaltması beklenen tüm geçici farklar ile kullanılmamış mali zararlar ve kullanılmamış vergi avantajları için muhasebeleştirilir. Ertelenmiş vergi varlıkları, mevcut veya gelecek dönemlere ilişkin tahmini vergiye tabi kâr esas alınarak, gerçekleşmesi olası olan en yüksek tutar üzerinden ölçülür. Ertelenmiş vergi varlıklarının net defter değerleri her raporlama tarihinde gözden geçirilir ve gelecek dönemlerde vergiye tabi kârın mevcut değerlendirmesini yansıtacak şekilde düzeltilir. Bu türden düzeltmeler kâr veya zararda muhasebeleştirilir. Ertelenmiş vergi, ertelenmiş vergi varlığının gerçekleşmesinin ya da ertelenmiş vergi borcunun ödenmesinin beklendiği dönemlerin vergiye tabi kârına (mali zararına) uygulanması beklenen vergi oranları üzerinden, yürürlükteki veya raporlama dönemi sonu itibarıyla yürürlüğe girmesi söz konusu olan vergi oranları temel alınarak ölçülür. Maddi duran varlıklar Maddi duran varlık kalemleri, maliyet bedeli üzerinden, birikmiş amortisman ve değer düşüklüğü zararları düşülerek ölçülür. Amortisman, doğrusal yöntem kullanılarak, varlığın kalıntı değeri düşülmüş maliyetinin tahmini faydalı ömür boyunca dağıtılması amacıyla, giderleştirilir. Maddi duran varlıklar için amortisman ayrılırken aşağıdaki oranlar kullanılır: Binalar %2 Demirbaş ve ekipman %10 -%30 Kullanılan amortisman oranında, varlığın faydalı ömründe veya kalıntı değerinde önemli bir değişiklik olduğu yönünde bir göstergenin bulunması durumunda, söz konusu varlık için ayrılan amortisman yeni beklentileri yansıtacak şekilde ileriye yönelik olarak gözden geçirilir. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 17 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Maddi olmayan duran varlıklar Maddi olmayan duran varlıklar, maliyet bedeli üzerinden birikmiş itfa payları ve değer düşüklüğü zararları düşülerek ölçülen, satın alınmış bilgisayar yazılımıdır. Söz konusu yazılım, doğrusal yöntem kullanılarak beş yıllık faydalı ömrü süresince itfa edilmektedir. Kullanılan itfa oranında, varlığın faydalı ömründe veya kalıntı değerinde önemli bir değişiklik olduğu yönünde bir göstergenin bulunması durumunda, söz konusu varlık için ayrılan itfa payı yeni beklentileri yansıtacak şekilde ileriye yönelik olarak gözden geçirilir. Varlıklarda değer düşüklüğü Her raporlama tarihinde, maddi ve maddi olmayan varlıklar ile iştiraklerdeki yatırımlarda değer düşüklüğü olup olmadığı değerlendirilir. Muhtemel bir değer düşüklüğü göstergesinin olması durumunda, değer düşüklüğüne uğrayan varlığın (ya da ilgili varlık grubunun) geri kazanılabilir tutarı tahmin edilir ve defter değeriyle karşılaştırılır. Tahmini geri kazanılabilir tutarın daha düşük olması durumunda, defter değeri tahmini geri kazanılabilir tutara indirgenir ve kâr veya zararda anında değer düşüklüğü zararı muhasebeleştirilir. Benzer şekilde stoklar da, her bir stok kaleminin (veya benzer kalemlerin oluşturduğu grubun) defter değeri ile tamamlanma ve satış maliyetleri düşülmüş satış fiyatı karşılaştırılarak değer düşüklüğü açısından değerlendirilir. Bir stok kalemi (veya benzeri kalemler grubu) değer düşüklüğüne uğramışsa, defter değeri, tamamlanma ve satış maliyetleri düşülmüş satış fiyatına indirgenir ve kâr veya zararda anında değer düşüklüğü zararı muhasebeleştirilir. Bir değer düşüklüğü zararının daha sonra iptal edilmesi durumunda varlığın (veya ilgili varlık grubunun) defter değeri, gözden geçirilen tahmini geri kazanılabilir tutara (stoklar açısından tamamlanma ve satış maliyetleri düşülmüş satış fiyatına) yükseltilir ancak defter değeri, önceki yıllarda söz konusu varlık (veya ilgili varlık grubu) için değer düşüklüğü zararı muhasebeleştirilmemiş olsaydı ulaşacağı değeri aşamaz. Değer düşüklüğü zararının iptali, anında kâr veya zararda muhasebeleştirilir. Kiralamalar Kiralamalar, kiralama koşullarının, mülkiyete ait tüm risk ve faydaları Gruba devrettiği koşullarda finansal kiralama olarak sınıflandırılır. Diğer tüm kiralamalar, faaliyet kiralaması olarak sınıflandırılır. Finansal kiralamalar kapsamında elde tutulan varlıklara ilişkin haklar, Grup varlığı olarak, kiralamanın başlangıcındaki gerçeğe uygun değerleri (veya daha düşük olması durumunda minimum kira ödemelerinin bugünkü değeri) üzerinden muhasebeleştirilir. Kiralayana karşılık gelen borç finansal durum tablosunda, finansal kiralama yükümlülüğü olarak muhasebeleştirilir. Kira ödemeleri, finansman giderleri ve kira yükümlülüğünün azaltılması arasında, kalan borç tutarlarına sabit bir faiz oranın uygulanmasını sağlayacak şekilde dağıtılır. Finansman giderleri kâr veya zararın ölçümünde düşülür. Finansal kiralamalar kapsamında elde tutulan varlıklar maddi duran varlıklara dahil edilir ve sahip olunan varlıklarla aynı şekilde amortismana tabi tutularak, değer düşüklüğü zararı açısından değerlendirilir. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 18 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Faaliyet kiralamaları kapsamında ödenecek kiralar, ilgili kiralamanın süresi boyunca doğrusal yöntem kullanılarak kâr veya zararda gösterilir. Stoklar Stoklar, maliyet bedeli ile tamamlama ve satış maliyetleri düşülmüş satış fiyatından düşük olanı üzerinden ölçülür. Maliyet, ilk giren ilk çıkar (FIFO) yöntemi kullanılarak hesaplanır. Ticari ve diğer alacaklar Satışların çoğu normal kredi koşulları altında gerçekleştirilir ve alacaklar faize tabi değildir. Kredilerin normal kredi koşullarını aştığı durumlarda alacaklar, etkin faiz yöntemi kullanılarak itfa edilmiş maliyet bedeli üzerinden ölçülür. Her bir raporlama dönemi sonunda, ticari ve diğer alacakların defter değerleri, söz konusu tutarların geri kazanılabilir olmadığını gösteren nesnel kanıtların olup olmadığının tespit edilmesi amacıyla gözden geçirilir. Nesnel kanıtların bulunması durumunda, kâr veya zararda anında bir değer düşüklüğü zararı muhasebeleştirilir. Ticari borçlar Ticari borçlar normal kredi koşulları altındaki yükümlülükler olup, faize tabi değildir. Yabancı para birimi cinsinden ticari borçlar raporlama tarihideki döviz kuru üzerinden PB’ye çevrilir. Kurdan kaynaklanan kazanç veya kayıplar diğer gelir veya giderlere dahil edilir. Banka kredileri ve borçlu cari hesapları Faiz gideri etkin faiz yöntemine göre muhasebeleştirilerek finansman maliyetlerine dahil edilir. Çalışanlara sağlanan faydalar –kıdem tazminatı Çalışanlara sağlanan fayda yükümlülüklerine ilişkin borç, devlet yönetimindeki emeklilik tazminatları ile ilgilidir. Grubun çalışanlarına emeklilik tazminatı ödemesi yapma maliyeti ve yükümlülüğü, çalışanların hizmet dönemi boyunca muhasebeleştirilir. Maliyet ve yükümlülük, Grubun mevcut deneyimleri esas alınarak belirlenen personelin işten ayrılma oranıyla birlikte enflasyon oranında (örneğin yıllık ortalama % 4) maaş artışı olacağı varsayımıyla, öngörülen birim kredi yöntemi kullanılarak ölçülür ve devlet tahvili ve hazine bonosu getirileri kullanılarak iskonto edilir. Garanti yükümlülükleri için ayrılan karşılıklar Grup tarafından satılan malların tamamı, üretim hataları açısından bir yıllık dönem için garanti kapsamındadır. Mallar, Grubun opsiyonunda tamir edilir veya değiştirilir. Hasılat muhasebeleştirildiğinde, garanti yükümlülüğünün tahmini maliyeti için karşılık ayrılır. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 19 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları İşletme yönetiminin değerlendirmeleri hakkında bilgi 8.6 Önemli muhasebe politikalarının özeti bölümünde veya diğer dipnotlarda, muhasebe politikalarının uygulanmasında işletme yönetimince yapılan ve finansal tablolara yansıtılan tutarlar üzerinde en çok etkiye sahip olan, tahminde bulunulmasını gerektirenler dışındaki (bakınız: paragraf 8.7) değerlendirmelere yer verilir. Notlar Grubun muhasebe politikalarının uygulanmasında bazı durumlarda yönetimin değerlendirmelerinin kullanılması gerekir. Bu açıklamalarda yer alan bilgilerde tahminlere ilişkin bilgilere özellikle yer verilmez, çünkü bunlar paragraf 8.7’de belirtilen hükümler kapsamında yer alır. İşletmenin muhasebe politikalarının uygulanması sürecinde yönetim finansal tablolara yansıtılan tutarları önemli derecede etkileyebilecek çeşitli değerlendirmelerde (tahminlerden hariç olarak) bulunur. Örneğin, yönetim aşağıdakilerin belirlenmesinde değerlendirmelerde bulunmaktadır: •• geçmişte meydana gelen olaylardan kaynaklanan mevcut bir yükümlülükten dolayı ekonomik fayda içeren kaynakların işletmeden çıkışının olası olup olmadığı (bu değerlendirme finansal tablolara bir borcun yansıtılıp yansıtılmayacağını belirler); •• kiralama işleminin bir varlığın mülkiyetine sahip olmaktan kaynaklanan risk ve getirilerin önemli ölçüde devredilip devredilmediği (bu değerlendirme kiralamanın bir finansal kiralama olarak mı yoksa faaliyet kiralaması olarak mı sınıflandırılacağını belirler; yani kiracının bakış açısından kiralamanın başlangıcında işletmenin kiralanan bir varlık ve buna denk gelen bir borç mu muhasebeleştireceğini (finansal kiralama) veya kiralamayı bir yürütücü sözleşme olarak mı değerlendireceğini belirler (faaliyet kiralaması, yani kiralama başlangıcında kiralama için bir muhasebeleştirme yapılmaması); •• satılan malların sahipliğine ilişkin önemli risk ve faydaların alıcıya ne zaman devredildiği (bu değerlendirme diğer faktörlerle birlikte malların satışından elde edilen hasılatın finansal tablolara yansıtılma zamanını belirler); •• belirli mal satışlarının özünde finansman anlaşması olup olmadığı ve malların satışından doğan hasılatın (bu değerlendirme işletmenin işlemi mal satışı olarak muhasebeleştirip muhasebeleştirmeyeceğini belirler (yani satılan varlığı finansal durum tablosu dışı bırakıp malın satışından kaynaklanan hasılatı yansıtıp yansıtmayacağını) veya bir finansman işlemi olup olmadığı (yani borç verene geri ödenecek bir borç muhasebeleştirme)), •• işletme ile bir özel amaçlı işletme (ÖAİ) arasındaki ilişkinin özünün işletmenin ÖAİ’yi kontrol ettiğini gösterip göstermediği (bu değerlendirme ÖAİ’nin işletmenin konsolide finansal tablolarına konsolide edilip edilmeyeceğini belirler); •• işletme ile kendisine yatırım yapılan bir işletme arasındaki ilişkinin özünün işletmenin kendisine yatırım yapılan işletme üzerinde önemli etkisinin bulunduğunu gösterip IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 20 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları göstermediği (bu değerlendirme ile söz konusu yatırımın finansal tablolara yansıtılmasında iştiraklerdeki yatırımlar için yapılıp yapılmayacağını belirler). En çok etkiye sahip değerlendirmelerin açıklanması finansal tablo kullanıcılarının muhasebe politikalarının nasıl uygulandığını daha iyi anlamalarını ve işletmeler arasında yönetimin bu değerlendirmeleri hangi esaslar üzerinden yaptığı konusunda karşılaştırma yapmalarını sağlar. Bu değerlendirmeler muhasebeleştirmelerde önemli ölçüde farklılıklara neden olabilir. Buna örnek olarak değerlendirmelerin bazı kalemlerin ilk muhasebeleştirilmeleri çerçevesinde ortaya çıkarabileceği ikili etkiler gösterilebilir. Örneğin, mevcut bir yükümlülük karşısında karşılıklar ve koşullu borçlar arasında yaşanacak ayrıştırma düşünülebilir. Yönetimin değerlendirmesi yükümlülüğün yerine getirilmesinin nakit çıkışına neden olması ve olmaması olasılığını aynı oranda olduğu yönünde ise (her iki olası sonucun eşit derecede olası olması), bu durumda işletme tarafından borç finansal durum tablosuna yansıtılmayacaktır. Ancak, nakit çıkışı olasılığı çok az bir oranda artarsa (örneğin borcu ödemek için nakit çıkışı olasılığı yüzde 50.1 ise) borcu yerine getirmek için gereken tutarın en iyi tahmini nispetinde bir borç (karşılık) yansıtılabilecektir.. IFRS for SMEs değişik sınıflarda yer alan kalemler için farklı ölçüm esasları belirlemektedir. Bu neden sınıflandırma işlemi bir kalemin muhasebeleştirilmesi üzerinde önemli etkiye sahiptir. Örneğin, yönetimin sınıflandırılmasında güçlük yaşadığı bir binanın ilk muhasebeleştirilmesinden sonraki ölçümü (gerçeğe uygun değeri sürekli olarak güvenilir bir biçimde belirlenemeyen bir binanın): •• Binanın yatırım amaçlı gayrimenkul olması durumunda gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülecektir. •• Binanın stok olarak sınıflandırılması durumunda maliyet değeri ile tahmini satış fiyatından, tamamlanma maliyetleri ve satışa ilişkin maliyetler düşüldükten sonraki değerin düşük olanı üzerinden değerlenecektir.. •• Binanın maddi duran varlık olarak değerlendirilmesi durumunda maliyetinden birikmiş amortisman düşülmüş değeri (değer düşüklüğüne uğramamış ise) ile birikmiş amortisman ve birikmiş değer düşüklüğü zararları indirildikten sonraki tutar (değer düşüklüğüne uğramış ise) üzerinden izlenecektir. Ayrıca değer düşüklüğüne uğramış maddi duran varlığın defter değerinin, kullanım değeri (gelecekteki tahmini nakit akışlarının iskonto edilerek belirlenen işletmeye özgü bir değer) ile satış maliyetleri düşülmüş gerçeğe uygun değerinden büyük olanı olacağı göz önünde bulundurulmalıdır. Güçlükle yapılan bir sınıflandırma işlemine ilişkin değerlendirmelerin finansal etkileri önemli olduğu durumlarda, bu tür değerlendirmelere ilişkin bilgilerin neden faydalı olduğu daha kolay anlaşılmaktadır. IASCF’nın IFRS for SMEs için hazırladığı eğitim materyalinin her birinin Önemli Tahminler ve Diğer Değerlendirmeler bölümlerinde, ilgili modülün kapsamında yer alan işlemler ve olaylara ilişkin muhasebe politikalarının uygulanması sürecinde gerekli olan önemli değerlendirmelere hakkında bilgiler yer almaktadır. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 21 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Örnek – önemli değerlendirmeler hakkında bilgiler Ör 3 31 Aralık 20X3 tarihinde sona eren döneme ilişkin finansal tabloların dipnotlarında işletmenin muhasebe politikalarının uygulanmasında yapılan önemli değerlendirmelere ilişkin aşağıdaki bilgiler bulunmaktadır: Dipnot 4 Önemli değerlendirme ve tahminler 4.1 Muhasebe politikalarının uygulanmasında değerlendirmeler Özel amaçlı işletmeler 20X3 yılında işletme tarafından özel amaçlı bir işletmenin (ÖAİ) kurulmasına sponsor olunmuştur. ÖAİ üç adet bağımsız tarafın (ve yalnızca bu üç tarafın) ÖAİ’nin hisselerine sahip olma yolu ile ÖAİ tarafından serbest piyasada işlem gören çeşitlendirilmiş finansal varlık çeşidine yatırım yapmasına izin vermektedir. İşletme ÖAİ’yi oluşturma ve yatırım danışmanlık hizmetleri için hizmet ve komisyon ücretleri almaktadır. ÖAİ, işletmenin ÖAİ’nin finansal ve faaliyet politikalarını yönetme gücüne sahip olması durumunda konsolide edilir. İşletmenin ÖAİ üzerinde kontrolünün olup olmadığının belirlenmesi zor olabilir. Dolayısıyla risklere ve faydalara yönelik yapılanların yanı sıra işletmenin ÖAİ’nin faaliyet kararlarını verme yetkisine ilişkin değerlendirmeler yapılır. Bu değerlendirmeler arasında aşağıdakiler yer alır: (a) özünde, ÖAİ’nin faaliyetleri şirket adına işletmenin ÖAİ’nin faaliyetlerinden fayda sağlayacağı şekilde işletmenin özel iş ihtiyaçlarına göre yürütülüp yürütülmediği; (b) özünde, işletmenin ÖAİ’nin faaliyetlerinin faydalarının çoğunu elde etmesini sağlayan karar verme gücünün olup olmadığı veya bir “oto pilot” mekanizması kurmak suretiyle işletmenin bu karar verme yetkilerini delege edip etmediği; (c) özünde, işletmenin ÖAİ’nin faydalarının çoğunu elde etme hakkına sahip olup olmadığı ve dolayısıyla ÖAİ’nin faaliyetlerinden kaynaklanan risklere maruz kalıp kalmadığı; (d) özünde, işletmenin ÖAİ ile veya bunun varlıkları ile ilişkili olan ve kalıntı veya sahiplikten kaynaklanan risklerin çoğunu ÖAİ’nin faaliyetlerinden gelen faydaları elde etmek için barındırıp barındırmadığı. Gerçeklerin ve durumların (yukarıdaki dört gösterge de dahil olmak üzere) değerlendirilmesi sonucunda yönetim ÖAİ tarafından elde tutulan varlıkların risk ve getirilerinin direkt olarak üç yatırımcıda olduğuna karar vermiştir. Bu durumda, işletme ÖAİ’yi konsolide finansal tablolarında konsolide etmemiştir. Dekonsolidasyon İşletme başka bir işletmenin (Y işletmesi) özkaynaklarının tamamına sahiptir. Ocak 20X3’ün başında işletmenin faaliyet gösterdiği yargı yerinde devlet Y işletmesinin faaliyet ve finansal politikalarına müdahale etmiştir ve müdahalenin derecesi yönetimin, işletmenin Y işletmesini IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 22 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları 20X3 boyunca kontrol ettiği sonucuna varmasını engellemektedir. Yargı bölgesinde politik durum değişkendir ve gelişmeler Y işletmesindeki yatırımın muhasebesini ve defter değerini etkileyebilecektir. Gerçekler ve durumların değerlendirilmesi üzerine yönetim Y işletmesini 31 Aralık 20X3 ile biten yılın konsolide finansal tablolarına konsolide etmemeye karar vermiştir. Dava İşletme kendisi aleyhine açılmış bir davada işletmenin üretim sürecinden kaynaklanan atıkların yakındaki toprakları kirletmesinden kaynaklandığına inandıkları sağlık problemleri için tazminat isteyen bir grup insana karşı savunmadadır. Aynı bölgede çalışan bir çok işletme benzer atıklar ürettiğinden ve kaçağın kaynağı kesin olarak bilinmediğinden işletmenin bu kirlenmenin kaynağı olup olmadığı şüphelidir. Yönetim yanlış yapıldığını inkar etmektedir ve davayı içtenlikle savunmaktadır çünkü işletme bu tür kaçakları engellemek için önlemler almıştır. Ancak, şu anda yönetim işletmenin fabrikasının bu kaçağa neden olmadığından emin olamamaktadır ve gerçek ancak yoğun bir araştırmanın sonunda belli olacaktır. İşletmenin yasal danışmanı iki yıl içerisinde bir mahkeme kararı verileceğini beklemektedir. Mevcut kanıtların değerlendirilmesi üzerine yönetim işletmenin davayı başarılı bir şekilde savunacağına karar vermiş ve bu nedenle işletmenin 31 Aralık 20X3 tarihli konsolide finansal durum tablosunda bir borç muhasebeleştirmemiştir. Muhtemel yükümlülüğün varlığına ilişkin bilgi 25. dipnotta açıklanmıştır. Kiralamanın sınıflandırılması Bir finansal kiralama sahipliğe ilişkin risk ve getirilerin neredeyse tamamını devreder. Diğer tüm kiralamalar faaliyet kiralamasıdır. 1 Temmuz 20X3’te işletme bağımsız bir üçüncü kişi ile yönetimin kullanımı için jet uçağı kiralama anlaşmasına girmiştir (kiracı olarak). Gerçekler ve durumların değerlendirilmesinden sonra kiralamanın sahipliğe ilişkin risk ve getirilerin neredeyse tamamını devredip devretmediği açık değildir. Ancak, tüm şartları ve durumları göz önünde bulundurduktan sonra yönetim kiralamanın bir faaliyet kiralaması olduğuna karar vermiş ve dolayısıyla işletme kiralamayı bir yürütücü sözleşme olarak değerlendirmiştir. Eğer kiralama bir finansal kiralama olarak değerlendirilmiş olsa idi işletme kiralanan varlığı ve buna ilişkin kira yükümlülüğünü finansal durum tablosunda muhasebeleştirir ve kira ödemelerini finansman maliyetleri ile borcun ödenmesi arasında ayrıştırırdı. Ayrıca kiralanan varlığı faydalı ömrü boyunca amortismana tabi tutardı. Jetin kullanımı için işletmenin gelecekte iptal edilemeyen kira ödemeleri yapma taahhüdü 40. dipnotta belirtilmiştir. Tahminlerdeki belirsizliğin temel kaynakları hakkında bilgi 8.7 Dipnotlarda, izleyen hesap dönemi içerisinde varlık ve borçların defter değerlerinde önemli düzeltmeler yapılmasını gerektirme riski yüksek olan geleceğe yönelik temel varsayımlara ve raporlama tarihi itibarıyla tahminlerde mevcut olan belirsizliğin diğer temel kaynaklarına yönelik açıklama yapılır. Söz konusu varlık ve borçlara ilişkin olarak dipnotlarda aşağıdaki bilgilere yer verilir: (a)İlgili varlık ve borçların nitelikleri ve (b)İlgili varlık ve borçların raporlama dönemi sonundaki defter değerleri. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 23 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Notlar Bazı varlık ve yükümlülüklerin defter değerlerinin belirlenmesi için gelecekteki bazı belirsiz olayların bu varlık ve yükümlülükler üzerindeki etkilerinin raporlama döneminin sonunda tahmin edilmesi gerekir. Örneğin, bazı varlık ve borçların ölçülmesinde kullanılan hali hazırda gözlemlenebilen bir piyasa fiyatı bulunmadığında geleceğe yönelik tahminlerin yapılması gerekir. Bu duruma örnek olarak maddi duran varlık sınıflarının geri kazanılabilir tutarlarının, stoklardaki teknolojik olarak geri kalmanın etkilerinin, devam eden davaların gelecekteki sonucuna bağlı olarak karşılıkların ve kıdem tazminatları gibi uzun dönem çalışanlara sağlanan fayda borçlarının hali hazırda gözlemlenebilen bir piyasa fiyatı olmadığında ölçümü gösterilebilir. Bu tahminler, nakit akışlarında veya kullanılan iskonto oranlarındaki risk düzeltmeleri, ücretlerde gelecekteki değişiklikler ve diğer maliyetleri etkileyen fiyatlardaki gelecekteki değişiklikler hakkında varsayımlar içerir. İşletme, raporlama döneminin sonunda önemli ölçüde tahmin belirsizliğine konu olan varlık ve borçların defter değerlerini, ne kadar dikkatli bir şekilde tahmin etmiş olursa olsun finansal durum tablosunda nokta tahminlerin raporlanması bu varlık ve borçların ölçülmesinde mevcut bulunan tahmin belirsizlikleri hakkında ve bu belirsizliklerin dönemin kar veya zararı üzerindeki etkileri hakkında bilgi veremez. Varsayımların ve tahmin belirsizliklerinin diğer temel kaynaklarının raporlama döneminin sonunda açıklanması finansal tablolarda raporlanan bilgilerin ihtiyaca uygunluğunu, güvenilirliğini ve anlaşılabilirliğini artırır. Bu varsayımlar ve tahmin belirsizliklerinin diğer temel kaynakları yönetimin en zor, en öznel veya en karmaşık değerlendirmeler yapmasını gerektiren tahminlerle ilgilidir. Dolayısıyla, paragraf 8.7 uyarınca açıklama, göreceli olarak az sayıda varlık ve borç için (veya bunların sınıfları için) yapılacaktır. Açıklama güncel olarak gözlemlenebilen piyasa fiyatlarına dayalı gerçeğe uygun değer ile ölçülen varlık ve borçlara uygulanmaz. Varlıklar ve borçlar güncel olarak gözlemlenebilen piyasa fiyatlarına dayalı gerçeğe uygun değer ile ölçüldüğünde defter değerlerinde gelecekte oluşacak değişiklikler varlık ve borçların raporlama döneminin sonunda ölçülmesinde tahminlerin kullanılmasından kaynaklanmayacaktır. Varlık ve borçların ölçülmesi için güncel olarak gözlemlenebilen piyasa fiyatlarının kullanılması raporlama döneminin sonunda tahminlerde bulunulması gereğini ortadan kaldırır. Piyasa fiyatları, gelecekte piyasa fiyatları değişecek olsa dahi raporlama döneminin sonunda gerçeğe uygun değerleri uygun bir şekilde yansıtır. Diğer bir deyişle, bu tür gerçeğe uygun değerler bir sonraki dönem içerisinde önemli ölçüde değişebilir ancak bu değişim raporlama döneminin sonunda varsayımlardan ya da tahminlerdeki belirsizliğin diğer temel kaynaklarından dolayı ortaya çıkmayacaktır. Gerçeğe uygun değer ölçümünün amacı ölçüm tarihinde gerçeğe uygun değeri yansıtmaktır, gelecekteki değeri öngörmek değildir. Bunun belirlenmesinin ötesinde, bu varlık ve borçlara ilişkin olarak dipnotlarda bu varlık ve borçların nitelikleri ve raporlama döneminin sonundaki defter değerlerinin detayları dipnotlarda belirtilmelidir. IFRS for SMEs bu açıklamalar için özel bir şekil veya detay IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 24 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları belirtmez. Durumlar işletmeden işletmeye farklılık gösterebilir ve raporlama döneminin sonunda tahmin belirsizliklerinin niteliklerinin birçok boyutu vardır. Paragraf 8.7 açıklamaların kapsamını bir sonraki dönem içerisinde varlık ve borçların defter değerlerinde önemli düzeltmeler yapılmasına neden olma riskini önemli ölçüde taşıyan kalemlerle sınırlı tutar. Açıklamaların ilgili olduğu gelecek dönem ne kadar uzun olursa açıklama yapılması gerekecek kalemler o kadar fazla ve belirli varlık ve borçlar hakkında yapılabilecek açıklamalar o kadar daha az belirli olur. İzleyen bir hesap döneminden daha uzun dönemler diğer açıklamalar ile ilgili en ihtiyaca uygun bilgileri anlaşılmaz kılabilir. IASCF’nın IFRS for SMEs için hazırladığı eğitim materyalinin her birinin Önemli Tahminler ve Diğer Değerlendirmeler bölümlerinde, ilgili modülün konusu olan varlık ve borçların defter değerlerinde izleyen dönem içerisinde önemli bir düzeltmeye neden olma riskini önemli ölçüde taşıyabilecek, geleceğe ilişkin temel varsayımlar ve raporlama tarihindeki tahminlerdeki belirsizliğin diğer temel kaynakları hakkında bilgileri belirtir. Örnek – tahminlerdeki belirsizliğin temel kaynakları hakkında bilgiler Ör 4 Tahminlerdeki belirsizliğin temel kaynakları hakkında bilgiler aşağıdaki şekilde açıklanabilir: 4. Dipnot En önemli etkiye sahip değerlendirme ve tahminler … 4.2 Tahminlerin belirsizliğine yol açan temel kaynaklar Yönetim finansal tabloların hazırlanmasında yapılan varsayımların uygun olduğuna ve dolayısıyla finansal tabloların, işletmenin finansal durumunu ve performansını tüm önemli açılardan IFRS for SMEs uyarınca gerçeğe uygun bir şekilde sunduğuna inanmaktadır. Ancak, varsayımlar ve tahminlerin uygulanması farklı varsayımların seçilmiş olması halinde raporlanmış sonuçlarımızın farklı olacağı anlamına gelmektedir. Bu başlık altında bulunan bilgiler yalnızca kullanıcıların finansal tabloları daha iyi anlamalarında yardımcı olmak için sunulmuştur ve diğer varsayımların daha az uygun olacaklarını önermek niyetinde değildirler. Finansal araçların gerçeğe uygun değerleri Temel finansal araçlardan olmayan finansal varlık ve finansal borçlar (bakınız 12. dipnot) gerçeğe uygun değerleri ile takip edilirler ve gerçeğe uygun değerdeki değişiklikler kar veya zarara kaydedilir. Aktif bir piyasa olmadığında veya kotasyonlu fiyatlar başka türlü elde edilemediğinde gerçeğe uygun değerin belirlenmesi değerlendirme yapmayı gerektirir. Bu gibi durumlarda gerçeğe uygun değer, bugünkü değer yöntemi, gözlemlenebilir girdi parametrelerine dayalı modeller ve kimi girdi parametrelerinin gözlemlenebilir olmadığı modeller gibi teknikler kullanılarak belirlenir. Değerleme modelleri, esasen kredi türev ürünleri ve saklı türev ürüne sahip kayıtlı olmayan menkul kıymetler gibi türev ürünleri IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 25 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları dahil olmak üzere tezgâh üstü piyasalarda işlem gören türev ürünleri değerlemede kullanılır. Tüm değerleme modellerinin geçerliliği modeller kullanılmadan önce bağımsız finansal araç değerleme uzmanları tarafından onaylanır ve bundan sonra da dönemsel olarak gözden geçirilir. Modellerimizin geçerliliğini daha fazla kanıtlamak ve daha iyi ayarlamak için, mümkün olduğu her zaman, modellerden elde edilen değerlemeler ile benzer finansal araçların kayıtlı fiyatları ve gerçekleştiklerinde gerçek değerler karşılaştırılır. Modellerimiz gerçekleşmiş ve tahmini piyasa fiyatları ile oranlar, zaman değeri, oynaklık, piyasa derinliği ve likidite hakkında bilgileri kullanır. Mümkün olduğunda piyasa gözlemlenebilir fiyatları ve piyasa doğrulanabilir veri üzerinden türetilen oranlar kullanmaktayız. Bu tür faktörler piyasadan gözlemlenebilir olmadığında varsayımlardaki değişiklikler finansal araçların raporlanmış gerçeğe uygun değerlerini etkileyebilir. Modeller bir dönemden diğerine uygulanmaktadır. Ancak, gerçeğe uygun değerin tahmin edilmesi önemli bir derecede değerlendirme içerir. Dolayısıyla yönetim gözlemlenemeyen girdi parametrelerinin tahmini ve modellerin içerisindeki varsayımlar ile ilişkili riskleri dikkate almak (karşılamak) adına değerleme düzeltmeleri geliştirir. Değerleme düzeltmeleri aynı zamanda gecikmiş pozisyonları, azalan güvenilirliği (ülke riskleri de dahil), belirli tiplerdeki araçlar ve piyasa risk faktörlerindeki (faiz oranları, para birimleri vb.) konsantrasyonları, ve piyasa derinliği ve likidite gibi öğeleri yansıtmak için de yapılır. Gerçeğe uygun değerin belirlenmesinde önemli derecede değerlendirmenin kullanılması bazı durumlarda gerekli olmasına rağmen yönetim finansal durum tablosunda kaydedilmiş olan gerçeğe uygun değerlerin ve kapsamlı gelir tablosunda kaydedilen gerçeğe uygun değerdeki değişikliklerin söz konusu ekonomik unsurları kullanılan kontrollere ve prosedürel koruma vasıtalarına dayanarak yansıttığına inanmaktadır. Bununla beraber, yönetim model girdilerinin piyasadan gözlemlenebilir olmadıklar durumlarda mantıklı olası alternatiflerin varsayımlarındaki bir değişikliğin gerçeğe uygun değerler üzerinde sahip olacağı etkiyi tahmin etmiştir. Gerçeğe uygun değer ile izlenen ve değerlemeleri varsayımlara dayanan tüm finansal araçlar için gerçeğe uygun değerin finansal tablolarda muhasebeleştirilmiş olan 2,000,000 PB (bakınız 12. dipnot) gerçeğe uygun değerin 500,000 PB altında ve 50,000 PB üzerinde olacak bir aralıkta olacağını tahmin etmekteyiz. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 26 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları ÖNEMLİ TAHMİNLER VE DİĞER DEĞERLENDİRMELER IFRS for SMEs’nin gerekliliklerin işlemler ve olaylara uygulanması genellikle değerlendirme gerektirmektedir. Değerlendirmeler ve tahmin belirsizliklerinin ana kaynakları hakkındaki bilgiler işletmenin finansal durumu, performansı ve nakit akışlarını değerlendirmede faydalı olmaktadır. Sonuç olarak, paragraf 8.6 ile uyumlu olarak, işletmenin muhasebe politikalarını uygulama sürecinde yönetimin yaptığı ve finansal tablolarda muhasebeleştirilmiş tutarların üzerinde en önemli etkiye sahip olan değerlendirmeler açıklanmalıdır. Bu değerlendirmelerin en önemlilerinin açıklanması finansal tablo kullanıcılarının muhasebe politikalarının nasıl uygulandığını daha iyi anlamalarını ve yönetim bu değerlendirmeleri üzerine kurduğu temellere ilişkin işletmeler arası karşılaştırmalar yapmalarını sağlar. Bununla beraber, paragraf 8.7 uyarınca, bir sonraki yıl içerisinde varlık ve borçların defter değerlerinde önemli düzeltmelere neden olma riskini belirgin ölçüde taşıyan geleceğe ilişkin ana varsayımlar ve raporlama tarihinde tahminlerdeki belirsizliğin diğer ana kaynakları hakkındaki bilgiler açıklanmalıdır. Varsayımların ve raporlama döneminin sonunda tahmin belirsizliklerinin diğer ana kaynaklarının açıklanması finansal tablolarda raporlanan bilgilerin ihtiyaca uygunluğunu, güvenilirliğini ve anlaşılabilirliğini artırır. Bu varsayımlar ve tahmin belirsizliklerinin diğer ana kaynakları yönetimin en zor, en öznel veya en karmaşık değerlendirmelerini gerektiren tahminlerle ilgilidir. Dolayısıyla, paragraf 8.7 uyarınca açıklama, göreceli olarak az sayıda varlık ve borç için (veya bunların sınıfları için) yapılacaktır. IFRS for SMEs’nin diğer bölümleri belirli değerlendirmeler ve tahmin belirsizlikleri hakkında bilgilerin açıklanmasını gerektirir. IASC Vakfı’nın IFRS for SMEs eğitim materyalinin her bir modülü o modülün konusu olan işlemler, olaylar ve hesap bakiyelerine ilişkin önemli tahminler ve diğer değerlendirmelere adanmış ayrı bir bölüm içerir. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 27 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları TAM SET IFRS’LER İLE KARŞILAŞTIRMA Finansal tablo dipnotlarında sunulan bilgiler açısından, 9 Temmuz 2009’da yayımlanan IFRS for SMEs (bakınız: Bölüm 8 Finansal Tablo Dipnotları) ile tam set IFRS’ler (bakınız: IAS 1 Finansal Tabloların Sunuluşu) arasındaki farklılıklar genel olarak aşağıdaki gibidir: •• IFRS for SMEs’in dili daha sade olarak tasarlanmıştır ve ilkelerin nasıl uygulanacağı konusunda oldukça az sayıda açıklayıcı hüküm içermektedir. •• IFRS for SMEs’de yer alan açıklama hükümleri tam set IFRS’lere kıyasla oldukça azaltılmıştır. Daha az açıklama yapılmasının nedenleri aşağıdaki dört ana grupta belirtilmiştir: (a) Bazı açıklamalar, tam set IFRS’lere kapsamında yer almakta ancak IFRS for SMEs’de kapsam dışı bırakılmış konularla ilgili olmaları nedeniyle yer almamaktadır (b) Bazı açıklamalar, tam set IFRS’lerde yer alan muhasebeleştirme ve ölçüm ilkeleri ile ilgili olup IFRS for SMEs’de basitleştirmeler nedeniyle yer almamaktadır. (c) Bazı açıklamalar, tam set IFRS’lerde bulunan seçimlik hak tanıyan muhasebe politikaları ile ilgili olup IFRS for SMEs’de bu seçeneklerin kaldırılması nedeniyle yer almamaktadır. (d) Bazı açıklamalar, maliyet-fayda değerlendirmeleri veya kullanıcıların ihtiyaçları doğrultusunda yer almamaktadır. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 28 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları BİLGİNİZİ TEST EDİN Aşağıdaki soruları cevap vererek, IFRS for SMEs uyarınca bilgilerin finansal tablo dipnotlarında sunumuna ilişkin hükümler konusunda bilginizi test edin. Testi tamamladıktan sonra, testin sonunda verilen cevap anahtarından cevaplarınızı kontrol edin. Sorularda yer alan tüm tutarların önemli olduğu varsayılmalıdır. En doğru seçeneği işaretleyiniz. Soru 1 Finansal tablo dipnotları: (a) IFRS for SMEs’nin açıklanmasını gerektirdiği, finansal durum tablosu, kapsamlı gelir tablosu, özkaynaklar değişim tablosu veya nakit akış tablosunda sunulmamış olan bilgileri içerir. (b) Bölüm 8 Finansal Tablo Dipnotları’nın gerektirdiği bilgileri içerir ve IFRS for SMEs’nin diğer bölümlerine referans yapmaz. (c) IFRS for SMEs’nin açıklanmasını gerektirdiği, finansal durum tablosu, kapsamlı gelir tablosu, özkaynaklar değişim tablosu veya nakit akış tablosunda sunulmamış olan bilgileri ve finansal tabloların anlaşılabilmesinde ihtiyaca uygun olan ek bilgileri içerir. Soru 2 Her bir finansal tablo kalemi ile finansal tablo dipnotlarında açıklanmış ilgili bilgiler arasındaki karşılıklı referans: (a) ihtiyaridir. (b) zorunludur. (c) sektöre göre değişir. Soru 3 Finansal tablo dipnotlarının sistematik bir biçimde sunumu: (a) ihtiyaridir. (b) zorunludur. (c) uygulanabilir olduğu sürece zorunludur. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 29 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Soru 4 Dipnotlar, normal koşullarda aşağıdaki sırada sunulurlar: (a) İlk olarak, finansal tabloların IFRS for SMEs’ye uyumlu olarak hazırlandığını belirten bir ifade. İkinci olarak, uygulanan önemli muhasebe politikalarının özeti. Üçüncü olarak, finansal tablolar ve bu tablolarda yer alan kalemler ile aynı sırada sunulmak kaydıyla, finansal tablolarda yer alan kalemlere ilişkin açıklamalar. Son olarak, diğer açıklamalar. (b) İlk olarak, finansal tablolar ve bu tablolarda yer alan kalemler ile aynı sırada sunulmak kaydıyla, finansal tablolarda yer alan kalemlere ilişkin açıklamalar. İkinci olarak, finansal tabloların IFRS for SMEs’ye uyumlu olarak hazırlandığını belirten bir ifade. Üçüncü olarak, uygulanan önemli muhasebe politikalarının özeti. Son olarak, diğer açıklamalar. (c) İlk olarak, finansal tablolar ve bu tablolarda yer alan kalemler ile aynı sırada sunulmak kaydıyla, finansal tablolarda yer alan kalemlere ilişkin açıklamalar. İkinci olarak, uygulanan önemli muhasebe politikalarının özeti. Üçüncü olarak, finansal tabloların IFRS for SMEs’ye uyumlu olarak hazırlandığını belirten bir ifade. Son olarak, diğer tüm açıklamalar. Soru 5 Önemli muhasebe politikalarının özeti bölümünde aşağıdakiler açıklanır: (a) finansal tabloların hazırlanmasında kullanılan ölçüm esası (veya esasları). (b) finansal tabloların hazırlanmasında kullanılıp kullanılmadığına bakılmaksızın IFRS for SMEs’de belirlenmiş olan tüm ölçüm esasları. (c) finansal tabloların hazırlanmasında kullanılan ölçüm esası (veya esasları) ve finansal tabloların anlaşılması için açıklanması gereken diğer muhasebe politikaları. (d) finansal tabloların hazırlanmasında kullanılıp kullanılmadığına bakılmaksızın tüm ölçüm esasları ve tüm muhasebe politikası seçenekleri (IFRS for SMEs’de belirtilen). IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 30 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Soru 6 Tahminlerdeki belirsizliğin temel kaynakları hakkında bilgilerin açıklanması: (a) ihtiyaridir. (b) zorunludur. Soru 7 Muhasebe politikalarının uygulanmasında işletme yönetimince yapılan ve finansal tablolara yansıtılan tutarlar üzerinde en çok etkiye sahip olan, tahminde bulunulmasını gerektirenler dışındaki değerlendirmeler hakkındaki bilgilerin açıklanması: (a) ihtiyaridir. (b) zorunludur. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 31 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Cevaplar S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 (c) bakınız paragraf 8.2 (b) bakınız paragraf 8.3 (c) bakınız paragraf 8.3 (a) bakınız paragraf 8.4 (c) bakınız paragraf 8.5 (b) bakınız paragraf 8.6 (b) bakınız paragraf 8.7 IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 32 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları BİLGİNİZİ UYGULAYIN IFRS for SMEs uyarınca finansal tablo dipnotlarında bilgilerin sunumu hakkındaki hükümler üzerine bilginizi aşağıdaki örnek olay çalışmasını çözerek uygulayabilirsiniz. Örnek olayın çözümünü tamamladıktan sonra, en sonda verilen cevaplardan cevaplarınızı kontrol edin. Vaka çalışması XYZ Grubu İşletme’den ve bunun tamamına sahip olduğu bağlı ortaklığı XYZ (Ticaret) Limited’den oluşur. Bunların esas faaliyetleri mum üretimi ve satışıdır. XYZ Grup’un 31 Aralık 20X2 ile biten yıla ilişkin konsolide yıllık finansal tabloları Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu tarafından yayınlanan IFRS for SMEs ile uyumlu olarak hazırlanmıştır. XYZ Grup’un 31 Aralık 20X2 tarihinde sona eren dönem için yıllık konsolide finansal tabloları üzerine not olarak düşülmüş her bir soruyu cevaplandırmanız beklenmektedir. Not: Bu örnek olayda istenen soruları cevaplandırabilmek için finansal tabloların IFRS for SMEs uyarınca sunumu hakkında genel bir anlayışa ihtiyacınız olacaktır. XYZ Grubu 31 Aralık 20X2 tarihinde sona eren yıl için konsolide kapsamlı gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu (a) Dipnot (b),(c) Brüt Satışlar (Hasılat) Diğer Gelirler Mamül ve yarı mamül stoklarındaki değişiklikler(d) Kullanılan ilk madde ve malzeme giderleri Ücretler ve çalışanlara sağlanan faydalara ait giderler Amortisman ve Tükenme Payları Maddi duran varlık değer düşüklüğü karşılıkları Diğer giderler Finansman Giderleri Vergi öncesi kâr(e) Dönem kârı gelir (kurumlar) vergisi gideri Dönem kârı Dönem başı dağıtılmamış kârlar Temettüler Dönem sonu dağıtılmamış kârlar (a) (b) (c) (d) (e) 5 6 7 8 9 20X2 PB 6,863,545 88,850 3310 (4,786,699) (936,142) (272,060) (30,000) (249,482) (26,366) 654,956 (270,250) 384,706 2,171,353 (150,000) 2,406,059 20X1 PB 5,808,653 25,000 (1,360) (4,092,185) (879,900) (221,247) – (145,102) (36,712) 457,147 (189,559) 267,588 2,003,765 (100,000) 2,171,353 Grup, konsolide gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu yerine iki tablo (konsolide kapsamlı gelir ve konsolide özkaynaklar değişim tablosu) sunabilir miydi? Grubun 31 Aralık 20X2 tarihinde sona eren dönem içerisinde durdurulan faaliyeti olması durumunda konsolide gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunun sunumu nasıl değişirdi? Grubun kısmen sahip olduğu bir iştiraki olması durumunda konsolide gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunun sunumu nasıl değişirdi? Grup giderleri çeşit esasına göre sınıflandırmak yerine fonksiyon esasına göre sınıflandırıp sunabilir miydi? Grup “Vergi öncesi kâr” kalemini açıklamak zorunda mıdır? IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 33 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları XYZ Grubu 31 Aralık 20X2(g) tarihli konsolide finansal durum tablosu(f) Dipnot VARLIKLAR 20X2 20X1 20X0(h) PB PB PB 28,700 22,075 18,478 Dönen Varlıklar (i), (j) Hazır Değerler (Nakit) Ticari ve diğer alacaklar 10 585,548 573,862 521,234 Stoklar 11 57,381 47,920 45,050 671,629 643,857 584,762 Duran Varlıklar İştiraklerdeki yatırımlar 12 107,500 107,500 107,500 Maddi duran varlıklar 13 2,549,945 2,401,455 2,186,002 Maddi olmayan duran varlıklar 14 850 2,550 4,250 Ertelenmiş vergi varlıkları 15 4,309 2,912 2,155 2,662,604 2,514,417 2,299,907 3,334,233 3,158,274 2,884,669 Aktif (Varlıklar) Toplamı (h) (i) (j) (g) (f) IFRS for SMEs finansal durum tablosunun gelir ve dağıtılmamış kâr tablosundan önce sunulmasını yasaklar mı? IFRS for SMEs “finansal durum tablosu” yerine “bilanço” kelimesinin kullanılmasını yasaklar mı? IFRS for SMEs uyarınca karşılaştırılabilir en erken dönemin başına ait finansal durum tablosunun sunumu zorunlu mudur? Grup, dönen varlıkları ve duran varlıklarını ayrı ayrı sunmak yerine varlıklarını likidite esasına göre sunabilir mi? Varlıklar ve borçlar likidite sırasıyla sunulduğunda bu sıra azalan mı yoksa artan mı olacaktır? IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 34 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları XYZ Grubu 31 Aralık 20X2 tarihli konsolide finansal durum tablosu devamı Dipnot BORÇLAR VE ÖZKAYNAKLAR 20X2 20X1 20X0 PB PB PB Kısa vadeli borçlar(k) Mali Borçlar (Banka Kredileri) 16 83,600 115,507 20,435 Ticari borçlar 17 431,480 420,520 412,690 Faiz borçları 7 2,000 1,200 - 271,647 190,316 173,211 Dönem vergi borçları Garanti yükümlülükleri karşılıkları 18 4,200 5,040 2,000 Çalışanlara sağlanan kısa vadeli fayda yükümlülükleri 19 4,944 4,754 4,571 Kısa Vadeli Finansal kiralama yükümlülükleri 20 21,461 19,884 18,423 819,332 757,221 631,330 Uzun vadeli borçlar Mali Borçlar (Banka Kredileri) 16 50,000 150,000 150,000 Çalışanlara sağlanan uzun vadeli fayda yükümlülükleri 19 5,679 5,076 5,066 Uzun Vadeli Finansal kiralama yükümlülükleri 20 23,163 44,624 64,508 78,842 199,700 219,574 898,174 956,921 850,904 20X2 20X1 20X0 PB PB PB 22 30,000 30,000 30,000 4 2,406,059 2,171,353 2,003,765 2,436,059 2,201,353 2,033,765 3,334,233 3,158,274 2,884,669 Yabancı Kaynaklar Toplamı XYZ Grubu 31 Aralık 20X2 tarihli konsolide finansal durum tablosu devamı Dipnot Özkaynaklar Sermaye Dağıtılmamış kârlar Pasif (Kaynaklar) Toplamı (k) Grup, kısa vadeli borçları ile uzun vadeli borçlarını ayrı ayrı sunmak yerine borçlarını likidite esasına göre sunabilir mi? IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 35 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları XYZ Grubu 31 Aralık 20X2 tarihinde sona eren dönem için konsolide nakit akış tablosu Dipnot 20X2 20X1 PB PB 384,706 267,588 800 1,200 Nakit olmayan gelir vergisi gideri (ii) 79,934 16,348 Maddi duran varlıkların amortismanı 270,360 219,547 30,000 – 1,700 1,700 (63,850) – (11,686) (52,628) Stoklarda azalış (artış) (9,461) (2,870) Ticari borçlarda artış (azalış) (iii) 10,120 10,870 793 193 693,416 461,948 İşletme faaliyetlerine ilişkin nakit akışları Dönem kârı Nakit olmayan gelir ve giderlerin düzeltilmesi: Nakit olmayan finansman maliyetleri (i) Değer düşüklüğü zararı Maddi olmayan duran varlıkların itfası Yatırım faaliyetleri ile ilgili nakit akışları: (l) Maddi duran varlık satış kârı Faaliyetlere ilişkin varlık ve borçlarda meydana gelen değişiklikler: Ticari ve diğer alacaklarda azalış (artış) Kısa ve uzun vadeli çalışanlara sağlanan fayda yükümlülüklerinde artış İşletme faaliyetlerinden elde edilen net nakit (l) IFRS for SMEs, grubun, bu alt başlığı sunmasını gerektirir mi? IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 36 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları XYZ Grubu 31 Aralık 20X2 tarihinde sona eren dönem için konsolide nakit akış tablosu devamı Dipnot 20X2 20X1 PB PB 100,000 – Maddi duran varlık alımı (485,000) (435,000) Yatırım faaliyetlerinde kullanılan net nakit (385,000) (435,000) (19,884) (18,423) Alınan borçların geri ödemesi (100,000) – Ödenen temettüler (150,000) (100,000) Finansman faaliyetlerinde kullanılan net nakit (269,884) (118,423) 38,532 (91,475) (93,432) (1,957) (54,900) (93,432) 25,566 35,512 190,316 173,211 1,000 - Yatırım faaliyetlerine ilişkin nakit akışları Maddi duran varlık satışından elde edilen nakit Finansman faaliyetlerine ilişkin nakit akışları Finansal kiralama borçların ödenmesi Nakit ve nakit benzerlerindeki net artış (azalış) Dönem başındaki nakit ve nakit benzerleri Dönem sonundaki nakit ve nakit benzerleri (i) 23 Nakit olarak ödenen finansman giderleri(m) (ii) Nakit olarak ödenen gelir vergileri(n) (iii) Gerçekleşmemiş kur çevrim zararları da dahil (m) (n) IFRS for SMEs, grubun, nakit olarak ödenen finansman maliyetlerini ayrı olarak açıklamasını gerektirir mi? IFRS for SMEs, grubun, nakit olarak ödenen gelir vergilerini ayrı olarak açıklamasını gerektirir mi? IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 37 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları XYZ Grubu 31 Aralık 20X2 tarihinde sona eren döneme ilişkin muhasebe politikaları ve finansal tabloların açıklayıcı dipnotları 1. Genel Bilgiler XYZ (Holding) Limited (Şirket) A ülkesinde kurulmuş bir limited şirkettir. Kayıtlı adresi ve esas faaliyet yeri _________’dır. XYZ Grubu bu Şirket ile tamamen kendisine ait bağlı ortaklığı XYZ (Ticaret) Limited’den oluşmaktadır. Bunların esas faaliyetleri mum üretimi ve satışıdır. 2. Hazırlama esası ve muhasebe politikaları Bu konsolide finansal tablolar Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu tarafından yayınlanmış olan Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ) için Uluslararası Finansal Raporlama Standardı’na (IFRS) uyumlu olarak hazırlanmıştır. Tablolar, grubun sunum para birimi ve işletmenin ve bağlı ortaklığın geçerli para birimi olan A ülkesi para birimi (PB) cinsinden sunulmuştur. Konsolidasyon esası Konsolide finansal tablolar Şirket’in ve söz konusu Şirket’in tamamen sahip olduğu bağlı ortaklığının finansal tablolarını içermektedir. Tüm grup içi işlemler, bakiyeler, gelir ve giderler elimine edilmiştir. İştiraklerdeki yatırımlar (o) İştiraklerdeki yatırımlar, maliyet bedelinden değer düşüklüğü zararı düşülerek muhasebeleştirilmiştir. İştiraklerdeki yatırımlardan elde edilen temettü geliri, hissedarların temettü ödemesine hak kazandıklarında diğer gelirler başlığı altında muhasebeleştirilmektedir Hasılatın muhasebeleştirilmesi Malların satışından elde edilen hasılat, mallar teslim edildiğinde ve sahiplik hakkı alıcıya geçtiğinde muhasebeleştirilir. Mum yapma patenti lisansının üçüncü kişilere verilmesinden kaynaklanan isim hakkından elde edilen hasılat, lisans dönemi süresine yayılarak muhasebeleştirilir. Hasılat, alınan veya alınacak olan bedelin gerçeğe uygun değerinden, iskontolar ve satış ile ilişkili vergiler düşülerek ölçülür. Borçlanma maliyetleri (p) Tüm borçlanma maliyetleri, gerçekleştikleri dönemde kâr veya zararda muhasebeleştirilirler. Gelir vergisi (o) (p) Grubun, iştiraklerdeki yatırımların ölçümü için benimseyebileceği diğer ölçüm yöntemleri nelerdir? Grup, borçlanma maliyetlerinin muhasebeleştirilmesine ilişkin politikasını bir özellikli varlığın elde edilmesi, inşaası veya üretimi ile doğrudan ilişkilendirilebilen borçlanma maliyetleri, ilgili özellikli varlığın maliyetinin bir parçası olarak aktifleştirilir şeklinde değiştirebilir mi (yani grup borçlanma maliyetlerinin muhasebeleştirilmesini tam set IFRS’lerdeki IAS 23 Borçlanma Maliyetleri uyarınca yapabilir mi)? IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 38 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Gelir vergisi gideri, cari dönem vergi karşılığı ile ertelenmiş vergi toplamını ifade eder. Cari dönem vergi karşılığı, ilgili yıl için vergiye tabi kâr üzerinden hesaplanır. Ertelenmiş vergi, varlık ve borçların finansal tablolardaki defter değerleri ile bunlara karşılık gelen vergi matrahları arasındaki farklar (geçici farklar) göz önüne alınarak muhasebeleştirilir. Ertelenmiş vergi borçları, gelecek dönemlerde vergiye tabi kârı artırması beklenen tüm geçici farklar için muhasebeleştirilir. Ertelenmiş vergi varlıkları, gelecek dönemlerde vergiye tabi kârı azaltması beklenen tüm geçici farklar ile kullanılmamış mali zararlar ve kullanılmamış vergi avantajları için muhasebeleştirilir. Ertelenmiş vergi varlıkları, mevcut veya gelecek dönemlere ilişkin tahmini vergiye tabi kâr esas alınarak, gerçekleşmesi olası olan en yüksek tutar üzerinden ölçülür. Ertelenmiş vergi varlıklarının net defter değerleri her raporlama tarihinde gözden geçirilir ve gelecek dönemlerde vergiye tabi kârın mevcut değerlendirmesini yansıtacak şekilde düzeltilir. Bu türden düzeltmeler kâr veya zararda muhasebeleştirilir. Ertelenmiş vergi, ertelenmiş vergi varlığının gerçekleşmesinin ya da ertelenmiş vergi borcunun ödenmesinin beklendiği dönemlerin vergiye tabi kârına (mali zararına) uygulanması beklenen vergi oranları üzerinden, yürürlükteki veya raporlama dönemi sonu itibarıyla yürürlüğe girmesi söz konusu olan vergi oranları temel alınarak ölçülür. Maddi duran varlıklar Maddi duran varlık kalemleri, maliyet bedeli üzerinden, birikmiş amortisman ve değer düşüklüğü zararları düşülerek ölçülür. Amortisman, doğrusal yöntem kullanılarak, varlığın kalıntı değeri düşülmüş maliyetinin tahmini faydalı ömür boyunca dağıtılması amacıyla, giderleştirilir. Maddi duran varlıklar için amortisman ayrılırken aşağıdaki oranlar kullanılır: Binalar %2 Demirbaş ve ekipman %10 -%30 Kullanılan amortisman oranında, varlığın faydalı ömründe veya kalıntı değerinde önemli bir değişiklik olduğu yönünde bir göstergenin bulunması durumunda, söz konusu varlık için ayrılan amortisman yeni beklentileri yansıtacak şekilde ileriye yönelik olarak gözden geçirilir. Maddi olmayan duran varlıklar (q) Maddi olmayan duran varlıklar, maliyet bedeli üzerinden birikmiş itfa payları ve değer düşüklüğü zararları düşülerek ölçülen, satın alınmış bilgisayar yazılımıdır. Söz konusu yazılım, doğrusal yöntem kullanılarak beş yıllık faydalı ömrü süresince itfa edilmektedir. Kullanılan itfa oranında, varlığın faydalı ömründe veya kalıntı değerinde önemli bir değişiklik olduğu yönünde bir göstergenin bulunması durumunda, söz konusu varlık için ayrılan itfa payı yeni beklentileri yansıtacak şekilde ileriye yönelik olarak gözden geçirilir. (q) Grubun faydalı ömrünün belirsiz olduğunu düşündüğü bir ticari marka satın alması durumunda, ticari marka birikmiş amortisman ve birikmiş değer düşüklüğü zararları düşülmüş tutarı üzerinden ölçülebilir mi? IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 39 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Varlıklarda değer düşüklüğü Her raporlama tarihinde, maddi ve maddi olmayan varlıklar ile iştiraklerdeki yatırımlarda değer düşüklüğü olup olmadığı değerlendirilir. Muhtemel bir değer düşüklüğü göstergesinin olması durumunda, değer düşüklüğüne uğrayan varlığın (ya da ilgili varlık grubunun) geri kazanılabilir tutarı tahmin edilir ve defter değeriyle karşılaştırılır. Tahmini geri kazanılabilir tutarın daha düşük olması durumunda, defter değeri tahmini geri kazanılabilir tutara indirgenir ve kâr veya zararda anında değer düşüklüğü zararı muhasebeleştirilir. Benzer şekilde stoklar da, her bir stok kaleminin (veya benzer kalemlerin oluşturduğu grubun) defter değeri ile tamamlanma ve satış maliyetleri düşülmüş satış fiyatı karşılaştırılarak değer düşüklüğü açısından değerlendirilir. Bir stok kalemi (veya benzeri kalemler grubu) değer düşüklüğüne uğramışsa, defter değeri, tamamlanma ve satış maliyetleri düşülmüş satış fiyatına indirgenir ve kâr veya zararda anında değer düşüklüğü zararı muhasebeleştirilir. Bir değer düşüklüğü zararının daha sonra iptal edilmesi durumunda varlığın (veya ilgili varlık grubunun) defter değeri, gözden geçirilen tahmini geri kazanılabilir tutara (stoklar açısından tamamlanma ve satış maliyetleri düşülmüş satış fiyatına) yükseltilir ancak defter değeri, önceki yıllarda söz konusu varlık (veya ilgili varlık grubu) için değer düşüklüğü zararı muhasebeleştirilmemiş olsaydı ulaşacağı değeri aşamaz. Değer düşüklüğü zararının iptali, anında kâr veya zararda muhasebeleştirilir. Kiralamalar (r) Kiralamalar, kiralama koşullarının, mülkiyete ait tüm risk ve faydaları önemli ölçüde Gruba devrettiği koşullarda finansal kiralama olarak sınıflandırılır. Diğer tüm kiralamalar, faaliyet kiralaması olarak sınıflandırılır. Finansal kiralamalar kapsamında elde tutulan varlıklara ilişkin haklar, Grup varlığı olarak, kiralamanın başlangıcındaki gerçeğe uygun değerleri (veya daha düşük olması durumunda minimum kira ödemelerinin bugünkü değeri) üzerinden muhasebeleştirilir. Kiralayana karşılık gelen borç finansal durum tablosunda, finansal kiralama yükümlülüğü olarak muhasebeleştirilir. Kira ödemeleri, finansman giderleri ve kira yükümlülüğünün azaltılması arasında, kalan borç tutarlarına sabit bir faiz oranın uygulanmasını sağlayacak şekilde dağıtılır. Finansman giderleri kâr veya zararın ölçümünde düşülür. Finansal kiralamalar kapsamında elde tutulan varlıklar maddi duran varlıklara dahil edilir ve sahip olunan varlıklarla aynı şekilde amortismana tabi tutularak, değer düşüklüğü zararı açısından değerlendirilir. Faaliyet kiralamaları kapsamında ödenecek kiralar, ilgili kiralamanın süresi boyunca doğrusal yöntem kullanılarak kâr veya zararda gösterilir. Stoklar Stoklar, maliyet bedeli ile tamamlama ve satış maliyetleri düşülmüş satış fiyatından düşük olanı üzerinden ölçülür. Maliyet, ilk giren ilk çıkar (FIFO) yöntemi kullanılarak hesaplanır. (r) Yönetim grubun 20X2 yılı içerisinde kiracı olarak önemli bir vazgeçilemez kiralama işlemini sınıflandırmakta zorluk çekmesi durumunda, 20X2 finansal tablolarında herhangi bir ek bilgi açıklanması gerekir mi? IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 40 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Ticari ve diğer alacaklar Satışların çoğu normal kredi koşulları altında gerçekleştirilir ve alacaklar faize tabi değildir. Kredilerin normal kredi koşullarını aştığı durumlarda alacaklar, etkin faiz yöntemi kullanılarak itfa edilmiş maliyet bedeli üzerinden ölçülür. Her bir raporlama dönemi sonunda, ticari ve diğer alacakların defter değerleri, söz konusu tutarların geri kazanılabilir olmadığını gösteren nesnel kanıtların olup olmadığının tespit edilmesi amacıyla gözden geçirilir. Nesnel kanıtların bulunması durumunda, kâr veya zararda anında bir değer düşüklüğü zararı muhasebeleştirilir. Ticari borçlar Ticari borçlar normal kredi koşulları altındaki yükümlülükler olup, faize tabi değildir. Yabancı para birimi cinsinden ticari borçlar raporlama tarihideki döviz kuru üzerinden PB’ye çevrilir. Kurdan kaynaklanan kazanç veya kayıplar diğer gelir veya giderlere dahil edilir. Banka ve kredili mevduat Faiz gideri etkin faiz yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilir ve finansman maliyetlerine dahil edilir. Çalışanlara sağlanan faydalar – kıdem tazminatı Çalışanlara sağlanan fayda yükümlülüklerine ilişkin borç devlet tarafından zorunlu tutulan uzun dönem hizmet ödemelerine ilişkindir. Yönetim kurulu üyeleri hariç olmak üzere tüm tam zamanlı çalışanlar programa dahildir. Her beş yıllık çalışma döneminin sonunda ücretin yüzde 5’i oranında (ödemeden on iki ay önce belirlendiği şekliyle) bir ödeme yapılmaktadır. Ödeme beşinci yılın Aralık bordrosunun bir parçası olarak yapılmaktadır. Grup bu yükümlülük için önceden bir fon oluşturmamaktadır. Grup’un çalışanlara uzun dönem hizmet ödemesi yükümlülüğü ve maliyeti çalışanların hizmet dönemleri boyunca muhasebeleştirilir. Maliyet ve yükümlülük, Grubun mevcut deneyimleri esas alınarak belirlenen personelin işten ayrılma oranıyla birlikte enflasyon oranında (örneğin yıllık ortalama % 4) maaş artışı olacağı varsayımıyla, öngörülen birim kredi yöntemi(s) kullanılarak ölçülür ve devlet tahvili ve hazine bonosu getirileri kullanılarak iskonto edilir. Garanti yükümlülükleri için karşılık Grup tarafından satılan malların tümü bir yıllık bir süre için üretim hatasından arınmış olma garantisi altındadır. Mallar Grup’un kararına bağlı olarak tamir edilir veya yenisi ile değiştirilir. Hasılat muhasebeleştirildiğinde garanti yükümlülüğünün tahmini maliyeti için bir karşılık ayrılır. 3. Tahminlerin belirsizliğine yol açan başlıca kaynaklar Uzun dönem hizmet ödemeleri (Kıdem tazminatları) Uzun dönem hizmet ödemelerine ilişkin yükümlülüğün belirlenmesinde (dipnot 20’de açıklanmıştır) yönetim, izleyen beş yıl boyunca gerçekleşecek maaş artışlarını, izleyen beş yıla ilişkin bugünkü değer hesaplamasında kullanılan iskonto oranını ve bu faydaları almadan önce işten ayrılmaları beklenen çalışan sayısını tahmin etmek zorundadır. (s) Grup hangi durumlarda tanımlanmış fayda yükümlülüğünün ölçümünde öngörülen birim kredi yöntemini kullanamaz? IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 41 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları 4. Temettü ödemesinde kısıtlama Banka kredisi ve borçlu cari hesap anlaşmaları koşulları kapsamında temettüler, dağıtılmamış kârlar bakiyesini, ödenmemiş banka kredisi ve borçlu cari hesap bakiyeleri toplamının altına düşürecek seviyede ödenemezler. 5. Hasılat Mamül satışı İsim hakkı - Mum üretimi patenti lisansı verilmesi 6. 20X2 20X1 PB PB 6,743,545 5,688,653 120,000 120,000 6,863,545 5,808,653 Diğer Gelirler Diğer gelirler 20X1 ve 20X2 yıllarında bir iştirakten elde edilen 25,000 PB kâr payı ve 20X2 yılında maddi duran varlık satışından elde edilen 63,850 PB kazançtan(t) oluşmaktadır. 7. Finansman maliyetleri Banka kredisi ve borçlu cari hesap faizi Finansal kiralama faizi 8. 20X2 20X1 PB PB (21,250) (30,135) (5,116) (6,577) (26,366) (36,712) Vergi öncesi kar Aşağıdaki kalemler; vergi öncesi kârın tespitinde gider (gelir) olarak muhasebeleştirilmiştir: 20X2 20X1 PB PB 5,178,530 4,422,575 31,620 22,778 Ticari borçlara ilişkin kur farkı zararı (diğer giderlere dahil edilmiştir) 1,000 – Garanti giderleri (satışların maliyetine dahil edilmiştir) 5,260 7,340 Gider olarak muhasebeleştirilen stokların maliyeti Araştırma ve geliştirme maliyeti (diğer giderlere dahil edilmiştir) (t) Grup bu tutarı konsolide gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunda “olağandışı kalem” olarak sınıflandırılmış ayrı bir kalem olarak sunabilir mi? IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 42 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları 9. Gelir vergisi gideri Dönem vergisi Ertelenmiş vergi (dipnot 15) 20X2 20X1 PB PB 271,647 190,316 (1,397) (757) 270,250 189,559 Gelir (kurumlar) vergisi, dönemin tahmini vergi matrahı üzerinden yüzde 40 (20X1: yüzde 40) olarak hesaplanmıştır. 20X2 yılında 270.250 PB. ve 20X1 yılında 189.559 PB olan kurumlar vergisi gideri, her iki yılın vergi öncesi kârına %40 vergi oranının uygulanması sonucu elde edilen tutarlardan farklıdır çünkü, vergi öncesi kâr ölçülürken muhasebeleştirilmiş olan bazı giderler (20X2’de 20,670 PB ve 20X1’de 16,750 PB) vergi kanunlarına göre gider kabul edilmemektedir. 10. Ticari ve diğer alacaklar (u) Ticari borçlular (Alıcılar) Verilen avanslar 20X2 20X1 PB PB 528,788 528,384 56,760 45478 585,548 573,862 20X2 20X1 PB PB 42,601 36,450 1,140 900 13,640 10,570 57,381 47,920 20X2 20X1 PB PB 107,500 107,500 25,000 25,000 11. Stoklar (v) İlk madde ve malzeme Yarı mamüller Mamüller 12. İştirakteki yatırım Grup, halka açık olmayan bir iştirakin hisselerinin %35’ine sahiptir İştirakteki yatırımın maliyeti İştirakten elde edilen kâr payı (diğer gelirlere dahildir) (u) (v) Grup, ticari borçlular (alıcılar) ve ön ödemeleri dipnotlarda sunmak yerine finansal durum tablosunda ayrı kalemler olarak sunabilir mi? Grup, hammadde, yarı mamül ve mamülleri dipnotlarda sunmak yerine her birini finansal durum tablosunda ayrı bir kalem olarak sunabilir mi? IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 43 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları 13. Maddi duran varlıklar (w) Arsa ve binalar Demirbaş ve Teçhizatlar Toplam PB PB PB 1,960,000 1,102,045 3,062,045 Alınanlar – 485,000 485,000 Elden çıkarılanlar – -241,000 -241,000 1,960,000 1,346,045 3,306,045 390,000 270,590 660,590 Yıllık amortisman 30,000 240,360 270,360 Değer düşüklüğü – 30,000 30,000 Elden çıkarılan varlıkların birikmiş amortismanı (-) – -204,850 -204,850 420,000 336,100 756,100 1,540,000 1,009,945 2,549,945 Maliyet 1 Ocak 20X2 31 Aralık 20X2 Birikmiş amortisman ve değer düşüklüğü 1 Ocak 20X2 31 Aralık 20X2 Defter değeri 31 Aralık 20X2 20X2 yılında Grup, ekipmanının ana parçasının veriminde önemli bir düşüş olduğunu fark etmiş ve bu ekipmanın geri kazanılabilir tutarını gözden geçirmiştir. Gözden geçirme sonrasında, 30,000 PB tutarında değer düşüklüğü zararı muhasebeleştirilmiştir. Grup demirbaş ve ekipmanlarının defter değeri, finansal kiralama kapsamında elde tutulan 40.000 PB (20X1: 60.000 PB) tutarında varlık içermektedir. 10 Aralık 20X2 tarihinde yöneticiler bir makineyi elden çıkarma kararı almıştır. Makinenin 1.472 PB olan defter değeri 31 Aralık 20X2 tarihinde demirbaş ve ekipmana dahil edilmiştir ve ticari borçlar, makinenin edinimine ilişkin olarak Grubun 1.550 PB tutarında kalan yükümlülüğünü içermektedir. Elden çıkarma sonucunda elde edilecek gelirin varlığın net defter değerini ve ilgili borcu aşması beklendiği için, herhangi bir değer düşüklüğü zararı muhasebeleştirilmemiştir. (w) Grubun, defter değerlerinin dönem başı ve sonundaki mutabakatı için karşılaştırmalı tutarlar sunmamış olması kabul edilebilir mi? IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 44 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları 14. Maddi olmayan duran varlıklar (x) Yazılım: Maliyet 1 Ocak 20X2 PB 8,500 Alınanlar – Elden çıkarılanlar – 31 Aralık 20X2 8,500 Birikmiş amortisman ve değer düşüklüğü 1 Ocak 20X2 5,950 Yıllık amortisman (genel yönetim giderleri içerisinde yer almaktadır) 1,700 31 Aralık 20X2 7,650 Defter değeri 31 Aralık 20X2 850 15. Ertelenmiş vergi Bağlı ortaklıklarda ve iştiraklerde bulunan yatırımlara ilişkin gelir tablosuna yansıtılmış tutarlar ile vergi makamlarına raporlanmış tutarlar arasındaki fark önemsizdir. Ertelenmiş vergi varlığı, aşağıda belirtilenlerle ilgili olarak gelecekte beklenen vergi faydalarının vergi etkisidir: (a) çalışanlara sağlanan uzun hizmet faydalarına (Dipnot 19) ilişkin, grubun cari yıl kârı ölçülürken gider olarak dikkate alınmış ancak söz konusu fayda ödenene kadar vergiden düşülemeyecek giderler. (b) ticari borçlardan kaynaklanan kambiyo zararlarına ilişkin, grubun cari yıl kârı ölçülürken gider olarak dikkate alınmış ancak söz konusu borçlar ödenene kadar vergiden düşülemeyecek giderler. Grup, geçmiş yıllar ve geleceğe ilişkin beklentileri temel alarak, ertelenmiş vergi varlıklarına ilişkin değerleme karşılığı muhasebeleştirmemiş olup yönetim, gelecekte (ertelenmiş vergi varlıklarının) gelir vergisinden düşülebilecek vergilendirilebilir kârların oluşmasının mümkün olduğunu düşünmektedir. (x) Grubun, defter değerlerinin dönem başı ve sonundaki mutabakatı için karşılaştırmalı tutarlar sunmamış olması kabul edilebilir mi? IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 45 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Aşağıda, Grup tarafından muhasebeleştirilmiş ertelenmiş vergi borçları (varlıkları) yer almaktadır Yazılım Yabancı para kur farkı zararı (kambiyo zararı) Uzun dönem hizmet faydaları Toplam PB PB PB PB 1 Ocak 20X1 1,700 – (3,855) (2,155) Dönem kârı veya zararına yazılan (alacak) (680) – (77) (757) 1 Ocak 20X12 1,020 – (3,932) (2,912) Dönem kârı veya zararına yazılan (alacak) (680) (400) (317) (1,397) 340 (400) (4,249) (4,309) 31 Aralık 20X2 Kambiyo zararları ve uzun hizmet faydaları için ertelenmiş vergi varlığı ile yazılıma ilişkin ertelenmiş vergi borcu, aynı mevzuata göre gelir vergilerine tabidir ve ilgili kanun netleştirerek mahsup yapılmasına izin vermektedir. Dolayısıyla, söz konusu kalemler finansal durum tablosunda aşağıdaki şekilde netleştirilmiştir: 20X2 20X1 PB PB 340 1020 (4649) (3932) (4309)11(z) (2912) 20X2 20X1 PB PB Borçlu cari hesaplar 83,600 115,507 Banka kredileri – 20X4 yılında tamamen geri ödenecek, cezasız olarak önceden ödenebilir 50,000 150,000 133,600(aa) 265,507 Ertelenmiş vergi borcu (y) Ertelenmiş vergi varlığı 16. Borçlu cari hesaplar ve krediler (y) (z) (aa) Ertelenmiş vergi varlıkları ile ertelenmiş vergi borçlarının netleştirilip finansal durum tablosunda net ertelenmiş vergi varlığı olarak sunulmasına izin verilir mi? Ertelenmiş vergi varlığının önemli bir tutarının 20X3 yılı içerisinde nakit olarak alınması öngörüldüğünde, 20X3 yılında alınması beklenen bu tutar 31 Aralık 20X2 tarihli finansal durum tablosunda dönen varlık olarak sunulabilir mi? Nakdi (dönen varlık) bankalar cari hesaplarından (kısa vadeli borç) ayrı olarak sunmak yerine, net tutar üzerinden (örneğin, 20X2: 54,900 PB) “nakit ve nakit benzerleri” şeklinde kısa vadeli borç olarak finansal durum tablosunda sunulması (nakit akış tablosunda sunulduğu şekilde) tercih edilebilir mi? IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 46 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Borçlu cari hesap ve kredi, grubun sahip olduğu defter değerleri 31 Aralık 20X2 tarihi itibariyle 266,000 PB olan (31 Aralık 20X1 tarihi itibariyle 412,000 PB) arazi ve binalar üzerindeki ipotek ile teminat altına alınmıştır. Borçlu cari hesaba ilişkin faiz Londra Bankalar arası Borçlanma Oranı’nın (LIBOR) 200 baz puan üzerinde ödenecektir. Yedi yıl vadeli banka kredisine ilişkin olarak ana para üzerinden yıllık %5 sabit bir faiz ödenecektir. 17. Ticari borçlar Yabancı para cinsinden ticari borçlar, 31 Aralık 20X2 tarihinde 42,600 PB’dir (31 Aralık 20X2 tarihinde sıfırdır). 18. Garanti yükümlülükleri karşılıkları (bb) Garanti yükümlülüklerine ilişkin karşılıklarda 20X2 yılı içerisinde gerçekleşen değişiklikler şu şekildedir:(cc) 20X2 PB 1 Ocak 20X2 5,040 Yıl içerisindeki ek tahakkuk 5,260 Yıl içerisinde garanti kapsamında yapılan tamirler ve değiştirme işlemlerinin maliyeti 31 Aralık 20X2 (6,100) 4,200 Garantiler 12 aylık bir süre ile sınırlı olduğundan söz konusu yükümlülükler kısa vadeli borç olarak sınıflandırılmıştır. (bb) (cc) Grubun, defter değerlerinin dönem başı ve sonundaki mutabakatı için karşılaştırmalı tutarlar sunmamış olması kabul edilebilir mi? Garantinin daha uzun bir dönem için söz konusu olması durumunda (örneğin, üç yıl) döneme ilişkin karşılık tutarında değişiklikler için yapılan açıklamada herhangi bir ek kalem görülür müydü? IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 47 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları 19. Çalışanlara sağlanan fayda yükümlülüğü – uzun hizmet ödemeleri(dd) Devletin düzenlemesine tabi uzun hizmet ödemelerine ilişkin çalışanlara sağlanan uzun vadeli faydalara ilişkin borç ile ilgili olarak 31 Aralık 20X2 tarihi itibariyle kapsamlı aktüeryal değerleme yapılmış olup aşağıdaki şekildedir: 20X2 PB 1 Ocak 20X2 itibariyle yükümlülük 9,830 Yıl içerisindeki ek tahakkuk 50,000 Yıl içerisinde yapılan fayda ödemeleri (6,240) 31 Aralık 20X2 itibariyle yükümlülük 10,623 Yükümlülük aşağıdaki şekilde sınıflandırılmıştır: 20X2 20X1 PB PB Kısa vadeli borçlar 4,944 4,754 Uzun vadeli borçlar 5,679 5,076 10,623 9,830 Toplam 20. Finansal kiralamalar dahilindeki yükümlülükler Grup, beş yıllık finansal kiralama kapsamında tahmini yararlı ömrü beş yıl olan bir parça özel makineyi elinde tutmaktadır. Gelecekteki asgari kira ödemeleri yıllar itibarıyla şu şekildedir: 20X2 20X1 PB PB Bir yıl içerisinde 25,000 25,000 Bir yıldan fazla fakat beş yıl içerisinde 25,000 50,000 – – 50,000 75,000 Beş yıldan fazla sürede (dd) Grubun, defter değerlerinin dönem başı ve sonundaki mutabakatı için karşılaştırmalı tutarlar sunmamış olması kabul edilebilir mi? IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 48 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Yükümlülük aşağıdaki şekilde sınıflandırılmıştır: 20X2 20X1 PB PB Kısa vadeli borçlar 21,461 19,884 Uzun vadeli borçlar 23,163 44,624 44,624 64,508 21. Faaliyet kiralaması kapsamındaki taahhütler Grup tarafından faaliyet kiralaması çerçevesinde birçok satış ofisi kiralanmıştır. Bu kiralamalarla ilgili olarak, ortalama üç yıllık bir dönem için, aynı süre içerisinde sabit kira ödemeleri yapılacak şekilde anlaşılmıştır. Faaliyet kiralamaları kapsamında yıl içerisinde giderleştirilen asgari kira ödemeleri 20X2 20X1 PB PB 26,100 26,100 Dönem sonunda, grubun, aşağıdaki şekilde vadeleri belirtilen vazgeçilemez faaliyet kiralamalarına ilişkin ödenmemiş taahhütleri vardır: 20X2 20X1 PB PB 13,050 26,100 Bir yıldan fazla sürede fakat beş yıl içerisinde – 13,050 Beş yıldan fazla sürede – – 13,050 39,150 Bir yıl içerisinde 22. Sermaye 31 Aralık 20X1 ve 20X2 tarihlerindeki 30,000 PB’lik bakiye, nominal değeri 1.00 PB olan tamamen ödenmiş, ihraç edilmiş 30,000 adet adi hisse içermektedir. Ek 70,000 hisse için de yasal izin alınmış fakat ihraç edilmemiştir. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 49 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları 23. Nakit ve nakit benzerleri Nakit mevcudu (Kasa) Cari hesaplar 20X2 20X1 PB PB 28,700 22,075 (83,600) (115,507) (54,900) (93,432) 24. Koşullu borçlar 20X2 yılında, Grup’un bir müşterisi, XYZ (Ticaret) Limited şirketine karşılık, ayıplı bir mumdan kaynaklanan bir yangın için dava açmıştır. Müşteri, toplam zararının 50,000PB olduğunu iddia etmekte ve bu tutarı şirketten talep etmektedir. Grup avukatları iddianın dayanağının olmadığını söylemiş ve itiraz edilmesi gerektiğini tavsiye etmişlerdir. Grup yönetimi, bu davaya ilişkin bir zararın ortaya çıkmasının olası olmadığını düşündüğünden, bu finansal tablolarda herhangi bir karşılık ayrılmamıştır. 25. Raporlama döneminden sonraki olaylar 25 Ocak 20X3 tarihinde, mum depolarından birini su basmıştır. Yenileme maliyetinin, 36,000 PB olacağı tahmin edilmektedir. Sigorta şirketinin bu zararın 16.000 PB’sini karşılayacağı düşünülmektedir. 14 Şubat 20X3 tarihinde yönetim kurulu üyeleri tarafından, 30 Mart 20X3 tarihi itibariyle kayıtlı hissedarlara 15 Nisan 20X3 tarihinde hisse başına 1 PB ödeneceğinin duyurulmasını oylamıştır. Söz konusu yükümlülük 20X3 tarihinde ortaya çıktığından 31 Aralık 20X2 tarihli finansal durum tablosunda gösterilmeyecektir. 26. İlişkili taraf işlemleri Şirket ve bağlı ortaklığı, yani ilişkili taraflar arasındaki işlemler konsolidasyon sırasında elimine edilmektedir. Grup ilişkili tarafı olan iştirakine mal satmaktadır (bakınız: Dipnot 12). İşlemlerin detayları aşağıda açıklanmaktadır: Mal satışları İştirak Dönem sonu itibariyle ilişkili tarafın gruba borçlu olduğu tutarlar 20X2 20X1 20X2 20X1 PB PB PB PB 10,000 8,000 800 400 IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 50 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Finansal kiralama kapsamındaki ödemeler (bakınız: Dipnot 20), şirketin ana hissedarlarından biri tarafından kişisel olarak garanti edilmiştir. Bu garanti için herhangi bir ücret talep edilmemiştir. Yıl boyunca yöneticiler ve kilit yönetimin diğer üyelerinin aldığı toplam ücretler (maaşlar ve tüm faydalar dahil) 20X2 yılında 249,918 PB olmuştur (20X1: 208,260 PB). 27. Finansal tabloların onaylanması Bu finansal tablolar, yönetim kurulu tarafından onaylanmış ve 10 Mart 20X3 tarihinde yayımlanmak üzere izin verilmiştir. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 51 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Vaka çalışmasının cevabı (a) (b) Evet, grup konsolide gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu yerine iki ayrı tablo olarak (bir konsolide kapsamlı gelir tablosu ve bir konsolide özkaynaklar değişim tablosu) sunabilirdi (bakınız: paragraf 3.17 ve 3.18). (c) XYZ Grubu, konsolide gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu yerine iki tablo (konsolide kapsamlı gelir ve konsolide özkaynaklar değişim tablosu) sunabilir miydi? XYZ Grubunun 31 Aralık 20X2 tarihinde sona eren dönem içerisinde durdurulan faaliyeti olması durumunda konsolide gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunun sunumu nasıl değişirdi? Grup, gelir ve dağıtılmamış karlar tablosunda (i) durdurulan faaliyetlerin vergi sonrası kâr veya zararı ile (ii) durdurulan faaliyetleri oluşturan net varlıkların elden çıkarılması veya satış maliyetleri düşülmüş gerçeğe uygun değerinden ölçülmesi nedeniyle ortaya çıkan kazanç veya kaybın vergi sonrası tutarın toplamını gösteren tek bir tutar sunardı (bakınız: paragraf 5.5(e)). Bu tutara ilişkin kalem dönem kârının üzerinde ve sürdürülen faaliyetlerden elde edilen kâr kaleminden ayrı olarak sunulurdu. XYZ Grubunun kısmen sahip olduğu bir iştiraki olması durumunda konsolide gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunun sunumu nasıl değişirdi? Paragraf 5.6 uyarınca, gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunda dönem kar veya zararının aşağıdakilere isabet eden kısımları ayrı ayrı açıklanırdı: (i) azınlık payı. (ii) ana ortaklığın sahipleri. (d) XYZ Grubu giderleri çeşit esasına göre sınıflandırmak yerine fonksiyon esasına göre sınıflandırıp sunabilir miydi? Grubun, giderlerin analizini çeşit esasından veya fonksiyon esasından ihtiyaca daha uygun ve güvenilir bilgi sağlayanı tercih ederek sunması gerekir (bakınız paragraf 5.11). Paragraf 3.11(a) uyarınca grup, faaliyetlerinin niteliğinde önemli değişiklikler olması veya finansal tabloların gözden geçirilmesinin ardından, farklı bir sunum veya sınıflandırmanın, Bölüm 10 Muhasebe Politikaları, Tahminler ve Hatalar’da belirtilen muhasebe politikalarının seçimi ve uygulanması kurallarıyla daha uyumlu bir sonuç doğuracağının açık bir biçimde görülmesi durumları hariç olarak finansal tablo kalemlerinin sunumunda ve sınıflandırılmasında izleyen dönemlerde keyfi bir değişiklik yapamaz. Dolayısıyla, grup, yalnızca grubun faaliyetlerinin niteliğinde önemli bir değişikliğin veya finansal tablolarının gözden geçirilmesinin ardından giderlerin fonksiyonlarına göre analizinin çeşitlerine göre analizinden ihtiyaca daha uygun ve güvenilir bilgi sağladığı açıkça görüldüğünde sunum politikasını değiştirebilir. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 52 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları (e) Grup “Vergi öncesi kâr” kalemini açıklamak zorunda mıdır? (f) Paragraf 5.5 uyarınca “Vergi öncesi kâr”ın ayrı bir kalem olarak sunulması gerekmemektedir. Ancak, paragraf 5.9 işletmelerin finansal performanslarının anlaşılmasında ihtiyaca uygun olduğunda kapsamlı gelir tablosunda (ve eğer sunulduysa gelir tablosunda) ek kalemler, başlıklar ve ara toplamlar sunmasını gerektirmektedir. Bu hüküm grubun konsolide gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu için de geçerlidir (bakınız: paragraf 6.5). Buna göre “Vergi öncesi kâr” kaleminin sunumu yönetimin değerlendirmesi neticesinde belirlenir. IFRS for SMEs “finansal durum tablosu” yerine “bilanço” kelimesinin kullanılmasını yasaklar mı? Hayır, IFRS for SMEs finansal durum tablosunun başlığının “bilanço” olarak kullanılmasını engellemez. Paragraf 3.22 yanıltıcı bir takım sonuçlara sebep olmadığı sürece IFRS for SMEs’de kullanılan başlıklardan farklı başlıkların kullanılmasına açıkça izin vermektedir. “Bilanço” bazı ülkelerde (düzenleme yapma yetkisi bulunan çevrelerde) finansal durum tablosunu tarif etmek için yaygın olarak kullanıldığından bu başlığın kullanımı muhtemelen yanıltıcı olmayacaktır. (g) IFRS for SMEs finansal durum tablosunun gelir ve dağıtılmamış kâr tablosundan önce sunulmasını yasaklamakta mıdır? Hayır, IFRS for SMEs finansal durum tablosunun gelir ve dağıtılmamış kâlarr tablosundan önce sunulmasına engel teşkil etmez. Paragraf 3.21 uyarıca işletmeler finansal tabloların sunumunda bir önemlilik sıralaması yapamazlar. (h) IFRS for SMEs uyarınca karşılaştırılabilir en erken dönemin başına ait finansal durum tablosunun sunumu zorunlu mudur? Hayır, IFRS for SMEs uyarınca karşılaştırılabilir en erken dönemin başına ait finansal durum tablosunun sunumu zorunlu değildir. Paragraf 3.14 uyarınca cari dönem finansal tablolarında yer alan bilgiler yalnızca bir önceki dönemle karşılaştırmalı olarak sunulur. (i) Grup, dönen varlıkları ve duran varlıklarını ayrı ayrı sunmak yerine varlıklarını likidite esasına göre sunabilir mi? Likidite temeline dayalı sunum ihtiyaca daha uygun ve güvenilir bilgi sağlamadığı sürece işletmelerin dönen ve duran varlıkları ile kısa vadeli ve uzun vadeli borçlarını finansal durum tablosunda ayrı ayrı sınıflandırarak sunmalıdır (bakınız: paragraf 4.4). Bu istisna uygulandığında, tüm varlık ve borçlar yaklaşık likidite sırasıyla (artan veya azalan şekilde) sunulur. Paragraf 3.11(a) uyarınca işletmeler, faaliyetlerinin niteliğinde önemli değişiklikler olması veya finansal tabloların gözden geçirilmesinin ardından, farklı bir sunum veya sınıflandırmanın, Bölüm 10 Muhasebe Politikaları, Tahminler ve Hatalar’da belirtilen muhasebe politikalarının seçimi ve uygulanması kurallarıyla daha uyumlu bir sonuç doğuracağının açık bir biçimde görülmesi durumları hariç olarak finansal tablo kalemlerinin sunumunda ve sınıflandırılmasında izleyen dönemlerde keyfi bir değişiklik yapamaz. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 53 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları (j) Dolayısıyla, işletmeler, yalnızca faaliyetlerinin niteliğinde önemli bir değişikliğin veya finansal tablolarının gözden geçirilmesinin ardından giderlerin fonksiyonlarına göre analizinin çeşitlerine göre analizinden ihtiyaca daha uygun ve güvenilir bilgi sağladığı açıkça görüldüğünde sunum politikasını değiştirebilir. Varlıklar ve borçlar likidite sırasıyla sunulduğunda bu sıra azalan mı yoksa artan mı olacaktır? Paragraf 4.4 uyarınca, işletmeler varlık ve borçlarını likidite sırasıyla sunmayı tercih ettiklerinde tüm varlık ve borçlar yaklaşık likidite sıralarına göre (artan veya azalan şekilde) sunulmalıdır, yani işletmeler azalan veya artan bir sırayı tercih edebilirler. XYZ Grubu, kısa vadeli borçları ile uzun vadeli borçlarını ayrı ayrı sunmak yerine borçlarını likidite esasına göre sunabilir mi? (k) Likidite temeline dayalı sunum ihtiyaca daha uygun ve güvenilir bilgi sağlamadığı sürece işletmelerin dönen ve duran varlıkları ile kısa vadeli ve uzun vadeli borçlarını finansal durum tablosunda ayrı ayrı sınıflandırarak sunmalıdır (bakınız: paragraf 4.4). Bu istisna uygulandığında, tüm varlık ve borçlar yaklaşık likidite sırasıyla (artan veya azalan şekilde) sunulur. Paragraf 3.11(a) uyarınca işletmeler, faaliyetlerinin niteliğinde önemli değişiklikler olması veya finansal tabloların gözden geçirilmesinin ardından, farklı bir sunum veya sınıflandırmanın, Bölüm 10 Muhasebe Politikaları, Tahminler ve Hatalar’da belirtilen muhasebe politikalarının seçimi ve uygulanması kurallarıyla daha uyumlu bir sonuç doğuracağının açık bir biçimde görülmesi durumları hariç olarak finansal tablo kalemlerinin sunumunda ve sınıflandırılmasında izleyen dönemlerde keyfi bir değişiklik yapamaz. Dolayısıyla, işletmeler, yalnızca faaliyetlerinin niteliğinde önemli bir değişikliğin veya finansal tablolarının gözden geçirilmesinin ardından giderlerin fonksiyonlarına göre analizinin çeşitlerine göre analizinden ihtiyaca daha uygun ve güvenilir bilgi sağladığı açıkça görüldüğünde sunum politikasını değiştirebilir. (l) (m) IFRS for SMEs, XYZ Grubunun, bu alt başlığı sunmasını gerektirir mi? IFRS for SMEs uyarınca bu alt başlığın nakit akış tablosunda sunumu zorunlu tutulmuş veya yasaklanmış değildir. Buna göre, endirekt yönteme göre sunulmuş nakit akış tablosunda “yatırım faaliyetleri ile ilgili nakit akışları” alt başlığının sunumu yönetimin değerlendirmesine bağlı olarak belirlenmelidir. Alt başlık maddi duran varlık satış kârının işletme faaliyetlerinden sağlanan nakit akışlarından ayrı olarak sunulmasının nedenini belirttiğinden nakit akış tablosunun anlaşılabilirliğini arttırmaktadır. IFRS for SMEs, XYZ Grubunun, nakit olarak ödenen finansman maliyetlerini ayrı olarak açıklamasını gerektirir mi? Evet, paragraf 7.14 uyarınca tahsil edilen ve ödenen faiz ve temettülere ilişkin nakit akışlarının ayrı olarak sunulması gerekir. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 54 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları (n) (o) IFRS for SMEs, grubun, nakit olarak ödenen gelir vergilerini ayrı olarak açıklamasını gerektirir mi? Evet, paragraf 7.17 uyarınca gelir üzerinden alınan vergiler ile ilgili nakit akışlarının ayrı olarak sunulması gerekir. XYZ Grubunun, iştiraklerdeki yatırımların ölçümü için benimseyebileceği diğer ölçüm yöntemleri nelerdir? Paragraf 14.4 uyarınca, işletmeler iştiraklerdeki tüm yatırımlarını, aşağıdakilerden birini kullanarak (bir muhasebe politikası seçimidir) muhasebeleştirir: (a) paragraf 14.5’teki maliyet yöntemi, (b) paragraf 14.8’deki özkaynak yöntemi veya (c) paragraf 14.9’daki gerçeğe uygun değer yöntemi. Paragraf 10.8(b) uyarınca, muhasebe politikalarında ancak yapılması planlanan değişikliğin işlemlerin, olayların veya koşulların finansal durum, performans veya nakit akışları üzerindeki etkileri konusunda güvenilir ve ihtiyaca daha uygun bilgi sağlayacak olması durumunda değişiklik yapılabilir. XYZ Grubu iştiraklerdeki yatırımları için muhasebe politikası olarak maliyet yöntemini benimsemiştir. Yönetim gerçeğe uygun değer yöntemine (veya özkaynak yöntemine) geçişi bunun finansal durum, performans veya nakit akışları hakkında güvenilir ve ihtiyaca daha uygun bilgi sağlayacağı temelinde haklı gösterebilir. Notlar Maliyet yöntemini kullanan işletmeler, yayımlanmış bir fiyat kotasyonu bulunan iştiraklerdeki yatırımlarını, gerçeğe uygun değer yöntemini kullanarak ölçer (bakınız: paragraf 14.7). Gerçeğe uygun değer yöntemini kullanan işletmeler, gerçeğe uygun değeri, aşırı maliyete veya çabaya katlanmadan güvenilir olarak ölçülmesi mümkün olmayan iştiraklerdeki yatırımları açısından maliyet yöntemini kullanır (bakınız: paragraf 14:10). (p) XYZ Grubu, borçlanma maliyetlerinin muhasebeleştirilmesine ilişkin politikasını bir özellikli varlığın elde edilmesi, inşaası veya üretimi ile doğrudan ilişkilendirilebilen borçlanma maliyetleri, ilgili özellikli varlığın maliyetinin bir parçası olarak aktifleştirilir şeklinde değiştirebilir mi (yani grup borçlanma maliyetlerinin muhasebeleştirilmesini tam set IFRS’lerdeki IAS 23 Borçlanma Maliyetleri uyarınca yapabilir mi)? Hayır, grup borçlanma maliyetlerine ilişkin muhasebe politikasını değiştiremez. IFRS for SMEs uyarınca tüm borçlanma maliyetlerinin oluştukları dönemde kâr veya zararda gider olarak muhasebeleştirilir (bakınız: paragraf 25.2). IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 55 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları (q) (r) (s) (t) (u) XYZ Grubunun faydalı ömrünün belirsiz olduğunu düşündüğü bir ticari marka satın alması durumunda, ticari marka birikmiş amortisman ve birikmiş değer düşüklüğü zararları düşülmüş tutarı üzerinden ölçülebilir mi? Evet, satın alınmış tüm maddi olmayan duran varlıklar, maliyetinden, tüm birikmiş itfa ve değer düşüklüğü zararları düşülmüş tutar üzerinden ölçülür (bakınız: paragraf 18.18). IFRS for SMEs’in amacı doğrultusunda, tüm maddi olmayan duran varlıkların sınırlı bir faydalı ömre sahip olduğu göz önünde bulundurulur (bakınız: paragraf 18.19). Grup maddi olmayan duran varlığın faydalı ömrü hakkında güvenilir bir tahminde bulunamıyorsa, faydalı ömür on yıl olarak kabul edilir (bakınız: paragraf 18.20). Yönetim XYZ Grubunun 20X2 yılı içerisinde kiracı olarak önemli bir vazgeçilemez kiralama işlemini sınıflandırmakta zorluk çekmesi durumunda, 20X2 finansal tablolarında herhangi bir ek bilgi açıklanması gerekir miydi? Sınıflandırılmaya ilişkin değerlendirmelerin finansal tablolara yansıtılan tutarlar üzerinde önemli etkisinin bulunduğu durumlarda, paragraf 8.6 uyarınca kiralama işleminin sınıflandırılmasında işletme yönetimince yapılan değerlendirmeler açıklanmalıdır. Söz konusu açıklama önemli muhasebe politikalarının özeti bölümünde veya diğer dipnotlarda yapılabilir. XYZ Gurubu hangi durumlarda tanımlanmış fayda yükümlülüğünün ölçümünde tahmini birim kredi yöntemini kullanamaz? Tanımlanmış fayda planları kapsamındaki yükümlülüğün ve maliyetin ölçülmesinde öngörülen birim kredi yöntemi kullanılması, aşırı çaba ve maliyete katlanılmasını gerektirdiğinde, mevcut çalışanlara ilişkin tanımlanmış fayda yükümlülüklerinin ölçülmesinde belirlenmiş basitleştirmelerin yapılmasına izin verilir (bakınız: paragraf 28.19). XYZ Gurubu bu tutarı konsolide gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunda “Olağandışı kalem” olarak sınıflandırılmış ayrı bir kalem olarak sunabilir mi? IFRS for SMEs uyarınca kapsamlı gelir tablosu ve gelir tablosunda “olağandışı kalem” olarak raporlanamaz veya tanımlanamaz (bakınız: paragraf 5.10). Ancak, işletmeler finansal performansının anlaşılması açısından gerekli olduğu durumlarda, kapsamlı gelir tablosunda (ve sunulmuş ise, gelir tablosunda) ilave kalemlere, başlıklara ve ara toplamlara yer verir. Bu hüküm gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu sunan işletmeler için de eşit ölçüde geçerlidir (bakınız: paragraf 6.5). Buna göre, grup bu kazancı gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunda olağandışı kalem olarak tanımlayamaz. Ancak, grup bu kazancı kapsamlı gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunda farklı bir kalem olarak ayrı sunarak vurgulayabilir. Grup, ticari borçlular (alıcılar) ve ön ödemeleri dipnotlarda sunmak yerine finansal durum tablosunda ayrı kalemler olarak sunabilir mi? Evet, grup ticari borçlular ve ön ödemeleri 31 Aralık 20X2 tarihli konsolide finansal durum tablosunda ayrı kalemler olarak sunabilir (bakınız: paragraf 4.11(b)). IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 56 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları IFRS for SMEs, finansal durum tablosunda yer alan kalemlerin hangi sıra ve düzende sunulacağını göstermemektedir. Sadece paragraf 4.2’de, nitelik ve işlevleri finansal durum tablosunda ayrı olarak sunulmalarını gerektiren düzeyde farklı olan kalemlerin bir listesi yer almaktadır. Ayrıca: (a) kalemlerin boyutunun, niteliğinin veya işlevlerinin ya da benzer kalemlerin birlikte sunulma biçimlerinin finansal durumun anlaşılması açısından gerekli kıldığı durumlarda, finansal durum tablosuna yeni kalemler eklenebilir ve (b) finansal durumunun anlaşılmasını sağlamak amacıyla, kullanılan tanımlar ve kalemlerin sıralama yöntemleri ya da benzer kalemlerin toplu olarak sunulma biçimleri, işletmelerin türü ve faaliyetlerinin niteliğine göre gerektiğinde değiştirilebilir (bakınız: paragraf 4.9). Ek kalemlere yer verilip verilmeyeceğinin değerlendirilmesinde aşağıdaki hususların tümü göz önünde bulundurulur: (a) varlıkların tutarı, niteliği ve likiditesi. (b) varlıkların işletmedeki işlevleri (fonksiyonları). (c) borçların tutarı, niteliği ve ödeme zamanı (bakınız: paragraf 4.10). (v) Grup, hammadde, yarı mamül ve mamülleri dipnotlarda sunmak yerine her birini finansal durum tablosunda ayrı bir kalem olarak sunabilir mi? Evet, grup 31 Aralık 20X2 tarihli konsolide finansal durum tablosunda hammadde, yarı mamül ve mamülleri ayrı kalemler olarak sunabilir (bakınız: paragraf 4.11(c)). IFRS for SMEs finansal durum tablosunda yer alan kalemlerin hangi sıra ve düzende sunulacağını göstermemektedir. Sadece paragraf 4.2’de, nitelik ve işlevleri finansal durum tablosunda ayrı olarak sunulmalarını gerektiren düzeyde farklı olan kalemlerin bir listesi yer almaktadır. Ayrıca: (a) kalemlerin boyutunun, niteliğinin veya işlevlerinin ya da benzer kalemlerin birlikte sunulma biçimlerinin finansal durumun anlaşılması açısından gerekli kıldığı durumlarda, finansal durum tablosuna yeni kalemler eklenebilir ve (b) finansal durumunun anlaşılmasını sağlamak amacıyla, kullanılan tanımlar ve kalemlerin sıralama yöntemleri ya da benzer kalemlerin toplu olarak sunulma biçimleri, işletmelerin türü ve faaliyetlerinin niteliğine göre gerektiğinde değiştirilebilir (bakınız: paragraf 4.9). Ek kalemlere yer verilip verilmeyeceğinin değerlendirilmesinde aşağıdaki hususların tümü göz önünde bulundurulur: (a) varlıkların tutarı, niteliği ve likiditesi. (b) varlıkların işletmedeki işlevleri (fonksiyonları). (c) borçların tutarı, niteliği ve ödeme zamanı (bakınız: paragraf 4.10). IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 57 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları XYZ Grubunun, defter değerlerinin dönem başı ve sonundaki mutabakatı için karşılaştırmalı tutarlar sunmamış olması kabul edilebilir mi? (w) Evet, paragraf 17.31(e) bu mutabakatın önceki dönemler için sunulmasının gerekli olmadığını belirtir (yani paragraf 3.14’te belirtilen önceki döneme ilişkin tutarlarla karşılaştırmalı bilgi sağlama hükmüne bir istisna getirmektedir). XYZ Grubunun, defter değerlerinin dönem başı ve sonundaki mutabakatı için karşılaştırmalı tutarlar sunmamış olması kabul edilebilir mi? (x) (y) Evet, paragraf 18.27(e) bu mutabakatın önceki dönemler için sunulmasının gerekli olmadığını belirtir (yani paragraf 3.14’te belirtilen önceki döneme ilişkin tutarlarla karşılaştırmalı bilgi sağlama hükmüne bir istisna getirmektedir). Ertelenmiş vergi varlıkları ile ertelenmiş vergi borçlarının netleştirilip finansal durum tablosunda net ertelenmiş vergi varlığı olarak sunulmasına izin verilir mi? Paragraf 2.52 uyarınca IFRS for SMEs kapsamında zorunlu tutulan veya izin verilen hâller dışında, varlık ve borçların veya gelir ve giderlerin birbirleriyle mahsup edilmeleri (netleştirilmeleri) mümkün değildir. Paragraf 29.29 uyarınca, grubun ertelenmiş vergi varlıkları ile ertelenmiş vergi borçlarını, netleştirme yapabilmesine ilişkin yasal bir hakkı bulunduğu ve netleştirilmiş tutar üzerinden ödeme yapması ya da varlığı geri kazanması ve borcu ödemesini aynı anda gerçekleştirmesi mümkün olduğu için netleştirilir. Diğer tüm durumlarda grubun bu bakiyeleri netleştirmesine izin verilmez. (z) Ertelenmiş vergi varlığının önemli bir tutarının 20X3 yılı içerisinde nakit olarak alınması öngörüldüğünde, 20X3 yılında alınması beklenen bu tutar 31 Aralık 20X2 tarihli finansal durum tablosunda dönen varlık olarak sunulabilir mi? (aa) Paragraf 4.5(c) uyarınca 20X3 yılında gerçekleşmesi beklenen ertelenmiş vergi varlığı bir dönen varlıktır. Ancak, paragraf 29.28 grubun herhangi bir ertelenmiş vergi varlığının dönen varlık olarak sınıflandırmasına izin vermez. Buna göre, grup ertelenmiş vergi varlıklarının herhangi bir kısmını dönen varlık olarak sunamaz. Nakdi (dönen varlık) bankalar cari hesaplarından (kısa vadeli borç) ayrı olarak sunmak yerine, net tutar üzerinden (örneğin, 20X2: 54,900 PB) “nakit ve nakit benzerleri” şeklinde kısa vadeli borç olarak finansal durum tablosunda sunulması (nakit akış tablosunda sunulduğu şekilde) tercih edilebilir mi? Paragraf 2.52 uyarınca IFRS for SMEs kapsamında zorunlu tutulan veya izin verilen hâller dışında, varlık ve borçların veya gelir ve giderlerin birbirleriyle mahsup edilmeleri (netleştirilmeleri) mümkün değildir. Bu hükme ilişkin belirli bir istisnanın olmaması halinde (yani IFRS for SMEs’nin bir istisna sağlamaması durumunda) grup bu kalemleri konsolide finansal durum tablosunda netleştirerek sunamaz. IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 58 Modül 8 – Finansal Tablo Dipnotları Grubun, defter değerlerinin dönem başı ve sonundaki mutabakatı için karşılaştırmalı tutarlar sunmamış olması kabul edilebilir mi? (bb) (cc) Evet, paragraf 21.14 bu mutabakatın önceki dönemler için sunulmasının gerekli olmadığını belirtir (yani paragraf 3.14’te belirtilen önceki döneme ilişkin tutarlarla karşılaştırmalı bilgi sağlama hükmüne bir istisna getirmektedir). Garantinin daha uzun bir dönem için söz konusu olması durumunda (örneğin, üç yıl) döneme ilişkin karşılık tutarında değişiklikler için yapılan açıklamada herhangi bir ek kalem görülür müydü? (dd) Karşılık tutarının mutabakatına ilişkin olarak bugünkü değerin hesaplanmasında iskontonun etkisine ilişkin tutar da açıklanırdı (bakınız: paragraf 21.14(ii)). Grubun, defter değerlerinin dönem başı ve sonundaki mutabakatı için karşılaştırmalı tutarlar sunmamış olması kabul edilebilir mi? Evet, paragraf 28.41 bu mutabakatın önceki dönemler için sunulmasının gerekli olmadığını belirtir (yani paragraf 3.14’te belirtilen önceki döneme ilişkin tutarlarla karşılaştırmalı bilgi sağlama hükmüne bir istisna getirmektedir). IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-1) 59
